à°à°¸à±âలాà°à°¡à±
à°à°¸à±âలాà°à°¡à± (à°à°à°à±à°²à°Â : The Republic of Iceland) [2] ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° నామఠది రిపబà±à°²à°¿à°à± à°à°«à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à±, à°à°¤à±à°¤à°° à° à°à±à°²à°¾à°à°à°¿à°à± మహాసమà±à°¦à±à°°à°à°²à± à°à°² à°à° à°¦à±à°µà±à°ª à°¦à±à°¶à°.à°¦à±à°¶à° à°à°à±à°¨à±à°¯à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°®à±à°¡à°¿à°à° à°°à±à°à°¡à± à°µà°à°¤à±à°² à°ªà±à°°à°à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.à°à°°à±à°ªà°¾âలౠà°à°¨à°¸à°¾à°§à±à°°à°¤ à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[3] à°à±à°à±à°³à°¿à°à°à°à°¾ à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à°¾à°²à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.à°²à±à°¤à°à±à°à± à°®à±à°¦à°¾à°¨à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à°¸à±à° à°à±à°®à±à°²à±, లావా à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.à° à°¦à±à°¶à° à°à°°à±à°ªà°¾â à°à°à°¡à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¤à±à°¤à°° à° à°à±à°²à°¾à°à°à°¿à°à±â మహా సమà±à°¦à±à°°à°à°²à± 1,03,000 à°à°¦à°°à°ªà± à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°²à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à° à°à°¿à°¨à±à°¨ à°¦à±à°µà±à°ªà°. à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± (2009) à°¦à±à°¨à°¿ à°à°¨à°¾à°à°¾ 3,20,000 à°®à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶ à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°°à°¿à°à±âà°à°¾à°µà°¿à°à±â. à° à°¨à°à°° సమà±à°ªà°à°²à± à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°®à±à°¡à°¿à°à° à°°à±à°à°¡à± à°µà°à°¤à±à°² à°ªà±à°°à°à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.à°à°à±à°à°¡ à°à±à°à°à°ªà°¾à°²à±, à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ à°ªà±à°²à±à°³à±à°²à± సరà±à°µà°¸à°¾à°§à°¾à°°à°£à°. à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à°à°°à°¿à°à°¿à°¨ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à°¾à°² à°ªà±à°²à±à°³à±à°³à°²à± à°®à±à°¡à±à°µà°à°¤à± à°à°à±à°à°¡à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à° à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à±à°ªà°à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°¸à±à°, పరà±à°µà°¤à°¾à°²à±, à°®à°à°à± à°à°à°¡à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à°°à±à° à°µà±à°¡à°¿, à°¨à±à°à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ విదà±à°¯à±à°¤à±âనౠపà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°®à°à°à± à°à°à°¡à°¾à°² à°¨à±à°à°à°¿ à°µà°à±à°à± నదà±à°²à± à°à±à°¡à°¾ నితà±à°¯à° à°ªà±à°°à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à± à°²à±à°¤à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°² à°à±à°à°¡à°¾ సమà±à°¦à±à°°à°à°²à± à°¸à°à°à°®à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°à°²à±à°«à± à°à°²à°ªà±à°°à°µà°¾à°¹à°¾à°²à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à±à°¨à± à°µà±à°à±à°à°à°¾ à°à°à°à±à°¤à°¾à°¯à°¿.à°à°°à±à°à°¿à°à°¿à°à± సరà±à°à°¿à°²à± సమà±à°ªà°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à°¨à±à°¨à°¤à°à±à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ వాతావరణఠà°à°¹à±à°²à°¾à°¦à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°à°¨à±à°¨à°¤à°à±à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ సమà±à°¦à±à°°à°¤à±à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ à°µà±à°¸à°µà°¿ à°à°¾à°²à° à°à°²à±à°²à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°¦à±à°µà±à°ªà°¸à°®à±à°¹à°à°²à± ఠధిà°à°à°¾à°à° " à°¤à°à°¡à±à°°à°¾ à°à±à°²à±à°®à±à°à± " à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°à°¦à°¿ ధనిఠదà±à°¶à°. à° à°à°¦à°°à± ధనిà°à±à°²à±. à° à°¦à±à°¶ వాసà±à°² తలసరి à°à°¦à°¾à°¯à° à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± 4à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à±à°ªà°²à± à°ªà°à±à°à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ 80 శాతఠà°à°¦à°¾à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à°à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à±à°µà°¾à°°à±. à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à°¦à°¿ 40 శాతానిà°à°¿ à°¤à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°°à°®à°à°à°¾ à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à°¤à°° పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à°à±à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°à±à°¨à°¸à°¾à°à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
నారà±à°µà± à°à±à°ªà±à°à±à°¨à±" à°à°à°à±à°²à±à°«à°°à± à°à°°à±à°¨à°¾à°°à±à°¸à°¨à± " à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ శాశà±à°µà°¤ నివాసిà°à°¾ మారినసమయà°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°µà±à°°à°¾à°¤à°ªà±à°°à°¤à±à°²à± à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°¨à°¾à°®à°¬à±à°à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± మానవ à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à° సా.à°¶. 874 లౠమà±à°¦à°²à±à°à°¦à°¿.[4]
తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ శతాబà±à°¦à°¾à°²à±à°²à± నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à±, à°à±à°à°¤à°µà°°à°à± à°à°¤à°° à°¸à±à°à°¾à°à°¡à°¿à°¨à±à°µà°¿à°¯à°¨à±à°²à±, à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âà°à± వలసవà±à°³à±à°²à°¾à°°à±. à°µà±à°°à°¿à°¤à± à°¸à±à°à°¾à°à°¿à°·à± à°®à±à°²à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¥à±à°°à°¿à°²à±à°²à°²à±à°¸à±âనౠ(à° à°¨à°à°¾ బానిసలౠలà±à°¦à°¾ à°¸à±à°µà°à±à°²à±) à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà±à°³à±à°²à°¾à°°à±. à° à°¦à±à°µà±à°ªà° à° à°²à±à°à±à°°à°¾-à°à°à°¡à°¿à°ªà±à°à°¡à±à°à°à± à°à°¾à°®à°¨à±à°µà±à°²à±à°¤à±âà°à°¾ à°à°²à±à°à±à° à°à±à°°à°¿à°à°¦ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°à°¡ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨ శాసనసà°à°² సమావà±à°¶à°¾à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°ªà±à°° à°à°²à°¹à°¾à°²à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± 13 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à± పాలనలౠà°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. 1397 లౠà°à°¾à°²à±à°®à°°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¨ తరà±à°µà°¾à°¤à°¨à°¾à°°à±à°µà±, à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±, à°¸à±à°µà±à°¡à°¨à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à°¤à± à°à°²à°¿à°ªà°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± ఠవిధà°à°à°¾ à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± à°à°à±à°à°°à°£à°¨à± à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1523 లౠసà±à°µà±à°¡à°¨à± విà°à°à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ డానిషౠపాలనలà±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. డానిషౠరాà°à±à°¯à° à°²à±à°¥à°°à°¨à°¿à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ 1550 లౠబలవà°à°¤à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à° à°¸à±à°¦à±à°° పాà°à±à°·à°¿à°-à°à°¾à°²à°¨à±à°² à°à±à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.డానిషౠవà±à°¦à±à°²à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°¡à°¾ à°¦à±à°¨à°¿à°²à± డానిషౠసà°à°¸à±à°¥à°²à±, à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ నిరà±à°®à°¾à°£à°¾à°²à± à°¸à±à°ªà°·à±à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°«à±à°°à±à°à°à± విపà±à°²à°µà°, à°¨à±à°ªà±à°²à°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°² à°¨à±à°ªà°¥à±à°¯à°à°²à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°à±à°¸à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¾à°à° 1918 లౠసà±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°¸à°à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1944 లౠà°à°£à°¤à°à°¤à±à°° à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¨ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. 20 à°µ శతాబà±à°¦à° వరà°à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à±à°µà°¨à±à°ªà°¾à°§à°¿ à°à±à°°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à°, మతà±à°¸à±à°¯à°ªà°°à°¿à°¶à±à°°à°® à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à°ªà±à°¦à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°°à±à°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°ªà°² à°ªà±à°à°ªà°à°, మారà±à°·à°²à± à°ªà±à°²à°¾à°¨à± సహాయà°à°¤à± పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à°à±à°à°°à°£ à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¸à°à°ªà°¦à°¨à± à°¤à±à°à±à°à°¿à°ªà±à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°²à°¾à°à°¡à± à°¦à±à°¶à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ ధనిà°, à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 1994 లౠయà±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± à°à°°à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°¦à°¿ à°à° à°à°¾à°à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°°à°à°à°, బయà±à°à±à°à±à°¨à°¾à°²à°à±, à°à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°°à°à°à° à°µà°à°à°¿ à°°à°à°à°¾à°²à°²à± మరిà°à°¤ విà°à°¿à°¨à±à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
à°à°¤à°° à°.à°.సి.à°¡à°¿ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°ªà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± à°¤à°à±à°à±à°µ పనà±à°¨à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ మారà±à°à±à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°à°à°¦à°¿.[5] à°à°¦à°¿ à°à° à°¨à±à°°à±à°¡à°¿à°à± సాà°à°à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°® à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ సారà±à°µà°¤à±à°°à°¿à° à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£, à°ªà±à°°à±à°² à°à±à°¸à° à°¤à±à°¤à±à°¯ విదà±à°¯à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[6] à°à°°à±à°¥à°¿à° à°°à°¾à°à°à±à°¯ సాà°à°à°¿à° à°¸à±à°¥à°¿à°°à°¤à±à°µà°, సమానతà±à°µà°à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± ఠధిఠసà±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. 2016 లౠà°à°¦à°¿ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ మానవ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°¸à±à°à°¿à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ 9 à°µ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°²à±à°¬à°²à± à°ªà±à°¸à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à±à°²à± à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[7] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± దాదాపౠపà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°ªà±à°¨à°°à±à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°¶à°à±à°¤à°¿ à°®à±à°¦ నడà±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à±à°¨à°¸à°¾à°à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¦à±à°¶à° à°®à±à°¤à±à°¤à° à°¬à±à°¯à°¾à°à°à°¿à°à°à± à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°à±à°°à°®à°à°à°¾ 2008 à° à°à±à°à±à°¬à°°à±à°²à± విఫలమà±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¤à±à°µà±à°° మాà°à°¦à±à°¯à°, à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°°à°¾à°à°à±à°¯ ఠశాà°à°¤à°¿, à°à°¸à±à°¸à±à°µà±à°µà± వివాదానిà°à°¿, à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ నియà°à°¤à±à°°à°£à°² దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à°¤ à°®à°à°¦à°¿ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à°°à±à°²à°à± à°à±à°²à± శిà°à±à°· విధిà°à°à°¾à°°à±.[8] à° à°ªà±à°ªà°à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à°¾à°² à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à°²à°¤à± à°à°¾à°°à±à°à°¾ à°°à°¿à°à°µà°°à±à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[9][10][11]
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à°¦à±à°¶à° à°¸à±à°à°¾à°à°¡à°¿à°¨à±à°µà°¿à°¯à°¨à± వారసతà±à°µà° à°®à±à°¦ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°à±à°µ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± లౠనారà±à°¸à±, à°à±à°²à°¿à°à± à°¸à±à°à°¿à°²à°°à±à°¸à± వారసà±à°²à±. à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¤à±à°¤à°° à°à°°à±à°®à°¾à°¨à°¿à°à± à°à°¾à°·, à°à°²à±à°¡à± à°µà±à°¸à±à°à± à°¨à±à°°à±à°¸à± à°¨à±à°à°à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°°à±, à°à°¦à°¿ ఫారà±à°¸à±, పశà±à°à°¿à°® నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à± మాà°à°¡à°²à°¿à°à°¾à°²à°à± à°¦à°à±à°à°°à°¿ à°¸à°à°¬à°à°§à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à° సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° వారసతà±à°µà° సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°µà°à°à°à°¾à°²à±, à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± సాహితà±à°¯à°, మధà±à°¯à°¯à±à° సాà°à°¾à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. నాà°à± à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± ఠతి à°¤à°à±à°à±à°µ à°à°¨à°¸à°à°à±à°¯ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±.నాà°à±à°²à± à°¸à±à°µà±à°¯ à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°²à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¦à±à°¶à° మాతà±à°°à°®à±. à°¤à±à°²à°¿à°à°à°¾ సాయà±à°§ సమà±à°¦à±à°°à°¤à±à°° à°à°¾à°°à±à°¡à± à°°à°à±à°·à°£à°¦à°³à° బాధà±à°¯à°¤à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[12]
à°ªà±à°°à± à°µà±à°¨à±à° à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±â సాà°à°¾à°¸à± à°¨à±à°°à±à°¡à± (à°²à±à°¦à°¾ నడà±à°¡à°¡à±à°°à±) ఠని పిలవబడౠనారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âà°à± à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨ à°®à±à°¦à°à°¿ à°¨à±à°°à±à°¸à±à°®à°¨à± ఠని à°¤à±à°®à±à°®à°¿à°¦à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± ఠతనౠఠది à°¸à±à°¨à°¾à°²à°¾à°à°¡à± à°²à±à°¦à°¾ "à°®à°à°à± à°à±à°®à°¿" ఠని పిలిà°à°¾à°¡à±. à°à°à°¦à±à°à°à°à± à°à°à±à°à°¡à± à°®à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. నదà±à°¦à±à°¡à±à°¦à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°¸à±à°µà±à°¡à±à°¡à± à°à°¾à°°à±à°¡à°¾à°°à± à°¸à±à°µà°¾à°µà°°à±à°¸à°¨à± à°µà°à±à°à°¿ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à° à°¦à±à°µà±à°ªà° à°à°¾à°°à±à°¡à±à°·à±à°®à±à°®à±à°°à± ఠని పిలవబడిà°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°°à±à°¥à° "à°à°¾à°°à±à°¦à°¾à°°à± à°à°¸à±à°²à±".
à° à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°«à±à°²à±à°à± విలారà±à°à°°à±à°¸à°¨à± ఠనౠవà±à°à°¿à°à°à± à°µà°à±à°à°¾à°¡à±;à°à°¯à°¨ à°à±à°®à°¾à°°à±à°¤à± మారà±à°à°à°²à± à°®à±à°¨à°¿à°à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à° à°ªà±à°ªà±à°¡à± ఠతని పశà±à°µà±à°²à± à°à°à°²à°¿à°¤à± మరణిà°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°²à°¾ నిరాశà°à± à°à±à°°à±à°¨ à°«à±à°²à°¾à°à± à°à° పరà±à°µà°¤à°à°ªà±à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°¨à°¿ à°®à°à°à±à°¤à± à°à°ªà±à°ªà°¬à°¡à°¿à°¨ à°à° à°®à°à°à±à°à°¡à±à°¡à°¨à± à°à±à°¶à°¾à°¡à± (à°à°¸à°¾à°«à±à°à±à°°à±à°¦à°°à±) à° à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.à°à°¦à°¿ à° à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à± తన à°¨à±à°¤à°¨, à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à±à°¨à± à°à°µà±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[13] à°µà±à°à°¿à°à°à±à°²à°à± à° à°ªà±à°°à± à°à°à±à°à°¡ à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°²à± à°à°°à±à°ªà±à°°à°°à±à°à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ నిరà±à°¤à±à°¸à°¾à°¹à° à°à°²à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[13]
à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°²à± , à°à°¾à°®à°à°µà±à°²à±à°¤à± 874â1262 మారà±à°à±
à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°¨à°¾à°¬à±à°¬à±à°à±, à°à°²à±à°¨à±à°¡à±à°¨à°¾à°¬à±à°à± à°°à±à°à°¡à°¿à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°¸à±à°à°¾à°à°¡à°¿à°¨à±à°µà°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°à±à°à°¡ à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°²à± à°à°°à±à°ªà°°à°à±à°à±à°¨à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°µà°à±à°à± à°®à±à°à°¦à± పాపారà±âà°à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à± à°¸à±à°²à±à°à°¿à°à± సనà±à°¯à°¾à°¸à±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± నివసిà°à°à°¾à°°à±. బహà±à°¶à°¾ హిబà±à°°à±à°¨à±-à°¸à±à°à°¾à°à°¿à°·à± మిషనౠసà°à±à°¯à±à°²à±. à°à°à±à°µà°²à°¿ à°°à°¿à°«à±à°à°¿à°¨à± à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à±à°ªà°à°²à± హాఫà±à°¨à°¿à°°à±à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± à°¤à±à°°à°µà±à°µà°à°¾à°²à°²à± à°²à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à±à°¯à°¾à°¬à°¿à°¨à± శిథిలాలనౠవà±à°²à±à°²à°¡à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°°à±à°¬à°¨à± à°¡à±à°à°¿à°à°à± à°à°¦à°¿ సా.à°¶. 770, 880 à°² మధà±à°¯ à°à±à°à°¤à°à°¾à°²à° విడిà°à°¿à°ªà±à°à±à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[14] 2016 లౠపà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°²à± à°¸à±à°à±à°µà°°à±à°«à±à°à±à°°à±âలౠ800 నాà°à°¿ à°à° à°ªà±à°¡à°µà±à°¨ à°à±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°µà±à°²à°¿à°à°¿à°¤à±à°¶à°¾à°°à±.[15] à°¸à±à°µà±à°¡à°¿à°·à± à°µà±à°à°¿à°à°à± à° à°¨à±à°µà±à°·à°à±à°¡à± à°à°¾à°°à±à°¡à°¾à°°à± à°¸à±à°µà°¾à°µà°°à±à°¸à°¨à± 870 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¨à± à°à±à°à±à°à±à°®à±à°à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°¨ à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿à°µà°¾à°¡à±à°à°¾ à°à°¦à°¿ à°à° à°¦à±à°µà±à°ªà°®à°¨à°¿ à°à±à°°à°¹à°¿à°à°à°¾à°¡à±.[16] ఠతనౠశà±à°¤à°¾à°à°¾à°²à°à°²à± à°à°à±à°à°¡ à°à°¡à°¿à°ªà°¾à°¡à±, à°¹à±à°¸à±à°¸à°¾à°µà°¿à°à±à°²à± à°à° à°à°à°à°¿à°¨à°¿ నిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°¡à±à°°à± మరà±à°¸à°à°¿ à°µà±à°¸à°µà°¿à°²à± బయలà±à°¦à±à°°à°¾à°¡à± à°à°¾à°¨à°¿ ఠతని మనà±à°·à±à°²à±à°²à± à°à°à°°à± à°¨à°à±à°«à°¾à°°à± à°à°¦à±à°¦à°°à± బానిసలతౠà°à°²à°¿à°¸à°¿ à°à°à°¡à°¾à°²à°¨à°¿ నిరà±à°£à°¯à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°¨à°à±à°«à°°à°¾à°µà°¿à°à± ఠని పిలవబడౠనà°à±à°«à°¾à°°à± à°à°à±à°à°¡ à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à±. ఠతనà±, ఠతని బానిసలౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°®à±à°¦à°à°¿ శాశà±à°µà°¤ నివాసితà±à°²à±à°à°¾ మారారà±.[విడమరà°à°¿ రాయాలి].[17][18] నారà±à°µà±-నారà±à°¸à± నాయà°à±à°¡à± à°à°à°à±à°²à±à°«à°°à± à°à°°à±à°¨à°°à±à°¸à°¨à± 874 లౠనà±à°à°¿ à°°à±à°à±à°à°¾à°µà°¿à°à±à°²à± తన నివాసాలనౠనిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°à°à±à°²à±à°«à±à°°à°¾ తరà±à°µà°¾à°¤ పలౠà°à°¤à°° వలసవాదà±à°²à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¸à±à°à°¾à°à°¡à°¿à°¨à±à°µà°¿à°¯à°¨à±à°²à± à°à°à±à°à°¡ à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°µà±à°°à°¿à°²à± à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ à°à°°à°¿à°·à± à°²à±à°¦à°¾ à°¸à±à°à°¾à°à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[19] 930 నాà°à°¿à°à°¿ à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ ఠధిà°à°à°à°¾ à°à±à°®à°¿à°¨à°¿ సాà°à±à°à±à°¸à°¾à°°à±. à° à°²à±à°à°¿à°®à±à°à± à°à°¾à°®à°¨à±à°µà±à°²à±à°¤à±à°¨à± à°à±à°°à°®à°¬à°¦à±à°§à±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ శాసనసà°, à°¨à±à°¯à°¾à°¯à°¸à° సమావà±à°¶à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. సాà°à±à°¨à±à°à°¿ à°à±à°®à°¿ à°²à±à°à°ªà±à°µà°¡à° à°à±à°¡à°¾ 986 లౠà°à±à°°à±à°¨à± à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°à±à°à± à°ªà±à°°à±à°°à°£ à°à°²à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[20] à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à° à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°² à°à°¾à°²à° మధà±à°¯à°¯à±à° à°µà±à°à±à°à°¨à°¿ à°à°¾à°²à°à°¤à± సమానమà±à°à°¦à°¿. 20 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°°à°à°à°à°²à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤à°²à± మాదిరిà°à°¾ à°à°à°¡à±à°µà°¿.[21] ఠసమయà°à°²à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± దాదాపౠ25% ఠడవితౠà°à°ªà±à°ªà°¬à°¡à°¿ à°à°à°¦à°¿. à° à°°à±à°à±à°²à± 1% à°à°à°¦à°¿. [22] à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ మతఠ999-1000 మధà±à°¯ à°à°à°¾à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯à°à°¤à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² తరà±à°µà°¾à°¤ నారà±à°¸à± à°ªà±à°à°¨à°¿à°à° à°à±à°à°¤ à°à°¨à°¾à°à°¾ à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[23]
మదà±à°¯ à°¯à±à°à° మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°à°¾à°®à°¨à±à°µà±à°²à±à°¤à± 13 à°µ శతాబà±à°¦à° వరà°à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°¦à°¿. ఠసలౠవà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°²à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°¨ à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°à°°à±à°²à°¾à°à°¡à± నాయà°à±à°² à°ªà±à°°à±à°à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¶à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ ఠధిà°à°®à°¿à°à°à°²à±à°à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.[24] 1262 లౠమà±à°¦à°²à±à°¨ à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°à°¾à°²à±, à°ªà±à°° à°à°²à°¹à°¾à°²à± à°à°²à±à°¡à± à°à°¡à°à°¬à°¡à°¿à° à°¸à°à°¤à°à° à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°¾à°®à°¨à±à°µà±à°²à±à°¤à±à°¨à± à°®à±à°à°¿à°à°ªà±à°à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âనౠనారà±à°µà± à°à°¿à°°à±à°à° à°à°¿à°à°¦ à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. 1415 లౠనారà±à°µà± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°, à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±, à°¸à±à°µà±à°¡à°¨à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à± సమà±à°à±à°¯à° à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à± నారà±à°µà± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à°§à°¿à°à±à°¯à°¤ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°²à±à°®à°¾à°°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±âà°à± మారిà°à°¦à°¿. 1523 లౠయà±à°¨à°¿à°¯à°¨à± విడిపà±à°¯à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±-నారà±à°µà±à°²à± à°¡à°¿à°ªà±à°à°¡à±à°à°¸à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ శతాబà±à°¦à°¾à°²à±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¯à±à°°à±à°ªà±âలౠఠతà±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°¦ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. సారవిహà±à°¨à°®à±à°¨ à°à±à°®à°¿, à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ విసà±à°«à±à°à°¨à°¾à°²à±, à° à°à°µà± నిరà±à°®à±à°²à°¨, à°à° à°à° ినమà±à°¨ వాతావరణఠసమాà°à°à°²à± à°à° à°¿à°¨ à°à±à°µà°¨à° à°à±à°¸à° తయారà±à°à±à°¸à°¿à°¨ వాతావరణఠదాదాపౠపà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à°à°ªà± à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. నలà±à°²à°à°¾à°¤à°¿ మరణఠà°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±âనౠరà±à°à°¡à±à°¸à°¾à°°à±à°²à± à°¸à°à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°¦à°à°¿à°¦à°¿ 1402-1404, తిరిà°à°¿ 1494-1495లౠà°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿.[25] à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à°à°à°à°¨ à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 50% à°¨à±à°à°¡à°¿ 60% à°®à°à°¦à°¿à°¨à°¿ à°à°à°ªà°¿ తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ 30% à°¨à±à°à°¡à°¿ 50% వరà°à±.[26]
à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°²à± , మదà±à°¯ à°¯à±à° à°à°°à°à°à° మారà±à°à±
16 à°µ శతాబà±à°¦à° మధà±à°¯à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à± à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à± à°°à°¾à°à± à°®à±à°¡à°µ à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à°¿à°¯à°¨à± à° à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¶à°¾à°²à°ªà± à°²à±à°¥à°°à°¨à°¿à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ విధిà°à°à°¡à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. 1550 లౠహà±à°¨à°¾à°°à± à°à°à°°à°¿ à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±à°à± బిషపౠఠయిన à°à°¾à°¨à± à° à°°à±à°¸à°¨à± ఠతని à°à°¦à±à°¦à°°à± à°à±à°®à°¾à°°à±à°²à± à°à°²à°¿à°¸à°¿ నరిà°à°¿ à°µà±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. తరà±à°µà°¾à°¤ à°¦à±à°¶à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°²à±à°¥à°°à°¨à± à° à°¯à±à°¯à°¿à°à°¦à°¿, à°²à±à°¥à°°à°¨à°¿à°à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯ మతà°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
17 à°µ, 18 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°²à°²à± à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âలౠà°à° ినమà±à°¨ వాణిà°à±à°¯ పరిమితà±à°²à°¨à± విధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ విసà±à°ªà±à°à°¨, à°µà±à°¯à°¾à°§à°¿ సహా à°ªà±à°°à°à±à°¤à°¿ à°µà±à°ªà°°à±à°¤à±à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à±à°·à±à°£à°¤à°à± à°¦à±à°¹à°¦à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. బారà±à°¬à°°à± à°à±à°¸à±à°à± సహా à° à°¨à±à° à°¦à±à°¶à°¾à°² à°¨à±à°à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¤à±à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°ªà± దాడి à°à±à°¸à°¿ బానిసలà±à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± ఠపహరిà°à°à°¾à°¯à°¿.[27][28] 18 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à° à°à°à±à°µà±à°¯à°¾à°§à°¿ à°¸à±à°®à°¾à°²à± à°«à°¾à°à±à°¸à± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à°²à± à°®à±à°¡à°¿à°à° à°à° à°µà°à°¤à± మరణిà°à°à°¾à°°à±.[29][30] 1783లౠలాà°à± à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à° విసà±à°ªà±à°à°¨à° à°¸à°à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[31] విసà±à°ªà±à°à°¨à° తరà±à°µà°¾à°¤ " మిసà±à°à± హారà±à°¡à±âషిపౠ" à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¸à°à°¾à°¨à°¿à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°ªà±à°à°ªà±à°¡à± à°à°à°¤à±à°µà±à°²à± మరణిà°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°°à±à°µà± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à°²à± 4 à°µ à°µà°à°¤à± మరణిà°à°à°¾à°°à±.[32]
à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°° à°à°¦à±à°¯à°®à° 1814â1918 మారà±à°à±
1814 లౠనà±à°ªà±à°²à°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°² తరà±à°µà°¾à°¤ à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±-నారà±à°µà± à°°à±à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à±à°à°¾ à°à±à°²à± à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ విà°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°¨à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à° డానిషౠడిపà±à°à°¡à±à°¨à±à°¸à±à°à°¾ మిà°à°¿à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°®à±à°¤à±à°¤à° à°¦à±à°¶à° వాతావరణఠà°à°²à°¿ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. ఫలితà°à°à°¾ à°¨à±à°¤à°¨ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°¿à°®à±à°²à±, à°à±à°¨à°¡à°¾à°²à±à°¨à°¿ మానిà°à±à°¬à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¾à°°à± వలసలౠà°à°°à±à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°µà°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°¸à°¾à°°à±à°²à± à°¨à±à°¯à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. దాదాపౠ70,000 à°®à°à°¦à°¿à°²à± 15,000 à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ వలస à°µà°à±à°à°¾à°°à±.[33]
19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°®à±à°¦à°à°¿ à° à°°à±à°§à°à°¾à°à°à°²à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¸à±à°ªà±à°¹ à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à±à°à°¾à°à° à°à°°à±à°ªà°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦ à°à°²à±à°à°¨à°²à°¤à± à°ªà±à°°à±à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°°à±à°ªà°¾ à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯ à°à°¦à±à°¯à°®à° 1850 లౠà°à°¾à°¨à± సిà°à±à°°à±à°¸à±à°¸à°¨à± నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à± à°°à±à°ªà±à°¦à°¿à°¦à±à°¦à± à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°«à±à°²à±à°²à±à°¨à±à°¸à±à°®à±à°¨à±, à°à°¤à°° డానిషà±-విదà±à°¯à°¾à°µà°à°¤à±à°²à±à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°®à±à°§à°¾à°µà±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à±à°°à±à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1874 లౠడà±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à°, పరిమిత à°à±à°¹ పాలననౠమà°à°à±à°°à± à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 1904 లౠవిసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿, డానిషౠà°à±à°¯à°¾à°¬à°¿à°¨à±à°à±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°à°¾ హానà±à°¸à± హాఫà±âà°¸à±à°à±à°¯à°¿à°¨à± పనిà°à±à°¶à°¾à°°à±.
