à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° (Czech: Äeská republika [ËtÊÉskaË ËrÉpublɪka] ( listen) à°à±à°¸à±à° à°°à±à°ªà±à°¬à±à°²à°¿à°),[3] à°à±à°¹à°¿à°¯à°¾ ఠని à°à±à°¡à°¾ à° à°à°à°¾à°°à±.[4] à°à°¦à°¿ మధà±à°¯ à°à°°à±à°ªà°¾ à°²à±à°¨à°¿ à°à° à°à±à°ªà°°à°¿à°µà±à°·à±à°à°¿à°¤ à°¦à±à°¶à°. à°¦à±à°¨à°¿ à°à°¶à°¾à°¨à±à°¯ సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°ªà±à°²à°à°¡à±, పశà±à°à°¿à°® సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°à°°à±à°®à°¨à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£ సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°¤à±à°°à±à°ªà± సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°²à± సరిహదà±à°¦à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[5] à°¦à±à°¨à°¿ à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿, à°ªà±à°¦à±à°¦à°¨à°à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à± à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°µà±à°¶à°¾à°²à±à°¯à° 78,866 à°.à°à°¿.à°®à±. à°¦à±à°¶à°à°²à± à°à°à°¡à°¾à°à°¤à°° వాతావరణఠనà±à°²à°à±à°¨à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠపà±à°°à°¾à°à±à°¨ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯, à°®à±à°°à±à°µà°¿à°¯ à°à±à°à°¾à°à°¾à°²à±, à°¸à±à°²à±à°¸à°¿à°¯ à°à±à°à°¤ à°à±à°à°¾à°à° à°à°à°¦à°¿.[6] à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¨à°¿à°à°°à± పారà±à°²à°®à±à°à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à±à°à±à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°¦à±à°¶à° à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¨à°¸à°à°à±à°¯ 10.6 మిలియనà±à°²à±. à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à± à°¨à°à°°à° à°à°¨à°¸à°à°à±à°¯ à°¸à±à°®à°¾à°°à± 12 à°²à°à±à°·à°²à±.[7]
Äeská republika à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదఠ["Pravda vÃtÄzÃ"] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)  (Czech) "Truth prevails" |
||||||
à°à°¾à°¤à±à°¯à°à±à°¤à° |
||||||
Location of  à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°Â  (dark green) â on the European continent  (light green & dark grey) |
||||||
à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ ఠతి à°ªà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à° | Prague 50°05â²N 14°28â²E / 50.083°N 14.467°E | |||||
ఠధిà°à°¾à°° à°à°¾à°·à°²à± | Czech | |||||
à°ªà±à°°à°à°¾à°¨à°¾à°®à°®à± | à°à±à°à± | |||||
à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° | Parliamentary republic | |||||
 - | President | Václav Klaus | ||||
 - | Prime Minister | Petr NeÄas | ||||
à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° | (à°à°°à±à°ªà°¾à°à± 870) | |||||
 - | from AustriaâHungary | à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 28, 1918 | ||||
 - | from Czechoslovakia | à°à°¨à°µà°°à°¿ 1, 1993 | ||||
Accession to the European Union |
మౠ1, 2004 | |||||
 - | à°à°²à°¾à°²à±Â (%) | 2 | ||||
à°à°¨à°¾à°à°¾ | ||||||
 - | 20081 ఠà°à°à°¨à°¾ | 10,467,542 (78వది) | ||||
 - | 2001 à°à°¨ à°à°£à°¨ | 10,230,060 | ||||
à°à±à°¡à±à°ªà±Â (PPP) | 2008 ఠà°à°à°¨à°¾ | |||||
 - | à°®à±à°¤à±à°¤à° | $265.880 billion[1] (39వది²) | ||||
 - | తలసరి | $25,754[1] (33వది) | ||||
à°à±à°¡à±à°ªà± (nominal) | 2008 ఠà°à°à°¨à°¾ | |||||
 - | à°®à±à°¤à±à°¤à° | $217.215 బిలియనà±à°²à±[1] (36వది) | ||||
 - | తలసరి | $21,040[1] (36వది) | ||||
à°à°¿à°¨à±? (1996) | 25.4 (low) (5వది) | |||||
మా.సౠ(à°¹à±à°à±.à°¡à°¿.à°) (2006) | 0.897 (high) (35వది) | |||||
à°à°°à±à°¨à±à°¸à± | à°à±à°à± à°à±à°°à±à°¨ (CZK ) |
|||||
à°à°¾à°²à°¾à°à°¶à° | CET (UTC+1) | |||||
 - | à°µà±à°¸à°µà°¿Â (DST) | CEST (UTC+2) | ||||
à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± à°¡à±à°®à±à°¨à± à°à±à°¡à± | .cz³ | |||||
à°à°¾à°²à°¿à°à°à± à°à±à°¡à± | ++4204 | |||||
1 | à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 31, 2008 (See Population changes). | |||||
2 | Rank based on 2005 IMF data. | |||||
3 | Also .eu, shared with other European Union member states. | |||||
4 | Shared code 42 with à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ until 1997. |
9 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°¿à°µà°°à°²à± à°à±à°°à±à°à± à°®à±à°°à°¾à°µà°¿à°¯à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°¡à°à± à°à°«à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°à°¾ à°à±à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à°°à±à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. 907 లౠà°à°à°ªà±à°°à± పతనఠతరà±à°µà°¾à°¤ ఠధిà°à°¾à°° à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°®à±à°°à°¾à°µà°¿à°¯à°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°ªà±à°¹à±à°®à°¿à°¸à±à°²à°¿à°¡à± à°°à°¾à°à°µà°à°¶à° బహà±à°®à°¿à°¯à°¾à°à± బదిలౠà°à±à°¶à°¾à°°à±. 1002 లౠడà°à± పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿ [8][9] 1198 లౠబà±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 14 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°ªà±à°¦à±à°¦à°à±à°à°¾à° à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°à°¿ à°à±à°°à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à± పాలనలౠà°à°à°¦à°¿.à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à± à°à°à± à°µà±à°¶à°¾à°¡à±. 14 - 17 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°² మధà±à°¯ à°à°¾à°²à°à°²à± à°ªà±à°°à±à°à± à°à°à°ªà±à°°à°¿à°¯à°²à± à°¸à±à°à± à°¹à±à°¦à°¾à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°²à°à± నడà±à°ªà°¬à°¡à°¿à°¨ 15 à°µ శతాబà±à°¦à°ªà± à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à±à°²à± పాలà±à°à±à°¨à°¿ à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à°°à±à°¥à°¿à° à°à°à°à±à°·à°²à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°°à±à°®à°¨à± à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± à°à°°à±à°à°¿ నాయà°à±à°²à°¤à± à°à°¦à± వరà±à°¸ à°à±à°°à±à°¸à±à°¡à±à°²à°¨à± à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
1526 లౠమà±à°¹à°¾à°à±à°¸à± à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à±à°°à±à°¨à± à°à°«à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°à±à°°à°®à°à°à°¾ హహబà±à°¸à±âబరà±à°à± à°°à°¾à°à°°à°¿à°à°à°²à± à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾ à°à°°à±à°à±à°¯à±à°à°¿, à°¹à°à°à±à°°à°¿ à°°à°¾à°à±à°¯à°à°¤à± à°à°²à°¿à°¸à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± హాబà±à°¸à±âబరà±à°à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± (1618-20) à°®à±à°ªà±à°ªà± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°µà±à°à± à°®à±à°à°à±à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ హాబà±à°¸à±âబరà±à°à°°à±à°²à± తమ పాలననౠà°à°à±à°à±à°¤à° à°à±à°¶à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à±à°à°à°¿à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°®à±à°²à°¿à°à°à°¿ à°°à±à°®à°¨à± à°à±à°¯à°¾à°¥à±à°²à°¿à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°¨à°à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à±à°°à°®à°à°à°¾ à°à°°à±à°®à°¨à±à°à°°à°£ విధానానà±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. 1806 లౠపవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°°à°¦à±à°¦à±à°¤à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾ సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°à°¾à°à° à° à°¯à±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°¾à°· à°à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à° à°à°¤à°à°¾ విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°°à±à°®à°¨à°¿à°à°¿à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦ ఫలితà°à°à°¾ à°à° à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°£à°¨à± à°à°µà°¿à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 19 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à±à°à± à°à±à°®à±à°²à± à°°à°¾à°à°°à°¿à° పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à° à°µà±à°¦à°¿à°à°à°¾ మారాయి. తదనà°à°¤à°°à° à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ రిపబà±à°²à°¿à°à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° 1918 లౠమà±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¸à±à°à±à°°à±-à°¹à°à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à±à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.
à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§ à°à°¾à°²à°à°²à± à°¯à±à°°à°ªà± à°²à±à°¨à°¿ à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°ªà±à°°à°à°¾à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯à° à°à°à°¦à°¿.[10] ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1945 లౠసà±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±, à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± à°¸à±à°¨à±à°¯à°¾à°²à± à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ విమà±à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°°à±à°®à°¨à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à°²à± à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à±à°¨à°¿ బహిషà±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°°à±à°®à°¨à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° వదిలి à°ªà±à°¯à°¾à°°à±. à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పారà±à°à± 1946 à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à°²à± à°à±à°²à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. 1948 లౠà°à°°à°¿à°à°¿à°¨ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°à°¤à± à°à°à°ªà°¾à°°à±à°à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 1968 లౠపాలనతౠఠసà°à°¤à±à°ªà±à°¤à°¿ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ సాà°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£ à°à°¦à±à°¯à°®à° " à°ªà±à°°à°¾à°à± à°¸à±à°ªà±à°°à°¿à°à°à± " ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¨à±à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à±à°¨à°¿ దాడితౠమà±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పాలన à°à±à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ మారà±à°à±à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ తిరిà°à°¿ à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1989 à°µà±à°²à±à°µà±à°à± విపà±à°²à°µà° వరà°à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°à°à±à°°à°®à°£à°à± à°à±à°°à±à°à°¦à°¿. 1993 à°à°¨à°µà°°à°¿ 1 à°¨ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ శాà°à°¤à°¿à°¯à±à°¤à°à°à°¾ à°°à°¦à±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. దాని à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°, à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à±à°à°¾ మారాయి.
