à´à´®àµà´ªàµà´¯àµà´àµà´àµ¼ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´àµà´àµ
à´à´®àµà´ªàµà´¯àµà´àµà´àµ¼ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´àµ à´à´¨àµà´¨à´¤àµ à´à´°àµ à´ªàµà´°à´¤àµà´¯àµà´ à´à´£à´àµà´àµà´àµà´àµà´àµ½ à´¨à´à´¤àµà´¤àµà´¨àµà´¨ à´ªàµà´°à´àµà´°à´¿à´¯à´¯à´¾à´£àµ (à´ à´²àµà´²àµà´àµà´à´¿àµ½ à´ªàµà´¤àµà´µà´¾à´¯à´¿, à´à´°àµ നിർദàµà´¦à´¿à´·àµà´ à´à´®àµà´ªàµà´¯àµà´àµà´à´¿à´à´àµ റിസൾà´àµà´àµ à´àµà´µà´°à´¿à´àµà´àµà´¨àµà´¨àµ), സാധാരണയായി à´à´°àµ à´à´àµà´¸à´¿à´àµà´¯àµà´àµà´à´¬à´¿àµ¾ à´à´®àµà´ªàµà´¯àµà´àµà´àµ¼ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´ à´°àµà´ªà´àµ½à´ªà´¨ à´àµà´¯àµà´¯àµà´à´¯àµà´ നിർമàµà´®à´¿à´àµà´àµà´à´¯àµà´ à´àµà´¯àµà´¯àµà´¨àµà´¨àµ. വിശà´à´²à´¨à´, ഠൽà´àµà´°à´¿à´¤à´àµà´àµ¾ à´¸àµà´·àµà´à´¿à´àµà´àµ½, à´ªàµà´°àµà´«àµà´²à´¿à´à´àµ ഠൽà´àµà´°à´¿à´¤à´àµà´à´³àµà´àµ à´àµà´¤àµà´¯à´¤à´¯àµà´ വിà´à´µ à´à´ªà´àµà´à´µàµà´, ഠൽà´à´°à´¿à´¤à´àµà´àµ¾ à´¨à´à´ªàµà´ªà´¿à´²à´¾à´àµà´àµ½ (സാധാരണയായി തിരà´àµà´àµà´àµà´¤àµà´¤ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´àµ à´à´¾à´·à´¯à´¿àµ½, സാധാരണയായി à´àµà´¡à´¿à´à´àµ à´à´¨àµà´¨àµ വിളിà´àµà´àµà´¨àµà´¨àµ) à´¤àµà´à´àµà´à´¿à´¯ à´àµà´²à´¿à´àµ¾ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´à´¿àµ½ à´àµ¾à´ªàµà´ªàµà´àµà´¨àµà´¨àµ.[1][2]à´à´°àµ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´¨àµà´±àµ à´¸àµà´´àµà´¸àµ à´àµà´¡àµ, à´¸àµàµ»à´àµà´°àµ½ à´ªàµà´°àµà´¸à´¸àµà´¸à´¿à´à´àµ à´¯àµà´£à´¿à´±àµà´±àµ à´¨àµà´°à´¿à´àµà´àµ à´¨à´à´ªàµà´ªà´¿à´²à´¾à´àµà´àµà´¨àµà´¨ à´®àµà´·àµàµ» à´àµà´¡à´¿à´¨àµ à´ªà´à´°à´ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®àµ¼à´®à´¾àµ¼à´àµà´àµ മനസàµà´¸à´¿à´²à´¾à´àµà´¨àµà´¨ à´à´¨àµà´¨àµ ഠതിലധിà´à´®àµ à´à´¾à´·à´à´³à´¿àµ½ à´à´´àµà´¤à´¿à´¯à´¿à´°à´¿à´àµà´àµà´¨àµà´¨àµ. à´à´°àµ à´à´®àµà´ªàµà´¯àµà´àµà´à´±à´¿àµ½ à´à´°àµ à´à´¾à´¸àµâà´àµà´à´¿à´¨àµà´±àµ (à´à´ªàµà´ªà´±àµà´±àµà´±à´¿à´à´àµ സിസàµà´±àµà´±à´ à´ªàµà´²àµ à´¸à´àµà´àµàµ¼à´£àµà´£à´®à´¾à´¯àµà´àµà´à´¾à´) à´ªàµà´°à´à´à´¨à´ à´à´àµà´àµà´®àµà´±àµà´±àµ à´àµà´¯àµà´¯àµà´¨àµà´¨ നിർദàµà´¦àµà´¶à´àµà´à´³àµà´àµ à´à´°àµ à´¶àµà´°àµà´£à´¿ à´à´£àµà´àµà´¤àµà´¤àµà´ à´à´¨àµà´¨à´¤à´¾à´£àµ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´à´¿à´¨àµà´±àµ à´à´¦àµà´¦àµà´¶àµà´¯à´, പലപàµà´ªàµà´´àµà´ നൽà´à´¿à´¯à´¿à´°à´¿à´àµà´àµà´¨àµà´¨ à´ªàµà´°à´¶àµà´¨à´ പരിഹരിà´àµà´àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµ à´µàµà´£àµà´à´¿à´¯à´¾à´¯à´¿à´°à´¿à´àµà´àµà´®à´¿à´¤àµ. à´ªàµà´°à´¾à´µàµà´£àµà´¯à´®àµà´³àµà´³ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´à´¿à´¨àµ സാധാരണയായി à´à´ªàµà´²à´¿à´àµà´àµà´·àµ» à´¡àµà´®àµà´¯àµâനിനàµà´àµà´àµà´±à´¿à´àµà´àµà´³àµà´³ ഠറിവàµ, à´ªàµà´°à´¤àµà´¯àµà´ ഠൽà´àµà´°à´¿à´¤à´àµà´àµ¾, à´¯àµà´àµà´¤à´¿ à´à´¨àµà´¨à´¿à´µ à´àµ¾à´ªàµà´ªàµà´àµ വിവിധ വിഷയà´àµà´à´³à´¿àµ½ à´µàµà´¦à´àµà´¦àµà´§àµà´¯à´ à´à´µà´¶àµà´¯à´®à´¾à´£àµ.