à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°°à°¾à°à±à°¯à° 1918â1944 మారà±à°à±
1918 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 1 à°¨ 25 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°à°¾à°²à° à°à±à°¨à°¸à°¾à°à±à°²à°¾ " à°¡à±à°¨à°¿à°·à±-à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± యాà°à±à°à± à°à°«à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± " à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±âతౠà°à° à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°®à±à°¦ à°¸à°à°¤à°à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±âతౠ" పరà±à°¸à°¨à°²à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±â "లౠపà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ సారà±à°µà°à±à°® రాషà±à°à±à°°à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à±à°ªà±à°¨à±à°¹à°¾à°à°¨à±âలౠà°à° రాయబార à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°à°°à±à°ªà°¾à°à± à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±âనౠà°à°¸à±âలాà°à°¡à± విదà±à°¶à°¾à°à° విధానానà±à°¨à°¿ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°²à±à°à±à°à°¤à± à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¿à°à°ªà±à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ డానిషౠరాయబార à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à± à°°à±à°à°¡à± à°à°¿à°¹à±à°¨à°¾à°²à±, à°°à±à°à°¡à± à°à±à°à°¡à°¾à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿: ఠవి à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à°, à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°°à°¾à°à±à°¯à°.
à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§ సమయà°à°²à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±âలౠà°à±à°°à°¿ à°¤à°à°¸à±à°¥à°¤ à°à°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1940 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 9 లౠడà±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±âనౠà°à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°²à±à°à± à°°à°¾à°à±à°¨à± à°°à°¾à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à°¿à°à°¾ à°à°°à±à°¤à± à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° విదà±à°¶à± à°µà±à°¯à°µà°¹à°¾à°°à°¾à°²à°ªà±, à°à°¤à°à°²à± à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±â నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°¤à°° విషయాలపౠనియà°à°¤à±à°°à°£à°¨à± à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à° à°¨à±à°² తరà±à°µà°¾à°¤ à°¬à±à°°à°¿à°à±à°·à± సాయà±à°§ దళాలౠదà±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¿ à°à°²à°¾à°à°¡à± à°¤à°à°¸à±à°¥à°¤à°¨à± à°à°²à±à°²à°à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. 1941 లౠà°à°à±à°°à°®à°£à°¨à± à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°à°¦à°¿. తదà±à°µà°¾à°°à°¾ à°¬à±à°°à°¿à°à°¨à± దాని దళాలనౠమిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°µà°à°¾à°¶à° à°²à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° రిపబà±à°²à°¿à°à± 1944âà°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° మారà±à°à±
1943 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 31 à°¨ డానిషà±-à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°à°à±à°à° 25 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¡à±à°µà± à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 1944 మౠ20 à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±âతౠవà±à°¯à°à±à°¤à°¿à°à°¤ à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±âనౠరదà±à°¦à± à°à±à°¯à°¾à°²à°¾ à°°à°¾à°à°°à°¿à°à° à°°à°¦à±à°¦à± à°à±à°¯à°²à°¾ à°²à±à°¦à°¾ రిపబà±à°²à°¿à°à±âనౠసà±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°²à°¾ వదà±à°¦à°¾ à° à°¨à±à°¦à°¾à°¨à°¿à°ªà± నాలà±à°à± à°°à±à°à±à°² à°ªà±à°°à°à°¾à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯ à°¸à±à°à°°à°£à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à±à°¯à±à°²à± à°à°à± à°µà±à°¶à°¾à°°à±. à° à°à°à± à°¸à±à°à°°à°£à°²à± 97% à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± రిపబà±à°²à°¿à°à°¨à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°à±à°²à°à°à°¾ 95% à°à°à°¦à°¿.[34] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ 1944 à°à±à°¨à± 17 à°à±à°¨à± 17 à°¨ రిపబà±à°²à°¿à°à±âà°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. దాని à°®à±à°¦à°à°¿ à° à°§à±à°¯à°à±à°·à±à°¡à°¿à°à°¾ à°à°¸à±à°µà±à°¨à±à°¨à± à°¬à±à°à±à°°à±à°¸à°¨à±âà°à°¾ నియమిà°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±.
1946 లౠమితà±à°°à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°² à°à°à±à°°à°®à°£ బలà°à°¾à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âనౠవదిలివà±à°¸à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°¶à±à°¯ వివాదà°, à° à°²à±à°²à°°à±à°²à°²à± 1949 మారà±à°à°¿ 30 à°¨ à°¦à±à°¶à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ నాà°à± à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 1951 మౠ5 à°¨ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à±âతౠà°à° à°°à°à±à°·à°£ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°¸à°à°¤à°à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¡à°¿à°«à±à°¨à±à°¸à± à°«à±à°°à±à°¸à±âà°à°¾ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±âà°à± తిరిà°à°¿ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± దళాలౠతిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°¯à°¿. à°ªà±à°°à°à±à°à°¨à±à°¨ à°¯à±à°¦à±à°§à° à° à°à°¤à°à°¾ à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¾à°¯à°¿. 2006 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 30 à°¨ à°¯à±à°à°¸à± తన à°à°¿à°µà°°à°¿ దళాలనౠà°à°ªà°¸à°à°¹à°°à°¿à°à°à±à°à±à°à°¦à°¿.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¯à±à°¦à±à°§à° సమయà°à°²à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°¤à°à±à°·à°£ à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à°à°¤à°° à°à°¾à°²à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°ªà°² పరిశà±à°°à°® పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à°à±à°à°°à°£, à°¯à±.à°à°¸à±. మారà±à°·à°²à± à°ªà±à°²à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à±à°à±à°°à°¾à°®à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ నడిà°à± à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿ à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¨à±à°¨à°¿à°à°à°¿ à°à°à°à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° తసరి సహాయఠ(209 à°¯à±.à°à°¸à±.à°¡à°¾) à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. (à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ నాశనఠఠయిన à°¨à±à°¦à°°à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¸à± 109 డాలరà±à°² తలసరితౠరà±à°à°¡à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿). [35][36]
1970 లలౠ2,00,000 nmi (370 km) à°à°«à±à°·à±à°°à± à°à± à°«à°¿à°·à°¿à°à°à± పరిమితà±à°²à°¨à± à°ªà±à°¡à°¿à°à°¿à°à°à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°à°¿à°à°à±à°¡à°à°¤à± à° à°¨à±à° వివాదాలౠà°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. 1986 లౠయà±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± à°ªà±à°°à±à°¸à°¿à°¡à±à°à°à± à°°à±à°¨à°¾à°²à±à°¡à± à°°à±à°à°¨à±, à°¸à±à°µà°¿à°¯à±à°à± à°ªà±à°°à±à°®à°¿à°¯à°°à± మిà°à°¾à°¯à°¿à°²à± à°à±à°°à±à°¬à°à±à°µà±à°² మధà±à°¯ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°°à±à°à±à°à°¾à°µà°¿à°à±à°²à± à°à° శిà°à°°à°¾à°à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. ఠసమయà°à°²à± వారౠఠణౠనిరాయà±à°§à±à°à°°à°£à°à± à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°°à±à°¯à°²à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¸à±à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾, లాà°à±à°µà°¿à°¯à°¾, లిథà±à°µà±à°¨à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¿à°¨ à°®à±à°¦à°à°¿ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¸à±à°à°¸à±à°à°°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ విడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. 1990 à°²à±à°²à± à°¦à±à°¶à° తన à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ పాతà±à°°à°¨à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿, మానవతావాద, శాà°à°¤à°¿ పరిరà°à±à°·à° à°à°¾à°°à°£à°¾à°²à°ªà± à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°¨ విదà±à°¶à± విధానఠఠà°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°¤à°¿à°®à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¬à±à°¸à±à°¨à°¿à°¯à°¾, à°à±à°¸à°¾à°µà±,, à°à°°à°¾à°à± లలౠనాà°à± à°¨à±à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à± సాà°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à±à°à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సహాయà°, à°¨à±à°ªà±à°£à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[37]
1994 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± " à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± à°à°°à°¿à°¯à°¾ "లౠà°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. దాని తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ విసà±à°¤à±à°¤à°à°à°¾ విà°à°¿à°¨à±à°¨à°à°à°¾ సరళà±à°à±à°¤à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à±à°¤à±à°¤à°à°¾ నియà°à°¤à±à°°à°¿à°¤ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± 2002 లౠ, 2007 మధà±à°¯ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°¥à±à°² à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°¦à°¾à°¯à°à°²à± 32% à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à°²à°à± à°¦à±à°¹à°¦à° à°à±à°¶à°¾à°¯à°¿.[38][39]
à°à°°à±à°§à°¿à° విపà±à°²à°µà° , à°¸à°à°à±à°·à±à°à° మారà±à°à±
2003-2007లౠడà±à°µà°¿à°°à± à°à°¡à±à°¸à°¨à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à°¿à°à°à± à°°à°à°à° à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°à°°à°£ తరà±à°µà°¾à°¤. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à°¿à°à°à± , à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à±à°µà°²à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à° à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°·à°¿à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[40] à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¸à°à°ªà°¨à±à°¨à°®à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°à°¾à°¨à°¿ తరà±à°µà°¾à°¤ ఠది à°à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à°à°¤à± à°¤à±à°µà±à°°à°à°à°¾ à°¦à±à°¬à±à°¬à°¤à°¿à°à°¦à°¿.[40] à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¨à±à°à°¡à°¿ 1887 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°ªà±à°ª వలసలà°à± దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 2009 లౠ5,000 à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à°² నిà°à°° వలసలౠవà±à°³à±à°³à°¾à°°à±.[41] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ " à°à±à°¹à°¨à±à°¨ సిà°à±à°°à±à°¦à°¾à°°à±à°¤à±à°à°¿à°°à± " à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°à°²à± à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à°¿ 2012 లౠ1.6% à°ªà±à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿.[42] à°à°à°¤à± à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°°à±à°¸à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ , à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°à°¾à° à°¿à°¨à±à°¯à° విధానాలà°à± à° à°¸à°à°¤à±à°ªà±à°¤à°¿à°à°¾ మిà°à°¿à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¾à°°à±. 2013 à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±à°°à°¸à°¿à°µà± పారà±à°à±à°¤à± à°¸à°à°à±à°°à±à°£à°à°²à± à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°°à±à°à± à°à°à°¡à°¿à°ªà±à°à°¡à±à°à°à± పారà±à°à± తిరిà°à°¿ ఠధిà°à°¾à°°à°à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[43] తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. 2016 లౠపà±à°°à°§à°¾à°¨ à°®à°à°¤à±à°°à°¿ " సిà°à±à°®à±à°à°¡à±à°°à± à°¡à±à°µà°¿à°¡à± à°à°¨à±à°²à°¾à°à±à°¸à±à°¸à°¨à± " పనామా à°ªà±à°ªà°°à±à°¸à± à°à±à°à°à°à±à°£à°à°²à± à°à°¿à°à±à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.[44] 2016 లౠపà±à°°à°¾à°°à°à° à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à± à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° పారà±à°à±, రిఫారà±à°®à± పారà±à°à±, à°¬à±à°°à±à°à± à°«à±à°¯à±à°à°°à± à°°à±à°à±-విà°à°à± à°¸à°à°à±à°°à±à°£ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[45]
à°à±à°à±à°³à°¿à°à° మారà±à°à±
à°à±à°à±à°³à°¿à°à°à°à°¾ à°à±à°®à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± హాà°à±à°¸à±à°ªà°¾à°à±, మిడà±-à° à°à±à°²à°¾à°à°à°¿à°à± à°°à°¿à°¡à±à°à± à°°à±à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°²à±à°¨à± à°à°à°¦à°¿. à° à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à° à° à°à°à± à°¦à±à°µà±à°ªà° à°¹à±à°à±à°²à°¾, à°à°²à±à°²à±à°à°¾à°à°¾, à°¹à±à°°à±à°¬à±à°¯à±à°¬à±à°°à°¿à°¡à±,, à°à°²à±à°¡à±à°²à±à°²à±âలతౠవà°à°à°¿ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à°¾à°²à± à°à±à°à±à°³à°¿à°à°à°à°¾ à°à°¦à°¿ à°à±à°°à°¿à°¯à°¾à°¶à±à°²à°à°®à±à°¨à°¦à°¿. [46] 1783-1784లౠలాà°à°¿ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ విసà±à°«à±à°à°¨à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¸à°à°à°µà°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°°à±à°µà± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¦à±à°µà±à°ªà° à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± దాదాపౠనాలà±à°à°¿à°à° à°à°à°µà°à°¤à± మరణిà°à°à°¾à°°à±.[47] à° à°à°¤à±à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ విసà±à°«à±à°à°¨à° à°®à°à±à°à°¿ à°®à±à°à°¾à°²à±, à° à°¨à±à° à°¨à±à°²à°²à± à°¯à±à°°à±à°ªà±, à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°à°à°à±à°à°¡à°¾ à°à±à°¸à°¾à°¯à°¿. à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±à°²à± à°¶à±à°¤à±à°·à±à°£à°¸à±à°¥à°¿à°¤à±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[48]
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±âలౠà°à°¾à°²à°¾ à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°¸à±à°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°µà±à°à°¿à°²à± à°à±à°¸à±à°°à± à°à°à°à±à°² పదఠà°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à°¿ 8-10 నిమిషాలà°à± à°à°à°¸à°¾à°°à°¿ à° à°à±à°¨à°¿à°à±à°µà°¾à°²à°²à°¨à± à°à°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°¸à±à°à±à°°à±à°à±à°à±à°°à±. à°à°¨à°¾à°à±à°à°¿à°µà°¿à°à°¿ దశ తరà±à°µà°¾à°¤ 2000 లౠవరà±à°¸ à°à±à°à°à°ªà°¾à°² వరà±à°¸ à°à±à°¯à±à°¸à°¿à°°à± మళà±à°²à± à°ªà±à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°¸à°¿à°°à± నిరà°à°¤à°°à°¾à°¯à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± తరà°à± విసà±à°«à±à°à°¨à° à°à±à°à°¦à°²à±à°¦à±.[49]
à° à°¨à±à° నదà±à°²à±, à°à°²à°ªà°¾à°¤à°¾à°² విసà±à°¤à°°à°£ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°²à°µà°¿à°¦à±à°¯à±à°¤à± à°¶à°à±à°¤à°¿ విసà±à°¤à±à°¤à°à°à°¾ à°²à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¹à±à°¡à±à°°à±à°à°²à±à°à±à°à°¿à°¸à°¿à°à± విసà±à°¤à°¾à°°à°à°à°¾ à°²à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ నివాసితà±à°²à°à± à°à°µà°à±à°¨ à°µà±à°¡à°¿ à°¨à±à°°à±, విదà±à°¯à±à°¤à± సదà±à°ªà°¾à°¯à°¾à°²à± à° à°à°¦à±à°¬à°¾à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à° à°¦à±à°µà°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ బసాలà±à°à±âతౠà°à±à°¡à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. హవాయిలౠసà°à°à°µà°¿à°à°à°¿à°¨à°à±à°²à±à°à°¾ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà±à°°à°®à°¾à°¦à°à°¤à± à°®à±à°¡à°¿à°ªà°¡à°¿ à°à°¨à±à°¨ à°¤à°à±à°à±à°µ సిలిà°à°¾ లావా à°à°à°à±à°à°¦à°¿. ఠయితౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âలౠఠనà±à° à°°à°à°¾à°²à±à°¨ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ (మిశà±à°°à°®, à°ªà°à±à°³à±à°³à±) à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°°à°¯à±à°¯à±à°²à±à°à±, à° à°à°¡à±à°à± à°µà°à°à°¿ మరిà°à°¤ పరిణితిà°à±à°à°¦à°¿à°¨ లావాలనౠà°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±âలౠసà±à°®à°¾à°°à± 30 à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[50]
à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± ఠతి à°à°¿à°¨à±à°¨ à°¦à±à°µà±à°²à±à°²à± à°à°à°à±à°¨ సరà±à°à±à°¸à±à°à±, à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±âలౠà°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¸à±à°°à±à°¤à°°à± à°ªà±à°°à± à°ªà±à°à±à°à°¬à°¡à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ 1963 నవà°à°¬à°°à± 8 à°¨, 1968 à°à±à°¨à± 5 à°¨ మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± సమà±à°¦à±à°°à° à°®à±à°¦ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ విసà±à°«à±à°à°¨à°¾à°² పరà°à°ªà°°à°²à± à°ªà±à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿.[51] à°à±à°¤à±à°¤ à°à±à°µà°¨à° à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°¨à°¿ పరిశà±à°§à°¿à°à°à± శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°²à°¨à± మాతà±à°°à°®à± à° à°¦à±à°µà±à°ªà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°®à°¤à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[52] 2010 మారà±à°à°¿ 21 à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¾à°¨ à°à°à°«à±à°à°²à±à°²à°à±à°à±à°²à±âలౠఠà°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à° (1821 తరà±à°µà°¾à°¤) à°®à±à°¦à°à°¿à°¸à°¾à°°à°¿à°à°¾ విసà±à°ªà±à°à°¨à° à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°¦à°²à±à°à°¦à°¿.విసà±à°ªà±à°à°¨à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ 600 à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à± తమ à°à°³à±à°²à°¨à± వదిలి పారిపà±à°µà°¾à°²à°¨à°¿ బలవà°à°¤à°ªà±à°à±à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[53] à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 14 à°¨ ఠదనపౠవిసà±à°«à±à°à°¨à°¾à°²à± à°µà°à°¦à°²à°¾à°¦à°¿ à°®à°à°¦à°¿ బలవà°à°¤à°à°à°¾ వారి à°à±à°¹à°¾à°²à°¨à± వదలివà±à°¯à°µà°²à°¸à°¿à°¨ ఠవసరఠà°à°°à±à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿.[54] à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ à°¬à±à°¡à°¿à°¦ ఫలిత à°®à±à°à° à°à°°à±à°ªà°¾ à° à°à°¤à°à°¾ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ వాయà±à°®à°¾à°°à±à° à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¾à°²à°à± à° à°à°¤à°°à°¾à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[55]
2011 మౠ20 à°¨ à°¯à±à°°à±à°ªà± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ హిమానà±à°¨à°¦à° వాà°à±à°¨à°¾à°à±à°à±à°²à± à°®à°à°¦à°ªà°¾à°à°¿ à°®à°à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à±à°°à°¿à°®à±à°¸à±à°µà±à°¤à±à°¨à± à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à±à°°à±à°à±à°¨ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à°¾à°²à°²à± à°à°à°à±à°¨ à°à±à°°à°¿à°¸à±à°®à±à°¸à±à°µà±à°à°¨à± à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤à° విసà±à°ªà±à°à°¨à° à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. ఠవిసà±à°«à±à°à°¨à° 2010 à°à°à±à°¯à°¾à°à°¾à°à°à°¾à°²à°à°¿à°à± à°à°°à±à°¯ à°à°à°à± à°à°¾à°²à°¾ à°à°à±à°à±à°µ à°¶à°à±à°¤à°¿à°µà°à°¤à°®à±à°¨à°¦à°¿.ఠవిసà±à°ªà±à°à°¨à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¬à±à°¡à°¿à°¦, లావా వాతావరణà°à°²à±à°à°¿ 20 à°à°¿à°®à± (12 à°®à±à°³à±à°³à±) à°µà±à°¯à°¾à°¸à°¾à°°à±à°§à°à°²à± పడà°à°à°¤à± à°ªà±à°¦à±à°¦ à°§à±à°³à°¿ à°®à±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[56] à°à°¸à±âలాà°à°¡à±âలౠఠతà±à°¯à°à°¤ à° à°¤à±à°¯à±à°¨à±à°¨à°¤ శిà°à°°à°à°à°¾ à°¹à±à°µà°¨à±à°¨à°¾à°¦à°²à±à°·à±à°à°à°°à± à°à°¤à±à°¤à± 2,110 (6,923 à° à°¡à±à°à±à°²à±) (64°00â²à°à°¤à±à°¤à°° 16°39â²à°ªà°¶à±à°à°¿à°®).