1999 లౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° నాà°à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿, 2004 లౠయà±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± (à°.à°¯à±.); à°à°¦à°¿ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿, à°.à°.సి.à°¡à°¿, à°.à°à°¸à±.సి.à°, à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± à°à°«à± à°¯à±à°°à°ªà± లలౠసà°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.à°à°¦à°¿ à°à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°.[11] à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿.[12] ఠధిఠà°à°¦à°¾à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥,[13] à°à°¨à±à°¨à°¤ à°à±à°µà°¨ à°ªà±à°°à°®à°¾à°£à°¾à°²à± à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[14][15][16] " à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¨à±à°·à°¨à±à°¸à± à°¡à±à°µà±à°²à±à°ªà±à°®à±à°à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°°à°¾à° " వరà±à°à±à°à°°à°£à°²à± à°¦à±à°¶à° మానవ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°²à± 14 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[17] à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥, à°à°à°¿à°¤ à°à±à°¯à±à°·à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°à°à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯ విదà±à°¯à°¤à± à°à±à°¡à°¿à°¨ à°¸à°à°à±à°·à±à°® à°¸à±à°¥à°¿à°¤à°¿à°²à± à°à°à°¦à°¿. ఠది à°à±à°¡à°¾ 6 à°µ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¶à°¾à°à°¤à°®à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à° à°¦à±à°¸à°®à°¯à°à°²à± బలమà±à°¨ à°ªà±à°°à°à°¾à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯ పరిపాలన పనితà±à°°à±à°¨à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°ªà±à°°à± à°µà±à°¨à±à° à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
- Samo's Empire 631â658
- Great Moravia 830sâ907
- Duchy of Bohemia 880sâ1198
- Lands of Bohemian Crown 1198â1918
- à°®à±à°¸:Country data Holy Roman Empire part of the Holy Roman Empire 1002â1806
- part of the Austrian Empire 1804â1867
- part of the Austro-Hungarian Empire 1867â1918
- Â Czechoslovakia 1918â1939
- Protectorate of Bohemia and Moravia (protectorate of  Nazi Germany) 1939â1945
- Â Czechoslovakia 1945â1992
- Â Czech Republic 1993âpresent
సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°à°à±à°² à°ªà±à°°à± "à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾" లాà°à°¿à°¨à± à°¨à±à°à°¡à°¿ "à°¬à±à°¯à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°" à°¨à±à°à°¡à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°à± "à°¹à±à°®à± à°à°«à± ది à°¬à±à°¯à±". à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à± à°¸à±à°à°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. 1842 లౠà°à°°à±à°¤à±à°à±à°°à°¾à°«à°¿à°à± à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£ వరà°à± "à°à±à°à± " ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. [à°à°§à°¾à°°à° యివà±à°µà°²à±à°¦à±] [18][19] à° à°ªà±à°°à± à°¸à±à°²à°¾à°µà°¿à°à± à°¤à±à° (à°à±à°à± à°²à±, లాà°à°à±- సి.à°à°¸à±.),à°ªà±à°°à°¾à°£à°¾à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. వారి నాయà°à±à°¡à± à°¸à±à°à± వారిని à°°à°¿à°ªà±à°ªà± పరà±à°µà°¤à°à°ªà± à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à°¾à°°à±. à°¸à±à°à± ఠనౠపదఠశబà±à°¦à°µà±à°¯à±à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±-à°¸à±à°²à°¾à°µà°¿à°à± à°°à±à°à± à°¸à±à°²à±âà°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°µà°à±à°à±. à°¦à±à°¨à°¿ à° à°°à±à°§à° "à°à°à± à°à° à°ªà±à°°à°à°² à°¬à°à°§à±à°µà±" à°¦à±à°¨à°¿ వలన à°à±à°à± పదఠà°à±à°²à±à°µà±à°à± (à°à° à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿)à°à°¾ à°à°¦à°¿ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[20] పశà±à°à°¿à°®à°¾à°¨ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ (à°¸à±à°à±à°°à±), à°¤à±à°°à±à°ªà±à°¨ à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾ (à°®à±à°°à°µ) à°à±à°à± సిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾ (à°¸à±à°²à±à°à±à°¸à±à°à±; à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à° సిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾ à°à°¿à°¨à±à°¨ à°à°à±à°¨à±à°¯ à°à°¾à°à° à°®à±à°¡à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°à°à°¾ విà°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 14 à°µ శతాబà±à°¦à° à°¨à±à°à°à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à±à°¨à± à°à±à°®à±à°²à±à°à°¾ పిలవబడౠà°à±à°à± (à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°®à±à°²à±) à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à±à°¨à±, à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°µà±à°¨à±à°¸à±à°¸à±à°²à°¾à°¸à± à°à±à°°à±à°¨à± à°à±à°®à±à°²à°¤à± సహా à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à° à°à°¤à°° à°ªà±à°°à±à°²à°¨à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. 1918 లౠà°à°¸à±à°à±à°°à±-à°¹à°à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°°à°¦à±à°¦à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°¦à±à°¶à° à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ తిరిà°à°¿ à°ªà±à°à°¦à°à°¦à°¿.à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°à±à°°à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à± à°¦à±à°¶à° à°²à±à°ªà°² à°à±à°à± - à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°² à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¬à°¿à°à°¬à°¿à°à°à±à°²à°¾ à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.
1992 à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°°à°¦à±à°¦à± తరà±à°µà°¾à°¤ మాà°à± à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à° à°à°à°à±à°²à°à°²à± à°à°à± à°à°à±à° పదానà±à°¨à°¿ à°à±à°à±à°³à°¿à° à°ªà±à°°à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° విదà±à°¶à± à°µà±à°¯à°µà°¹à°¾à°°à°¾à°² à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µà°¶à°¾à° (à°®à°à°¤à±à°°à°¿ à°à±à°¸à±à°«à± à°à°¿à°²à±à°¨à°¿à°¯à±à°à±) à°à±à°à°¿à°¯à°¾ ఠనౠపà±à°°à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1993 లౠఠనà±à°¨à°¿ à°à±à°à± రాయబార à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à±, à°¦à±à°¤à±à°¯ à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°² నివà±à°¦à°¿à°à°²à± "à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°" ఠనౠపà±à°°à±à°¤à°¿à°ªà±à°°à±à°¨à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° పతà±à°°à°¾à°²à±, ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°¸à°à°¸à±à°¥à°² à°ªà±à°°à±à°²à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ సిఫారà±à°¸à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[21] à°à±à°à±à°³à°¿à° à°ªà±à°°à± సాధారణ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±à°à± à°à±à°°à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± దాని వాడà±à° ఠధిà°à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¦à°¿. à°à±à°à± à° à°§à±à°¯à°à±à°·à±à°¡à± మిలà±à°¸à± à°à±à°®à°¾à°¨à± తన ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°ªà°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¾à°²à°²à± à°à±à°à±à°¯à°¾ ఠనౠపà±à°°à±à°¨à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±.[22]
à°à±à°à±à°¯à°¾ 2016 మౠ2 à°¨ à°à±à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à±à°¤ à°à°®à±à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2016 à°®à±à°²à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°¿à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à±[23] 2016 à°à±à°²à± 5 à°¨ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à° à°à°à°°à±à°®à±âలౠ[24] à° à°¨à±âà°¬à±à°à°¨à±âలౠపà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[25]