à´àµà´¸àµâà´±àµà´±à´¿à´à´àµ, à´¡àµà´¬à´àµà´à´¿à´à´àµ, à´¸àµà´´àµâസൠà´àµà´¡àµ à´®àµà´¯à´¿à´¨àµà´±à´¨àµ»à´¸àµ, ബിൽഡൠസിസàµà´±àµà´±à´àµà´à´³àµà´àµ നിർവàµà´µà´¹à´£à´, à´à´®àµà´ªàµà´¯àµà´àµà´àµ¼ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®àµà´à´³àµà´àµ à´®àµà´·àµàµ» à´àµà´¡àµ à´àµ¼à´àµà´à´¿à´«à´¾à´àµâà´±àµà´±àµà´¸àµ മാനàµà´àµ à´àµà´¯àµà´¯àµà´¨àµà´¨à´¤àµ à´ªàµà´²àµà´³àµà´³ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´àµà´®à´¾à´¯à´¿ ബനàµà´§à´ªàµà´ªàµà´àµà´à´¤àµà´®à´¾à´¯ à´à´¾à´¸àµâà´àµà´àµà´à´³à´¿àµ½ à´àµ¾à´ªàµà´ªàµà´àµà´¨àµà´¨àµ. à´à´µ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´àµ à´ªàµà´°à´àµà´°à´¿à´¯à´¯àµà´àµ à´à´¾à´à´®à´¾à´¯à´¿ à´à´£à´àµà´à´¾à´àµà´à´¾à´, à´ªà´àµà´·àµ പലപàµà´ªàµà´´àµà´ à´¸àµà´«àµà´±àµà´±àµâà´µàµà´¯àµ¼ à´¡àµà´µà´²à´ªàµâà´®àµà´¨àµà´±àµ à´à´¨àµà´¨ പദഠഠവലിയ à´ªàµà´°à´àµà´°à´¿à´¯à´¯àµâà´àµà´à´¾à´¯à´¿ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´àµ, à´¨à´à´ªàµà´ªà´¿à´²à´¾à´àµà´àµ½ à´ à´²àµà´²àµà´àµà´à´¿àµ½ à´àµà´¡à´¿à´à´àµ à´àµà´¡à´¿à´¨àµà´±àµ യഥാർതàµà´¥ à´à´´àµà´¤àµà´¤à´¿à´¨à´¾à´¯à´¿ à´¨àµà´àµà´à´¿à´µà´àµà´à´¿à´°à´¿à´àµà´àµà´¨àµà´¨àµ. à´¸àµà´«àµâà´±àµà´±àµâà´µàµà´¯àµ¼ à´à´àµà´à´¿à´¨àµà´¯à´±à´¿à´à´à´¿àµ½ à´à´àµà´à´¿à´¨àµà´¯à´±à´¿à´à´àµ à´àµà´àµâനിà´àµà´àµà´à´³àµà´ à´¸àµà´«àµà´±àµà´±àµâà´µàµà´¯àµ¼ à´¡àµà´µà´²à´ªàµâà´®àµà´¨àµà´±àµ à´°àµà´¤à´¿à´à´³àµà´ à´¸à´à´¯àµà´à´¿à´ªàµà´ªà´¿à´àµà´àµà´¨àµà´¨àµ. റിവàµà´´àµà´¸àµ à´à´àµà´à´¿à´¨àµà´¯à´±à´¿à´à´àµ à´à´¨àµà´¨à´¤àµ à´¡à´¿à´¸àµà´¨àµ¼à´®à´¾àµ¼, വിശà´à´²à´¨ വിദà´àµà´§àµ¼, à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®àµ¼à´®à´¾àµ¼ à´à´¨àµà´¨à´¿à´µàµ¼à´àµà´àµ മനസàµà´¸à´¿à´²à´¾à´àµà´àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµà´ à´ªàµà´¨àµ¼à´¨à´¿àµ¼à´®àµà´®à´¿à´àµà´àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµà´/à´µàµà´£àµà´àµà´ à´¨à´à´ªàµà´ªà´¿à´²à´¾à´àµà´àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµà´ à´à´ªà´¯àµà´à´¿à´àµà´àµà´¨àµà´¨ à´à´°àµ à´ à´¨àµà´¬à´¨àµà´§ à´ªàµà´°à´àµà´°à´¿à´¯à´¯à´¾à´£àµ.[3]