à°à°°à±à°§à°¿à°à° మారà±à°à±
2007 లౠà°à°¸à±âలాà°à°¡à± తలసరి à°à°¤à±à°ªà°¾à°¦à°¶à°à±à°¤à°¿à°¤à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°®à±à°²à± à°à°¡à°µ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°¦à±à°¶à°®à± (US $ 54,858)à°à°¾, à°à±à°¨à±à°à±à°²à± à°¶à°à±à°¤à°¿ సమానత ( 40,112à° .à°®à±) లౠà°à°¿.à°¡à°¿.పి. à°à±à°¤ à°à°¦à°µ à°à°¤à±à°ªà°¾à°¦à°à°®à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âలౠమà±à°¤à±à°¤à° à°ªà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à° à°à°à°§à°¨ సరఫరాలౠసà±à°®à°¾à°°à± 85% à°¦à±à°¶à±à°¯à°à°à°¾ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¦à°à°¿à°¨ à°ªà±à°¨à°°à±à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°à°à°§à°¨ à°®à±à°²à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[57] సమà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¾ à°à°²à°µà°¿à°¦à±à°¯à±à°¤à±, à°à± à°à°·à±à°£ à°¶à°à±à°¤à°¿ వినియà±à°à°à°²à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à± ఠతి à°ªà±à°¦à±à°¦ విదà±à°¯à±à°¤à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¦à°¾à°°à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[58] à°ªà±à°¨à°°à±à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°¶à°à±à°¤à°¿à°à°¿ నిబదà±à°§à°¤ ఫలితà°à°à°¾ 2016 à°à±à°²à±à°¬à°²à± à°à±à°°à±à°¨à± à°à°à°¾à°¨à°®à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°à±à°°à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°¨à±à°¨ 10 à°à°à±à°ªà°à±à° à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[59] à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ మతà±à°¸à±à°¯à°ªà°°à°¿à°¶à±à°°à°® à°®à±à°¦ à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°à±à°®à°¤à°¿ à°à°¦à°¾à°¯à°¾à°²à°²à± 40%నౠఠà°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿, 7% à°¶à±à°°à°¾à°®à°¿à° à°¶à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿.[51] à°à±à°ªà°²à±, à°à±à°ªà°² à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à±, à° à°²à±à°¯à±à°®à°¿à°¨à°¿à°¯à°,, à°«à±à°°à±à°°à±à°¸à°¿à°²à°¿à°à°¾à°¨à±à°²à±: దాని à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ వసà±à°¤à±à°µà±à°² à°à°à±à°®à°¤à±à°²à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ ధరల తరà±à°à±à°¦à°² à°à±à°ªà°² నిలà±à°µà°²à± తరà±à°à±à°¦à°² à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ బలహà±à°¨à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°µà±à°²à°¿à°à°à± à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à±à°ªà°² à°®à±à°¦ à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. ఠయితౠ1960 లలౠ90% à°à°¨à±à°¨ à°à°à±à°®à°¤à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ 2006 నాà°à°¿à°à°¿ 40% నిà°à°¿ à°¤à°à±à°à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.[60]
20 à°µ శతాబà±à°¦à° వరà°à± à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à°ªà±à°¦ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°à°¾à°²à°à°²à± à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 2007-2008 à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ మానవ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°¸à±à°à°¿à° నివà±à°¦à°¿à°à°²à± à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°²à°¾à°à°¡à±à°¨à± నడపడానిà°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[7] ఠయితౠ2011 లౠà°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° ఫలితà°à°à°¾ దాని à°¹à±à°à±.à°¡à°¿.à° à°°à±à°à°¿à°à°à± 14 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à±à°®à±à°¨à°¾ à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± à°à°à°à±à°²à°¿à°à±à°¨à±à°¸à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± 2011 à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°°à±à°à°¡à°µ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° నాణà±à°¯à°¤ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°¾ à°à±à°µà°¿à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿.[61] à°à°¿à°¨à°¾ à°à±à°à°«à±à°·à°¿à°¯à°à°à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ ఠతి à°¤à°à±à°à±à°µ à°à°¦à°¾à°¯ ఠసమానతలలౠà°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[62] ఠలాà°à± ఠసమానతà°à± సరà±à°¦à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°¸à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à±. దాని à°¹à±à°à±.à°¡à°¿.à° à°°à±à°¯à°¾à°à°à°¿à°à°à± 5 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¿.[63] à°à°¸à°¿à°²à°¾à°à°¡à± నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à° à°°à±à°à± à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°¨à±à°à°à°¿ నిలà°à°¡à°à°¾ à°¤à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿ à°à°¦à°¿ 2010 లౠ8.1%తౠపà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à± 2012 లౠ6% à°¤à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. 2012 à°à±à°¨à± నాà°à°¿à°à°¿ 4.8% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°²à± నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[51][64][65] à° à°¨à±à° à°°à°¾à°à°à±à°¯ పారà±à°à±à°²à± à°¯à±.యౠసà°à±à°¯à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿, à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°² సహఠవనరà±à°²à°ªà± నియà°à°¤à±à°°à°£ (à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à±à°ªà°² à°ªà±à°à°ªà°à°) పౠనియà°à°¤à±à°°à°£ à°à±à°²à±à°ªà±à°µà°à° వలన.[66] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°°à±à°¨à±à°¸à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à±à°°à±à°¨à°¾ (à°.à°à°¸à±.à°à±. ) à°°à±à°à°¡à± మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ à°à°¨à°¾à°à°¾à°¤à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°«à±à°²à±à°à°¿à°à°à± à°à°à±à°¸à±à°à±à°à°à± à°°à±à°à±, à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°¦à±à°°à°µà±à°¯ విధానఠà°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à°à±à° à°ªà±à°°à°ªà°à°à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¤ à°¸à°à°¤à°°à°¿à°à°à±à°à±à°à°¦à°¿.[67] 2010 మారà±à°à°¿ 5 à°¨ à°à°¾à°ªà±à°à±à°à°à± à°à°¾à°²à°ªà± విడà±à°¦à°² à°à±à°¸à°¿à°¨ à°à° సరà±à°µà± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¸à±à°ªà°à°¦à°¨ à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°ªà±à°°à±à°²à°²à± à°¯à±à°°à±à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 31% à° à°¨à±à°à±à°²à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±, 69% à°®à°à°¦à°¿ à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[68] 2012 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ మరà±à° à°à°¾à°ªà±à°à± à°à°¾à°²à°ªà± à°ªà±à°²à± à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°ªà±à°°à°à°¾à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯ à°¸à±à°à°°à°£à°²à± 67.4% à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°¯à±.యౠసà°à±à°¯à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ తిరసà±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[69]
à°à°¤ దశాబà±à°¦à°à°²à± సాఫà±à°à±à°µà±à°°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ బయà±à°à±à°à±à°¨à°¾à°²à°à±, à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¹à°¾à°°à°¾à°²à°¤à±à°ªà°¾à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ తయారà±, à°¸à±à°µà°¾ పరిశà±à°°à°®à°²à°à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿; à°à°°à±à°¥à°¿à° à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°²à°²à± నాలà±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¿ పరిశà±à°°à°®à°² à°à°¾à°¤à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°µà°²à± 70% వరà°à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿. [70] పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ à°°à°à°à° à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£, à°µà±à°²à±-à°à±à°¡à°à°à°²à± విసà±à°¤à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¸à°à°à±à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° 1.1 మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿ à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°²à°¨à± à°ªà±à°à°¦à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°à°à± à°®à±à°¡à± à°°à±à°à±à°²à± à°à°à±à°à±à°µ. [71] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°°à°à°à° à°à°¿.à°¡à°¿.పి.లౠ5.4%,[51][72] à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°¬à°à°à°¾à°³à°¦à±à°à°ªà°²à±, à°à°à±à°ªà°à±à° à°à±à°°à°à°¾à°¯à°²à± (à°à±à°°à±à°¨à±à°¹à±à°¸à±à°²à°²à±), à°®à°à°¨à±, పాల à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[51] à°à°°à±à°¥à°¿à° à°à±à°à°¦à±à°°à° à°¬à±à°°à±à°à°¾à°°à±à°à°¨à± రియాà°à±à°à°µà°¿à°à±à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à°à°ªà±à°¨à±à°²à±, à°®à±à°¡à± à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°à°¾à°à± మారà±à°à±à°à±, à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°à°¾à°à± à°à°à±à°¸à±à°à±à°à°à± (à°.à°à°¸à±.à°), 1985 లౠసà±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[73]
2012 లౠà°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± à°«à±à°°à±à°¡à° à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± 27 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°¤à°à± à°ªà±à°°à±à°µà° à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¨à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à°®à±à°¨à°¦à°¿.[74] 2016 నాà°à°¿à°à°¿ వరలà±à°¡à± à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± à°«à±à°°à° à°à±à°²à±à°¬à°²à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°à°¿à°à°¿à°µà± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± లౠà°à°¦à°¿ 29 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 2015 లౠà°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[75] INSEAD à°à±à°²à±à°¬à°²à± à°à°¨à±à°¨à±à°µà±à°·à°¨à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± 11 à°µ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¨à±à°¤à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[76] à°à°¾à°²à°¾ పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¦à±à°¶à°¾à°² వలౠà°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à° à°«à±à°²à°¾à°à± à°à°¾à°à±à°¸à± సిసà±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿: à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿à°à°¤ à°à°¦à°¾à°¯ పనà±à°¨à± à°°à±à°à± 22.75%. à°ªà±à°°à°ªà°¾à°²à° పనà±à°¨à±à°²à°¤à± à°à°²à°¿à°ªà°¿ à°®à±à°¤à±à°¤à° పనà±à°¨à± à°°à±à°à± 35.7% à°à°à°à± ఠధిà°à°. à° à°à°¦à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ à° à°¨à±à° మినహాయిà°à°ªà±à°²à± à° à°à°¦à±à°¬à°¾à°à±à°²à±. [77] à°à°¾à°°à±à°ªà±à°°à±à°à± పనà±à°¨à± à°°à±à°à± à° à°¨à±à°¦à°¿ à°«à±à°²à°¾à°à± 18% à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°²à±à°ªà°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿.[77] 2006 లౠనిà°à°° à°¸à°à°ªà°¦ పనà±à°¨à± à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°à°¾ విలà±à°µ à°à±à°¡à°¿à°à°à°¿à°¨ పనà±à°¨à± à°à±à°¡à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°ªà°¾à°§à°¿ నిబà°à°§à°¨à°²à± సాపà±à°à±à°·à°à°à°¾ à° à°¨à±à°µà±à°¨à°µà°¿, à°à°¾à°°à±à°®à°¿à° మారà±à°à±à°à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à°®à±à°¨à°¦à°¿. à°à°¸à±à°¤à°¿ à°¹à°à±à°à±à°²à± బలà°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°ªà°² నిరà±à°µà°¹à°£à°à± దరà°à°¾à°¸à±à°¤à± à°à±à°¸à±à°à±à°¨à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°à°¿.[77] à°à°¤à°° à°¸à°à°à±à°·à±à°® à°¦à±à°¶à°¾à°² మాదిరిà°à°¾ పనà±à°¨à± à°à±à°²à±à°²à°¿à°à°ªà±à°¦à°¾à°°à±à°²à± à°à°à°°à°¿à°à±à°à°°à± వివిధ రాయితà±à°²à°¨à± à°à±à°²à±à°²à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°¾à°¨à± à°à°¾à°²à°¾ à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µ à°µà±à°¯à°¯à° à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à°¤à°à±à°à±à°µ పనà±à°¨à± à°°à±à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ సహాయà°, నిరà±à°®à°¾à°£à°ªà°°à°®à±à°¨ మారà±à°ªà±à°à± à°à° à°¸à°à°à°¾à°µà±à°¯ ఠవరà±à°§à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à° à°à°¤à± à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾, à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£, విదà±à°¯ à°à°°à±à°à±à°²à± OECD à°à°°à±à°¯à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¤à°à±à°à±à°µ రాబడిని à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à°¾à°¯à°¿, ఠయితౠరà±à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°®à±à°°à±à°à±à°¦à°²à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± 2008 à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± సరà±à°µà±, à°à°°à±à°¨à±à°¸à±, à°¸à±à°¥à±à°² à°à°°à±à°¥à°¿à° విధానాలà±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± సవాళà±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°®à±à°à°à°à°¾ à°à±à°ªà°¿à°à°¦à°¿.[78] 2008 వసà°à°¤à°à°¾à°²à°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°¨ à°à°°à±à°¨à±à°¸à± à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°à°à°¦à°¿. à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°à°¾à°ªà°¾à°¡à±à°à°¦à±à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°² వాణిà°à±à°¯à° à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 6 à°¨ ససà±à°ªà±à°à°¡à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¨à°¿[79] à°.à°.సి.à°¡à°¿. 2011[80] à°à±à°¤ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à° à°¨à±à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±à°²à± à°ªà±à°°à±à°à°¤à°¿ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¨à°¿, à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¿à°à°à°¿ à°¸à±à°¥à°¿à°°à°®à±à°¨ à°à±à°¶à°¾à°à°¾à°° విధానానà±à°¨à°¿ à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¡à°, à°à°°à±à°¥à°¿à° à°°à°à°à° à°à°°à±à°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°¿à°à°à°¡à° à°µà°à°à°¿ à°à±à°·à°¿ à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿; ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°«à°¿à°·à°¿à°à°à± పరిశà±à°°à°® మరిà°à°¤ సమరà±à°¥à°µà°à°¤à°®à±à°¨, à°¸à±à°¥à°¿à°°à°®à±à°¨, à°¦à±à°°à°µà±à°¯à±à°²à±à°¬à°£à°¾à°¨à±à°¨à°¿ పరిషà±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¦à±à°°à°µà±à°¯ విధానానà±à°¨à°¿ à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à°à°¡à°à°²à± సవాళà±à°²à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¾à°¯à°¿.[81] à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°¾ à°°à±à°£à° à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2015 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°¿.à°¡à°¿.పి. à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± 31 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[82]
à°à°°à±à°§à°¿à°à°¬à±à°§à°¾à°²à± మారà±à°à±
2007 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à±à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à°¿à°à°à± à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ విఫలమవడà°, తదà±à°ªà°°à°¿ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°¨ మహా మాà°à°¦à±à°¯à° వలన à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¿à°à°à°¿ à°¤à±à°µà±à°°à°à°à°¾ à°¸à°à°à±à°·à±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à° à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°°à±, లాà°à°¡à±à°¸à±à°¬à°à°à±, à°à±à°ªà±à°¥à°¿à°à°à±à°² à°®à±à°¡à± à°ªà±à°¦à±à°¦ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± à°à±à°°à°¾à°·à± à°®à±à°à°¦à± à°¦à±à°¶à° à°¸à±à°¥à±à°² à°à°¾à°¤à±à°¯à±à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¨à°¿ వారి à°®à±à°¤à±à°¤à° à°°à±à°£à° à°¸à±à°®à°¾à°°à±à°à°¾ 14 à°°à±à°à±à°²à± (14 బిలియనౠడాలరà±à°²à±) ఠధిà°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[83][84] 2008 à° à°à±à°à±à°¬à°°à±à°²à± à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯ సమితి à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¤à±à°¯à°µà°¸à°° శాసనఠà°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à° à°¤à±à°¯à°µà°¸à°° à°à°à±à°à° à°®à°à°à±à°°à± à°à±à°¯à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°¥à°¿à° పరà±à°¯à°µà±à°à±à°·à°£à°¾ ఠథారిà°à± à°®à±à°¡à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°² à°¦à±à°¶à±à°¯ à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°à°¦à±à°à± à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. [85] à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°à°µà°°à±à°¨à°°à± à°¡à±à°µà°¿à°°à± à°à°¡à±à°¸à°¨à±âతౠసహా à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± ఠధిà°à°¾à°°à±à°²à± రాషà±à°à±à°°à°à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°² విదà±à°¶à± à°°à±à°£à°¾à°²à± à°²à±à°¦à°¾ à°à°¸à±à°¤à±à°²à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¦à±à°¦à±à°¶à°¿à°à°à°²à±à°¦à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°¦à±à°¶à±à°¯ à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ బదà±à°²à±à°à°¾ à°à±à°¤à±à°¤ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°² à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. పాత à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± దివాళా à°¤à±à°°à±à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°¯à°¿.
2008 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 28 à°¨ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° వడà±à°¡à± à°°à±à°à±à°²à°¨à± 18%à°à± ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.à°à°¦à°¿ (2010 à°à°à°¸à±à°à± నాà°à°¿à°à°¿, à°à°¦à°¿ 7%) à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¦à±à°°à°µà±à°¯ నిధి (à°.à°à°.à°à°«à±) à°¨à±à°à°¡à°¿ à°°à±à°£à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ నిబà°à°§à°¨à°²à°²à± à°à±à°à°¤ à°à°¾à°à° బలవà°à°¤à°à°à°¾ à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ à°à°°à±à°¯à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à° à°°à±à°à± à°ªà±à°à°ªà± తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à±à°°à±à°¨à°¾à°²à± à°à±à°°à±à°¡à°¿à°à°à± బహిరà°à° మారà±à°à±à°à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2008 నాà°à°¿à°à°¿ à°¯à±à°°à± à°.à°à°¸à±.సి.à°à± à°¸à±à°®à°¾à°°à±à°à°¾ à°®à±à°¡à± à°µà°à°¦à°² à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µ విలà±à°µà°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. వారానిà°à°¿ 1: 150 మారà±à°ªà°¿à°¡à°¿ నిషà±à°ªà°¤à±à°¤à°¿. 2008 నవà°à°¬à°°à± 20 నవà°à°¬à°°à± 20 à°¨ నారà±à°¡à°¿à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°à± $ 2.5 బిలియనà±à°² à° .à°¡à°¾ à°®à°à°à±à°°à± à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.[86]
2009 à°à°¨à°µà°°à°¿ 26 à°¨ à°¸à°à°à±à°°à±à°£ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¡à° ఫలితà°à°à°¾ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°² ఠసమà±à°®à°¤à°¿ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à±à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.à°à° వారఠతరà±à°µà°¾à°¤ à°à° à°à±à°¤à±à°¤ వామపà°à±à°· à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°°à±à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¤à°à±à°·à°£à°®à± à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°à°µà°°à±à°¨à°°à± à°¡à±à°µà°¿à°°à± à°à°¡à±à°¸à°¨à±, ఠతని సహాయà°à±à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°à±à°à°à°²à±à°¨à°¿ మారà±à°ªà±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ నిరà±à°£à°¯à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°¡à±à°µà°¿à°°à± 2009 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 26 à°¨ à°µà±à°²à±à°ªà°² నిరసనల à°¨à±à°ªà°¥à±à°¯à°à°²à± à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[87] à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± à°à±à°ªà±à°ªà°à±à°²à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°µà±à°²à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°¦à±à°¶à° విడిà°à°¿ తరలిపà±à°¯à°¾à°°à±. à°µà±à°°à°¿à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°®à°à°¦à°¿ నారà±à°µà±à°à± తరలివà±à°³à±à°²à°¾à°°à±. 2005 లౠ293 à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¨à±à°à°¡à°¿ నారà±à°µà±à°à± à°µà±à°³à±à°²à°¾à°°à±; 2009 లౠఠసà°à°à±à°¯ 1,625.[88] 2010 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à±âలౠà°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± పారà±à°²à°®à±à°à°à± à°¸à±à°ªà±à°·à°²à± à°à°¨à±à°µà±à°¸à±à°à°¿à°à±à°·à°¨à± à°à°®à°¿à°·à°¨à± à°¸à°à°à±à°·à±à°à°à°²à± నియà°à°¤à±à°°à°£ à°®à±à°¸à°¾à°¨à±à°¨à°¿ బహిరà±à°à°¤à° à°à±à°¸à°¿à°¨ పరిశà±à°§à°¨à°¨à± [89] à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[90] 2012 à°à±à°¨à± నాà°à°¿à°à°¿ లాà°à°¡à±à°¸à±à°¬à°à°à± à°à°¸à°¸à±à°µà±à°µà± à°°à±à°£à°à°²à± à°¸à°à° à°®à±à°¤à±à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ తిరిà°à°¿ à°à±à°²à±à°²à°¿à°à°à°à°²à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿.[91] à°¬à±à°²à±à°®à±à°¬à±à°°à±à°à± à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° 2008 లౠసà°à°à±à°·à±à°à° à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ నిరà±à°£à°¯à°¾à°²à± ఫలితà°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± 2% నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à±à°² పథà°à° à°®à±à°¦ పనిà°à±à°à°¦à°¿. à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± విఫలఠà°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°®à°¤à°¿à°à°à°¡à°à°¤à± సహా.[92]
రవాణా మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±âలౠతలసరి à°à°¾à°°à±à°² యాà°à°®à°¾à°¨à±à°¯à° à°à°¨à±à°¨à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à°à°à°¦à°¿; à°ªà±à°°à°¤à°¿ 1.5 నివాసితà±à°²à°à± à°à° à°à°¾à°°à±à°¤à±; à°à°¦à°¿ రవాణా à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ వాహనà°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[93] à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±âలౠ13,034 à°à°¿à°®à± (8,099 à°®à±à°³à±à°³à±) నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à± రహదారà±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. వాà°à°¿à°²à± 4,617 à°à°¿à°®à± (2,869 à°®à±à°³à±à°³à±)à°ªà±à°¡à°µà±à°¨ పాదà°à°¾à°° బాఠనిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 8,338 à°à°¿à°®à± (5,181 à°®à±à°³à±à°³à±)పాదà°à°¾à°° బాఠరహితà°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à° à°¨à±à° రహదారà±à°²à°à± పాదà°à°¾à°° బాఠవà±à°¯à°¬à°¡ à°²à±à°¦à±. à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à± à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°°à±à°¡à±à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°°à°¾à°µà±à°²à± à°¦à±à°¶ రహదారà±à°²à°ªà± 80 à°à°¿.మౠ/ à°à° (50 à°®à±à°³à±à°³à±) - 90 à°à°¿.మౠ/ à°à° (56 à°®à±à°³à±à°³à±) à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à°²à± 50 à°à°¿.మౠ/ à°à° (30 à°®à±à°³à±à°³à±) - 30 à°à°¿.మౠ/ à°à° (19 à°®à±à°³à±à°³à±) à°°à±à°¡à±à°¡à± à°µà±à°à° పరిమితà±à°²à±, à°à°à±à°à°¿-à°à°ªà°°à°¿à°¤à°²à°à°ªà± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°°à±à°¡à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[94]
à°°à±à°à± 1 à°²à±à°¦à°¾ à°°à°¿à°à°à± à°°à±à°¡à± 1974 లౠపà±à°°à±à°¤à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à±à°à±à°à± నడà±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ రహదారి, à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°¨à°¿ నివాస à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¾à°¨à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°µà±à°ªà° à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°à° à°à°¨à°¾à°µà°¾à°¸à°¾à°²à± à°à°à°¡à°à°à°¤à± ఠరహదారి 1,332 à°à°¿.మౠ(828 à°®à±)[95] à°ªà±à°¡à°µà±à°¨ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à±, à°¨à°à°°à°¾à°²à±, à°¹à±à°à°²à±à°«à±à°à±à°°à±à°¡à°°à± à°à°¨à±à°¨à±à°²à± (à°à° à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°à°²à±) లలౠమినహా, à°ªà±à°°à°¤à°¿ దిశలౠà°à° à°²à±à°¨à± à°ªà±à°¡à°µà±à°¨à°¦à°¿ à°à°à°¦à°¿. దానిపౠఠనà±à° à°µà°à°¤à±à°¨à°²à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°à°à°¾ à°à°¤à±à°¤à°°, à°¤à±à°°à±à°ªà±à°²à± సిà°à°à°¿à°²à± à°²à±à°¨à±, à°à°²à°ª, / à°²à±à°¦à°¾ à°à°à±à°à±à°¤à± తయారౠà°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.
à°à±à°«à±à°²à°¾à°µà°¿à°à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°¯à°¿à°°à±à°ªà±à°°à±à°à± (à°à±.à°.à°à°«à±)[96] à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à±à°à±à°² రవాణాà°à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ విమానాశà±à°°à°¯à°, à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ విమానయాన à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à° à°¨à±à° à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯, à°¦à±à°¶à±à°¯ విమాన à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à°à± à°¸à±à°µà°²à± à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[97] à°à±.à°µà±.à°à°«à±.ఠతిపà±à°¦à±à°¦ మహానà°à°° à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 49 à°à°¿à°®à± (30 à°®à±à°³à±à°³à±)à°¦à±à°°à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[98]à°à± సమà±à°ªà°à°²à±à°¨à°¿ రయిà°à±à°à°µà°¿à°à± à°à±à°à°¦à±à°°à° డబలà±à°¯à±.à°à°¸à±.డబలà±à°¯à±à°à± సమà±à°ªà°à°²à± à°à°à°¦à°¿. బసà±à°¸à± à°¸à±à°µà°²à±,[99] à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à±à°à±à°² à°à°¾à°°à±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à°à±à°à°¡à°à± à°à±à°°à±à°à±à°µà°à±à°à±. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âలౠపà±à°°à°¯à°¾à°£à±à°à±à°² à°°à±à°²à±à°µà±à°²à± à°²à±à°µà±.[100] à°°à±à°à°¡à°µ ఠతిపà±à°¦à±à°¦ విమానాశà±à°°à°¯à° à°°à±à°¯à°¿à°à±à°à°µà°¿à°à± à°à°¯à°¿à°°à±à°ªà±à°°à±à°à± (à°à°°à±.à°.à°à±). à°à°¦à°¿ à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°à±à°à°¦à±à°°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°µà°²à° 1,5 à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°² à°¦à±à°°à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°à°°à±.à°.à°à±. సాధారణ విమానయాన à°°à°¦à±à°¦à±à°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°ªà°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à±à°¨à°¿ 12 à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à°à± à°°à±à°à±à°µà°¾à°°à±-, à°¦à±à°¶à±à°¯ విమానాలనౠà°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿.[101] à°à°°à±.à°.à°à±. à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమానాలనౠà°à±à°°à±à°¨à±à°²à°¾à°à°¡à±, ఫారౠదà±à°µà±à°²à± à°µà±à°¯à°¾à°ªà°¾à°° శిà°à±à°·à°£, విమాన శిà°à±à°·à°£à°¤à± పాà°à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± విమానాలౠà°à±à°¡à°¾ à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.à° à°à±à°°à±à°¯à±à°°à°¿ విమానాశà±à°°à°¯à° (à°.à°.à°µà±),[102] à°à°à°¿à°²à±à°¸à±à°à°¾à°¯à°¿à°°à± విమానాశà±à°°à°¯à° (à°.à°à°¿.à°à°¸à±.)[103] పరిమిత à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¸à±à°µà°¾ సామరà±à°¥à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°°à±à°à°¡à± à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à±à°¯ విమానాశà±à°°à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±âలౠ103 నమà±à°¦à±à°¨ విమానాశà±à°°à°¯à°¾à°²à±, à°µà±à°®à°¾à°¨à°¿à° à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à± à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿; వాà°à°¿à°²à± à°à°à±à°à±à°µ à°à°¾à°à° à°à°¦à±à°¨à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°²à±à°¦à±, à°à°µà°¿ à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°¡à°µà±à°¨ à°°à°¨à±à°µà± à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ విమానాశà±à°°à°¯à° à°à°¿à°¯à°¾à°à°®à±à°²à±à°°à± à°°à±à°à°¿à°à°¾à°µà°¿à°à± 100 à°à°¿à°®à± (62 à°®à±à°³à±à°³à±) à°¦à±à°°à°à°²à± à°¤à±à°°à±à°ªà± à°«à±à°°à±-à°°à°¨à±à°µà± à°à±à°²à±à°¡à°°à± à°®à±à°¦à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.