2016 à°à±à°²à± 5 à°¨ à°¦à±à°¶à±à°¯ à°¡à±à°à°¾à°¬à±à°¸à±à°²à°²à± à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.à°¯à±.à°à°¸à±. à°µà±à°¬à± à°ªà±à°à±à°²à°²à± " à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°â "తౠà°à±à°à±à°¯à°¾ [26][27][28] à° à°¨à±âà°à±à°à°¨à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à±à°¸à°¿à°¯à°¾ à°.à°à°¸à±.à°. 3166 à°¦à±à°¶ à°¸à°à°à±à°¤à°¾à°²à± à°à°¾à°¬à°¿à°¤à°¾à°²à± à°à±à°°à±à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[29] à°à°°à±à°®à°¨à± (à°à±à°à±à°à±à°¯à°¨à±), డానిషౠ(à°à°¿à°à±à°à±à°à°¯à±à°à±), నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à± (à°¤à±à°à±à°à±à°à°¿à°¯à°¾) , à°¸à±à°µà±à°¡à°¿à°·à± (à°à°¿à°à±à°à°¿à°à°¨à±) à°µà°à°à°¿ à°à°¾à°·à°²à°²à± à°à°¿à°¨à±à°¨à°ªà±à°°à± à° à°¨à±à° à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± సాధారణ వాడà±à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[30][31] à°à°¨à°µà°°à°¿ 2017 లౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°à±à°²à± à°®à±à°¯à°¾à°ªà±à°²à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âà°à°¾ à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°¯à°¾à°ªà±à°¸à±.మి. à°à°ªà±à°¨à± à°¸à±à°à±à°°à±à°à± à°®à±à°¯à°¾à°ªà± à°à°à°à±à°²à±à°·à± à°µà±à°°à±à°·à°¨à± à°à±à°¸à°¿à°¯à°¾à°à°¾ à°à±à°¡à°¾ à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿.[32] బిà°à°à± à°®à±à°¯à°¾à°ªà±à°¸à± à°µà°à°à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¤à°° à°®à±à°¯à°¾à°ªà± à°ªà±à°°à±à°µà±à°¡à°°à±à°²à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âనౠà°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à±à°à±à°¯à°¾ ఠనౠసà±à°µà°²à±à°ª à°ªà±à°°à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à±à°¨ నిరà±à°£à°¯à° à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ విమరà±à°¶à°¿à°à°à°¾à°°à±.[33] మారà±à°ªà± à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à°¤à± à°¤à°à°¿à°¨à°à°¤ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¿à°à°ªà±à°²à± à°²à±à°µà°¨à°¿ వాదిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[34]
à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à± à°ªà±à°°à±à°µà° మారà±à°à±
à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°µ à°à°°à°¿à°¤à±à°° à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°² పరిశà±à°§à°¨à°²à± పాలియà±à°²à°¿à°¥à°¿à°à± à°à°¾à°²à°à°¨à°¾à°à°¿ మానవ నివాసాలà°à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°§à°¾à°°à°¾à°²à°¨à± à°à°¨à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° సమà±à°ªà°à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°¨à±à°¨ " à°¦à±à°²à±à°¨à°¿ à°µà±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¸à± à°µà±à°¨à°¸à± శిలà±à°ªà° ", మరిà°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¤à°° వసà±à°¤à±à°µà±à°²à°¤à± à°à°²à°¿à°¸à°¿ à°à°à±à°à°¡ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨ సిరామిà°à± వసà±à°¤à±à°µà±à°²à°¨à± à°à°¨à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°à±à°°à±.à°ªà±. 3 à°µ శతాబà±à°¦à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à±à°²à±à°à°¿à°à± వలసలà±, 1 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¬à±à°¯à°¿ వలసలà±, à°à°°à±à°®à°¨à± à°¤à±à°à°²à± మారà±à°à±à°®à°¨à±, à°à±à°µà°¾à°¡à±à°²à± à°à°à±à°à°¡ à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. వారి à°°à°¾à°à± మారà±à°¬à±à°¡à±à°¯à±à°¸à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ నమà±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ పాలà°à±à°¡à±à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 5 à°µ శతాబà±à°¦à° వలసల à°à°¾à°²à°à°²à± à° à°¨à±à° à°à°°à±à°®à°¨à°¿à°à± à°à°¾à°¤à±à°²à± పశà±à°à°¿à°® à°à°°à±à°ªà°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ పశà±à°à°¿à°®à°¾à°¨à°¿à°à°¿ , à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°µà±à°³à±à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¾à°¯à°¿.(à°¸à±à°¬à±à°°à°¿à°¯à°¾ , à°¤à±à°°à±à°ªà± à°à°°à±à°ªà°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¹à±à°¨à±à°¸à±, ఠవారà±à°¸à±, బలà±à°à°°à±à°²à± , à°®à°à±à°¯à°¾à°°à±à°²à±) à°ªà±à°°à°à°² దాడి à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°ªà±à°°à±à°°à±à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à° à°à°¦à±à°¯à°®à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ నలà±à°² సమà±à°¦à±à°°à°-à°à°¾à°°à±à°ªà°¾à°¤à°¿à°¯à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à±à°²à°¾à°µà°¿à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°à°°à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± వారౠపశà±à°à°¿à°®à°¾à°¨ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾, à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾, à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à°à± తరలిపà±à°¯à°¾à°°à±.
7 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°·à± వరà±à°¤à°à±à°¡à± సమౠసమà±à°ªà°à°²à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à°¿à°¨ ఠవరà±à°¸à±à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¸à±à°²à°¾à°µà±à°²à°à± మదà±à°¦à°¤à±à°à°¾ నిలిà°à°¿ à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¯à±à°°à°ªà±âà°²à±à°¨à°¿ సామౠసామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ సామౠరాà°à±à°¯à°ªà°¾à°²à°à±à°¡à± à° à°¯à±à°¯à°¾à°¡à±. 8 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à±à°°à±à°à± à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾à°à°¾ à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¿à°¨à±à°¸à°¿à°ªà°¾à°²à°¿à°à±à°¨à°¿ à°®à±à°¯à±à°¯à°°à± à°°à°¾à°à°µà°à°¶à° నియà°à°¤à±à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 9 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°«à±à°°à°¾à°à°à±à°² à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిలిపివà±à°¸à°¿à°¨ à°®à±à°°à°¾à°µà°¿à°¯à°¾ పాలà°à±à°¡à± à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à±à°µà±à°à±à°ªà±à°²à±à°à± పాలనలౠà°à°¦à°¿ à° à°¤à±à°¯à±à°¨à±à°¨à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°à±à°°à±à°à± à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾à°¨à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µà°®à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ మారà±à°à°¡à°à°²à± సిరిలౠమà±à°¥à±à°¡à°¿à°¯à°¸à± à°¬à±à°à°¾à°à°à±à°¨à± మిషనౠà°à±à°²à° పాతà±à°° à°ªà±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. వారౠ" à°à±à°¤à±à°°à°¿à°® à°à°¾à°·à°à°¾ à°à°²à±à°¡à± à°à°°à±à°à± à°¸à±à°²à°¾à°µà±à°¨à°¿à°à±â " à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à±à°²à±à°à±à°²à°¿à°à°¿à°à± à°à°²à±à°«à°¾à°¬à±à°à± à°¸à±à°²à°¾à°µà±à°¸à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ సాహితà±à°¯ , à°ªà±à°°à°¾à°°à±à°¥à°¨à°¾ à°à°¾à°·à°à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.
à°¬à±à°¹à°¿à°®à°¿à°¯à°¾ మారà±à°à±
9 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± "à°¡à°à± à°à°«à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ " à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à±à°®à°¿à°¸à±à°²à°¿à°¡à± à°°à°¾à°à°µà°à°¶à°à°à± సమà±à°à±à°¯à°ªà°°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 10 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¡à±à°¯à±à°à± à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ à°¬à±à°²à±à°²à°¾à°¸à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ సిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°à°¯à°¿à°à°à°¿ à°¤à±à°°à±à°ªà±à°¨ à°à±à°à°¾à°à° విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°à°à±à° à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ మధà±à°¯ à°¯à±à°à°¾à°²à°²à± à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à±à°¯ à°¶à°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 1440-1526 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² మినహా 1002 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1806 వరà°à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
1212 లౠà°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à±à°²à±à°¡à±à°¨à± à°¬à±à°²à± à°à°«à± సిసిలౠ(ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° శాసనà°) à°à°à±à°à±à°à°°à± ఠతని వారసà±à°² à°°à°¾à°à±à°¯ à°¹à±à°¦à°¾à°¨à°¿ నిరà±à°§à°¾à°°à°¿à°¸à±à°¤à± (à°à°¿à°à°à± à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°®à±à°²à± à°à°à±à°à±à°à°°à± (1198 à°¨à±à°à°¡à°¿ "à°°à°¾à°à±" ఠనౠశà±à°°à±à°·à°¿à°à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.) à°¡à°à± à°à°«à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°°à°¾à°à±à°¯à° à°¹à±à°¦à°¾ à°à°à±à°à°¾à°¡à±. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯ à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à±à°¸à±âలౠపాలà±à°à±à°¨à°¡à° తపà±à°ª పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°µà°¿à°·à±à°¯à°¤à± బాధà±à°¯à°¤à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ మినహాయిà°à°ªà± à°ªà±à°à°¦à°¾à°¡à±. à°à°°à±à°®à°¨à± వలసదారà±à°²à± 13 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à° à°à°à±à°¨ à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± ââà°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à±, à°®à±à°¨à°¿à°à°à± à°à°¿à°²à±à°²à°¾à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à°à°¦à°°à±à°à°¾à°²à±à°²à±, à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°à°¾à°²à°¨à±à°²à± à°à°°à±à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 1235 లౠమà°à°à±à°²à±à°²à± à°¯à±à°°à°ªà± పౠదాడి à°à±à°¸à°¾à°°à±. à°ªà±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à±à°¨à°¿ à°²à±à°à±à°¨à°¿à°à°¾ à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°®à°à°à±à°²à± à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾à°²à± తమ దాడà±à°²à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°¾à°¨à°¿ à°°à°à±à°·à°£à°¾à°¤à±à°®à° à°ªà°à±à°à°£à°®à±à°¨ à°à°²à±à°®à±à°à± వదà±à°¦ à°°à°à±à°·à°£à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à°à°¡à°¿à°à°à°¾à°°à±.[35] à°®à°à°à±à°²à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°¹à°à°à°°à±à°¨à°¿ à°à°¡à°¿à°à°à°¾à°°à±.[36]