à´à´°à´¿à´¤àµà´°à´ തിരàµà´¤àµà´¤àµà´
à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¬à´¿àµ¾ à´à´ªà´à´°à´£à´àµà´àµ¾ à´¨àµà´±àµà´±à´¾à´£àµà´àµà´à´³à´¾à´¯à´¿ നിലവിലàµà´£àµà´àµ. 9-ാഠനàµà´±àµà´±à´¾à´£àµà´à´¿àµ½ തനàµà´¨àµ, à´ªàµàµ¼à´·àµà´¯àµ» ബാനൠമàµà´¸ സഹàµà´¦à´°à´¨àµà´®à´¾àµ¼ à´à´°àµ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¬à´¿àµ¾ à´®àµà´¯àµà´¸à´¿à´àµ à´¸àµà´àµà´µàµ»à´¸àµ¼ à´à´£àµà´àµà´ªà´¿à´à´¿à´àµà´àµ, ഠവർ സാമർതàµà´¥àµà´¯à´®àµà´³àµà´³ à´à´ªà´à´°à´£à´àµà´à´³àµà´àµà´àµà´±à´¿à´àµà´àµ വിവരിà´àµà´àµà´¨àµà´¨ à´ªàµà´¸àµà´¤à´à´¤àµà´¤à´¿àµ½ à´à´°àµ à´à´àµà´àµà´®àµà´±àµà´±à´¡àµ à´®àµà´àµà´à´¾à´¨à´¿à´àµà´àµ½ à´«àµà´²àµà´àµà´àµ à´ªàµà´²àµà´¯à´±à´¿à´¨àµà´àµà´àµà´±à´¿à´àµà´àµ വിവരിà´àµà´à´¿à´£àµà´àµ.[4][5] 1206-ൽ, ഠറബൠà´à´àµà´à´¿à´¨àµà´¯àµ¼ ഠൽ-à´à´¸à´¾à´°à´¿ à´à´°àµ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¬à´¿àµ¾ à´¡àµà´°à´ à´®àµà´·àµàµ» à´à´£àµà´àµà´ªà´¿à´à´¿à´àµà´àµ, ഠവിà´àµ à´à´°àµ à´®àµà´¯àµà´¸à´¿à´àµà´àµ½ à´®àµà´àµà´à´¾à´¨à´¿à´àµà´àµ½ à´à´àµà´àµà´®à´¾à´±àµà´±àµº, à´àµà´±àµà´±à´¿à´à´³à´¿à´²àµà´àµà´¯àµà´ à´àµà´¯à´¾à´®à´±à´à´³à´¿à´²àµà´àµà´¯àµà´ à´µàµà´¯à´¤àµà´¯à´¸àµà´¤ താളà´àµà´à´³àµà´ à´¡àµà´°à´ പാറàµà´±àµà´£àµà´à´³àµà´ à´ªàµà´²àµ à´àµà´¯àµà´¯à´¾àµ» à´à´´à´¿à´¯àµà´.[6][7] 1801-ൽ, à´à´¾à´àµà´à´¾àµ¼à´¡àµ à´²àµà´®à´¿à´¨àµ "à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´" മാറàµà´±à´¿à´àµà´àµà´£àµà´àµ തിà´à´àµà´àµà´ à´µàµà´¯à´¤àµà´¯à´¸àµà´¤à´®à´¾à´¯ à´¨àµà´¯àµà´¤àµà´¤àµà´àµ¾ നിർമàµà´®à´¿à´àµà´à´¾àµ» à´à´´à´¿à´àµà´àµ - ഠവയിൽ à´¦àµà´µà´¾à´°à´àµà´à´³àµà´³àµà´³ à´ªàµà´¸àµà´±àµà´±àµà´¬àµàµ¼à´¡àµ à´à´¾àµ¼à´¡àµà´à´³àµà´àµ à´à´°àµ പരമàµà´ªà´° തനàµà´¨àµà´¯àµà´£àµà´à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ.