à°à°°à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°«à±à°°à±à°°à± సరà±à°µà±à°¸à±à°²à± వివిధ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°² సమాà°à°¾à°²à°à± à°à±à°°à°®à°¬à°¦à±à°§à°®à±à°¨ à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à± à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£ à°¦à±à°°à°¾à°²à°¨à± à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.[104][better source needed]
విదà±à°¯à±à°¤à±à°¤à± మారà±à°à±
à°®à±à°²à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ విదà±à°¯à±à°¤à±à°¤à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°£ -à°à±à°à°·à±à°£, à°à°²à°¶à°à±à°¤à°¿-సమరà±à°¥à°µà°à°¤à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± విదà±à°¯à±à°¤à± ఠవసరాలనౠపà±à°°à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿,[105] à°¦à±à°¶à° à°®à±à°¤à±à°¤à° à°ªà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à° à°¶à°à±à°¤à°¿ వినియà±à°à°à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à± 85% [106] దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ à°à°®à±à°°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à± రవాణాలà±, à°à±à°ªà°² సమà±à°¦à°¾à°¯à°à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[107][108] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± 2050 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°à°§à°¨-à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à±à°à°·à±à°£ à°¶à°à±à°¤à°¿ à°à°°à±à°®à°¾à°à°¾à°°à°¾à°²à± à°¹à±à°²à±à°²à±à°¹à±à°¦à°¿, à°¨à±à°¸à±à°à°µà±à°²à°¿à°°à± [109][110] à°à°¾à°°à±à°°à°¾à°à±à°à°à°°à± à°¹à±à°¡à±à°°à±à°µà°°à±à°² à°ªà±à°²à°¾à°à°à± à°¦à±à°¶à° ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à°²à°µà°¿à°¦à±à°¯à±à°¤à± à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°¸à±à°µà°²à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[111] à°à°°à°¾à°¹à±à°¨à±à°à±à°à°¾à°µà°¿à°°à±à°à±à°à±à°¨à± పనిà°à±à°¯à°¡à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ తలసరి విదà±à°¯à±à°¤à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¦à°¾à°°à±à°à°¾ à°ªà±à°°à± à°à°¾à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[112] 2009 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¸à± 6.29 à°à°¨à±à°¨à±à°² సి.à°.2 నౠవిడà±à°¦à°² à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ తలసరి à°à±à°°à±à°¨à±à°¹à±à°¸à± వాయà±à°µà±à°²à°à± సమానà°.[113] à°à°à°§à°¨ à°à°à°¾à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¶à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿à°à±à°à± à°à°¾à°°à±à°² à°à±à°¸à° à°¹à±à°¡à±à°°à±à°à°¨à± à°à°à°§à°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà°à°ªà°¿à°£à± à°à±à°¸à± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à°¨à± నిà°à°ªà± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± సమà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¾ à°ªà±à°¨à°°à±à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°¶à°à±à°¤à°¿ వనరà±à°² à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ సమరà±à°¥à°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°µà±à°¯à°¯à°à°¤à± à°¤à°à°¿à°¨à°à°¤ పరిమాణà°à°²à± à°¹à±à°¡à±à°°à±à°à°¨à±âనౠà°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°à°² సామరà±à°¥à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°à°¦à°¿ à°à°à°à°¿.
2009 à°à°¨à°µà°°à°¿ 22 à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¶à°¾à°¨à±à°¯ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°¡à±à°°à±à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à± à°¹à±à°¡à±à°°à±à°à°¾à°°à±à°¬à°¨à± à° à°¨à±à°µà±à°·à°£, à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°¨à± à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à°à± దాని à°®à±à°¦à°à°¿ à°°à±à°à°¡à± à°à°«à±à°·à±à°°à± à°²à±à°¸à±à°¨à±à°¸à±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[114] à°°à±à°à°¡à± à° à°¨à±à°µà±à°·à°£ à°²à±à°¸à±à°¨à±à°¸à±à°²à± à°à°µà±à°µà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[115]
2010 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°¨à±à°¨à°¿à°¸à± వరలà±à°¡à± à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°¸à± "à°à±à°°à±à°¨à± à°à±à°°à±à°à°¡à± à°à°à°à±à°°à±"à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ ససà±à°à±à°¨à°¬à°¿à°²à°¿à°à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°¸à±à°à±à°°à±à°à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¦à±à°¶à° à°¨à±à°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°. à°à±à°µà°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à°, పరిశà±à°¦à±à°§ à°¶à°à±à°¤à±à°²à°¨à± 93.5 / 100 à°¸à±à°à±à°°à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[116]
2012 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°°à±à°à°¡à± à°¦à±à°¶à°¾à°² మధà±à°¯ విదà±à°¯à±à°¤à± సరఫరా à°à±à°¸à° ఠధిà°-à°µà±à°²à±à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°à±à°·-à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¾à°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°®à°¿à°à°à± à° à°µà°à°¾à°¶à° à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°à°¿à°à°à±à°¡à° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°à°¤à± à°à°°à±à°à°²à± à°à°°à±à°ªà±à°¤à±à°à°¦à°¿.[117] à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± విదà±à°¯à±à°¤à± ధరలౠసాధారణà°à°à°¾ à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¡à°à°à°¤à± à°à°à±à°µà°à°à°¿ à°à° à°à±à°¬à±à°²à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°à± à° à°µà°à°¾à°¶à° à°à°²à±à°ªà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[118] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°ªà±à°¨à°°à±à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°à°à°§à°¨ వనరà±à°²à±, à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¿à°à°à°¿ à°à±à°à°·à±à°£ à°¶à°à±à°¤à°¿, à°à°²à°¶à°à±à°¤à°¿ వనరà±à°²à±,[119] à°¸à°à°à°¾à°µà±à°¯à°¤ à°à°¾à°²à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à°¾à°²à±à°¦à±. à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± నివాసితà±à°²à±, పరిశà±à°°à°®à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ ఠదనపౠవిదà±à°¯à±à°¤à± à°à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° సామరà±à°¥à±à°¯à° à°à±à°¸à° à°¤à°à°¿à°¨à°à°¤ డిమాà°à°¡à± à°²à±à°¨à°à°¦à±à°¨ à°ªà±à°¨à°°à±à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° à°¶à°à±à°¤à°¿ వనరà±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°µà°à±à°¨ విదà±à°¯à±à°¤à±à°¤à±à°¨à± దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¡à°à°²à± à°¦à±à°¶à° à°à°¸à°à±à°¤à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¶à°à±à°¤à°¿ వనరà±à°²à°¨à± మరిà°à°¤ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¯à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారి à°¤à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
విదà±à°¯ , à°¸à±à°à°¸à± మారà±à°à±
విదà±à°¯, à°¸à±à°¨à±à°¸à±, à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µ శాఠపాఠశాలలౠతపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à± విధానాలà±, పదà±à°§à°¤à±à°²à°à± బాధà±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à°¾à°¯à°¿. ఠవి à°à°¾à°¤à±à°¯ పాఠà±à°¯ మారà±à°à°¦à°°à±à°¶à°à°¾à°²à°¨à± విడà±à°¦à°² à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± నాà°à°à°¶à°¾à°²à°²à±, à°ªà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à° పాఠశాలలà±, దిà°à±à°µ à°¸à±à°à°à°¡à°°à± పాఠశాలలౠమà±à°¨à°¿à°¸à°¿à°ªà°¾à°²à°¿à°à±à°²à± నిధà±à°²à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°²à°¾ à°à° ినమà±à°¨ డిమాà°à°¡à±à°²à°¤à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°ªà±à°°à±à°²à± తమ పిలà±à°²à°²à°¨à± à°à°à°à°¿ వదà±à°¦ à°à°à°¡à°¿ విదà±à°¯à°¨à± à° à°à±à°¯à°¸à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°®à°¤à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[120] విదà±à°¯à°¾à°°à±à°¥à±à°²à± తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ పాఠà±à°¯ à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à°à°à± à°à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿ à°à°à°¡à°¾à°²à°¿, తలà±à°²à°¿à°¦à°à°¡à±à°°à±à°² à°¬à±à°§à°¨ తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°à°®à±à°¦à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨ à°¬à±à°§à°¨à°¾ సరà±à°à°¿à°«à°¿à°à±à°à±à°¨à± à°ªà±à°à°¦à°¾à°²à°¿.
నరà±à°¸à°°à± పాఠశాల (à°²à±à°à±à°¸à±à°à±à°²à±) à°à°°à± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µ వయసà±à°¸à±à°¨à±à°¨ పిలà±à°²à°²à°à± విదà±à°¯ à°²à±à°¨à°¿ విదà±à°¯, విదà±à°¯ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à± à°®à±à°¦à°à°¿ దశ విదà±à°¯à°¾à°¬à±à°§à°¨ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. నాà°à°à°¶à°¾à°²à°² à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ à°à°à±à°à° 1994 లౠà°à°®à±à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°µà±à°²à±à°¨à°à°¤ à°¸à±à°²à°à°à°à°¾ తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿ విదà±à°¯à°²à± మారà±à°ªà±à°¨à± à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à±à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పాఠà±à°¯ à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à° à°¤à°à°¿à°¨à°¦à°¿à°à°¾ à°à°à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°¡à°¾ వారౠబాధà±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à°¾à°°à±.
నిరà±à°¬à°à°§ విదà±à°¯, à°²à±à°¦à°¾ à°à±à°°à±à°¨à±à°¸à±à°à±à°²à±, à°ªà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à°, à°¤à°à±à°à±à°µ à°¸à±à°à°à°¡à°°à± విదà±à°¯à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ తరà°à±à°à°¾ à°à°à± à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 6 à°¨à±à°à°¡à°¿ 16 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² వయసà±à°¸à± à°à°¨à±à°¨ పిలà±à°²à°²à°à± à°à°à±à°à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° విదà±à°¯ తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿. పాఠశాల à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° à°¤à±à°®à±à°®à°¿à°¦à°¿ à°¨à±à°²à°² పాà°à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°à°¸à±à°à± 21, à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 1 మధà±à°¯ మౠ31, à°à±à°¨à± 10 మధà±à°¯ à°®à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. పాఠశాల à°°à±à°à±à°² à°à°¨à±à°¸ à°¸à°à°à±à°¯ 170. à°à°¾à°¨à± à°à±à°¤à±à°¤ à°à°ªà°¾à°§à±à°¯à°¾à°¯à±à°² à°µà±à°¤à°¨ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° తరà±à°µà°¾à°¤ ఠది 180 à°à± à°ªà±à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. వారానిà°à°¿ à°à°¦à± à°°à±à°à±à°²à± పాఠాలౠà°à°°à±à°à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à° à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ పాఠశాలలౠతà±à°ªà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿ à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ మత విదà±à°¯à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± విదà±à°¯à°¾ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µ శాఠనà±à°à°¡à°¿ మినహాయిà°à°ªà±à°¨à± à°ªà±à°à°¦à°µà°à±à°à±.[121]
à°à°¨à±à°¨à°¤ మాధà±à°¯à°®à°¿à° విదà±à°¯ à°²à±à°¦à°¾ à°«à±à°°à°¾à°à°¹à°¾à°²à±à°¡à±âà°¸à±à°à±à°²à°¿ దిà°à±à°µ à°à°¨à±à°¨à°¤ విదà±à°¯à°¨à± à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. ఠపాఠశాలలౠà°à°à°à±à°²à°à°²à± à°à°¿à°®à±à°¨à°¾à°·à°¿à°¯à°¾ ఠని à°à±à°¡à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à°¤à°¾à°¯à°¿. విదà±à°¯à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°à°à±à°à°°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°à°à±à°à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¤ మాధà±à°¯à°®à°¿à° విదà±à°¯à°à± à°¹à°à±à°à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à°¾à°°à±. 1996 లౠà°à°¨à±à°¨à°¤ పాఠశాల పాఠశాల à°à°à±à°à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ ఠదశలౠవిదà±à°¯à°¾à°¬à±à°§à°¨ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°¨à°¿ పాఠశాలలౠబాలబాలిà°à°²à°à± à°à°à°à°¿à°à°¾ విదà±à°¯à°¾à°¬à±à°§à°¨ à°à±à°¸à± పాఠశాలలà±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°°à±à°à±à°à°¾à°µà°¿à°à±à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°à°£à°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°à°¨à±à°¨à°¤ విదà±à°¯à°¾ à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¶à°¿à°à±-à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à°¬à±à°§à°¨à°²à± à°à°¤à°° పాఠశాలలౠరà±à°à°¿à°à°¾à°µà°¿à°à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°, à° à°à±à°°à±à°°à°¿ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°, à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°, బిఫà±à°°à±à°¸à±à°à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°.à°.సి.à°¡à°¿. à° à°à°à°¨à°¾ à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° 25-64 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² వయసà±à°à±à°²à°²à± 64% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¤ పాఠశాల à°¡à°¿à°à±à°°à±à°¨à°¿ సమానà°à°à°¾ à°ªà±à°à°¦à°¾à°°à±. à°à°¦à°¿ à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± 73% à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 25 à°¨à±à°à°à°¿ 34 à°à°³à±à°³ వయసà±à°¸à±à°²à± à°à±à°µà°²à° 69% మాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¤ పాఠశాల à°¡à°¿à°à±à°°à±à°à°¿ à°ªà±à°à°¦à°¾à°°à±.à°à°¦à°¿ à°à±à°¡à°¾ à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± 80% à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[71] ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± విదà±à°¯à°¾à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à° à°¦à±à°à±à°¤à°®à±à°¨à°¦à°¿à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿: à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°¸à±à°à±à°¡à±à°à°à± à° à°¸à±à°¸à±à°®à±à°à°à± à°à±à°¸à° à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± à°à°à°à± à°à°¦à°¿ 16 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[122] పఠనà°, à°à°£à°¿à°¤à°à°²à± విదà±à°¯à°¾à°°à±à°¥à±à°²à± à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°¨à±à°ªà±à°£à±à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°à°®à°¿à°·à°¨à± 2013 à°¯à±à°°à±à°¸à±à°à°¾à°à± నివà±à°¦à°¿à° à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°¡à°¿à°ªà°¿à°²à± 3.11% శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ పరిశà±à°§à°¨, à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°°à°à± (R & D) à°à°°à±à°à± à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿, à°¯à±.యౠసà°à°à± 2.03% à°à°à°à± 1% à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿, à°à°¦à°¿ 4% 2020 నాà°à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°µà°¾à°²à°¿.[123] R & D (100 మిలియనౠUS డాలరà±à°²à± à°²à±à°¦à°¾ à° à°à°¤à°à°¨à±à°¨à°¾ à°à°à±à°à±à°µ) à°à°°à±à°à±à°¤à± 72 à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°¡à°¿à°ªà°¿à°²à± 9 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± నిలిà°à°¿à°à°¦à°¿. à°¤à±à°µà°¾à°¨à±, à°¸à±à°µà°¿à°à±à°à°°à±à°²à°¾à°à°¡à±, à°à°°à±à°®à°¨à±, à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à± à°¯à±.à°à±,, à°à±à°¨à°¡à°¾.[124]
à°à°£à°¾à°à°à°¾à°²à± మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± ఠసలౠà°à°¨à°¾à°à°¾ నారà±à°¡à°¿à°à±, à°à±à°²à°¿à°à± à°®à±à°²à°. à°à°¦à°¿ à°¸à±à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°à± à°µà±à°¯à°µà°§à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ ఠలాà°à± à°°à°à±à°¤à° à°à±à°°à±à°ªà±, à°à°¨à±à°¯à± విశà±à°²à±à°·à°£ à°µà°à°à°¿ తదà±à°ªà°°à°¿ à°µà±à°à±à°à°¾à°¨à°¿à° à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°¨ సాహితà±à°¯ à°à°§à°¾à°°à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à±à°ªà°·à±à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à°¿à°¨ à°ªà±à°°à±à°·à±à°²à± à°à°à±à°à±à°µ à°®à°à°¦à°¿ నారà±à°¡à°¿à°à± à°¸à°à°¤à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à± ఠయితౠà°à°à±à°à±à°µà°®à°à°¦à°¿ à°¸à±à°¤à±à°°à±à°²à± à°à±à°²à°¿à°à± à°®à±à°²à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à°¨à°¿ à° à°à±à°µà°à°à°¿ à°à°¨à±à°¯à± à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à° à°¸à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°à°¤à± à° à°¨à±à°à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à°¿à°¨à°µà°¾à°°à± à°¨à±à°°à±à°¸à±à°®à±à°¨à±, à°µà±à°°à± à°à°¾à°²à±à°²à°¨à± బానిసలà±à°à°¾ à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à°¾à°°à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[125]
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± 17 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°¿à°µà°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ విసà±à°¤à°¾à°°à°®à±à°¨ à°µà°à°¶à°¾à°µà°³à°¿ à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¤à±à°¦à°¿à°¶à°¾à°¤à° à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°² à°à°¾à°²à° వయసà±à°¸à±à°²à± à°¸à±à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°à±à°à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. బయౠఫారà±à°®à°¾à°¸à±à°à°¿à°à°²à± à°¸à°à°¸à±à°¥ à°¡à±à°à±à°¡à± à°à±à°¨à±à°à°¿à°à±à°¸à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¤à±à°²à°¿à°¸à°¿à°¨ నివాసà±à°²à°¨à± à°à°µà°°à± à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¦à±à°¦à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à° à°µà°à°¶à°¾à°µà°³à°¿ à°¡à±à°à°¾à°¬à±à°¸à±à°¨à± à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à±à°à°¦à±à°à± నిధà±à°²à± సమà°à±à°°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¨à°¾à°à°¾ సాపà±à°à±à°· à°à°¸à±à°²à±à°·à°¨à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¯à± à°µà±à°¯à°¾à°§à±à°²à°ªà± పరిశà±à°§à°¨ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ విలà±à°µà±à°¨ సాధనà°à°à°¾ à°«à±à°¸à±âà°²à±à°à°¡à°¿à°à°à°¬à°¾à°à± ఠని పిలిà°à± à°¡à±à°à°¾à°¬à±à°¸à±à°¨à± à°à°¦à°¿ వివరిసà±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à°¦à±à°µà±à°ªà° à°à°¨à°¾à°à°¾ 1900 à°µ శతాబà±à°¦à° మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à° à°¸à±à°¥à°¿à°°à°¨à°¿à°µà°¾à°¸à° à°¨à±à°à°¡à°¿ 40,000 à°¨à±à°à°¡à°¿ 60,000 వరà°à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿. ఠసమయà°à°²à± à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ విసà±à°ªà±à°à°¨à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°²à±à°²à°à°¿ à°¶à±à°¤à°¾à°à°¾à°²à°¾à°²à°²à± à°¬à±à°¡à°¿à°¦ పడడà°, à°¬à±à°¬à±à°¨à°¿à°à± à°¤à±à°à±à°³à±à°³à± à° à°¨à±à°à°¸à°¾à°°à±à°²à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°¨à± à°¤à±à°µà±à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¶à°¾à°¯à°¿.[4] 1500, 1804 మధà±à°¯ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± 37 à°à°°à±à°µà± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[126] 1703 లౠనిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°£à°¨à°²à± 50,358 ఠని à°µà±à°²à±à°²à°¡à°¿à°à°à°¾à°°à±. 1783-1784 సమయà°à°²à± లాà°à°¿ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ వినాశఠఠà°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ విసà±à°ªà±à°à°¨à°² తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¨à°¾à°à°¾ 40,000 à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[127] 19 à°µ శతాబà±à°¦à° మధà±à°¯à°à°¾à°²à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± à°à±à°µà°¨ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à±à°²à°¨à± à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à°à°¡à° à°µà±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿ - à°à°¦à°¿ 1850 లౠసà±à°®à°¾à°°à± 60,000 à°¨à±à°à°¡à°¿ 2008 లౠ3,20,000 à°à± ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సాపà±à°à±à°·à°à°à°¾ à°¯à±à°µ à°à°¨à°¾à°à°¾à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à±à°à±à°°à°¿à°à°¿ 14 à°à°³à±à°³ వయసà±à°¸à±à°²à± 2.1 à°¸à°à°¤à°¾à°¨à±à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°°à±à°à±à°¤à±, à°¦à±à°°à±à°à°à°¾à°² à°à°¨à°¾à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à°² à°à±à°¸à° à°¤à°à°¿à°¨à°à°¤ à°à°¨à°¨ à°°à±à°à± à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°à°¿ (à°à°¡à°®à°µà±à°ªà± à°ªà°à±à°à°¿à° à°à±à°¡à°à°¡à°¿).[128][129]
Year | Low | Medium | High |
---|---|---|---|
2014 | à°®à±à°¸:Ispop | ||
2015 | 332.529 | ||
2020 | 340,418 | 342,716 | 346,279 |
2025 | 352,280 | 357,894 | 365,893 |
2030 | 361,853 | 371,796 | 385,405 |
2035 | 369,888 | 384,397 | 404,053 |
2040 | 376,580 | 395,866 | 422,047 |
2045 | 381,846 | 406,271 | 439,756 |
2050 | 385,536 | 415,627 | 457,317 |
2055 | 387,489 | 423,790 | 474,561 |
2060 | 387,597 | 430,545 | 490,976 |
2007 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±â à°à±à°à°¦à°¿à°¨ 33,678 à°®à°à°¦à°¿ (à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 13.5%) విదà±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°à°¨à±à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. విదà±à°¶à°¾à°²à±à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± తలà±à°²à°¿à°¦à°à°¡à±à°°à±à°² పిలà±à°²à°²à± సహా à°¸à±à°®à°¾à°°à± 19,000 à°®à°à°¦à°¿ (à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 6%) విదà±à°¶à± à°ªà±à°°à°¸à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°ªà±à°²à°¿à°·à± à°ªà±à°°à°à°²à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à° à°²à±à°ª à°¸à°à°à±à°¯à°¾à° సమà±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°µà±à°°à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± విదà±à°¶à± à°¶à±à°°à°¾à°®à°¿à° బలà°à°¾à°² సమà±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°¸à±à°®à°¾à°°à± 8,000 à°ªà±à°²à±à°¸à± à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°µà±à°°à°¿à°²à± 1,500 à°®à°à°¦à°¿ à°«à±à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°¬à°¿à°à±à°à±à°²à± పనిà°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°à±à°à°¡ వారౠ75% à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°²à±à°à°¾ పనిà°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. వారౠఫాà°à°¾à°°à±à°°à°¾à°²à± à° à°²à±à°¯à±à°®à°¿à°¨à°¿à°¯à° à°ªà±à°²à°¾à°à°à±à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[131] à°à°®à±à°®à°¿à°à±à°°à±à°·à°¨à± à°à°à±à°µà°² à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à°² సమయà°à°²à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¾à°°à±à°®à°¿à° à°à±à°°à°¤à°à± [à°à°µà°°à±?]à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ సమసà±à°¯à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. ఠలాà°à± 2004 à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± విసà±à°¤à°°à°£à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°ªà±à°°à°à°² à°à°¦à±à°¯à°®à° à°®à±à°¦ à°à°à°à±à°·à°²à± à°à°¤à±à°¤à°¿à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°¤à±à°°à±à°ªà± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à°¤à±à°¤à±à°¨ నిరà±à°®à°¾à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à±à°²à± (à°à°°à°¾à°¨à±à°à°à±à°à°°à± à°¹à±à°¡à±à°°à±à°µà°°à± à°ªà±à°²à°¾à°à°à± à°à±à°¡à°à°¡à°¿) తాతà±à°à°¾à°²à°¿à°à°à°à°¾ à°à°à°¡à°¾à°²à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ పలà±à°µà±à°°à± à°µà±à°¯à°à±à°¤à±à°²à°¨à± à°à°à±à°à°¡à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à±à°²à°²à± పనిà°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à± à°µà°à±à°à°¾à°°à±. à° à°¨à±à° à°ªà±à°²à°¿à°·à± వలసదారà±à°²à± 2008 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° ఫలితà°à°à°¾ à°à°¸à±âలాà°à°¡à±âనౠవదిలివà±à°¶à°¾à°°à±.[132]
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¨à±à°°à±à°¤à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à°¨à°¸à°¾à°à°¦à±à°°à°¤ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¤à±à°¤à°° à°à±à°¨à° à°à°à°¡à°¡à°®à±à°à°¾à° à°¦à±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°°à±à°à°¿à°à°¾à°µà°¿à°à± à°à±à°¡à°¾ à°à°à±à°à°¡à± à°à°à°¦à°¿. à°à±à°°à±à°à°°à± à°°à±à°à±à°à°¾à°µà°¿à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°µà±à°²à±à°ªà°² à°à°¨à±à°¨ ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à± à° à°à±à°°à±à°°à±, à°°à±à°¯à±à°à°¨à±à°¸à±à°¬à±à°°à±, ఠయితౠà°à°µà°¿ à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¦à°à±à°à°°à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿.