à°à°¿à°à°à± à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°¿à°à°¸à± à°à°à°à°°à± తన à°¸à±à°¨à°¿à° à°¶à°à±à°¤à°¿, à°¸à°à°ªà°¦ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°°à°¨à±, à°à±à°²à±à°¡à±à°¨à± à°à°¿à°à°à± మారà±à°ªà±à°°à± à°¸à°à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à°¾à°¡à±. ఠతనౠà°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°à°¾à°°à°¿à°à°¥à°¿à°¯à°¾, à°à°¾à°°à±à°¨à°¿à°¯à±à°²à°¾à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. తదà±à°µà°¾à°°à°¾ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°¡à±à°°à°¿à°¯à°¾à°à°¿à°à± సమà±à°¦à±à°°à° వరà°à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. 1278 లౠతన à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à°¿ ఠయిన à°à°¿à°à°à± à°®à±à°¦à°à°¿ à°°à±à°¡à°¾à°²à±à°«à±âతౠà°à°°à±à°®à°¨à±à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± మారà±à°à°¿âà°«à±à°²à±à°¡à± à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± ఠతనౠమరణిà°à°à°¾à°¡à±.[37] à°à°à±à°à±à°à°°à± à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°°à±à°à°¡à°µ à°µà±à°¨à±à°¸à±à°²à°¸à± తన 1300 లౠతనà°à±à°°à°à± à°ªà±à°²à°¿à°·à± à°à°¿à°°à±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ తన à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à°¿ à°à±à°¸à° à°¹à°à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± à°à°¿à°°à±à°à° à°à±à°°à°à± à°à±à°¨à±à°à±à°²à± à°à±à°¸à°¾à°¡à±. ఠతనౠడానà±à°¬à± నది à°¨à±à°à°¡à°¿ బాలà±à°à°¿à°à± సమà±à°¦à±à°°à° వరà°à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿ à°à°¨à±à°¨ à°à° à°à±à°ªà±à°ª సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°¡à±. 1306 లౠపà±à°°à±à°®à°¿à°¸à±à°²à°¿à°¡à± à°µà°à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°®à±à°¡à°µ à°µà±à°¨à±à°¸à±à°²à°¸à± à°à°¿à°µà°°à°¿ à°°à°¾à°à± విశà±à°°à°¾à°à°¤à°¿ సమయà°à°²à± à°à°²à±à°®à±à°à±âలౠఠనà±à°®à°¾à°¨à°¾à°¸à±à°ªà°¦ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à±à°²à°²à± హతà±à°¯ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±. à°µà°à°¶à°¾à°µà°³à°¿ à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°² వరà±à°¸ తరà±à°µà°¾à°¤ à°¹à±à°¸à± à°à°«à± à°²à°à±à°¸à±à°à°¬à°°à±à°à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± సిà°à°¹à°¾à°¸à°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[38]
14 à°µ శతాబà±à°¦à° à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°°à°¾à°à± నాలà±à°à°µ à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± (1316-1378) 1346 లౠరà±à°®à°¨à±à°² à°°à°¾à°à± à° à°¯à±à°¯à°¾à°¡à±. 1354 లౠà°à°à°²à± à°°à°¾à°à±, పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ à°à±à°à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°²à± à°¸à±à°µà°°à±à°£ à°¯à±à°à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¾à°°à±. 1348 లౠà°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± à°¬à±à°°à°¿à°¡à±à°à±, à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± à°¸à±à°à±à°µà±à°°à±, à°ªà±à°°à±à°à±âà°²à±à°¨à°¿ à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¸à°¿à°à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¨à°à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ à°à°à°¦à°¿. ఠతని పాలనలౠపà±à°°à±à°à± à°à°¾à°à°¿à°²à±, à°à±à°¤à°¿à°à± à°¶à±à°²à°¿à°²à± à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± విà°à°¸à± à°à±à°¥à°¡à±à°°à°¾à°²à± à°à°¾à°²à°¾ వరà°à± à°ªà±à°°à±à°¤à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. à°à°¯à°¨ à°¬à±à°°à°¾à°à°¡à±à°¨à±à°¬à°°à±à°à± (1415 వరà°à±), à°²à±à°¸à°à°¿à°¯à°¾ (1635 వరà°à±), సిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾ (1742 వరà°à±) à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à°¿à°°à±à°à° à°à±à°°à°¿à°à°¦ సమà±à°à±à°¯ పరిà°à°¾à°¡à±. 1347 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1352 వరà°à± à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à°à±à°à±à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ à°¬à±à°²à°¾à°à± à°¡à±à°¤à± 1380 లౠబà±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నాశనఠà°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[39] à°à°¦à°¿ à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 10% à°®à°à°¦à°¿à°¨à°¿ à°à°à°ªà°¿à°à°¦à°¿.[40]
1402 సమà±à°ªà°à°²à± à°à°¾à°¨à± హాసà±âà°à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1415 లౠహసà±âనౠమతà°à°°à±à°®à°à°¾, à°à°¾à°à°¸à±à°à°¾à°à°à± à°à°¾à°²à±à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± ఠతని à° à°¨à±à°à°°à±à°²à± à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± à°à°°à±à°à°¿ à°¨à±à°à°à°¿ విడిపà±à°¯à°¾à°°à±. à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à± (1419-1434) à°¨à±à°à°¡à°¿ పరాà°à°¯à° పాలà±à°¨ à°à°¦à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¡à±à°²à± à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ సిà°à±à°à°¿à°à°®à°à°¡à± నిరà±à°µà°¹à°£à°²à± వారిà°à°¿ à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ నిలిà°à°¾à°°à±. à°ªà±à°¤à±à°°à± à°à±à°²à±à°à°¿à°à±à°à± à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°à°¦à±à°¯à°®à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°°à±à°à°¡à± శతాబà±à°¦à°¾à°²à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à±, à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¨à± à°à±à°®à±à°²à°²à±à°¨à°¿ 90% à°à°¨à°¾à°à°¾ à°¹à±à°¸à±à°¸à°¿à°à°¸à±âà°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°ªà±à°¡à±à°¬à±à°°à°¡à°¿ హసà±à°¸à±à°à± à°à°¾à°°à±à°à± à°à±à°¡à°¾ à°à° à°°à°¾à°à±. తరà±à°µà°¾à°¤ à°²à±à°¥à°°à°¨à°¿à°à°à°²à± హసౠà°à°²à±à°à°¨à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°ªà°¾à°¯à°¿. మారà±à°à°¿à°¨à± à°²à±à°¥à°°à± à°¸à±à°µà°¯à°à°à°¾ "à°®à±à°®à± à° à°à°¦à°°à° à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à±âà°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°®à±. దాని à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°à°¡à°¾à°¨à± తననౠతానౠహసౠపà±à°°à°¤à±à°¯à°à±à°· వారసà±à°¡à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±" ఠని à°à±à°ªà±à°ªà°¾à°¡à±. [41]
1526లౠబà±à°¹à°¿à°®à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ హాబà±à°¸à±âబరà±à°à± నియà°à°¤à±à°°à°£ à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°¦à° à°à°¨à±à°¨à°¿à°à±à°¨ పాలà°à±à°²à± 1627లౠబà±à°¹à°¿à°®à°¿à°¯à°¾ à°µà°à°¶à°ªà°¾à°°à°à°ªà°°à±à°¯à° 16 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± హాబà±à°¸à±âబరà±à°à± à°ªà±à°°à±à°à±â à°à±à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°¤à° ఠయిà°à°¦à°¿. 1583-1611 మదà±à°¯ à°ªà±à°°à±à°à± " పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ à°°à±à°¡à°¾à°²à±à°«à± " à°à°¯à°¨ à°°à°¾à°à°¸à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
1618 లౠహబà±à°¸à±âబరà±à°à°°à±à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°§à±à°µà°¨à°¿ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°°à°¿à°à°¿à°¨ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°®à±à°ªà±à°ªà± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°¯à±à°¦à±à°§à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¤à±à°µà°°à°à°¾ మధà±à°¯ à°à°°à±à°ªà°¾ à° à°à°¤à°à°¾ విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1620 లౠబà±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°²à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°µà±à°à± à°®à±à°à°à±à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± నలిà°à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾, హబà±à°¸à±à°¬à°°à±à°à± à°µà°à°¶à°¾à°¨à±à°à°¤ à°à±à°®à±à°² మధà±à°¯ à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à± బలà±à°ªà±à°¤à° à° à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± నాయà°à±à°²à± 1621 లౠà°à°°à°¿à°¤à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°à±à°¯à°¾à°¤ మధà±à°¯à°¤à°°à°à°¤à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à±à°²à± à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±à°à±à°²à±à°à°¾ మారడఠలà±à°¦à°¾ à°¦à±à°¶à° విడిà°à°¿à°µà±à°³à±à°³à°¾à°²à°¿.[42] 1620 à°¨à±à°à°¡à°¿ 18 à°µ శతాబà±à°¦à° వరà°à± తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°à°¾à°²à°à°²à± తరà°à±à°à°¾ "డారà±à°à± à°à°à±" ఠని పిలవబడà±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à±à°²à± బహిషà±à°à°°à°£ ఠలాà°à± à°¯à±à°§à±à°§à°, à°µà±à°¯à°¾à°§à°¿, à°à°°à±à°µà± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à±à°à± à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°à°¨à°¾à°à°¾ à°®à±à°¡à± à°µà°à°¤à± à°à±à°·à±à°£à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[43] à°°à±à°®à°¨à± à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±à°à±à°² à°à°à°à± à°à°¤à°° à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ à°à°¨à±à°«à±à°·à°¨à±à°²à°¨à± హబà±à°¸à±âబరà±à°à°°à±à°²à± నిషà±à°§à°¿à°à°à°¾à°°à±.[44] బారà±à°à± à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à° à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¿à° à°à°¾à°²à°ªà± à° à°¸à±à°ªà°·à±à°à°¤à°¨à± à°à±à°ªà±à°¤à±à°à°¦à°¿. 1663 లౠà°à°à±à°à±à°®à°¨à± à°à°°à±à°à±à°²à±, తతారà±à°¸à± à°®à±à°µà±à°µà°¿à°¯à°¾à°ªà± దాడి à°à±à°¶à°¾à°°à±.[45] 1679-1680లౠà°à±à°à± à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°¸à± వినాశà°à°°à°®à±à°¨ à°ªà±à°²à±à°à±, à°¸à±à°·à°¨à±à°² తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. [46]