à´àµà´¡àµ à´¬àµà´°àµà´àµà´à´¿à´à´àµ ഠൽà´àµà´°à´¿à´¤à´àµà´à´³àµà´ à´¨àµà´±àµà´±à´¾à´£àµà´àµà´à´³à´¾à´¯à´¿ നിലവിലàµà´£àµà´àµ. 9-ാഠനàµà´±àµà´±à´¾à´£àµà´à´¿àµ½, ഠറബൠà´à´£à´¿à´¤à´¶à´¾à´¸àµà´¤àµà´°à´àµà´à´¨à´¾à´¯ ഠൽ-à´à´¿à´£àµà´à´¿, à´àµà´°à´¿à´ªàµâà´±àµà´±àµà´àµà´°à´¾à´«à´¿à´àµ സനàµà´¦àµà´¶à´àµà´àµ¾ മനസàµà´¸à´¿à´²à´¾à´àµà´àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµà´³àµà´³ à´à´°àµ à´àµà´¯àµà´´àµà´¤àµà´¤àµà´ªàµà´°à´¤à´¿à´¯à´¿àµ½, à´àµ»à´àµà´°à´¿à´ªàµà´±àµà´±àµ à´àµà´¯àµà´¤ à´àµà´¡àµ മനസàµà´¸à´¿à´²à´¾à´àµà´àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµà´³àµà´³ à´à´°àµ à´àµà´°à´¿à´ªàµâà´±àµà´±àµà´àµà´°à´¾à´«à´¿à´àµ ഠൽà´àµà´°à´¿à´¤à´¤àµà´¤àµà´àµà´àµà´±à´¿à´àµà´àµ വിവരിà´àµà´à´¿à´àµà´àµà´£àµà´àµ. à´à´¦àµà´¯à´à´¾à´² à´àµà´¡àµ à´¬àµà´°àµà´àµà´à´¿à´à´àµ ഠൽà´àµà´°à´¿à´¤à´®à´¾à´¯ à´«àµà´°àµà´àµà´µàµ»à´¸à´¿ ഠനാലിസിസൠവഴി à´àµà´°à´¿à´ªàµâà´±àµà´±à´¨à´¾à´²à´¿à´¸à´¿à´¸à´¿à´¨àµà´±àµ à´à´¦àµà´¯ വിവരണഠഠദàµà´¦àµà´¹à´ നൽà´à´¿.[8]
à´ªàµà´°à´§à´¾à´¨ à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´àµà´àµâ à´à´¾à´·à´àµ¾ തിരàµà´¤àµà´¤àµà´
à´à´¤àµà´ à´à´¾à´£àµà´ തിരàµà´¤àµà´¤àµà´
- à´ªàµà´°àµà´àµà´°à´¾à´®à´¿à´à´àµ à´à´¾à´·à´àµ¾
- à´à´à´ªàµà´²àµ¼
- ലിà´àµà´àµ¼
- à´à´à´ªàµà´¯àµà´àµà´àµ¼ à´¬à´àµà´àµâ
- à´à´à´ªàµà´¯àµà´àµà´àµ¼ à´µàµà´±à´¸àµâ
ഠവലà´à´¬à´ തിരàµà´¤àµà´¤àµà´
- â Bebbington, Shaun (2014). "What is coding". Tumblr. Archived from the original on 2020-04-29. Retrieved 2014-03-03.
- â Bebbington, Shaun (2014). "What is programming". Tumblr. Archived from the original on 2020-04-29. Retrieved 2014-03-03.
- â Eliam, Eldad (2005). Reversing: Secrets of Reverse Engineering. Wiley. p. 3. ISBN 978-0-7645-7481-8.
- â Koetsier, Teun (2001), "On the prehistory of programmable machines: musical automata, looms, calculators", Mechanism and Machine Theory, Elsevier, 36 (5): 589â603, doi:10.1016/S0094-114X(01)00005-2.
- â Kapur, Ajay; Carnegie, Dale; Murphy, Jim; Long, Jason (2017). "Loudspeakers Optional: A history of non-loudspeaker-based electroacoustic music". Organised Sound. Cambridge University Press. 22 (2): 195â205. doi:10.1017/S1355771817000103. ISSNÂ 1355-7718.
- â Fowler, Charles B. (October 1967). "The Museum of Music: A History of Mechanical Instruments". Music Educators Journal. 54 (2): 45â49. doi:10.2307/3391092. JSTORÂ 3391092. S2CIDÂ 190524140.
- â Noel Sharkey (2007), A 13th Century Programmable Robot, University of Sheffield
- â Dooley, John F. (2013). A Brief History of Cryptology and Cryptographic Algorithms. Springer Science & Business Media. pp. 12â3. ISBN 9783319016283.