à°à°°à°¿à°à± ది à°°à±à°¡à± నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ 500 à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± 10 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°¿à°µà°°à°²à± à°à±à°°à±à°¨à±à°²à°¾à°à°¡à±âà°à± వలస à°µà°à±à°à°¾à°°à±. à° à°ªà±à°ªà°à°¿ వరà°à± పాలà±à°¯à±-à°à°¸à±à°à°¿à°®à±à°¸à± మాతà±à°°à°®à± నివసిà°à°à±à°µà°¾à°°à±.[133] à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¨à°¾à°à°¾ బహà±à°¶à°¾ 5,000 à°à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿, 1500 నాà°à°¿à°à°¿ à° à°¦à±à°¶à±à°¯à°®à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[134] à°à±à°°à±à°¨à±âలాà°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¤à±à°¤à°° à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾à°²à±à°¨à°¿ వినà±à°²à°¾à°à°¡à±âలౠà°à° à°à°¾à°²à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° నివాసితà±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ శతà±à°°à±à°¤à±à°µà°à°¤à± à°à°¦à°¿ నిషà±à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[135] à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à±, à°à±à°¨à°¡à°¾à°à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°² వలస 1870 లౠపà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. 2006 నాà°à°¿à°à°¿ à°à±à°¨à°¡à°¾à°²à± 88,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°¤à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. [136] ఠయితౠ2000 à°¯à±.à°à°¸à±. à°à°¨à°¾à°à°¾ à°²à±à°à±à°à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°¤à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ 40,000 à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µ à°®à°à°¦à°¿ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à±à°²à±à°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°¤à±à°µà° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[137]
à°à°¾à°·à°²à± మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° లిà°à°¿à°¤, మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°à°¾à°· à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à°¿à°à±. à°à°¦à°¿ à°à° నారà±à°¤à°°à°¨à± à°à°°à±à°®à±à°¨à°¿à°à± à°à°¾à°·. à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ నారà±à°¸à±âà°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°¦à°¿. à°µà±à°¯à°¾à°à°°à°£à°, పదà°à°¾à°²à°à°²à± à°à°¤à°° నారà±à°¡à°¿à°à± à°à°¾à°·à°² à°à°à°à± à°à°¦à°¿ à°à°²à±à°¡à± à°¨à±à°°à±à°¸à± à°à°à°à± à°à°¦à°¿ à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± మరిà°à°¤ à°à±à°°à°¿à°¯, నామవాà°à° పదà°à±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à°à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¤à°° à°à°¾à°·à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ పదాలనౠసà±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°®à± à°à°¾à° à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°®à±à°²à°¾à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à±à°¤à±à°¤ పదà°à°¾à°²à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. శతాబà±à°¦à°¾à°²à±à°à°¾ à°à°à°à°°à°¿à°à°¾ à°à°à°¡à°à°à°¤à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à°¿à°à± పదà°à°¾à°²à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°²à± à°¸à±à°µà°à±à°à°¤à°¾ à°§à±à°°à°£à°¿ ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¾à°·à°¾ à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à° à°à±à°¡à°¾ ఠధిఠసà±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿. లాà°à°¿à°¨à± à°¸à±à°à±à°°à°¿à°ªà±à°à±à°²à± r రాణి à° à°à±à°·à°°à° Ãనౠà°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¾à°·à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± మాతà±à°°à°®à± à°¸à°à±à°µà°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°°à°¿à°·à± à°à°¾à°· à°¸à°à±à°µ à°¸à°à°¬à°à°§ à°¬à°à°§à±à°µà± ఫారà±à°¸à±.
2011 లౠà°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°à±à°¤ à°à°¾à°· ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°à° à°®à±à°¨à°¾à°°à°¿à°à± à°à°¾à°·à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à±à°µà°¿à°à°¿ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± విదà±à°¯à°¾à°à±à°¯à°¾à°¸à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°°à°¿à°à±à°²à° à°à±à°¡à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à°¦à°¿ నియà°à°¤à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
పాఠశాల పాఠà±à°¯à°¾à°à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±, డానిషౠతపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿ విషయాలనౠà°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°°à±à°à°¡à± à°à°¾à°·à°²à± విసà±à°¤à±à°¤à°à°à°¾ à° à°°à±à°¥à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à°¿, మాà°à±à°²à°¾à°¡à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[138] సాధారణà°à°à°¾ మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°à°¤à°° à°à°¾à°·à°²à± à°¸à±à°µà±à°¡à°¿à°·à±, నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à±, à°à°°à±à°®à°¨à±, à°«à±à°°à±à°à°à±. à°ªà±à°²à°¿à°·à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°ªà±à°²à°¿à°·à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± (à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¯à±à°à±à° ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°®à±à°¨à°¾à°°à°¿à°à±) à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ మాà°à±à°²à°¾à°¡à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. డానిషౠà°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¸à±à°µà±à°¡à°¨à±à°¸à±, నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à± బాà°à°¾ à° à°°à±à°¥à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à°¿ à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ మాà°à±à°²à°¾à°¡à°¤à°¾à°°à±-à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± తరà°à±à°à°¾ à°¸à±à°à°à°¡à°¿à°¨à°¾à°µà°¿à°¸à±âà°à°¾ (à° à°¸à±à°à°¾à°à°¡à°¿à°¨à±à°µà°¿à°¯à°¨à±) à°à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[139]
à° à°¨à±à° పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± సాధారణ à°à°à°¾à°°à° వలౠà°à±à°à±à°à°¬ à°ªà±à°°à±à°²à°¨à± వాడౠబదà±à°²à±, à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°ªà±à°·à°à±à°¡à°¿ à°²à±à°¦à°¾ మతà±à°°à±à°¨à°¿à°®à±à°®à°¿à°à± à°à°à°à°¿à°ªà±à°°à±à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à°¾à°°à±. à°ªà±à°·à° పదాలౠà°à°¾à°²à°¾ సాధారణà°à°à°¾ à° à°à±à°¯à°·à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. నామమాతà±à°° à°ªà±à°°à±à°²à± à°¤à°à°¡à±à°°à°¿ à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à± à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°¨à°µà°¿. ఠయితౠమాà°à±à°°à±à°¨à°¿à°®à°¿à°à± à°ªà±à°°à±à°²à± తలà±à°²à°¿ à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à± à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿ à°à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°µà°¿ à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿ à°à°à±à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à±à°¨à± à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¾. à°à°²à°¿à°¸à°¬à±à°¤à± à°à±à°à°¸à±âà°à±à°¡à°¿à°°à± ("à°à°²à°¿à°¸à°¬à±à°¤à±, à°à°¾à°¨à±à°¸à± à°à±à°®à°¾à°°à±à°¤à±" (à°à°¾à°¨à±, à°¤à°à°¡à±à°°à°¿)) à°²à±à°¦à°¾ à°à°²à°«à±à°°à± à°à°¤à±à°°à°¿à°¨à°¿à°¸à°¨à± ("à°à°²à°«à±à°°à±, à°à°¾à°à±à°°à°¿à°¨à± à°à±à°¡à±à°à±" (à°à°¤à±à°°à°¿à°¨à°¾ తలà±à°²à°¿)).[140] à°¦à±à°¨à°¿ ఫలితà°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¸à± వారి à°ªà±à°°à±à°¤à± మరà±à°à°¦à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à±à°²à°¿à°«à±à°¨à± à°¡à±à°°à±à°à±à°à°°à± à°à°à°à°¿à°ªà±à°°à±à°¤à± à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°¤à± à° à°à±à°·à°° à°à±à°°à°®à°à°²à± à°à°¾à°¬à°¿à°¤à°¾ à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[141] à° à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à±à°²à°¨à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¨à±à°®à°¿à°à°à± à°à°®à°¿à°à± à°à°®à±à°¦à°ªà±à°à°¦à°¾à°²à°¿.
à°à°°à±à°à±à°¯à° మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± దాని à°à°°à±à°à±à°¯ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µ శాఠ[142] à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿, à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ పనà±à°¨à±à°²à± (85%), à°¸à±à°µ à°«à±à°à± (15%) à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¤à°à±à°à±à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à± à°à±à°²à±à°²à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¾à°²à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°à± à°à°¿à°¨à±à°¨à°à°à°¾ à°à°à±à°à°¡ à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± à°à°¸à±à°ªà°¤à±à°°à±à°²à± à°²à±à°µà±. à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± à°¬à±à°®à°¾ à°à°à°°à°£à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à°²à±à°¦à±.[143]
à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ బడà±à°à±à°à±âలౠà°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°¾à°à° à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£à°à± à°à±à°à°¾à°¯à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿,[143] à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£ à°µà±à°¯à°¯à°¾à°²à°²à± 11 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°à°¿.à°¡à°¿.పి.లౠà°à°¦à°¿ à°à° శాతà°,[144] తలసరి à°µà±à°¯à°¯à°à°²à± 14 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[145] à°®à±à°¤à±à°¤à°à°®à±à°¦ à°¦à±à°¶ à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¤à±à°¤à°®à°®à±à°¨ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥ వరà±à°à±à°à°°à°£à°²à± 15 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[146] à°à° à°.à°.సి.à°¡à°¿.నివà±à°¦à°¿à° à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± పలౠపారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à° à°¦à±à°¶à°¾à°² à°à°à°à± à°à°°à±à°à±à°¯ వనరà±à°²à°à± à°à°à±à°à±à°µ నిధà±à°²à°¨à± à°à±à°à°¾à°¯à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 2009 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± 1,000 à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ 3.7 à°µà±à°¦à±à°¯à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à± (à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± 3.1 à°¸à°à°à±à°¤à± à°ªà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à±), 1000 à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ 15.3 నరà±à°¸à±à°²à± (à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± 8.4 తౠపà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à±) à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[147]
à°.à°.సి.à°¡à°¿. సరà±à°µà± à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à°°à±à°à±à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°¨ వారà±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°à°²à°²à± 81% à°®à°à°¦à°¿ à°®à°à°à°¿ à°à°°à±à°à±à°¯à°à°¤à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[71] à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°¤à±à°¨à±à°¨ సమసà±à°¯ ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°¤à°° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¨à±à°¨à°à°¤à°à°¾ à°à°¸à±âలాà°à°¡à±âలౠà°à°¬à°à°¾à°¯à° à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¡à°¦à±.[147] à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°à±à°¯, à°¶à±à°°à±à°¯à°¸à±à°¸à± à°à±à°¸à° à° à°¨à±à° à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. మాà°à± à°à°¿à°®à±à°¨à°¾à°¸à±à°à°¿à°à±à°¸à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à± మాà°à±à°¨à°¸à± à°¸à±à°à°¿à°µà°¿à°à°à± à°à±à°¤ à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿, à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°®à±à° à°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à± à°·à± à°²à±à°à°¿ à°à±à°¨à± à°µà±à°à°¿à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. శిశౠమరణాలౠపà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± ఠతి à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿,[148] à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± à°à°à°à± à°§à±à°®à°ªà°¾à°¨à° à°à±à°¸à± à°à°¨à°¾à°à°¾ నిషà±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[147] à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± మహిళలà°à°¦à°°à± దాదాపౠ" à°¡à±à°¨à± సిà°à°¡à±à°°à±à°®à±à°¤à± à°à°¨à±à°¨ à°à°°à±à°à°¾à°²à°¨à± à°°à°¦à±à°¦à± " à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[149] à°¸à°à°à± à°à°¯à±à°à°ªà±à°°à°®à°¾à°£à° 81.8 (à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± 79.5 తౠపà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à±) à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à± 4 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[150]
à° à°à°¤à±à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°¤à°à±à°à±à°µ à°à°¾à°²à±à°·à±à°¯à° à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à±à°²à±à°¨à°°à± à°à°¿à°¯à±à°¥à°°à±à°®à°²à± à°¶à°à±à°¤à°¿ à°®à±à°¦ ఠధిఠనమà±à°®à°à°à°¤à± à°¤à°à±à°à±à°µ à°à°¨à°¾à°à°¾ సాà°à°¦à±à°°à°¤, à°ªà±à°°à±à°² మధà±à°¯ à°à°¨à±à°¨à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ à°¸à±à°ªà±à°¹ ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[151] à°à° à°.à°.సి.à°¡à°¿. à° à°à°à°¨à°¾ à°ªà±à°°à°à°¾à°°à°. వాతావరణà°à°²à± విషపà±à°°à°¿à°¤ పదారà±à°¥à°¾à°² à°®à±à°¤à±à°¤à° పరిమాణà°à°²à± à° à°à°¤à°° పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à° à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[152]
మతఠమారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¸à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à° మతఠసà±à°µà±à°à±à°à°à± హామౠà°à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°²à±à°¥à°°à°¨à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°à°°à±à°à°¿:
à°à°µà°¾à°à°à±à°²à°¿à°à°²à± à°²à±à°¥à°°à°¨à± à°à°°à±à°à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°¸à±à°à±à°à± à°à°°à±à°à±à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. ఠలాà°à± à°à°¦à°¿ రాషà±à°à±à°°à° మదà±à°¦à°¤à±à°¤à± , à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
- à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à° à°¯à±à°à±à° à°à°°à±à°à°¿à°à°¿à°²à± 62, à°¸à±à°à±à°·à°¨à± IV [154]
à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°°à°¿à°à°¿à°¸à±à°à°°à±à°² à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°ªà±à°°à±à°¡à°¿ మతపరమà±à°¨ à° à°¨à±à°¬à°à°§à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± పరిà°à°£à°¨à°²à±à°à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¿. 2015 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¸à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿ మత సమà±à°¹à°¾à°²à±à°à°¾ విà°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿:
- 69.89% à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°à°¿à°²à± à°¸à°à±à°¯à±à°²à±;
- 11.67% à°à°¤à°° à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ వరà±à°à°¾à°² à°¸à°à±à°¯à±à°²à±;
- 9.27% à°à°¤à°° మతాలà±, à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à°¬à°¡à°²à±à°¦à±;
- 6.06% à° à°¨à±à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à°²à±à°¦à±;
- à°à°°à±à°®à°¾à°¨à°¿à°à± à°¹à±à°à±à°¨à± సమà±à°¹à°¾à°²à°²à± 1.07% à°®à°à°¦à°¿ à°¸à°à±à°¯à±à°²à± (99% వాà°à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à±);
- 0.84% Zuist సమà±à°¹à°¾à°² à°¸à°à±à°¯à±à°²à±;
- 0.53% à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°à°¥à°¿à°à°²à± à°¹à±à°¯à±à°®à°¨à°¿à°¸à±à°à± à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± à°¸à°à±à°¯à±à°²à±.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¾à°²à°¾ à°²à±à°à°¿à° à°¦à±à°¶à°; à°à°¤à°° నారà±à°¡à°¿à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°ªà±à°²à±à°à°¿à°¤à± మతపరమà±à°¨ à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°²à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ హాà°à°°à±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±.[155][156] à°ªà±à°¨ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨ à°à°£à°¾à°à°à°¾à°²à± మతసà°à°¬à°à°§ à°¸à°à°¸à±à°¥à°² పరిపాలనా à°¸à°à±à°¯à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°à°µà°¿ విశà±à°µà°¾à°¸à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°² à°¸à°à°à±à°¯à°¨à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¬à°¿à°à°¬à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. 2001 లౠపà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à° à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à° à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ నివాసితà±à°²à°²à± 23% à°®à°à°¦à°¿ నాసà±à°¤à°¿à°à±à°¡à± à°²à±à°¦à°¾ à° à°à±à°à±à°¯à°µà°¾à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[157] 2012 లౠనిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à° à°à°¾à°²à°ªà± à°ªà±à°²à± à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° 57% à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¸à± తామౠ"మతవిశà±à°µà°¾à°¸à±à°²à±"à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿, 31% తామౠ"మతరహితà±à°²à° " ఠని à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿, 10% తమని తామౠ"నాసà±à°¤à°¿à°à±à°²à±à°à°¾"à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. నాసà±à°¥à°¿à°à±à°² శాతఠఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ 10 à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°¦à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾.[158] ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°°à±à°à°¿ à°à°«à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± నమà±à°¦à±à°¨ à°¸à°à±à°¯à±à°² నిషà±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°µà±à°à°à°à°¾ à°à±à°·à±à°£à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 1% à°à°¨à±à°¨à°¾ à°à°à±à°à±à°µ à°à°à°¦à°¿ (à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°à°¿ 2010 లౠ80% à°¨à±à°à°¡à°¿ 2017 లౠ70% à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¤à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿)à°à±à°·à±à°£à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à°à°¤à±à°¤à°° à°à°°à±à°®à°¨à°¿à°à± à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¾à°²à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¹à±à°¤à°¿, మదà±à°¯à°¯à°à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± à°µà±à°°à°¾à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°¸à±âలాà°à°¡à± సాహితà±à°¯à° à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¿à°à°à°¿ సాà°à°¾à°²à±, à°à°¡à±à°¡à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à°²à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. శతాబà±à°¦à°¾à°²à°à°¾à°²à° à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°¨ à°¦à±à°¶ à°¨à±à°°à±à°¡à°¿à°à± à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ బాహà±à°¯ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿; à°à°°à°¿à°·à± à°à°¾à°·à°¨à± à°à°¦à±à°°à°ªà°°à°à°¡à° à°à°à°¦à±à°à± à°à° à°à°¦à°¾à°¹à°°à°£à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°§à±à°¨à°¿à° à°¨à±à°°à±à°¡à°¿à°à± à°à°¾à°·à°²à°¨à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°à°¿ సమà±à°ªà°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[159]
à°à°¤à°° నారà±à°¡à°¿à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°à± విరà±à°¦à±à°§à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à°, à°¸à±à°µà°¯à° సమà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¿ à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤à°¨à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°°à±à°ªà°¾ à°à°®à±à°·à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°¾ à° à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯ విశà±à°²à±à°·à°£à°²à± 85% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ à°à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à°²à± 47% à°®à°à°¦à°¿, à°¡à°¾à°à°¸à±à°²à± 49%, à°à°°à±à°ªà°¾à°¸à°®à°¾à°à±à°¯ 25 à°¸à°à°à± 53% తౠపà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° "à°à°¾à°²à°¾ à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨à°¦à°¿" ఠని విశà±à°µà°¸à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[160] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à°à± à°à°¾à°²à°¾ బలమà±à°¨ à°µà±à°¤à±à°¤à°¿à°ªà°°à°®à±à°¨ నియమాలౠà°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°°à± à°à°¤à°° పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à°à±à°à°°à°£ à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°² à°à°à°à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°à°à°à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ పనిà°à±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[161]
à°.à°.సి.à°¡à°¿. నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°¾à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯ à°¸à±à°à°°à°£ à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ 66% à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°°à±à°²à± à°à±à°µà°¿à°¤à°¾à°²à°¨à± à°¸à°à°¤à±à°ªà±à°¤à°¿à°à°°à°à°à°¾ మారà±à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 70% à°®à°à°¦à°¿ తమ à°à±à°µà°¿à°¤à°¾à°²à± à°à°µà°¿à°·à±à°¯à°¤à±à°¤à±à°²à± à°¸à°à°¤à±à°ªà±à°¤à°¿à°à°°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¨à°¿ విశà±à°µà°¸à°¿à°à°à°¾à°°à±. à° à°¦à±à°µà°¿à°§à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°°à±à°²à± వారౠసరాసరి à°°à±à°à±à°²à± 83% à°à°¶à°¾à°à°¨à°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¨à°¿ à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°¸à°¾à°°à±. à°.à°.సి.à°¡à°¿. సరాసరి 72%తౠపà±à°²à±à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°à± à°°à±à°à±à°²à± మరిà°à°¤ సానà±à°à±à°² à° à°¨à±à°à°µà°¾à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°¨à± à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°²à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¸à°à°¤à±à°·à°à°°à°®à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[71] à°à°à±à°µà°²à°¿ 2012 సరà±à°µà± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ దాదాపౠ75% శాతఠమà°à°¦à°¿ తమ à°à±à°µà°¿à°¤à°¾à°²à±à°²à± à°¸à°à°¤à±à°ªà±à°¤à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°à±à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¸à°à°à± 53%తౠపà±à°²à±à°à°¿à°¤à± à°à°¦à°¿ ఠధిà°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[162]
à°à°²à± à°à°¿ బి à°à°¿ à°¹à°à±à°à±à°² విషయà°à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°µà±à°à±à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 1996 లౠà°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯ సమితి శాసనసఠసà±à°µà°²à°¿à°à° à°à°à°à°² à°à±à°¸à° నమà±à°¦à± à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ à°à°à°à°²à°à± వివాహవà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°¨à°¿ à°¹à°à±à°à±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¯à±à°à°¨à°¾à°²à°¨à± à° à°à°¦à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 2006 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± పారà±à°²à°®à±à°à°à± à°¸à±à°µà°²à°¿à°à° à°à°à°à°²à°à± à°¸à°à°¤à°¾à°¨à° దతà±à°¤à±à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿, à°à±à°¤à±à°°à°¿à°®à°µà°¿à°§à°¾à°¨à°à°²à± à°à°°à±à°à°§à°¾à°°à°£ à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సహాయఠఠà°à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°®à±à°¦à° à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. లిà°à° à°à°à°à°²à°à± సమాన à°¹à°à±à°à±à°²à°¨à± à°à°µà±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°°à±à°µà°à°à°¾ à°à°à± à°µà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 2010 à°à±à°¨à± 11 à°¨ à°à°¸à±âలాà°à°¡à± పారà±à°²à°®à±à°à°à± వివాహఠà°à°à±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ సవరిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. లిà°à° à°¤à°à°¸à±à°¥à°à°à°¾, à°°à±à°à°¡à± à°µà±à°¯à°à±à°¤à±à°² మధà±à°¯ వివాహానà±à°¨à°¿ నిరà±à°µà°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¸à±à°µà°²à°¿à°à° వివాహాలౠà°à°à±à°à°¬à°¦à±à°§à° à°à±à°¸à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ నిలిà°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°à±à°à° 2010 à°à±à°¨à± 27 à°¨ ఠమలà±à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[163] à° à°à°à±à°à°à°ªà± సవరణ à°à±à°¡à°¾ à°¸à±à°µà°²à°¿à°à° à°à°à°à°²à°à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¿ à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± సాధà±à°¯à°ªà°¡à°µà±. వివాహఠవారి à°à°à±à° à°à°à°ªà°¿à°- à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à° లిà°à° à°¦à°à°ªà°¤à±à°²à°à± à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à°¿à°à°¿ సమానà°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[71][163]
à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± సమà±à°à±à°¯à°¤à°à± విలà±à°µ à°à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à°à°¦à°¾à°¯ ఠసమానత à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. [62] à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à° విశà±à°·à°®à±à°¨ ఠధిà°à°¾à°°à°¾à°²à°¨à±, బిరà±à°¦à±à°²à±, వరà±à°à±à°à°°à°£à°¨à± నిషà±à°§à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[164] à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± వారి à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°¤à± à°¸à°à°¬à±à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±. à° à°à°¦à°°à± వారి à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°¤à°° à°¨à±à°°à±à°¡à°¿à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¨à±à°¨à°à±à°²à± à°¸à±à°¤à±à°°à±à°ªà±à°°à±à°·à±à°² మధà±à°¯ సమానతà±à°µà° à°à°¾à°²à°¾ à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿; à°¸à±à°¤à±à°°à±à°²à± నివసిà°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°à±à°²à°®à±à°¨ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°®à±à°¦à°à°¿ à°®à±à°¡à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°¥à°¾à°¨à° à°¸à±à°¥à°¿à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[165][166][167]
సాహితà±à°¯à° మారà±à°à±
2011 లౠరà±à°à±à°à°¾à°µà°¿à°à± à°¯à±à°¨à±à°¸à±à°à± సిà°à± à°à°«à± లిà°à°°à±à°à°°à±à°à± à°à°¨à±à°¨à°¿à° à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± సాహితà±à°¯à°à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°² à°à°ªà°¦à±à°¶à°¾à°²à± (à°à°¸à±âలాà°à°¡à± సాà°à°¾à°²à±), à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°²à°²à± à°à°¨à°¿à°à°¿à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à°¦à±à°¯ à°ªà±à°°à°¾à°£à°¾à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± à°à°à±à°°à°¾à°¯à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°£ (à°¬à±à°²à°¡à± à°«à±à°¯à±à°¡à±) à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ వివరిà°à°à°¿à°¨ " à°¨à±à°à°²à±à°¸à± సాà°à°¾ ", à°à±à°°à±à°¨à±à°²à±à°²à°¿à°à° సాà°à°¾, à°à±à°°à±à°¨à±âలాà°à°¡à±, వినà±à°²à°¾à°à°¡à± (à°à°§à±à°¨à°¿à° à°¨à±à°¯à±à°«à±à°à°¡à± లాà°à°¡à±) à° à°¨à±à°µà±à°·à°£, à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à° à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ వివరిà°à°à± à°à°°à°¿à°à±à°¸à± సాà°à°¾ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°¬à°²à±à°¯à°¤ à°¸à°à°¤à°°à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°à°¿à°²à±à°¸à± సాà°à°¾, à°²à°à±à°¸à±à°¡à±à°²à°¾ సాà°à°¾, à°à±à°°à±à°à°¿à°¸à± సాà°à°¾, à°à°¿à°¸à±à°²à°¾ సాà°à°¾, à°à°¨à±à°¨à°²à°¾à°à±à°¸à± సాà°à°¾ à°à°à°®à± à°¸à±à°à±à°à°à± à°ªà±à°°à°®à±à°à°®à±à°¨à°µà°¿à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
16 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¬à±à°¬à°¿à°²à± à° à°¨à±à°µà°¾à°¦à° à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 15 à°µ - 19 à°µ శతాబà±à°§à°¾à°² మదà±à°¯à°à°¾à°²à° à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ సాహితà±à°¯à°à°²à± పవితà±à°°à°®à±à°¨ పదà±à°¯à°, హాలà±à°à±à°°à°¾à°®à± à°ªà±à°à°°à±à°¸à±à°¸à°¨à± à°ªà±à°°à°®à±à°à°°à°à°¨ పాషనౠహà±à°®à±à°¸à±, à°°à°¿à°®à±à°°à± (à°°à°¿à°à°®à°¿à°à°à± à°à°¤à°¿à°¹à°¾à°¸ పదà±à°¯à°¾à°²à±) à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ à°¸à°à°¤à°°à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°¤à±à°¯-à°°à±à°®à°¾à°à°à°¿à°à° à°°à°à°¯à°¿à°¤ à°à±à°¨à°¾à°¸à± హాలà±à°à±à°°à°¿à°®à±à°¸ à°ªà±à°°à±à°°à°£à°¤à± à°¨à±à°¤à°¨ సాహితà±à°¯ à°°à±à°ªà°¾à°²à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ సమయà°à°²à± 14 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à°µà°¿à°°à±à°à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°°à°¿à°®à±à°°à± 19 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°µà°²à°¿ à°à°¾à°²à°à°²à± హాలà±à°¡à±à°°à± à°²à°à±à°¨à±à°¸à±à°¨à±à°¸à± à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°®à±à° à°°à°à°¯à°¿à°¤à°²à°¨à± à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 1955 లౠà°à°¯à°¨ సాహితà±à°¯à°à°²à± à°¨à±à°¬à±à°²à± à°ªà±à°°à°¸à±à°à°¾à°°à° à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à± (à°¨à±à°¬à±à°²à± బహà±à°®à°¤à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°à±à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°°à°à°¯à°¿à°¤). 20 à°µ శతాబà±à°¦à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°¸à±à°à±à°¨à± à°¸à±à°à°¿à°¨à±à°¨à°°à± à°à° à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¶à±à°²à°¿à°¯à±à°¨ à°à°§à±à°¨à°¿à° à°à°µà°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¬à°²à±à°¯à°¤ à°¸à°à°¤à°°à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± సాహితà±à°¯à° à°à°¸à°à±à°¤à°¿à°à°² వినియà±à°à°¦à°¾à°°à±à°²à±, à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° (తలసరి ఠధిà°à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨) à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°¾à°² à°¦à±à°à°¾à°£à°¾à°²à°¤à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°¸à°¾à°¹à°¿à°¤à±à°¯à°à°¾à°°à±à°² à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±à°¨à± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± సాహితà±à°¯à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à°¾à°² à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ సాహితà±à°¯à°¾à°²à°¨à± దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¡à°, à° à°¨à±à°µà°¦à°¿à°à°à°¡à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[164] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°¾à°²à±, à°®à±à°à°à±à°¨à±à°²à± à°ªà±à°°à°à±à°°à°£à°²à± తలసరిలౠఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[169] à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à± 10% à°®à°à°¦à°¿ వారి à°à±à°µà°¿à°¤à°à°¾à°²à°à°²à± à°à° à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[170]
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°¾à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± à°à°¿à°µà°°à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ నవà°à°¬à°°à± వరà°à± విà°à±à°°à°¯à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à° à°à°¾à°²à°¾à°¨à±à°¨à°¿ " à°à±à°²à°¬à±à°à°¾à°«à±à°²à±à°¡à± " ది à°à±à°°à°¿à°¸à±à°®à°¸à± à°¬à±à°à± à°«à±à°²à°¡à± ఠని పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[168] à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± పబà±à°²à°¿à°·à°°à± à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± " à°¬à±à°à°¾à°à°¿à°à°¡à°¿à°¡à°¿ " à°ªà°à°ªà°¿à°£à± à°à±à°¯à°¡à°à°¤à± à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°¾à°² వరద à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à°µà±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°¨à±à°¤à°¨ à°ªà±à°°à°à±à°°à°£à°² à°à°¾à°¬à°¿à°¤à°¾ à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°à°à°¿à°à°¿ à°à°à°¿à°¤à°à°à°¾ à°²à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[168]
à°à°³à°²à± మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¿à°¤à±à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°¸à±à°à°¦à°°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¬à°¿à°à°¬à°¿à°à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à°¿à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à± à°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦à°, à°¸à±à°µà°¯à°à°ªà°¾à°²à°¨, à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° వాదాలà°à± à°ªà±à°°à±à°°à°£à°à°¾ నిలిà°à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ 19 à°µ శతాబà±à°¦à° మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°à±à°°à±à°à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
సమà°à°¾à°²à±à°¨ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°¤à±à°°à°²à±à°à°¨à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 1890 లలౠà°à±à°ªà±à°¨à±à°¹à°¾à°à°¨à±à°²à±à°¨à°¿ à°à°³à°²à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° శిà°à±à°·à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ 1900 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°à± తిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à°¿ తన à°à°¿à°¤à±à°°à°à°³à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°£à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¿ 1924 లౠమరణిà°à°à°¿à°¨ " à°ªà±à°°à°¾à°°à°¿à°¨à± à°ªà±à°°à±à°²à°à±à°¸à°¨à± " à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à° వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¯à°¨ దాదాపà±à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¡à° à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°¨à±à° à°à°¤à°° à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°²à±, à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à°¿à°£à±à°²à± ఠసమయà°à°²à± " రాయలౠడానిషౠఠà°à°¾à°¡à±à°®à°¿ à°à°«à± à°«à±à°¨à± à°à°°à±à°à±à°¸à± " à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à° à°à±à°¶à°¾à°°à±. వారిలౠà°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°®à±à°°à± à°à°¾à°¨à±à°¸à°¨à± à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à± à°à°¾à°°à±à°°à°¾à°°à±à°¨à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¸à±à°à°¦à°°à±à°¯à°à°à°¾ సహఠశà±à°²à°¿à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à°¿ à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à°¨à± విలà°à±à°·à°£à°à°à°¾ à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°à±à°¤à°¿ à°¦à±à°¶à±à°¯à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°²à°²à± à°à°°à±à°°à°¾à°°à°¿à°¨à±, à° à°¸à±à°à±à°°à°¿à°®à±à°°à± à° à°¡à±à°à±à°à°¾à°¡à°²à°¨à± à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à±à°¸à± à°à±à°à°µà°¾à°²à±, à°à±à°²à°¿à°¯à°¨à°¾ à°¸à±à°µà°¿à°¨à±âà°¸à±à°¡à±à°¯à°¿à°à±à°°à± à°µà±à°°à°¿à°¤à± à°à°¤ à°à°²à°¿à°¸à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°à°à°¾ à°à°à°¾à°°à±à°µà°²à± à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£à°à°ªà± à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯à° వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ శిà°à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à° à°à±à°¸à°¾à°¡à±. à°à°¨à°¹à°°à± à°¹à°à±à°à±à°°à±à°¸à°¨à± à°à°¾à°µà°µà±à°¯à°à±à°¤à±à°à°°à°£, à° à°²à°à°à°¾à°°à°¿à° à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à±à°à°¾ à° à°²à°à°à°¾à°°à°¿à° à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°¨à± తిరిà°à°¿ à°à°°à°¿à°·à± à°à°¿à°¤à±à°°à°²à±à°à°¨à°à°²à±à°à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à°¾à°°à±. 1980 à°µ దశà°à°à°²à± à° à°¨à±à° à°®à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± వారి పనిలౠà°à±à°¤à±à°¤ బాణà±à°²à°¨à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à± పనిà°à±à°¶à°¾à°°à±.