à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ మరియా à°¤à±à°°à±à°¸à°¾ à°à°®à± à°à±à°¡à±à°à± à°°à±à°à°¡à°µ à°à±à°¸à±à°«à± పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ 1765 à°¨à±à°à°¡à°¿ పాలన à°ªà±à°°à°¬à°²à°®à±à°¨ పరిపà±à°°à±à°£à°¤à°µà°¾à°¦à°à°à°¾ వరà±à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.1740 లౠసిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± ఠధిà°à°à°¾à°à° (à°¦à°à±à°·à°¿à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° మినహా) à°¸à±à°²à±à°¸à°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à±à°²à± à°ªà±à°°à±à°¸à±à°¸à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à± à°°à±à°à°¡à°µ à°«à±à°°à±à°¡à°°à°¿à°à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 1757 లౠపà±à°°à°·à°¿à°¯à°¨à±à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°ªà± దాడి à°à±à°¶à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à±à°à± (1757) à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ à° à°¨à°à°°à° à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à±à°à±âలౠà°à°à°à°¿à°¨à±à°¨à°° పాళà±à°³à± నాశనమయà±à°¯à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± విà°à°¸à± à°à±à°¥à°¡à±à°°à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°à°¾à°°à± నషà±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°«à±à°°à°¾à°à°¡à±à°°à°¿à°à± à°à±à°²à±à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°µà±à°à°à°¨à± à°à°¡à°¿à°ªà±à°¯à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±âనౠవిడిà°à°¿à°ªà±à°à±à°à°¿, à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ తిరిà°à±à°à±à°à°¾à°¡à±. 1770 - 1771 లలౠà°à±à°ªà±à°ª à°à°°à±à°µà± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°à°¤à± à°à±à°à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± పదవ à°µà°à°¤à± à°®à°à°¦à°¿à°¨à°¿ à°²à±à°¦à°¾ 2,50,000 నివాసà±à°²à± హతà±à°²à°¯à±à°¯à°¾à°°à±. à°°à±à°¤à±à°² తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± à°à°¤à±à°¤à±à°à°ªà°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿.[47] 1781 - 1848 మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± (à°°à±à°à°¡à± దశలà±à°²à±) à° à°¡à±à°¡à°à°à°¿ à°°à°¦à±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°¨à±à°ªà±à°²à°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à°²à± à° à°¨à±à° à°ªà±à°¦à±à°¦ à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à± - à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°²à±à°à±à°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°, à°à±à°²à±à°®à± à°¯à±à°¦à±à°§à° - à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°à±à°¸à±à°«à± à°°à°¡à±à°à±à°à±à°à± వానౠరాడà±à°à±à°à±, à°à° à°à±à°ªà±à°ª à°à±à°à± à°à±à°à±à°à°¬à°à°²à± à°à°¨à±à°®à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾ సామà±à°°à°¾à°à±à°¯ à°¸à±à°¨à±à°¯à° సాధారణ సిబà±à°¬à°à°¦à°¿, à°à±à°«à± à° à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à±à°²à± à°à° à°«à±à°²à±à°¡à± మారà±à°·à°²à±âà°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.
1806 లౠపవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°®à±à°à°¿à°à°ªà± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à±à°¯à° à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°¹à±à°¦à°¾à°¨à± à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ పవితà±à°° à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à° నియà±à°à°à°µà°°à±à°à°à°à°¾ ఠలాà°à± à°à°à°ªà±à°°à°¿à°¯à°²à± à°¡à±à°à±à°²à± తన à°¸à±à°µà°à°¤ à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°²à±à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.[48] తరà±à°µà°¾à°¤ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°®à±à°²à±, à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾-à°¹à°à°à°°à±à°²à± à°à°¾à°à°®à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. 18 à°µ - 19 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°²à°²à± à°à±à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à°, à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±à°¨à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à± à°°à°¿à°µà±à°µà°²à± దాని à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾ సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à±à°¨à± à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°²à±, à°¸à±à°µà°¯à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à° à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à±à°à±âలౠ1848 విపà±à°²à°µà° ఠణిà°à°¿à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[49]
1866 à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾-à°ªà±à°°à±à°¸à±à°¸à°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à±à°¸à±à°¸à°¿à°¯à°¾ à°à±à°¤à°¿à°²à± à°à°¡à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿ (à°à°¦à°¿ à°à±à°¡à°¾ à°à±à°¡à°à°¡à°¿ à°à±à°¨à°¿à°à±à°à°¾à°à±à°¸à± à°¯à±à°¦à±à°§à°, à°ªà±à°°à±à°à± à°à°«à± à°ªà±à°¸à±). à°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦à° à°¨à±à°ªà°¥à±à°¯à°à°²à± à°à°à±à°¯à°¤à°¨à± à°à°¾à°ªà°¾à°¡à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾ సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° తననౠతానౠపà±à°¨à°°à±à°¨à°¿à°°à±à°µà°à°¿à°à°à°¾à°²à±à°¸à°¿à°¨ ఠవసరఠà°à°à°¦à°¿. à°®à±à°¦à° à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ రాయితà±à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°à±à°¯à°µà°à±à°à°¨à°¿ ఠనిపిà°à°à°¿à°à°¦à°¿ à°à°¾à°¨à± à°à°¿à°µà°°à°à± à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ à°«à±à°°à°¾à°à°à± à°à±à°¸à±à°«à± à°¹à°à°à±à°°à±à°¤à± మాతà±à°°à°®à± à°°à°¾à°à± పడిà°à°¦à°¿. 1867 నాà°à°¿ à°à°¸à±à°à±à°°à±-à°¹à°à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± à°°à°¾à°à±, à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à±à°à°¾ à°«à±à°°à°¾à°à°à± à°à±à°¸à±à°«à± à°ªà°à±à°à°¾à°à°¿à°·à±à°à° à°à±à°à± à°°à°¾à°à°à±à°¯à°µà±à°¤à±à°¤à°²à°¨à± à°à°¾à°°à±à°à°¾ నిరాశ పరిà°à°¿à°à°¦à°¿.[49] à°¬à±à°¸à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à±à°¨à± à°à±à°®à±à°²à± సిసà±à°²à°¿à°¤à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾à°²à± (ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ "à°à°à°ªà±à°°à°¿à°¯à°²à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à° వహిà°à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à± , à°à±à°®à±à°²à±") à°à°¾à°à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿.
à°ªà±à°°à±à°à± శాà°à°¤à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°¡à± à°¬à±à°°à±à°¤à°¾ వానౠసà±à°à±à°¨à°°à± 1905 లౠనà±à°¬à±à°²à± శాà°à°¤à°¿ బహà±à°®à°¤à°¿à°¨à°¿ à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. ఠదౠసà°à°µà°¤à±à°¸à°°à°à°²à± à°à±à°à± à°¸à±à°·à°²à± à°¡à±à°®à±à°à±à°°à°¾à°à°¿à°à±, à°ªà±à°°à°à°¤à°¿à°¶à±à°² à°°à°¾à°à°à±à°¯ నాయà°à±à°²à± (à°à±à°®à°¾à°¸à± à°à°¾à°°à±à°°à°¿à°à± మరసà±à°²à°¿à°à± సహా) సారà±à°µà°¤à±à°°à°¿à° à°à°à± à°¹à°à±à°à± à°à±à°¸à° à°ªà±à°°à°¾à°à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. సారà±à°µà°¤à±à°°à°¿à° మఠà°à°à±à°¹à°à±à°à± à°à°¿à°à°¦ à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à± 1907 లౠనిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¬à±à°²à±à°¸à±à°¡à± à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ 1916-1918లౠపాలిà°à°à°¿à°¨ à°à°¿à°µà°°à°¿ à°°à°¾à°à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.