à°à°à±à°µà°² à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±à°²à± à°à°³à°¾à°¤à±à°®à° à° à°à±à°¯à°¾à°¸à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°³à°¾à°¸à°¨à±à°¨à°¿à°µà±à°¶à° à° à°¨à±à° à°à°¾à°°à± à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à±à°²à±, à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¨à°²à°à± ఠమరిà°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± నడపబడà±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à±à°¯à°¾à°²à°°à± à°¸à±à°¥à°²à° à°à±à°²à°¿à°à°à± à°à°à°à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°¸à°à±à°¯à±à°²à± తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°à°¾à°²à°à°²à± à°¸à±à°à±à°¡à°¿à°¯à± à°à°¾à°à°ªà±à°²à±à°à±à°¸à± à° à°à°¡à± à°à°à±à°à°¿à°¬à°¿à°·à°¨à± à°µà±à°¦à°¿à° " à°à±à°²à°¾à°¨à±à°à± à°à°à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°¨à± " నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°à°¦à±à°²à± à°¸à±à°µà±à°¯-à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à±à°à±à°¤ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à±, à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¨à°²à±, à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à±à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. [171] లివిà°à°à± à°à°°à±à°à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à°, à°°à±à°à°¿à°à°¾à°µà°¿à°à± à°®à±à°¨à°¿à°¸à°¿à°ªà°²à± à°à°°à±à°à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à°, à°°à±à°à°¿à°à°µà°¿à°à± à°à°°à±à°à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à°, à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à±à°²à°°à± à°à°«à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°ªà±à°¦à±à°¦à°µà°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°ªà±à°°à°¬à°² à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à±, à°à±à°¯à±à°°à°¿à°à°à± à°·à±à°²à±, à°à°¤à±à°¸à°µà°¾à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
-
The writer Halldór Laxness by Einar Hákonarson, 1984
-
Traditional Icelandic turf houses. Until the 20th century, the vast majority of Icelanders lived in rural areas
-
The old building (Gamli Skóli) of the Menntaskóli, i.e. High School precinct in Akureyri
à°¸à°à°à±à°¤à° మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°à±à°¤à° ఠధిà°à°à°à°¾ నారà±à°¡à°¿à°à± à°¸à°à°à±à°¤à°à°¤à± à°¸à°à°¬à°à°§à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°à°¦à±à°²à± à°à°¾à°¨à°ªà°¦, పాపౠసà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¾à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°à±à°¤à°à°²à± మధà±à°¯à°¯à±à° à°¸à°à°à±à°¤ à°¬à±à°à°¦à°¾à°²à±à°¨ à°µà±à°¸à±à°¸à± à°¤à±à°²à±à°¸à±, ది à°¸à±à°à°°à± à°à±à°¯à±à°¬à±à°¸à± à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°¾à°®à±à°¨à°¾à°¯ à°à°à°¡à± à°°à°¾à°à± à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯à°²à±, à°¸à±à°²à±, à° à°à°¡à± à°à°«à± మానà±à°¸à±à°à°°à±à°¸à± à° à°à°¡à± à°®à±à°¨à±, à°à°¾à°à± à°«à±à°¯à±à°à°¨à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°¡à± " à°®à±à°à±à°«à±à°«à±à°°à±à°à± " హాఫà±à°¡à°¿à°¸à± హలà±à°¦à± à°µà°à°à°¿ పాపౠà°à°¾à°¯à°à±à°²à± à°à°®à±à°²à°¿à°¯à°¾à°¨à°¾ à°à±à°°à±à°°à°¿à°¨à°¿, à°¬à±à°à±à°°à±à°à± à°µà°à°à°¿ పాపౠà°à°¾à°¯à°à±à°²à±, à°¬à±à°¬à°¿ మారà±à°¥à±à°¨à± à°µà°à°à°¿ à°¸à±à°²à± బలà±à°²à°¾à°¡à± à°à°¾à°¯à°à±à°²à±, ఠమినా, సిà°à±à°°à± à°°à±à°¸à± à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°¸à±à°à±-à°°à°¾à°à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°®à±à°®à±, à°¸à±à°²à± à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± à°µà°à°à°¿ à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°¬à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°² à°¸à°à°à±à°¤à° బలà°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°à±à°¤à° ఠధిà°à°à°à°¾ మతపరమà±à°¨à°¦à°¿. à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à°¿à°¤à±à°° à° à°à°¤à°à°¾ à°¸à°à°à±à°¤ వాయిదà±à°¯à°¾à°² à°à±à°°à°¤ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ మతపరమà±à°¨, à°²à±à°à°¿à° à°¸à°à°¬à°à°§à°®à±à°¨ à°¶à±à°²à±à°à°¾à°²à°°à±à°ªà°à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°¯à°¿. 17 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± హాలà±à°à±à°°à°¾à°®à± à°ªà±à°¤à±à°°à±à°¸à°¨à± à° à°¨à±à° à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à± పాà°à°²à°¨à± à°°à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. 19 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± మాà°à±à°¨à°¸à± à°¸à±à°à±à°«à±à°¨à±à°¸à±à°¨à± à°ªà±à°ªà± వాయిదà±à°¯à°¾à°²à°¨à± (à°µà±à°à°¿à°¨à°¿ హారà±à°®à±à°¨à°¿à°¯à°®à±à°¸à± à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿) à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°à±à°¤à° à°à°§à±à°¨à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°à±à°¤à° à°à°¤à°° à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¾à°²à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°£ à°¸à°à°à±à°¤à°, à°°à°¿à°à°à±à°°à± ఠని పిలిà°à± à°°à±à°®à°¿à°à°à± à°¬à±à°¯à°¾à°²à°¡à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°à°²à±à°¡à°¾à°¡à°¿à°à± à°à°µà°¿à°¤à±à°µà° à°à°¾à°²à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°°à°¿à°®à±à°°à± à°ªà±à°°à°¾à°£ à°à°¥à°²à± (à°à°¾à°ªà±à°²à±à°²) à°¸à°à°à±à°²à°¿à°·à±à° à°°à±à°ªà°à°¾à°²à±, విసà±à°¤à±à°¤à°®à±à°¨ à°°à±à° à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯à°²à°¨à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.[172] 19 à°µ శతాబà±à°¦à°ªà± à°°à°¿à°®à±à°°à± à°à°µà°¿ సిà°à±à°°à±à°¦à±à°°à± à°¬à±à°°à±à°«à±à°«à±à°°à±à°°à°¾ (1798-1846)à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°à±à°¯à°¾à°¤à°¿ సాధిà°à°à°¾à°¡à±. 1929 లౠà°à°¡à±à°¨à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°à°¤à± à° à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°à°²à± à°à°§à±à°¨à°¿à° à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿.[విడమరà°à°¿ రాయాలి]
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à±à°µà°°à°à°°à±à°¤à°²à°²à± డానియలౠబà±à°à°¾à°°à±à°¨à°¸à°¨à±, à° à°¨à±à°¨à°¾ à°à°¸à±.à°ªà±à°°à±à°µà°²à±à°¸à±âà°¡à°¾à°à°¿à°°à± (à° à°¨à±à°¨à°¾ à°¥à±à°°à±à°µà°¾à°²à±à°¡à±âà°¸à±à°¡à±à°à±à°à°¿à°°à±) à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ సాధిà°à°à°¾à°°à±. à°µà±à°°à± 2012 లౠనారà±à°¡à°¿à°à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°à± à°ªà±à°°à±à°à± à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 2015 లౠనà±à°¯à±à°¯à°¾à°°à±à°à± à°«à°¿à°²à±à°¹à°¾à°°à±à°®à±à°¨à°¿à°à± à°à±à°°à°µà°¿à°¸à±à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¸à±à°µà°°à°à°°à±à°¤à°à°¾ à°à°à°ªà°¿à°à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°²à± $ 50,000 à°¨à°à°¦à± బహà±à°®à°¤à°¿, à°à°°à±à°à±à°¸à±à°à±à°°à°¾ à°à±à°¸à° à°à° à°à±à°°à±à°ªà± రాయడానిà°à°¿ నియమిà°à°à°¿à°¨ à°à°®à°¿à°·à°¨à±à°²à± à°à°®à± à°°à±à°à°¡à°µ à°à±à°°à°¹à±à°¤à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[173] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°¤à° లాఫà±à°¸à±à°¸à±à°à°à±à°°à±à°¨à± మాథియాసౠà°à±à°à±à°®à±à°¸à°¨à± à°°à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à±à°µà°¿à°à°¸à±à°¬à±à°°à±à°¨à± à°¸à±à°µà°¿à°à°¬à±à°à±à°°à±à°¨à±âసనౠసà°à°à±à°¤à° à° à°à°¦à°¿à°à°à°¾à°¡à±.[174]
మాధà±à°¯à°®à° మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¨à°¿à°°à±à°µà°¹à°£à°²à± పనిà°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¸à±à°à±à°¨à±à°µà°°à±à°ªà°¿à°¯à±, à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± యాà°à°®à°¾à°¨à±à°¯à° నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¸à±à°à±à°°à± 2, à°¸à±à°à±âà°à°¾à°°à±à°¯à°¿à°¨à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. వాà°à°¿à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à±à°¯ à°à°¿à°¨à±à°¨ à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ à°à°¾à°à°¾à°²à°²à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°¤à± సహా à°¦à±à°¶à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°°à±à°¡à°¿à°¯à± à°ªà±à°°à°¸à°¾à°°à° à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°°à±à°¡à°¿à°¯à± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à± రాసౠ1, రాసౠ2, à°à°à±à°¸à±-à°à° 977, బిలà±à°à±âà°à°¾à°¨à± à°à°«à±.à°à°®à±57 à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. దినపతà±à°°à°¿à° వమà±à°°à±à°à°¾à°¨à±âà°¬à±à°²à°¾à°µà°¿à°¯à°¾à°°à±, à°«à±à°°à±à°à°¬à±à°²à°¾à°µà°¿à°¯à°¾à°°à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°¬à±à°¸à±à°à±à°²à°²à± à°¨à±à°¯à±à°¸à± à°¸à±à°à±à°²à± విసిరà±,à°à°.బి.à°à°²à±.à°à°à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¾à°¯à°¿.[175]
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± మాà°à±à°¨à°¸à± à°¸à±à°à±à°µà°¿à°à°à± à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¿à°¨ పిలà±à°²à°² విదà±à°¯à°¾ à°¸à°à°à±à°¤ హాసà±à°¯ à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à° à°²à±à°à± à°à±à°¨à± (à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à±: లాà°à°¿à°¬à°¿à°°à±) à°à± à°à°¨à±à°®à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ పిలà±à°²à°²à°¨à± మాతà±à°°à°®à± à°à°¾à° à°ªà±à°¦à±à°¦à°²à°¨à± à°à±à°¡à°¾ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à°à°à°°à±à°·à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾, à°¯à±.à°à±, à°¸à±à°µà±à°¡à°¨à±à°²à°¤à± సహా 100 à°à°à°à± ఠధిఠదà±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[176] à°à°°à±à°¯à°¾à°¬à°¾à°°à±à°²à± à°²à±à°à± à°à±à°¨à± à°¸à±à°à±à°¡à°¿à°¯à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. 2015 à°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à± à°à±à°°à±à° ధారావాహిఠబి.బి.సి4లౠమారà±à°à°¿ à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ మాసాలలà±, à°¯à±.à°à±.లౠమారà±à°à°¿à°²à± à°ªà±à°°à°¸à°¾à°°à°®à± విమరà±à°¶à°à±à°² à°ªà±à°°à°¶à°à°¸à°²à± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¾à°°à±à°¡à°¿à°¯à°¨à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ "à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°ªà± ఠసాధారణమà±à°¨ à°à°¿.వి. హిà°à±" ఠని à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[177]
1992 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°° పరిశà±à°°à°® à°à±à°ªà±à°ª à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±à°¨à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°«à±à°°à°¿à°¯à±à°°à°¿à°à± à°ªà±à°°à± à°«à±à°°à±à°°à±à°°à°¿à°à±à°¸à°¨à± à°à°¿à°¤à±à°°à° à°à±à°°à°à± " à°à°¿à°²à±à°¡à±à°°à°¨à± à°à°«à± à°¨à±à°à°°à± " à°à°¤à±à°¤à°® విదà±à°¶à± à°à°¾à°·à°¾ à°à°¿à°¤à±à°°à°à°à°¾ à° à°à°¾à°¡à°®à± ఠవారà±à°¡à±à°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±.[178] à°à°à°¦à±à°²à±à°¨à°¿ à°à°¥à°¾à°à°¶à° à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°à°²à±à°à°ªà±à°¯à°¿à°¨ వయà±à°§à°¿à°à±à°¨à°¿ à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ వివరిసà±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà°à±à°à°£à°à°²à± తన à°à±à°®à°¾à°°à±à°¤à±, మామయà±à°¯ à°à°à°à°¿à°²à± ఠవాà°à°à°¿à°¤ ఠతిథిà°à°¾ à°à°¨à±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¯à°¨ à°µà±à°¦à±à°§à±à°² à°à±à°¹à°à°²à± à°à°à°à°¬à°¡à°¤à°¾à°¡à±. à° à°à±à°à°¡ ఠతనౠతన à°¯à±à°à±à°¤à°µà°¯à°¸à± పాత à°¸à±à°¨à±à°¹à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°¿à°¨à°¿ à°à°²à±à°¸à±à°¤à°¾à°¡à±. వారౠà°à°¦à±à°¦à°°à± à°à°²à°¿à°¸à°¿ à°à°¨à°¿à°ªà±à°µà°¾à°²à°¨à°¿ నిరà±à°£à°¯à°¿à°à°à±à°à±à°¨à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à° à°¡à°µà±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à° à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°¦à°¿ à° à°à°¾à°¡à±à°®à°¿ à°ªà±à°°à°¸à±à°à°¾à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ నామినà±à°à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°à±à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°¤à±à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¤ à°¸à°à°¤à°°à°¿à°à°à±à°à±à°à°¦à°¿.[179]
à°à°¾à°¯à°¨à°¿-పాà°à°² à°°à°à°¯à°¿à°¤ à°¬à±à°à±à°°à±à°à± డానిషౠసà°à°à±à°¤ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à° " డానà±à°¸à°°à± à°à°¨à± ది డారà±à°à± "లౠనà°à°¿à°à°à°¿à°¨ పాతà±à°°à°à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°°à°¶à°à°¸à°²à± à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. లారà±à°¸à± వానౠà°à±à°°à±à°°à± దరà±à°¶à°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¿à°¨ ఠనాà°à°à°à°²à± à°à°®à± తన à°à±à°®à°¾à°°à±à°¨à°¿ à°à°à°à°¿ à°à°ªà°°à±à°·à°¨à± à°à±à°°à°à± à°à±à°²à±à°²à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°·à±à°à°ªà°¡à± à°«à±à°¯à°¾à°à±à°à°°à± à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°°à°¾à°²à± à°¸à±à°²à±à°®à°¾ à°à±à°à±à°à±à°µà°¾ పాతà±à°° à°ªà±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°¿à°¤à±à°°à° 2000 à°à±à°¨à±à°¸à± ఫిలిఠఫà±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à±âలౠపà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à±à°à°¡ à°à°®à± à°à°¤à±à°¤à°® à°¨à°à°¿ ఠవారà±à°¡à±à°¨à± à°à±à°²à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿. à° à°à°¿à°¤à±à°°à° à°à±à°°à°à± à°¬à±à°à±à°°à±à°à± 73 à°µ à° à°à°¾à°¡à±à°®à°¿ à°ªà±à°°à°¸à±à°à°¾à°°à°¾à°²à°²à± à°¬à±à°¸à±à°à± à°à°°à°¿à°à°¿à°¨à°²à± సాà°à°à± (à°¸à±à°¨à± à°à°à± à°à°²à±) à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¾à°¦à°¨à°à± దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°¡à±à°°à°¾à°®à°¾ à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¤à±à°¤à°® à°¨à°à°¿à°à°¾ à°à±à°²à±à°¡à±à°¨à± à°à±à°²à±à°¬à± ఠవారà±à°¡à± à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿.[180]
à°°à°·à±à°¯à°¨à± à°à°¿à°¤à±à°° నిరà±à°®à°¾à°¤ à°à°à°¡à±à°°à± à°à°¾à°°à±à°à±à°µà±à°¸à±à°à± 1986 à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à° " ది సాà°à±à°°à°¿à°«à±à°¸à± "లౠపà±à°°à°§à°¾à°¨ పాతà±à°°à°²à°²à± à°à° పాతà±à°° ధరిà°à°à°¿à°¨ à°à°¿à°¯à±à°°à°¨à± à°à°¸à±. à°à°¿à°¸à±à°²à°¾à°¡à±à°®à±à°à°¿à°°à±, à°·à±à°à±à° à°ªà±à°°à±à°à±à°°à°¾à° " ది à°à±à°¡à±à°°à±à°¸à± "లౠనà°à°¿à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ ఠనితా à°¬à±à°°à°¿à°à°®à± à°à±à°¡à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à±. 2008 à°à°¿à°¤à±à°°à° " à°à°°à±à°¨à± à°à± ది à°¸à±à°à°à°°à± à°à°«à± ది à°à°°à±à°¤à± "లౠబà±à°°à°¿à°à°®à± à°¨à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à° à°à°¿à°¤à±à°°à° à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 2002 à°à±à°®à±à°¸à± బాà°à°¡à± à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à° " డౠఠనదరౠడౠ" à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à°¾à°à° à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à±à°«à°°à± à°¨à±à°²à°¨à± 2014 à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à° à°à°à°à°°à±âà°¸à±à°à±à°²à±à°²à°¾à°°à± à°à°¿à°¤à±à°°à° à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°°à°¿à°¡à±à°²à± à°¸à±à°à°¾à°à± à°ªà±à°°à±à°®à±à°¤à°¿à°¯à°¸à± à°à°¿à°¤à±à°°à° à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[181] 2010 à°à±à°¨à± 17 à°¨ పారà±à°²à°®à±à°à°à± " à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°®à±à°¡à°°à°¨à± à°®à±à°¡à°¿à°¯à°¾ à°à°¨à°¿à°·à°¿à°¯à±à°à°¿à°µà± "నౠà°à°®à±à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°°à±à°¨à°²à°¿à°¸à±à°à±à°²à°à± à°à°à°¿à°¤ à°¸à±à°µà±à°à±à°à°¾ à°¹à°à±à°à±à°²à±, à°¸à±à°µà°à°¤ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°à°²à±à°ªà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. విà°à°¿à°²à±-à°¬à±à°²à±à°¯à°°à±à°¸à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±-à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ బలమà±à°¨ పాతà±à°°à°¿à°à±à°¯à±à°² à°°à°à±à°·à°£ à°à°à±à°à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±à°¨à± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[182] à°«à±à°°à±à°¡à°®à± à°¹à±à°¸à± 2011 నివà±à°¦à°¿à° à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°¸à± à°¸à±à°µà±à°à±à°à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°°à±à°¯à°¾à°à°à± à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[183] సిసిపి à°à±à°®à±à°¸à±, విమరà±à°¶à°à±à°² à°ªà±à°°à°¶à°à°¸à°²à± à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°µà± à°à°¨à±à°²à±à°¨à±, à°¡à°¸à±à°à± 514 à°¡à±à°µà°²à°ªà°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°°à±à°à°¿à°à°¾à°µà°¿à°à±à°²à± à°à°à°¦à°¿. సిసిపి à°à±à°®à±à°¸à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°®à±à°¡à°µ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à°,à°à°,à°à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à° à°à°¨à±à°²à±à°¨à± à°à±à°®à± à°à±à°¸à° ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°à±à°¡à°¾ à°à°à°¦à°¿.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 95% à°®à°à°¦à°¿ à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± సదà±à°ªà°¾à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° నిషà±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[184] వరలà±à°¡à± à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± à°«à±à°°à°®à± 2009-2010 à°¨à±à°à±à°µà°°à±à°à± à°°à±à°¡à±à°¨à±à°¸à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± 12 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°·à°¨à±à°¸à± à°à±à°à±à°¨à°¾à°²à°à±à°¨à°¿ à°ªà±à°à±à°¤à°¤à±à°µà°à°¤à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à±à°à±à°¨à± à°¦à±à°¶ సామరà±à°¥à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°²à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[185] à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°²à°¿à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°·à°¨à±à°¸à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ 2008 - 2010 మధà±à°¯ సమాà°à°¾à°° సాà°à°à±à°¤à°¿à° పరిà°à±à°à°¾à°¨ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°²à± à°¦à±à°¶à°à°²à± à°®à±à°¡à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[186] 2013 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿à°²à± à°¦à±à°¶à° (à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ à°µà±à°¯à°µà°¹à°¾à°°à°¾à°² à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µà°¶à°¾à°) à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± à° à°¶à±à°²à±à°² à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ పిలà±à°²à°²à°¨à± à°à°¾à°ªà°¾à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సాధà±à°¯à°®à±à°¨ పదà±à°§à°¤à±à°²à°¨à± పరిశà±à°§à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ పిలà±à°²à°²à°¨à± à°¦à±à°°à±à°µà°¿à°¨à°¿à°¯à±à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ బానితà±à°µà° à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ మదà±à°¦à°¤à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ à° à°¶à±à°²à±à°² à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¨à±à°²à±à°¨à± పిలà±à°²à°²à°à± à°®à±à°ªà±à°ªà±à°à°¾ à°à°à°¦à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°²à±à°¨à°¿ బలమà±à°¨ à°à°¾à°¤à±à°°à°¾à°²à± ఠవిషయà°à°²à± à°à°à°¦à±à°³à°¨ à°µà±à°¯à°à±à°¤à° à°à±à°¶à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ à° à°¶à±à°²à±à°²à°¤à°à± à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°à°¡à°à° ఠసాధà±à°¯à°®à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[187][188][189]
à°à°¹à°¾à°°à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°µà°à°à°à°¾à°²à±à°²à± à°à±à°ªà°²à±, à°à±à°°à±à°°à±, పాల à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¹à°¾à°°à°¤à°¯à°¾à°°à±à°²à± à°®à±à°²à°¿à°à°²à± à°²à±à°¦à°¾ మసాలా దినà±à°¸à±à°²à± à°¸à±à°µà°²à±à°ªà°à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¡à° à°²à±à° ఠసలౠà°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°à±à°à°¡à°¾ తయారà±à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°µà±à°ªà° వాతావరణఠà°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°¹à°¾à°°à°¤à°¯à°¾à°°à±à°²à± సాధారణà°à°à°¾ à°ªà°à°¡à±à°²à±, à°à±à°°à°à°¾à°¯à°²à°¨à± à°à±à°°à±à°à°¡à° à°²à±à°¦à±. ఠయితౠà°à±à°°à±à°¨à±âà°¹à±à°¸à±à°²à°²à± సమà°à°¾à°²à±à°¨ à°à°¹à°¾à°°à°à°²à± వాà°à°¿à°¨à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¡à° మరిà°à°¤ సాధారణà°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¨à°µà°°à°¿ 19 తరà±à°µà°¾à°¤ à°®à±à°¦à°à°¿ à°¶à±à°à±à°°à°µà°¾à°°à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à°¯à±à°¯à± à°¡à±à°°à±à°°à°¿ మాసà°à°²à± సాధారణà°à°à°¾ పలౠవà°à°à°à°¾à°²à°¤à± à°à±à°¡à°¿à°¨ సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°µà°à°à°² సమాహారఠడà±à°°à±à°°à°¾à°®à°¤à±à°°à± వినియà±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°µà°à°à°²à°²à± à°¸à±à°à±à°°à± (à°ªà±à°°à±à°à± లాà°à°à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à±), à°¹à°à°¾à°°à±à°²à± (à°¸à±à°°à°à±à°ª), à°à±à°°à±à°°à±à°ªà±à°¤à±, à°à±à°°à±à°°à± తలలà±, à°¬à±à°²à°¾à°à± à°ªà±à°¡à±à°¡à°¿à°à°à±, à°«à±à°²à°¾à°à±à°à°à°¾ (à°«à±à°²à°¾à°à± à°°à±à°à±à°à±), à°à°à°¡à°¿à°¨ à°à±à°ª, డారà±à°à± à°°à± à°¬à±à°°à±à°¡à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿.[190] పఫినౠతరà°à±à°à°¾ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°°à±à°à°¿à°à°°à°®à±à°¨ పదారà±à°§à°à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ తరà°à± à°à°¾à°²à±à°à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ తయారవà±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à° à°²à±à°ªà°¾à°¹à°¾à°°à° సాధారణà°à°à°¾ పానౠà°à±à°à±à°²à±, à°¤à±à°£à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¾à°²à±, à°ªà°à°¡à±à°²à±, à°à°¾à°«à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à°¨à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à±à°®à±à°°à±âà°à±à°¸à±à°¬à±à°°à±à°¡à± à°°à±à°ªà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à±. పలౠà°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à°à± రాతà±à°°à°¿ à°à±à°à°¨à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°à°¦à±à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à±à°ª à°à°¾à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°°à± à°à°¾à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à°¹à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. పలౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°µà°à°à°²à°²à± à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ సౠఫà±à°¡à± (సమà±à°¦à±à°° à°à°¹à°¾à°°à°) à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿. సౠఫà±à°¡à±âలౠà°à°¾à°¡à±, à°¹à±à°¡à±à°¡à°¾à°à±, సాలà±à°®à±à°¨à±, à°¹à±à°°à±à°°à°¿à°à°à±, హాలిబà±à°à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ తరà°à± వివిధ à°°à°à°¾à°² పదà±à°§à°¤à±à°²à±à°²à± తయారౠà°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°à°¬à±à°à±à°à°¡à°, à°à°°à°à°¾à°¯à°à°¾ à°à±à°¯à°¡à°, à°à°¡à°¿à°à°¿à°à°à°¡à°, à°à°à°¡à°¬à±à°à±à°à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ తయారà±à°à±à°¸à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. సాధారణà°à°à°¾ à°à°¹à°¾à°°à°à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à± à°à±à°°à±à°°à± మాà°à°¸à° à°ªà±à°à°¬à±à°à±à°à°¡à°, (హానిà°à±à°à±à°¤à± ఠని పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±) à°²à±à°¦à°¾ à°à°ªà±à°ªà±à°²à± à°à°°à°¬à±à°à±à°à°¿ à°¸à°à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à° à°¨à±à° పాత à°µà°à°à°à°¾à°²à°²à± à°à±à°°à±à°°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à±à°à±à°à°à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± à°¸à±à°²à°¾à°à°°à±, à°°à°à±à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°ªà°¿à°¨à°¦à°¿, à°à±à°°à±à°°à± à°à°¡à±à°ªà±à°²à±à°¨à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ ఠవయవాలà±, à°²à±à°ªà°²à°¿ à°à°¾à°à°¾à°²à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿. ఠదనà°à°à°¾ à°à°¡à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°²à±à°¦à°¾ à°®à±à°¤à±à°¤à°à°¾ నలిపిన à°¬à°à°à°¾à°³à°¾à°¦à±à°à°ªà°²à±, à°à°°à°µà±à°¸à°¿à°¨ à°à±à°¯à°¾à°¬à±à°à±, à°à°à±à°ªà°à±à° à°¬à±à°¨à±à°¸à±, à°°à± à°¬à±à°°à±à°¡à± à°ªà±à°°à°¬à°²à°®à±à°¨ à°¸à±à°¡à± à°¡à°¿à°·à±à°²à±à°²à±à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°¾à°«à± à°à° à°ªà±à°°à°®à±à° పానà±à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 2016 లౠదà±à°¶à°à°²à± తలసరి వినియà±à°à° à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°®à±à°¡à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[191] à°à±à°à°¨à° తరà±à°µà°¾à°¤ à° à°²à±à°ªà°¾à°¹à°¾à°°à° సమయà°à°²à± మధà±à°¯à°¾à°¹à±à°¨ à°à±à°à°¨à°à°²à±, మధà±à°¯à°¾à°¹à±à°¨à° à°à°¿à°°à±à°¤à°¿à°à°¡à°¿à°¤à± ఫాఫౠతà±à°°à°¾à°à±à°¤à± à°à°à°à°¾à°°à±. à°à±à°à°¾-à°à±à°²à°¾ విసà±à°¤à±à°¤à°à°à°¾ వినియà±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¾à°«à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¦à±à°¶à°¾à°² à°à°¸à±âలాà°à°¡à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[192]
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¬à±à°°à±à°¨à±à°µà°¿à°µà°¿à°¨à± మదà±à°¯à° ( "à°¡à°¿à°¸à±à°à°¿à°²à±à°¡à± à°µà±à°¨à±") à°¸à±à°µà±à°¦à°¨ విధానఠదà±à°µà°¾à°°à°¾ à°¬à°à°à°¾à°³à°¾à°¦à±à°à°ªà°² à°¨à±à°à°¡à°¿ తయారà±à°¨ à°¸à±à°à±à°¨à°¾à°ªà±à°¸à±à°²à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°¬à±à°à°¸à± à°à°¾à°°à°¾à°µà± వితà±à°¤à°¨à°¾à°²à± à°à°¾à°¨à°¿ à°à°à°à°²à°¿à°à°¾à°¤à± à°à°¾à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°ªà°¿ తయారà±à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿ à°¶à°à±à°¤à°¿à°¤à± à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à±à°µà°°à±à°¤à°¿ à°¡à±à°µà± ("à°¬à±à°²à°¾à°à± à°¡à±à°¤à±")మారà±à°ªà±à°°à± à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°§à±à°¨à°¿à° à°¸à±à°µà±à°¦à°¨ à°à°°à±à°®à°¾à°à°¾à°°à°¾à°²à± à°µà±à°¡à±à°à°¾ (à°°à±à°à°¾), à°à°¿à°¨à± (à°«à±à°¸à°¾à°«à±à°²à±à°¡à±), మాసౠసà±à°à±à°°à°¾à°ªà±à°ªà±à°¸à± (à°«à±à°à°²à±à°²à°¾à°à±à°°à°¾à°¸à°¾), బిరà±à°à±-à°«à±à°²à±à°µà°°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°°à°¾à°ªà±à°¸à±, లిà°à°¿à° à°°à± (ఫాసౠడిసà±à°à°¿à°²à°°à±à°¸à± బిరà±à°à°¿à°°à±, బిà°à±à°°à±à°à±) నౠà°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°µà°¿à°²à± మారà±à°à°¿à°¨à± మిలà±à°²à±à°°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¨à±à°à°¿à°¨à°¿ దాని à°à°à°à±à°²à°¾à°à°¡à±-à°¡à°¿à°¸à±à°à°¿à°²à±à°¡à± à°à°¿à°¨à±âతౠమిళితఠà°à±à°¶à°¾à°¡à±. à°¸à±à°à±à°°à°¾à°à°à± à°¬à±à°°à± 1989 వరà°à± నిషà±à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¬à°à±à°à°¿ à°à°à±à°à°¬à°¦à±à°¦à°®à±à°¨, à°¤à°à±à°à±à°µ-à°à°²à±à°à°¾à°¹à°¾à°²à± పిలà±à°¸à±à°¨à°°à± à°¬à±à°°à±, à°µà±à°¡à±à°à°¾ మిశà±à°°à°®à° à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¬à±à°°à±à°µà±à°°à±à°¸à± à° à°¨à±à° à°°à°à°¾à°² à°¬à±à°°à±à°²à± తయారౠà°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°à±à°°à±à°¡à°²à± మారà±à°à±
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à± సాధారణà°à°à°¾ à°à±à°°à±à°à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°²à± à°à±à°°à±à°¡à°²à± à°®à±à°à±à°¯ à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[194] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à±à°²à°¿à°®à°¾ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¿à° à°à±à°°à±à°¡à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à±à°¸à±à°¤à± à°à±à°°à±à°¡à°à± మరà±à° à°°à±à°ªà°à°²à± à°à°à°¡à± à° à°à±à°°à±à°¡ మధà±à°¯à°¯à±à° à°à°¾à°²à°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿.
à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à±, à°à±à°°à°¾à°à± à° à°à°¡à± à°«à±à°²à±à°¡à±, à°¹à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°¬à°¾à°²à±, బాసà±à°à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°à±à°°à±à°¡à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¹à±à°¯à°¾à°à°¡à± బాలౠà°à±à°°à±à°¡à°¨à± తరà°à±à°à°¾ à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°°à±à°¡à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. [193] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°«à±à°à± బాలౠà°à°à±à°à± 2016 à°¯à±.à°.à°à°«à±.à°. à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°ªà± à°à±à°°à°à± à°®à±à°¦à°à°¿à°¸à°¾à°°à°¿ à° à°°à±à°¹à°¤ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°¬à±à°à°¦à° à°ªà±à°°à±à°à±à°à°²à±à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°¡à±à°°à°¾ à°à±à°¸à°¿, 16 à°µ à°°à±à°à°¡à±à°²à± à°à°à°à±à°²à°à°¡à±à°¨à± 2-1 తౠà°à°¡à°¿à°à°à°¾à°°à±. తరà±à°µà°¾à°¤ వారౠà°à±à°µà°¾à°°à±à°à°°à± à°«à±à°¨à°²à±à°²à± à°«à±à°°à°¾à°à°¸à± à°«à±à°¨à°²à°¿à°¸à±à°à±à°² à°à±à°¤à°¿à°²à± à°à°¡à°¿à°ªà±à°¯à°¾à°°à±.[195] à°¦à±à°¨à°¿ తరà±à°µà°¾à°¤ 2018 à°à°«à±.à°.à°à°«à±.à°. à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°ªà±à°ªà±à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¤à±à°²à°¿à°¸à°¾à°°à°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± పరà°à°à°¾ ఠతిà°à°¿à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à° ఠయిన à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°ªà°¾, à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°ªà± à°°à±à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°à± à° à°°à±à°¹à°¤ à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨ ఠతి à°à°¿à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¤ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± 2015 - 2017 à°°à±à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°²à±à°¨à± à°¯à±à°°à±à°¬à°¾à°¸à±à°à±à°à±à°²à± పాలà±à°à°¿à°¨à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°°à±à°¹à°¤ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¯à±à°°à±à°¬à°¸à±à°à±à°à±à°à± à° à°°à±à°¹à°¤ à°ªà±à°à°¦à°¡à°à°²à± విà°à°¯à° సాధిà°à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°¯à±à°°à±à°¬à°¾à°¸à±à°à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°«à±à°¨à°²à± దశలౠà°à±à°²à°µà°²à±à°à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± వాతావరణఠసà±à°à±à°¯à°¿à°à°à±, à°«à°¿à°·à°¿à°à°à±, à°¸à±à°¨à±à°¬à±à°°à±à°¡à°¿à°à°à±, à°®à°à°à± à°à±à°²à±à°à°¬à°¿à°à°à±, à°°à°¾à°à± à°à±à°²à±à°®à±à°¬à°¿à°à°à±à°à± à° à°¨à±à°à±à°²à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± సాధారణ à°ªà±à°°à°à°²à± పరà±à°µà°¤à°¾à°°à±à°¹à°£, à°¹à±à°à°¿à°à°à± à°à±à°°à±à°¡à°²à°à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ à°à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°²à±à°ªà±à°¨à± à°¸à±à°à± à°à±à°°à°¿à°à°à±, à°à±à°²à°¿à°®à°¾à°°à±à°à± à°¸à±à°à±à°¯à°¿à°à°à±à°²à°à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à°à°®à±à°¯à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¤à±à°¤à°° à°à°²à°¾à°à°¡à±à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°²à± à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à±à°ªà° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à° పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£à° à°à±à°²à±à°«à± à°à±à°°à±à°¡à°à± à° à°¨à±à°à±à°²à°à°à°¾ à°à°à°¡à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à±à°¡à±à°à°¾ à°¦à±à°µà±à°ªà°®à°à°¤à°¾ పలౠà°à±à°²à±à°«à± à°à±à°°à±à°¸à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°®à°¾à°°à±à°à°¾ 3,00,000 à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± 17,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°²à±à°«à± à°à±à°°à±à°¡à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± నమà±à°¦à±à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°¸à±à°à°¾à°à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à±à°²à±à°«à± à°à±à°°à±à°¡à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[196] à°à°à±à°¯à°°à°¾à°·à±à°à±à°°à°à°²à± " à°à°°à±à°à°¿à°à°¿à°à± à°à°ªà±à°¨à± "à°à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à± à°à±à°²à±à°«à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°²à±à°«à± à°à±à°°à±à°¨à°®à±à°à°à± à°à±à°°à±à°¡à°²à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± వారà±à°·à°¿à°à°à°à°¾ à°à°¤à°¿à°¥à±à°¯à° à°à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à° à°à±à°°à±à°¡ à°à°à±à°¯à±à°°à±à°°à± à°à±à°²à±à°«à± à°à±à°²à°¬à±à°¬à±à°²à± à°µà±à°¸à°µà°¿ à°à°¾à°²à°ªà± రాతà±à°°à°¿à°µà±à°³à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[197][198] à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± " వరలà±à°¡à± à°¸à±à°à±à°°à°¾à°à°à±à°¸à±à°à± à°®à±à°¯à°¾à°¨à± " à°ªà±à°à±à°²à± à°¤à±à°®à±à°®à°¿à°¦à°¿ à°à±à°à°¿à°²à±à°¸à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°¦à±à°²à± నాలà±à°à°¿à°à°à°¿à°¨à°¿ మాà°à±à°¨à°¸à± à°µà±à°°à± మాà°à±à°¨à°¸à±à°¸à°¨à±, à°à±à°¨à± పాలౠసిà°à±à°®à°¾à°°à±à°¸à°¨à± సాధిà°à°à°¾à°°à±. à°à°à±à°µà°² 2018లౠహఫà±à°°à±à°°à± à°à±à°²à°¿à°¸à± à°¬à±à°à±à°°à±à°¨à±à°¸à°¨à± à°à±à°¡à°¾ à° à°ªà±à°à±à°²à± విà°à°¯à° సాధిà°à°à°¾à°¡à±.
à°à°·à°¨à± à°°à±à°¯à°¿à°à°à± à°à±à°°à±à°¡à°²à± à°à°§à°¿à°à±à°¯à°¤à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°à°à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°°à±à°²à°°à± ఫియానౠపాలౠఠతà±à°¯à°à°¤ à°µà±à°à°µà°à°¤à°®à±à°¨, à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°²à°¨à± ఠధిà°à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°·à°¨à± à°°à±à°µà°°à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. à°à°¯à°¨ వరà±à°¸à°à°¾ నాలà±à°à± మహాసమà±à°¦à±à°°à°¾à°²à°²à± (à° à°à±à°²à°¾à°à°à°¿à°à±, à°à°à°¡à°¿à°¯à°¨à±, పసిఫిà°à±, à°à°°à±à°à°¿à°à°¿à°à±) à°µà±à°à°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°°à±à°¯à°°à±à°à°¾ à°à°¿à°¨à±à°¨à°¿à°¸à± వరలà±à°¡à± à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°²à°¨à± à°¸à±à°µà°à°¤à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. 2017 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°°à±à°µà°°à±à°²à± à°®à±à°¤à±à°¤à° 24 à°à°¿à°¨à±à°¨à°¿à°¸à± వరలà±à°¡à± à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°²à°¨à± à°¸à±à°µà°à°¤à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.[199][200][201][202]
à°¸à±à°µà°¿à°®à±à°®à°¿à°à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¿à°¯à±à°¥à°°à±à°®à°°à±à°®à°²à± సాà°à°à±à°¤à°¿à°à°¤à± à°µà±à°¡à°¿à°à±à°¸à°¿à°¨ బహిరà°à° à°à±à°²à°¨à±à°²à± à°¦à±à°¶à° à° à°à°¤à°à°¾ విసà±à°¤à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°¤à±à°¯ పాఠà±à°¯ à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¤ à°à±à°°à±à°¸à±à°²à± తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[198] à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à± రవాణా à°à±à°°à°à± à°à±à°°à±à°°à°ªà± à°¸à±à°µà°¾à°°à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à°à± à°à±à°°à±à°°à°ªà± à°¸à±à°µà°¾à°°à± à°à° సాధారణ à°µà±à°¤à±à°¤à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[203]
1867 లౠసà±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°°à±à°à°¿à°à°µà°¿à°à± à°·à±à°à°¿à°à°à± à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± ఠతి à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨ à°à±à°°à±à°¡à°¾ à°¸à°à°à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 19 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¿à°¨ à°°à°¾à°à°à±à°¯à°µà°¾à°¦à±à°²à±, à°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦à±à°² à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¾à°¹à°à°¤à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°°à±à°«à°¿à°²à± à°·à±à°à°¿à°à°à± à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°à°¦à°¿ à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°¾à°²à°à±à°·à±à°ªà°à°à°¾ మిà°à°¿à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.
à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à° à°¨à±à° à°à±à°¸à± మాసà±à°à°°à±à°²à°¨à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°à±à°à°¨à±à°¨ à°¯à±à°¦à±à°§à° శిà°à°°à°¾à°à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨ సమయà°à°²à± 1972 లౠరియాà°à±à°µà°¿à°µà°¿à°à±à°²à± à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°¦à°°à°à° à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±âà°·à°¿à°ªà±à°ªà± à°à±à°°à±à°¡à°²à°à± à°à°¤à°¿à°¥à±à°¯à° à°à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. 2008 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°¸à±à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°²à± à°¤à±à°®à±à°®à±à°¦à°¿ à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°¸à± à°à±à°°à°¾à°à°¡à± మాసà±à°à°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°¤à°à±à°à±à°µ à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°¦à°¿ à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°¸à°à°à±à°¯à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[204] à°¬à±à°°à°¿à°¡à±à°à± à°à±à°°à±à°¡ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. 1991 లౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°ªà°¾à°¨à±à°²à±à°¨à°¿ à°¯à±à°à±à°¹à°¾à°®à°¾à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°°à±à°¨à°®à±à°à°à±à°²à°²à± పాలà±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. 1950 వరలà±à°¡à± à°¬à±à°°à°¿à°¡à±à°à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà± హామిలà±à°à°¨à±âలౠ(à°¬à±à°°à±à°®à±à°¡à°¾ à°¬à±à°²à±) నౠà°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à± à°¦à±à°µà°¿à°¤à±à°¯ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à° సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°®à±à°²à°¾à°²à± మారà±à°à±
- â 1.0 1.1 1.2 1.3 "Iceland". International Monetary Fund. Retrieved 2008-10-09.
- â Interinstitutional Style Guide of the European Union guidance on Iceland reading "Do not use 'Republic of Iceland'. Although this name is found in some documents, it does not have official status."
- â "Statistics Iceland". Government. The National Statistical Institute of Iceland. 14 September 2008. Retrieved 14 September 2008.
- â 4.0 4.1 Tomasson, Richard F. (1980). Iceland, the first new society. U of Minnesota Press. p. 63. ISBN 0-8166-0913-6.
- â "OECD Tax Database". Oecd.org. Archived from the original on 25 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2010. Retrieved 7 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2018.
- â Ãlafsson, Stefán (12 May 2004). "The Icelandic Welfare State and the Conditions of Children". borg.hi.is. Archived from the original on 18 à°à°à°¸à±à°à± 2005. Retrieved 7 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2018.
- â 7.0 7.1 à°à°²à±à°²à±à°à°¨ à°²à±à°ªà°: à°à±à°²à±à°²à°¨à°¿
à°à±à°¯à°¾à°à±;
HDI
ఠనౠపà±à°°à±à°à°² ref లలౠపాఠà±à°¯à°®à±à°®à± à°à°µà±à°µà°²à±à°¦à± - â Worstall, Tim. "If Iceland Can Jail Bankers For The Crash Then Why Can't America?". forbes.com.
- â Greenstein, Tracey (20 February 2013). "Iceland's Stabilized Economy Is A Surprising Success Story". Forbes. Retrieved 11 April 2014.
- â Mingels, Guido (10 January 2014). "Out of the Abyss: Looking for Lessons in Iceland's Recovery". Der Spiegel. Retrieved 11 April 2014.
- â Bowers, Simon (6 November 2013). "Iceland rises from the ashes of banking collapse". The Guardian. Retrieved 11 April 2014.
- â The Military Balance 2014. The International Institute of Strategic Studies (IISS). 2014.
- â 13.0 13.1 Evans, Andrew. "Is Iceland Really Green and Greenland Really Icy?", National Geographic (June 30, 2016).
- â New View on the Origin of First Settlers in Iceland Archived 2011-06-05 at the Wayback Machine, Iceland Review Online, 4 June 2011. Retrieved 16 June 2011.
- â Hafstad, Vala (15 September 2016). "Major Archeological Find in Iceland". Iceland Review. Archived from the original on 15 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 16 September 2016.
- â The History of Viking Iceland Archived 3 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2012 at the Wayback Machine, Ancient Worlds, 31 May 2008. Retrieved 10 November 2013.
- â Iceland and the history Archived 10 నవà°à°¬à°°à± 2013 at the Wayback Machine, The Gardarsholm Project, 29 July 2012. Retrieved 10 November 2013.
- â Hvers vegna hefur Náttfara ekki verið hampað sem fyrsta landnámsmanninum?, University of Iceland: The Science Web, 7 July 2008. Retrieved 10 November 2013.
- â Historical Dictionary of the Vikings By Katherine Holman p252 scarecrow press 2003 discusses that both Scottish and Irish slaves were in Iceland
- â Kudeba, N. (19 April 2014). Chapter 5 â Norse Explorers from Erik the Red to Leif Erikson â Canadian Explorers. Retrieved from The History of Canada: "Archived copy". Archived from the original on 8 మౠ2014. Retrieved 7 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2018.