à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ మారà±à°à±
à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± దాదాపౠ1.4 మిలియనౠà°à±à°à± à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¾à°°à±. à°µà±à°°à°¿à°²à± 1,50,000 à°®à°à°¦à°¿ మరణిà°à°à°¾à°°à±. à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾-à°¹à°à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°à°à±à°à±à°µ à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°à± à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± 90,000 à°à±à°à± వాలà°à°à±à°°à±à°²à± à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à±, à°à°à°²à±, à°°à°·à±à°¯à°¾ లలౠà°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± à°²à±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à±. à° à°à±à°à°¡ వారౠసà±à°à°à±à°°à°²à± పవరà±à°¸à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°¬à±à°²à±à°·à±à°µà°¿à°à± దళాలà°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¾à°°à±.[50]
1918 లౠమà±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à° à°à°¿à°µà°°à°¿à°¨à°¾à°à°¿à°à°¿ హబà±à°¸à±âబరà±à°à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° పతనమà±à°¨ సమయà°à°²à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°à°£à°¤à°à°¤à±à°° à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ మితà±à°°à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°² à°¶à°à±à°¤à±à°²à°²à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. తమà±à°¸à± à°à°¾à°°à±à°°à°¿à°à± మసారిà°à± నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à± à° à°à±à°¤à±à°¤ à°¦à±à°¶à° à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à±à°¨à± (à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾, à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾, సిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾), à°¹à°à°à±à°°à°¿ à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¾à°à°¾à°²à°¨à± (à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾, à°à°¾à°°à±à°ªà°¤à°¿à°¯à°¨à± à°°à±à°¥à±à°¨à°¿à°¯à°¾) à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°°à±à°®à°¨à±, à°¹à°à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à±, à°ªà±à°²à°¿à°·à±, à°°à±à°¥à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°®à±à°¨à°¾à°°à°¿à°à±à°²à°¤à± à°à°²à°¿à°ªà°¿à°à°¦à°¿.[51] à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°°à±à°®à±à°¨à°¿à°¯à°¾, à°¯à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¿à°¯à°¾ (లిà°à°¿à°²à± à°à°à°à±à°à°¡à± ఠని పిలవబడà±à°¦à°¿). à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°¦à°¿ à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à±à°¤à± à°¸à°à°§à°¿ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°à±à°¦à±à°°à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿.à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à±à°²à± à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾-à°¹à°à°à°°à± à°à°¨à°¾à°à°¾ 27% à°®à°à°¦à°¿ మాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. విà°à°¯à°µà°à°¤à°à°à°¾ పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯ పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à° à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°ªà±à°à± పడà°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°µà±à°²à±à°à°¾ పరిశà±à°°à°®à°²à± 80% పనిà°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°µà±à°²à±à°à°²à±à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à±.[52] 1913 తౠపà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à± 1929లౠసà±à°¥à±à°² à°¦à±à°¶à±à°¯ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ 52% ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à° à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ 41% à°®à±à°° à°ªà±à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. 1938 లౠà°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°ªà°à° పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à° à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°²à± 10 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[53]
à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à± à°à° à°à°à±à°à±à°¤ రాషà±à°à±à°°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°®à±à°¨à°¾à°°à±à°à±à°²à°à± విసà±à°¤à±à°¤à°®à±à°¨ à°¹à°à±à°à±à°²à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°°à±à°ªà°¾à°²à±à°¨à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§ à°à°¾à°²à°à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°ªà±à°°à°à°¾à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯à° à°à°à°¦à°¿. నాà°à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°¨à±à°à°¡à°¿ ఠధిఠనిరà±à°¦à±à°¯à±à°à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¾à°°à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà° à°à±à°ªà°¿à°¨ à°à±à°°à±à°à± à°¡à°¿à°ªà±à°°à±à°·à°¨à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°²à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ విడిపà±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°°à±à°®à°¨à±à°² à° à°¸à°à°¤à±à°ªà±à°¤à°¿à°à°¿ బలమà±à°¨ మదà±à°¦à°¤à±à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿.
ఠడాలà±à°«à± హిà°à±à°²à°°à± à° à° à°µà°à°¾à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. à°à±à°¨à±à°°à°¾à°¡à± à°¹à±à°¨à±à°²à±à°¨à± à°µà±à°°à±à°ªà°¾à°à±à°µà°¾à°¦ à°¸à±à°¦à±à°à±à°¨à± à°à°°à±à°®à°¨à± పారà±à°à±à°¨à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¿ 1938 à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° (నాà°à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à±, à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à±, à°¬à±à°°à°¿à°à°¨à±,, à°à°à°²à± à°¸à°à°¤à°à° à°à±à°¸à°¾à°¯à°¿) à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°°à±à°®à°¨à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°¸à±à°¦à±à°¨à±à°¨à±à°²à°¾à°à°¡à± (, దాని à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ మాà°à°¿à°¨à°¾à°à± à°²à±à°¨à±-లాà°à°à°¿ సరిహదà±à°¦à± à°à±à°à°²à°¨à± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿) à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ సమావà±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¹à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°à°¬à°¡à°²à±à°¦à±. à°à±à°à±à°²à±, à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à±à°²à± à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± à°à°ªà±à°ªà°à°¦à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± à°¬à±à°à±à°°à°¾à°¯à°²à± ఠని పిలిà°à°¾à°°à±. à°à°à°¦à±à°à°à°à± à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à± (à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°¤à± à°à±à°à°®à°¿à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿), à°¬à±à°°à°¿à°à°¨à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ హిà°à±à°²à°°à±âనౠà°à°¦à±à°°à±à°à±à°µà°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ బదà±à°²à±à°à°¾ విడిà°à°¿à°ªà±à°à±à°à°¾à°¯à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¦à°¿ ఠనివారà±à°¯à°®à±à°¨à°¦à°¿.
1.2 మిలియనà±à°² బలమà±à°¨ à°à±à°à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà°¾à°à± à°¸à±à°¨à±à°¯à°, à°«à±à°°à°¾à°à°à±-à°à±à°à± à°¸à±à°¨à°¿à° à°à±à°à°®à°¿à°¨à°¿ సమà±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°²à°¾à°à°¡à± à°à±à°¸à°¾à°à°¿ à°à°¾à°¸à±à°¨à± à°à±à°²à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à±à°ªà±à°à±à°à°¦à°¿. నవà°à°¬à°°à± 1938 లౠమà±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ వియనà±à°¨à°¾ ఠవారà±à°¡à± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¹à°à°à±à°°à°¿ à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾, సబà±à°à°¾à°°à±à°ªà°¤à°¿à°¨à± రసౠà°à°¾à°à°¾à°²à°¨à± à°¸à°à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾, సబà±âà°à°¾à°°à±à°ªà°¤à°¿à°¨à± రసౠలలౠమిà°à°¿à°²à°¿ à°à°¨à±à°¨à°µà°¾à°°à± à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à°¤à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à° à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ "à°à±à°à±-à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾" ఠని à°ªà±à°°à± మారà±à°à°¾à°°à±. à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± విడిà°à°¿à°ªà±à°à±à°à°®à°¨à°¿ నాà°à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à± à°¬à±à°¦à°¿à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¹à°à°à°°à±, à°ªà±à°²à°¾à°à°¡à± à°¨à±à°à°¡à°¿ మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± విà°à°à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ మారà±à°à°¿ 1939 లౠà°à±à°à±-à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± విడిà°à°¿à°ªà±à°à±à°à°¿ హిà°à±à°²à°°à± à°¸à°à°à±à°°à±à°£à°¾à°²à°¤à± తన à°à°¾à°¤à±à°¯, à°ªà±à°°à°¾à°¦à±à°¶à°¿à° సమà°à±à°°à°¤à°¨à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à±à°à°¦à°¿.[54]
మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°¨à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ - à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°à±à°à°°à±à°à± ఠని పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à° à°ªà±à°°à±à°à±à°à±à°à°°à±à°à± థరà±à°¡à± à°°à±à°à±à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.à°ªà±à°°à±à°¸à°¿à°¡à±à°à°à±, à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°®à°à°¤à±à°°à°¿ నాà°à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°°à±à°à±âà°ªà±à°°à±à°à±à°à±à°à°°à± విధà±à°¯à±à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 1939 మారà±à°à°¿ 15 à°¨ à°à°¾à°°à±à°ªà°à±-à°¯à±à°à±à°°à±à°¯à°¿à°¨à± రిపబà±à°²à°¿à°à±à°à°¾ సబà±âà°à°¾à°°à±à°ªà°¤à°¿à°¨à± రసౠసà±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°°à±à°à± à°¹à°à°à°°à± à°à±à°¤ à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿ మరà±à°¸à°à°¿ à°°à±à°à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°à°²à°ªà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°°à°®à°£ సమయà°à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à±à°à°¾ 3,45,000 à°à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà°¾à°à± à°ªà±à°°à±à°²à±, 2,77,000 à°®à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¦à±à°²à± à°à°à°ªà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à± à°²à±à°¦à°¾ à°à°°à°¿à°¤à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°µà±à°²à°¾à°¦à°¿à°®à°à°¦à°¿ à°à°¤à°°à±à°²à± à°à±à°³à±à°² à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°°à±. మరి à°à±à°à°¦à°°à± నాà°à± నిరà±à°¬à°à°§ శిబిరాలà°à± à°ªà°à°ªà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à± à°²à±à°¦à°¾ బలవà°à°¤à°à°à°¾ పనిà°à±à°¸à±à°µà°¾à°°à±. సమà±à°¹à°¾à°²à°²à± à°®à±à°¡à°¿à°à° à°°à±à°à°¡à± à°µà°à°¤à±à°² à°®à°à°¦à°¿ బహిషà±à°à°°à°£ à°²à±à°¦à°¾ మరణఠà°à±à°¸à° నాà°à±à°²à± à°²à°à±à°·à±à°¯à°à°à°¾ à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. [55] à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±âà°²à±à°¨à°¿ à°à°¤à±à°¤à°°à°¾à°¨ à°à±à°°à±à°à°¿à°¨à±âలౠà°à° à°à°¾à°¨à±à°¸à°à°à±à°°à±à°·à°¨à± శిబిరఠà°à°à°¦à°¿. నాà°à± à°à°¨à°°à°²à± à°ªà±à°²à°¨à± à°à°¸à±à°à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°ªà±à°°à°à°² à°à±à°¸à° మరిà°à°¤ నివాస à°¸à±à°¥à°²à°¾à°²à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¦à±à°¦à±à°¶à°¿à°à°à°¿à°¨à°à°¦à±à°à± నిరà±à°®à±à°²à°¨, బహిషà±à°à°°à°£, à°à°°à±à°®à°¨à±à°à°°à°£ à°²à±à°¦à°¾ బానిసతà±à°µà° à°à±à°¸à° పిలà±à°ªà±à°¨à°¿à°à±à°à°¾à°°à±.[56]
1942 మౠ27 à°¨ à°ªà±à°°à±à°à± శివారà±à°²à°²à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à± à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à± à°à±à°¯à±à°«à± à°à°¬à±à°à°¿à°à±, à°à°¾à°¨à± à°à±à°¬à°¿à°¸à±à°¸à± నాà°à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°¨à±à°¤ à°°à±à°¯à°¿à°¨à±à°¹à°¾à°°à±à°¡à± à°¹à±à°¡à±à°°à°¿à°à± హతà±à°¯ à°à±à°¸à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ నాà°à±à°² à°à°à±à°°à°®à°£à°¨à± à°à±à°à± నిరà±à°§à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.1942 à°à±à°¨à± 9 à°¨ నాà°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°à°à°¨à°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¸à±à°ªà°à°¦à°¨à°à°¾ à°à±à°à±âà°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ హిà°à±à°²à°°à± à°à±à°°à±à°°à°®à±à°¨ à°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¨à± à°à°¾à°°à± à°à±à°¸à°¾à°¡à±.à°à°¡à±à°µà°°à±à°¡à± à°¬à±à°¨à±à°¸à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¦à±à°¶à° వదిలి à°ªà±à°¯à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± దాని à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¿, మితà±à°°à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à± à°à±à°¤ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à± / à°à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà°¾à°à± దళాలౠపà±à°²à°¾à°à°¡à±, à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à±, à°¯à±à°à±, à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾, మధà±à°¯à°ªà±à°°à°¾à°à±à°¯à°, à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± (à°¨à±à°¨à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à± à°à°¾à°°à±à°ªà±à°¸à± à°à±à°¡à°à°¡à°¿) à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°°à±à°®à°¨à± à°à°à±à°°à°®à°£ 1945 మౠ9 à°¨ à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à±, à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± à°¸à±à°¨à±à°¯à°¾à°² à°°à°¾à°à°¤à± à°ªà±à°°à±à°à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°à°°à±à°®à°¨à± పాలన à°¨à±à°à°¡à°¿ విడà±à°¦à°² à°à±à°¯à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°°à°¿à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°à°²à± 1,40,000 à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à± మరణిà°à°à°¾à°°à±.[57]
1945-1946లౠà°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°²à± దాదాపౠమà±à°¤à±à°¤à° à°à°°à±à°®à°¨à±-మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°®à±à°¨à°¾à°°à°¿à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± 3 మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à±, à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾à°à± బహిషà±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à± (à°¬à±à°¨à±à°¸à± à°à°¤à±à°¤à°°à±à°µà±à°²à± à°à±à°¡à°à°¡à°¿). ఠసమయà°à°²à± à°µà±à°²à°¾à°¦à°¿à°®à°à°¦à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± ââà°à±à°³à±à°²à°²à±, నిరà±à°¬à°à°§ శిబిరాలà±à°²à± నిరà±à°¬à°à°§ à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°²à±à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. 1945 à°µà±à°¸à°µà°¿à°à°¾à°²à°à°²à± à°ªà±à°¸à±à°à±à°²à±à°ªà±à°°à°¿à°à± à°à°à°à±à°¤ à°µà°à°à°¿ పలౠమారణà°à°¾à°à°¡à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿.1995 లౠà°à° à°à°®à±à°®à°¡à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à±, à°à±à°à± à°à°®à°¿à°·à°¨à±âà°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ పరిశà±à°§à°¨à°²à± బహిషà±à°à°°à°£à°² మరణాల à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¸à° 15,000 à°¨à±à°à°¡à°¿ 30,000 à°®à°à°¦à°¿ మరణిà°à°à°¿à°¨à°à±à°²à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¾à°°à±.[58] బహిషà±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¨à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± 2,50,000 à°®à°à°¦à°¿ నాà°à± à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¾à°°à±. à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à±-à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à±à°à±à°¤ à°ªà±à°°à°à°¾à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯ à°¸à±à°à°°à°£ తరà±à°µà°¾à°¤ సబà±âà°à°¾à°°à±à°ªà°¤à°¿à°¯à°¨à± రసౠà°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± పాలనలౠతిరిà°à°¿ రాలà±à°¦à±. à°à°¾à°¨à± 1946 లౠà°à°à°¾à°°à±à°ªà°à±à°à°¿ à°à°¬à±à°²à°¾à°¸à±à°à±âà°à°¾ à°à°à±à°°à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à±â à°à°¾à°à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿.
à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ పశà±à°à°¿à°® - à°¤à±à°°à±à°ªà± మధà±à°¯ à°à° "à°µà°à°¤à±à°¨" పాతà±à°°à°¨à± à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°²à±à°¦à±. à°à°¦à±à°®à±à°¨à°¾ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పారà±à°à± à°µà±à°à°à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± à°®à±à°¨à°¿à°à± à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°®à±à°¸à°ªà±à°°à°¿à°¤à°à°à°¾ à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±âà°à± à° à°¨à±à°à±à°²à°®à±à°¨ à°µà±à°à°°à°¿ à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°°à±à°®à°¨à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à°¿à°¯à°¾à°à± à°¸à±à°µà±à°à±à°à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿à°à°à°¡à°à°²à± à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°ªà°¾à°¤à±à°° వహిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1946 à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à°²à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à±à°²à± 38% à°à°à±à°²à± à°ªà±à°à°¦à°¿ à°à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà°¾à°à± పారà±à°²à°®à±à°à°à±à°²à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ పారà±à°à±à°à°¾ ఠవతరిà°à°à°¾à°°à±.[59] వారౠà°à°¾à°¤à±à°¯ à°«à±à°°à°à°à±âà°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°¤à°° పారà±à°à±à°²à°¤à± à°¸à°à°à±à°°à±à°£ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°°à±à°ªà°¾à°à± à°à±à°¸à°¿ à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ ఠధిà°à°¾à°°à°¶à°à±à°¤à°¿à°à°¾ మారారà±. 1948 లౠతిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à° à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ మారà±à°ªà± à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± మిలిà°à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°²à± à°à±à°²à° à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°² నియà°à°¤à±à°°à°£à°¨à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à± పారà±à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°°à±à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿.
తదà±à°ªà°°à°¿ 41 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±à°à°¾ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°à°¿à°¯à°¾ à°à°¸à±à°à±à°°à°¨à± à°¬à±à°²à°¾à°à±âలౠà°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à° à°à°¾à°²à° సాà°à°à°¿à°, à°à°°à±à°¥à°¿à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°ªà±à°°à°¤à°¿ à° à°à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పశà±à°à°¿à°® à°¦à±à°¶à°¾à°²à°à°à°à± à°µà±à°¨à°à°¬à°¡à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. 1980 à°µ దశà°à°à°²à± à°à±à°°à±à°¸à± à°²à±à°¦à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°à°²à± à°à°à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à±à°¨ à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ తలసరి à°à°¿à°¡à°¿à°ªà°¿ పడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° సాధనాలనౠపà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°à°¾à°¤à±à°¯à° à°à±à°¸à°¿ à°à°®à°¾à°à°¡à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1950 à°µ దశà°à°à°²à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°µà±à°à°à°à°¾ à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. ఠయితౠఠà°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ 1960 - 1970 లలౠనà±à°®à±à°®à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1980 à°µ దశà°à°à°²à± నిలిà°à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.
1950 à°µ దశాబà±à°¦à°à°²à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¨à°²à°²à± à° à°¨à±à°à°®à°à°¦à°¿ నిరసన à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¨ (à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ బాధితà±à°²à±: మిలాడా à°¹à±à°°à°¾à°à±à°µà°¾, à°°à±à°¡à°¾à°²à±à°«à± à°¸à±à°²à°¾à°à°¸à±à°à±) à°²à°à±à°·à°² à°®à°à°¦à°¿ à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°à±à°¦à±à°²à°¤à± సహా à°°à°¾à°à°à±à°¯ వాతావరణఠà°à°¾à°²à°¾ à° à°£à°à°¿à°µà±à°¤à°à± à°à±à°°à±à°à°¦à°¿. ఠయితౠ1960 à°² à°à°¿à°µà°°à°²à± మరిà°à°¤ బహిరà°à° ఠసహనà°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à° à°²à±à°à±à°à°¾à°à°¡à°°à± à°¡à°¬à±à°à±à°à± నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à± 1968 లౠపà±à°°à±à°à± à°¸à±à°ªà±à°°à°¿à°à°à± లౠ"à°¸à±à°·à°²à°¿à°à°"నౠరà±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¾à°°à±. బహà±à°¶à°¾ బహà±à°³ పారà±à°à± à°°à°¾à°à°à±à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à± à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¾à°°à±.1968 à°à°à°¸à±à°à± 21 à°¨ à°°à±à°®à±à°¨à°¿à°¯à°¾, à° à°²à±à°¬à±à°¨à°¿à°¯à°¾ మినహా à° à°¨à±à°¨à°¿ వారà±à°¸à°¾ à°ªà±à°¯à°¾à°à±à°à± à°¸à°à±à°¯ à°¦à±à°¶à°¾à°² à°à°à±à°°à°®à°£ à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à°¿ బలవà°à°¤à°à°à°¾ à°®à±à°à°¿à°à°ªà±à°à± à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°°à°®à°£à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°°à°¿à°à°¿à°¸à±à°¤à± విదà±à°¯à°¾à°°à±à°¥à°¿ " à°à°¾à°¨à± పలాà°à± " నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ నిరసన à°à° à°°à°¾à°à°à±à°¯ నిరసనà°à°¾ à°à°¿à°¹à±à°¨à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿.