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (link) - â William P. Patterson, Kristin A. Dietrich, Chris Holmden, and John T. Andrews (2010) Two millennia of North Atlantic seasonality and implications for Norse colonies. http://www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.0902522107
- â Magnusson, M. (2003) The Vikings. Tempus. ISBNÂ 0752426990. pp. 188â191
- â Michael Strmiska. Modern Paganism in World Cultures: Comparative Perspectives. ABC-CLIO. p. 138.
- â "The History of Iceland (Gunnar Karlsson)Â â book review". Dannyreviews.com. Retrieved 10 February 2010.
- â Pulsiano, Phillip and Wolf, Kirsten (1993) Medieval Scandinavia: An Encyclopedia. Taylor & Francis. p. 312. ISBNÂ 0-8240-4787-7
- â Maddicott, J. R. (2 June 2009). "6thâ10th century ADÂ â page 14 | Past & Present". Findarticles.com. Archived from the original on 1 October 2009. Retrieved 10 February 2010.
- â Davis, Robert C. (2003). Christian Slaves, Muslim Masters: White Slavery in the Mediterranean, the Barbary Coast, and Italy, 1500â1800. Palgrave Macmillan. pp. 7â. ISBN 978-0-333-71966-4.
- â One slaving expedition is inaccurately termed the Turkish Abductions in Icelandic historiography. This was an expedition conducted by a Dutch convert Murat Reis, and the captives were taken to the Barbary Coast to sell.
- â "Iceland: Milestones in Icelandic History". Iceland.vefur.is. Retrieved 10 February 2010.
- â Crosby Alfred W. (2004) Ecological imperialism: the biological expansion of Europe, 900â1900. Cambridge University Press. p. 52. ISBNÂ 0-521-54618-4
- â "When a killer cloud hit Britain". BBC News. January 2007.
- â "How volcanoes can change the world". Retrieved 27 October 2014.
- â "For Iceland, an exodus of workers". The New York Times. 5 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2008. Archived from the original on 11 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2008. Retrieved 7 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2018.
- â Video: Allies Study Post-War Security Etc. (1944). Universal Newsreel. 1944. Retrieved 21 February 2012.
- â "VÃsindavefurinn: Hversu há var Marshallaðstoðin sem Ãsland fékk eftir seinni heimsstyrjöld?". VÃsindavefurinn. 13 May 2003. Retrieved 27 October 2014.
- â Müller, Margrit; Myllyntaus, Timo (2007). Pathbreakers: Small European Countries Responding to Globalisation and Deglobalisation. Peter Lang. pp. 385â. ISBN 978-3-03911-214-2.
- â Wilcox and Latif, p. 29
- â Robert Jackson (15 November 2008). "The Big Chill". Financial Times.
- â "Home â Hagstofa". Hagstofa.
- â 40.0 40.1 Lewis, Michael (April 2009). "Wall Street on the Tundra". Vanity Fair.
- â "Iceland lost almost 5000 people in 2009" (PDF). Journal of Nordregio. 10 (1): 18. April 2010. Archived from the original (PDF) on 2012-03-15. Retrieved 2018-01-07.
- â "Viðskiptablaðið â Hagvöxtur 2012 mun minni en spár gerðu ráð fyrir". Vb.is. 8 March 2013. Archived from the original on 28 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2014. Retrieved 7 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2018.
- â "Iceland vote: Centre-right opposition wins election". BBC. 28 April 2013
- â "Iceland's Prime Minister Steps Down Amid Panama Papers Scandal". New York Times. April 2016.
- â "Iceland elections leave ruling centre-right party in driving seat". The Guardian. October 2016.
- â Simmonds, Jane (1999). Iceland. Langenscheidt. p. 100. ISBN 0-88729-176-7.
- â James S. Aber (2015). "Late Holocene climate". Emporia State University, Kansas. Archived from the original on 13 à°à±à°¨à± 2011. Retrieved 10 February 2010.
- â Highwood, E. J.; Stevenson, D. S. (2003). "Atmospheric impact of the 1783â1784 Laki Eruption: Part II Climatic effect of sulphate aerosol" (PDF). Atmospheric Chemistry and Physics Discussions. Retrieved 10 February 2010.
- â Rare eruption of Iceland's most famous hot spring. Iceland monitor
- â Carmichael, I.S.E. (1964). "The Petrology of Thingmuli, a Tertiary Volcano in Eastern Iceland" (PDF). J. Petrology. 5 (3): 435â460. Bibcode:1964JPet....5..435C. doi:10.1093/petrology/5.3.435.
- â 51.0 51.1 51.2 51.3 51.4 à°à°²à±à°²à±à°à°¨ à°²à±à°ªà°: à°à±à°²à±à°²à°¨à°¿
à°à±à°¯à°¾à°à±;
CIA Govt
ఠనౠపà±à°°à±à°à°² ref లలౠపాఠà±à°¯à°®à±à°®à± à°à°µà±à°µà°²à±à°¦à± - â "Surtsey volcano". Iceland.vefur.is. Archived from the original on 8 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2009. Retrieved 10 February 2010.
- â "Volcano erupts near Eyjafjallajökull in south Iceland". BBC News Online. 21 March 2010. Retrieved 22 March 2010.
- â "Icelandic volcano glacier melt forces hundreds to flee". BBC News Online. 14 April 2010. Retrieved 7 November 2010.
- â "Icelandic volcanic ash alert grounds UK flights". BBC News Online. 15 April 2010. Retrieved 15 April 2010.
- â "Steve Connor: Larger ash particles will mean less chaos". The Independent. London. 24 May 2011. Archived from the original on 29 మౠ2011. Retrieved 30 May 2011.
- â "Energy Data". Askja Energy â The Independent Icelandic Energy Portal.
- â "World's largest Electricity Producer per Capita". Icelandic Energy Portal. Askja Energy. 4 June 2012. Retrieved 4 August 2013.
- â "Global Green Economy Index" (PDF). Dual Citizen LLC. Archived from the original (PDF) on 3 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2016. Retrieved 19 September 2016.
- â "Trade and Economy, Embassy of Iceland, Undated. Retrieved 24 March 2010". Iceland.org. Archived from the original on 15 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2009. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â News â Iceland second in the world's quality of life index Archived 21 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2009 at the Wayback Machine. Invest.is. 5 September 2007. Retrieved 28 April 2012.
- â 62.0 62.1 OECD. "Income distribution â Inequality". Retrieved 27 October 2014.
- â "Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI)". Hdr.undp.org. Archived from the original on 2011-08-06. Retrieved 2018-03-15.
- â "Eurostat â Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table". Retrieved 27 October 2014.
- â "Unemployment Drops Below 5 Percent". Iceland Review. 15 July 2012. Archived from the original on 17 à°à±à°²à± 2012. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â Icelandic EU-membership heavily debated Archived 2017-10-14 at the Wayback Machine. dmjx.dk
- â "Aðildarviðræður Ãslands við ESB" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2018-04-13.
- â "Gallup Icelandic Euro vote poll" (PDF).
- â 67% myndu hafna ESB-aðild. mbl.is (28 February 2012). Retrieved 28 April 2012.
- â GDP â composition by sector Archived 2016-08-19 at the Wayback Machine. CIA.gov
- â 71.0 71.1 71.2 71.3 71.4 à°à°²à±à°²à±à°à°¨ à°²à±à°ªà°: à°à±à°²à±à°²à°¨à°¿
à°à±à°¯à°¾à°à±;
Iceland â OECD Better Life Index
ఠనౠపà±à°°à±à°à°² ref లలౠపాఠà±à°¯à°®à±à°®à± à°à°µà±à°µà°²à±à°¦à± - â Lane, Edwin (27 October 2017). "Are too many tourists visiting Iceland?" â via www.bbc.co.uk.
- â "Milestones of OMX and its Legal Entities". nasdaqomx.com. Archived from the original on 16 నవà°à°¬à°°à± 2008. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Index of Economic Freedom 2012. Retrieved 19-6-2012". Heritage.org. 12 January 2012. Archived from the original on 16 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2017. Retrieved 12 October 2012.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help) - â Iceland economy profile. World Economic Forum (2016)
- â Global Innovation Index 2011 Archived 13 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2012 at the Wayback Machine
- â 77.0 77.1 77.2 "Index of Economic Freedom 2008 â Iceland". Web.archive.org. 14 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2008. Archived from the original on 14 February 2008. Retrieved 7 November 2010.
- â "Economic survey of Iceland 2008". Oecd.org. Archived from the original on 1 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2009. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â Lynch, David J. (1 April 2008). "Bank default worries slam Iceland's currency". USAToday. Com. Retrieved 10 February 2010.
- â "Economic Survey of Iceland 2011". Oecd.org. Archived from the original on 17 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2012. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â Economic Survey of Iceland 2011. Oecd.org. Retrieved 28 April 2012. Archived 17 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2012 at the Wayback Machine
- â "Country Comparison :: Public debt. The World Factbook". Archived from the original on 19 నవà°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 27 October 2014.
- â "Waking up to reality in Iceland". BBC News. 26 January 2009. Retrieved 27 January 2009.
- â "Robert Peston". BBC. 4 October 2008. Retrieved 8 July 2009.
- â "Gud velsigne Island!( Finanskrisen, Makro og politkk, Utenriks )". E24.no. 6 October 2008. Archived from the original on 2 à°à±à°²à± 2012. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Nordic countries provide Iceland with new loan". Nordic Council. 20 November 2008. Archived from the original on 3 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2013. Retrieved 25 November 2013.
- â Gilmore, Gráinne (27 February 2009). "Iceland's central bank chief David Oddsson is forced out". The Times. London. Retrieved 22 April 2010.
- â "Islandsk innvandringsboom til Norge" (in Norwegian). NRK. 30 June 2010. Retrieved 27 July 2010.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â "Althingi â Report of the Special Investigation Commission (SIC)". Sic.althingi.is. 12 April 2010. Retrieved 7 November 2010.
- â Gylfason, Thorvaldur (30 April 2010). "Iceland's special investigation: The plot thickens". VoxEU.org. Archived from the original on 13 à°à±à°¨à± 2010. Retrieved 7 November 2010.
- â "Half of Iceland's Icesave Debt Repaid". Iceland Review. 19 June 2012. Archived from the original on 22 à°à±à°¨à± 2012. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â Omar R. Valdimarsson (27 January 2014). Let Banks Fail Is Iceland Mantra as 2% Joblessness in Sight. Bloomberg. Retrieved 29 January 2014.
- â "Inhabitants per passenger car, in 2008". Statistics Iceland. 2008. Retrieved 10 February 2010.
- â "Driving in Iceland: Iceland Driving Tips for Visitors â How to Drive in Iceland â Driving Tips for Iceland Travelers â Driving Cars in Scandinavia". Goscandinavia.about.com. 4 December 2007. Archived from the original on 23 మౠ2009. Retrieved 8 July 2009.
- â "Vegalengdir". Retrieved 19 January 2017.
- â "KeflavÃkurflugvöllur, Komur og brottfarir, Flugáætlun, Ferðaveður, BÃlastæði við KeflavÃkurflugvöll - Kefairport.is". www.kefairport.is. Archived from the original on 2018-03-26. Retrieved 2018-03-15.
- â "tripsta". Archived from the original on 2019-09-21. Retrieved 2020-04-29.
- â http://www.vegagerdin.is/vegakerfid/vegalengdir/lengdir?id=59#ReykjavÃk
- â "Airport Shuttle from Keflavik Airport, Iceland - Keflavik International Airport - Kefairport.com". www.kefairport.is.
- â "Reykjavik International Airport". www.isavia.is.
- â "Destinations". www.isavia.is. Archived from the original on 2017-08-14. Retrieved 2018-03-15.
- â "Akureyri International Airport". www.isavia.is.
- â "Egilsstadir International Airport". www.isavia.is.
- â is:Listi yfir ferjur à strandsiglingum á Ãslandi
- â 105.0 105.1 "Renewable energy in Iceland". Nordic Energy Solutions. Archived from the original on 28 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2010. Retrieved 12 February 2010.
- â "The Energy Sector". Askja Energy â The Independent Icelandic Energy Portal.
- â "Gross energy consumption by source 1987â2005". statice.is. Archived from the original on 25 నవà°à°¬à°°à± 2007. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Statistics Iceland â Statistics " Manufacturing and energy " Energy". statice.is. Retrieved 10 February 2010.
- â "Hellisheiði Geothermal Plant". Orkuveita ReykjavÃkur. Archived from the original on 21 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2010. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Nesjavellir Geothermal Plant". Orkuveita ReykjavÃkur. Archived from the original on 26 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2010. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Kárahnjúkar HEP â WEC Executive Assembly 2009" (PDF). worldenergy.org. Archived from the original (PDF) on 11 మౠ2011. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "World's largest Electricity Producer per Capita". Askja Energy â The Independent Icelandic Energy Portal. 4 June 2012. Retrieved 4 October 2013.
- â "CO2 Emissions from Fuel Combustion Highlights (2011 Edition)" (PDF). International Energy Agency. Archived from the original (PDF) on 2012-02-02. Retrieved 2018-03-15.
- â Phaedra Friend (22 January 2009). "Iceland Opens First-Ever Offshore Licensing Round". Rigzone. Retrieved 10 February 2010.
- â "Petroleum-Askja Energy â The Independent Icelandic Energy Portal". Askja Energy â The Independent Icelandic Energy Portal. Retrieved 27 October 2014.
- â "Highest score by the Environmental Sustainability Index (country)". Guinness World Records. Retrieved 2016-11-01.
- â "The United Kingdom and Icelandic Electricity". askjaenergy.com. 18 June 2012.
- â "HVDC Subsea Link". Askja Energy â The Independent Icelandic Energy Portal.
- â Gaining from the European Green Drivers|Askja Energy â The Independent Icelandic Energy Portal. Askja Energy (21 January 2013). Retrieved 5 January 2014.
- â "ReadArticle / Mayor Does Not Feel School Should Be Mandatory" (in à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à±). Grapevine.is. 25 à°à°à°¸à±à°à± 2011. Archived from the original on 1 మౠ2013. Retrieved 15 మారà±à°à°¿ 2018.
- â Fox, Jonathan (2008). A World Survey of Religion and the State (Cambridge Studies in Social Theory, Religion and Politics). Cambridge University Press. ISBNÂ 978-0-521-70758-9.
All public schools have mandatory education in Christianity. Formally, only the Minister of Education has the power to exempt students from this but individual schools usually grant informal exemptions.
- â "What Students Know and Can Do: Student Performance in Reading, Mathematics and Science 2010" (PDF). OECD.org. Retrieved 24 April 2012.
- â "Research and innovation in Iceland, country profile" (PDF). European Commission. Retrieved 24 March 2015.[dead link]
- â "UNESCO science report, 2010: the current status of science around the world; 2010" (PDF).
- â Helgason, Agnar; Sigureth Ardóttir, S; Nicholson, J; Sykes, B; Hill, EW; Bradley, DG; Bosnes, V; Gulcher, JR; Ward, R; et al. (2000). "Estimating Scandinavian and Gaelic Ancestry in the Male Settlers of Iceland". American Journal of Human Genetics. 67 (3): 697â717. doi:10.1086/303046. PMC 1287529. PMID 10931763.
- â Lancaster, H. O (1990). Expectations of Life: A Study in the Demography, Statistics, and History of World Mortality. New York: Springer-Verlag. p. 399. ISBN 0-387-97105-X.
- â "The eruption that changed Iceland forever". BBC News. 16 April 2010.
- â "Home â Hagstofa". Hagstofa.
- â "Gender equality". Centre for Gender Equality Iceland. January 2012.
- â "Population projection by main indicators 2013â2061". ReykjavÃk, Iceland: Statistics Iceland.
- â "Iceland: Migration Appears Here Too â IPS". Ipsnews.net. Archived from the original on 11 మౠ2011. Retrieved 6 మౠ2018.
- â "Europe | Iceland faces immigrant exodus". BBC News. 21 October 2008. Retrieved 10 February 2010.
- â Tomasson, Richard F. (1977). "A Millennium of Misery: The Demography of the Icelanders". Population Studies. 31 (3). Population Investigation Committee: 405â406. doi:10.2307/2173366. JSTORÂ 2173366. PMIDÂ 11630504.
- â "The Fate of Greenland's Vikings". Archaeology.org. 28 February 2000. Retrieved 10 February 2010.
- â "Iceland: The Vikings". Nordic Adventure Travel. Archived from the original on 17 à°à°à°¸à±à°à± 2014. Retrieved 27 July 2014.
- â "Ethnocultural Portrait of Canada Highlight Tables, 2006 Census". Archived from the original on 11 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2020. Retrieved 27 July 2014.
- â "Select a Race, Ethnic, or Ancestry Group". U.S. Census Bureau. Archived from the original on 3 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011. Retrieved 6 మౠ2018.
- â "Icelandic Language". Iceland Trade Directory. icelandexport.is. Archived from the original on 13 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2006. Retrieved 22 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2010.
- â "Heimur â Ãtgáfufyrirtækið". Heimur.is. Archived from the original on 11 మౠ2011. Retrieved 6 మౠ2018.
- â Surnames â Nordic Names Wiki â Name Origin, Meaning and Statistics. Nordicnames.de (16 September 2013). Retrieved 5 January 2014.
- â The Icelandic Phonebook Surprise|Travel Wonders of the World Archived 2018-09-04 at the Wayback Machine. Travel-wonders.com (28 September 2009). Retrieved 5 January 2014.
- â Information about the Icelandic Health Care System. Ministry of Health, Iceland
- â 143.0 143.1 Gunnlaugsson, Gunnar H.; Oddsdottir, M; Magnusson, J (2006). "Surgery in Iceland". Arch Surg. 141 (2): 199â203. doi:10.1001/archsurg.141.2.199. PMIDÂ 16490899.
- â Retrieved 27-4-2012 Archived 2012-05-04 at the Wayback Machine. Nationmaster.com. Retrieved 28 April 2012.
- â OECD Health Data 2011. Oecd.org (30 June 2011). Retrieved 28 April 2012. Archived 13 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2012 at the Wayback Machine
- â World Health Organization: Health Report 2010
- â 147.0 147.1 147.2 OECD Health Data 2011. oecd.org
- â World Population Prospects, the 2010 Revision Archived 2013-06-03 at the Wayback Machine. Esa.un.org (28 June 2011). Retrieved 28 April 2012.
- â Gee, Alison (29 September 2016). "A world without Down's syndrome?". Retrieved 19 January 2017 â via www.bbc.com.
- â World Population Prospects The 2006 Revision. United Nation (2007)
- â Wilcox and Latif, p. 19
- â Environment Indicators. Oecdbetterlifeindex.org. Retrieved 28 April 2012.
- â "Populations by religious and life stance organizations 1998â2016". ReykjavÃk, Iceland: Statistics Iceland. Archived from the original on 2019-09-13. Retrieved 2018-05-06.
- â "Constitution of Iceland". Government of Iceland. Retrieved 14 October 2014.
- â "University of Michigan News Service". Umich.edu. 10 December 1997. Retrieved 26 January 2010.
- â "Religion < People and Society < Iceland.is â Gateway to Iceland". Iceland.is. Archived from the original on 1 March 2010. Retrieved 26 January 2010.
- â Froese, Paul (2001). "Hungary for Religion: A Supply-Side Interpretation of the Hungarian Religious Revival". Journal for the Scientific Study of Religion. 40 (2): 251â268. doi:10.1111/0021-8294.00054.
- â "Global index of religion and atheism" (PDF). Archived from the original (PDF) on 21 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2013. Retrieved 6 మౠ2018.
- â "Hvert norðulandamálanna fimm lÃkist mest frumnorrænu?". VÃsindavefurinn (in à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à±). 8 September 2009. Retrieved 12 September 2017.
- â Social values, Science and Technology analysis (PDF). European Commission Eurobarometer. à°à±à°¨à± 2005. p. 35. Archived from the original (PDF) on 24 మౠ2006.
- â Wilcox and Latif, pp. 65, 70.
- â "Iceland among the happiest nations". Icenews.is. 5 January 2012. Archived from the original on 27 à°à±à°¨à± 2012. Retrieved 25 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2018.
- â 163.0 163.1 "Iceland parliament votes for gay marriage". Icenews.is. Archived from the original on 28 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Retrieved 9 July 2010.
- â 164.0 164.1 Wilcox and Latif, pp. 60â61.
- â Best and Worst Countries for Women, from Iceland to the U.S. to Pakistan and Afghanistan Archived 2011-09-19 at the Wayback Machine. The Daily Beast (18 September 2011). Retrieved 28 April 2012.
- â Augusto Lopez-Claros, Saadia Zahidi Women's Empowerment: Measuring the Global Gender Gap Archived 19 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2012 at the Wayback Machine. World Economic Forum (2005)
- â BBC News â Iceland 'best country for gender equality'. BBC.co.uk (12 October 2010). Retrieved 28 April 2012.
- â 168.0 168.1 168.2 "Literary Iceland Revels In Its Annual 'Christmas Book Flood'". NPR.org (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Retrieved 2017-11-16.
- â "Cultural Achievements". State.gov. 15 June 2012. Retrieved 12 October 2012.
- â Wilcox and Latif, p. 61.
- â "Kling & Bang Gallery, This.is". Retrieved 27 October 2014.
- â Cronshaw, Andrew. (1999) "Iceland". In World Music: The Rough Guide. London: Rough Guides Ltd. pp. 168â69.
- â Michael Cooper, "Philharmonic Chooses Anna Thorvaldsdottir for Emerging Composer Program," New York Times, 5 June 2015, URL=http://artsbeat.blogs.nytimes.com/2015/06/05/philharmonic-chooses-anna-thorvaldsdottir-for-emerging-composer-porgram/
- â "The Icelandic National Anthem". musik og saga. Retrieved 11 November 2005.
- â "VÃsindavefurinn: Hver er mest sótta heimasÃðan á veraldarvefnum?" (in à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¡à°¿à°à±). Visindavefur.hi.is. Archived from the original on 25 మౠ2013. Retrieved 10 February 2010.
- â Dyball, Richard (14 July 2007). "Yes, I'm the real Sportacus". The Times. London. Retrieved 19 April 2010.
- â "Trapped, unlikeliest TV hit of the year, draws to a close". the Guardian. 11 March 2016. Retrieved 14 March 2016.
- â "Children of Nature". rottentomatoes.com. Retrieved 2014-02-16.
- â "The 64th Academy Awards (1992) Nominees and Winners". oscars.org. Retrieved 15 September 2015.
- â "Björk Biography". bio. 2 April 2014.
- â Jagernauth, Keith (28 August 2013). "Exclusive: Matt Damon Joins Christopher Nolan's 'Interstellar,' Lines Up Directorial Debut 'The Foreigner'". The Playlist. Indiewire Network. Archived from the original on 14 నవà°à°¬à°°à± 2013. Retrieved 18 November 2013.
- â "Iceland passes law on press freedom and protection". Icenews.is. 17 June 2010.
- â GLOBAL PRESS FREEDOM RANKINGS. Freedom of the Press (2011)
- â Percentage of Individuals using the Internet. itu.int (2010)
- â "The Networked Readiness Index 2009â2010" (PDF). Members.weforum.org. Archived from the original (PDF) on 28 July 2011. Retrieved 19 November 2012.
- â Measuring the Information Society (PDF). International Telecommunication Union. 2011. p. 12. ISBN 9261138012.
- â "Iceland wants to ban Internet porn". CNN. Retrieved 16 February 2013.
- â "VÃsir â Ekkert frumvarp um klám fram komið!". VÃSIR. Retrieved 29 September 2013.
- â "VÃsir â Að trúa á netið". VÃSIR. Retrieved 29 September 2013.
- â Thorkelsdottir, Nina. "The ultimate guide to Icelandic delicacies, part one". Travelade. Nina Thorkelsdottir. Retrieved 18 April 2017.
- â Jones, Lora (2018-04-13). "Coffee: Who grows, drinks and pays the most?". BBC News (in à°¬à±à°°à°¿à°à°¿à°·à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Retrieved 2018-05-13.
- â Wilcox and Latif, p. 126
- â 193.0 193.1 Wilcox and Latif, p. 110
- â Wilcox and Latif, p. 109
- â Amy Lawrence (29 December 2016), "A 2016 football moment to remember: Iceland light up Euro 2016", The Guardian, retrieved 3 August 2017
- â "Tee Off In The Midnight Sun ofReykjavik". 25 June 2013. Archived from the original on 14 à°à±à°¨à± 2016. Retrieved 4 May 2016.
- â Daley, Paul (2008). Golf Architecture: A Worldwide Perspective, Volume 4. Pelican Publishing. p. 92. ISBN 9781589806160.
- â 198.0 198.1 Wilcox and Latif, p. 111
- â "Freezing Temps and Rotting Hands: Speaking With the Men of the Record-Breaking Polar Row Expedition". Men's Journal. Retrieved 2017-10-04.
- â washingtontimes.com, The Washington Times. "'Polar Row' exploration team smashes world records in icy north". The Washington Times (in à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Retrieved 2017-10-04.
- â Boyd, Marc (2016-07-12). "Team Uniting Nations On Pace To Shatter A World Record In Rowing". Huffington Post (in à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Retrieved 2017-10-04.
- â "Guinness World Records by Fiann Paul". Guinness World Records (in à°¬à±à°°à°¿à°à°¿à°·à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Archived from the original on 2018-09-15. Retrieved 2018-06-02.
- â "Skotfélag ReykjavÃkur". Archived from the original on 13 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2007. Retrieved 25 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2018.
- â Wilcox and Latif, p. 112
బయà°à°¿ లిà°à°à±à°²à± మారà±à°à±
- Gateway to Iceland
- Government Offices of Iceland
- Icelandic Government Information Center & Icelandic Embassies