1960 à°² à°à°¿à°µà°° à°¨à±à°à°¡à°¿ 1970 లలౠ"ఫారà±à°®à°²à±à°à±à°·à°¨à± " à°ªà±à°°à±à°¤à± సాà°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à° ినమà±à°¨ à°¦à°à°¡à°¯à°¾à°¤à±à°° à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à° à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. 1989 వరà°à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°à±à°·à° à°¸à±à°¨à±à°¸à°¾à°°à±à°·à°¿à°ªà± à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1977 లౠà°à°¾à°°à±à°à°°à± 77 నౠపà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1988 లౠనà±à°¤à°¨ నిరసనలౠమà±à°¦à°²à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. 1948 - 1989 మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± 2,50,000 à°à±à°à±âలౠ- à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à±à°²à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°à°¾à°°à°£à°¾à°² వలà±à°² à°à±à°²à±à°à± à°ªà°à°ªà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 4,00,000 à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ à°ªà±à°à°¾ వలస à°µà±à°³à±à°³à°¾à°°à±.[60]
à°µà±à°²à±à°µà±à°à± రివలà±à°¯à±à°·à°¨à± , à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± మారà±à°à±
నవà°à°¬à°°à± 1989 లౠà°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ శాà°à°¤à°¿à°¯à±à°¤ "à°µà±à°²à±à°µà±à°à± విపà±à°²à°µà°" (వాసà±à°à°¾à°µà± హావà±à°²à±, ఠతని సివిà°à± à°«à±à°°à° à°¨à±à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à±) à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ ââà°ªà±à°°à°à°¾à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ తిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à±à°®à±à°¨à°¾ à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°à°¾à°à°à±à°·à°²à± బలà±à°ªà±à°¤à° à° à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. (à°¹à±à°«à°¨à± వారౠà°à±à°¡à°à°¡à°¿)1993 à°à°¨à°µà°°à°¿ 1à°¨ à°¦à±à°¶à° à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°, à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°à°¾ విడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.మారà±à°à±à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à± à°à°¦à±à°¦à±à°¶à°à°¤à± à°°à±à°à°¡à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°²à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°à°°à°£à°²à°¨à± సాధిà°à°à°¾à°¯à°¿. à° à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°à°¦à°¿; 2006 లౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°à± "à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°"à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[11] 2009 లౠమానవ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°¸à±à°à°¿à° "à°à°¾à°²à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¤ మానవ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¿" à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[61] 1991 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾, 1993 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à±à°µà°¯à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¤à± విసà±à°à°¾à°¡à± à°à±à°°à±à°ªà± à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾, 1995 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° నాà°à±à°²à± 1999 మారà±à°à°¿ 12 à°¨, à°à°°à±à°ªà°¾ సమాà°à±à°¯ 2004 మౠ1 à°¨ à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. 2007 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 21 à°¨ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¸à±à°à±à°à°à±à°¨à±â à°à°°à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. 2017 వరà°à± à°¸à±à°·à°²à± à°¡à±à°®à±à°à±à°°à°¾à°à±à°¸à± (మిలà±à°¸à± à°à±à°®à°¾à°¨à±, à°µà±à°²à°¾à°¦à°¿à°®à°¿à°°à± à°¸à±à°ªà°¿à°¡à±à°²à°¾, à°¸à±à°à°¾à°¨à°¿à°¸à±à°²à°µà± à°à±à°°à°¾à°¸à±, à°à°¿à°°à°¿ పరà±à°¯à±à°¬à±à°à±, à°¬à±à°¹à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¸à±à°¬à±à°à±à°à°¾) à°²à±à°¦à°¾ లిబరలà±-à°à°¨à±à°¸à°°à±à°µà±à°à°¿à°µà±à°¸à± (à°µà±à°²à°¾à°à± à°à±à°²à°¾à°¸à±, à°®à±à°°à±à°à± à°à±à°ªà±à°²à°¾à°¨à±à°à±, à°ªà±à°à°°à± à°¨à±à°à°¾à°¸à±) à°à°à°à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ నాయà°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¾à°°à±.
à°à±à°à±à°³à°¿à°à° మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à° à°à±à°·à°¾à°à°¶à°¾à°² 48 ° à°¨à±à°à°¡à°¿ 51 ° à° (à°à°¿à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° 51 ° à°à°¤à±à°¤à°° à° à°à±à°·à°¾à°à°¶à° à°à°à°à±à°à°¦à°¿) మధà±à°¯, 12 ° à°¨à±à°à°¡à°¿ 19 ° à°¤à±à°°à±à°ªà± à°°à±à°à°¾à°à°¶à°à°²à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°¨à±à°¸à°°à±à°à°¿à°à°°à±à°ªà° à°à°¾à°²à°¾ à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పశà±à°à°¿à°®à°à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°à°²à±à°¬à± (à°à°²à±à°¬à±), à°µà±à°²à°¤à°µà°¾ నదà±à°²à± (à°¸à±à°¦à±à°¯à±à°¸à± à°à±à°°à°à°¨à±à°¯à°¿à°¸à± à°¶à±à°°à±à°£à°¿) à°µà°à°à°¿ దిà°à±à°µ పరà±à°µà°¤à°¾à°²à± à°à±à°à±à°à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à° నదà±à°®à±à°à°¦à±à°µà°¾à°°à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à± à°à°¤à±à°¤à±à°¨ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à° à°¸à±à°¨à±à°à±à°à°¾ 1,603 మౠ(5,259 à° à°¡à±à°à±à°²à±) à°à°à±à°à°¡ à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°¤à±à°°à±à°ªà± à°à°¾à°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°®à±à°°à°¾à°µà°¿à°¯à°¾ ఠధిà°à°®à±à°¨ పరà±à°µà°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°®à±à°°à°µà°¾ నది à°ªà±à°°à°µà°¹à°¿à°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°à°¦à°¿ à°à°¡à±à°°à± నది à°à°¨à±à°®à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à±à°¡à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¨à±à°°à± à°®à±à°¡à± à°µà±à°°à±à°µà±à°°à± సమà±à°¦à±à°°à°¾à°² వరà°à± à°ªà±à°°à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿: నారà±à°¤à± à°¸à±, బాలà±à°à°¿à°à± సమà±à°¦à±à°°à°, నలà±à°² సమà±à°¦à±à°°à°. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°¡à°¾ హాà°à°¬à°°à±à°à± à°¡à°¾à°à±à°¸à± మధà±à°¯à°²à± 30,000 à°à°¦à°°à°ªà± à°®à±à°à°°à± (7.4 à°à°à°°à°¾à°²) లౠమà±à°²à±à°¯à±à°¹à±à°«à±à°¨à±à°¨à± à° à°¦à±à°¦à±à°à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à°¿à°¯à°¾à°à± à°à°°à±à°à°¨à±à°à±à°·à°¨à± 363 à°à°°à±à°à°¿à°à°²à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à°µà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à±à°à°¾à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ నదౠపà±à°°à°µà°¾à°¹à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ రవాణా à°à±à°¯à°¬à°¡à± వసà±à°¤à±à°µà±à°²à°¨à± సమà±à°¦à±à°°à°ªà± à°à°¡à°²à°à°¿ బదిలౠà°à±à°¯à°µà°à±à°à±. à° à°à±à°à°¾à°à° 2028 లౠతిరిà°à°¿ à°à°°à±à°®à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à°à±à°à±à°³à°¿à°à°à°à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¬à±à°°à°¿à°¯à°²à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°²à±à°¨à°¿ సరà±à°à±à°¯à±à° à°¬à±à°°à°¿à°¯à°²à±âà°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à±âà°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°¦à°¿." వరలà±à°¡à± à°µà±à°¡à± à°«à°à°¡à± à°«à°°à± à°¨à±à°à±à°°à± " à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నాలà±à°à± పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±à°à°¾ విà°à°à°¿à°à°à°µà°à±à°à±: à°µà±à°¸à±à°à±à°°à°¨à± à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± విశాలమà±à°¨ à° à°¡à°µà±à°²à±, à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± మిశà±à°°à°® à° à°¡à°µà±à°²à±, పనà±à°¨à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± మిశà±à°°à°® à° à°¡à°µà±à°²à±, à°à°¾à°°à±à°ªà°¾à°¤à°¿à°¯à°¨à± à°®à±à°à°à°¨à± à°à°¾à°¨à°«à±à°°à± à° à°¡à°µà±à°²à±.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠనాలà±à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ పారà±à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨à°¦à°¿ à°à±à°°à°¿à°à±à°¨à±à°¸à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± పారà±à°à± (బయà±à°¸à±à°ªà°¿à°¯à°°à± à°°à°¿à°à°°à±à°µà±), à°¸à±à°®à°µà°¾ à°¨à±à°·à°¨à°²à± పారà±à°à± (బయà±à°¸à±à°ªà°¿à°¯à°°à± à°°à°¿à°à°°à±à°µà±), à°ªà±à°¡à°¿à°à°¿ à°¨à±à°·à°¨à°²à± పారà±à°à±, à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°¸à±à°µà°¿à°à±à°à°°à±à°²à°¾à°à°¡à±.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠమà±à°¡à± à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à° à°à±à°®à±à°²à± (à°®à±à°¨à±à°ªà± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à±à°¨à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à±) à°à°²à±à°¬à± నది à°à°¡à±à°¡à±à°¨ (బహà±à°®à°¿à°¯à°¾,à°®à±à°°à°¾à°µ, à°µà±à°²à°¤à°µà°¾ à°¬à±à°¸à°¿à°¨à±) à°à±à°à± సిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾ (à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à° పరà°à°à°¾) నదౠపరà±à°µà°¾à°¹à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
వాతావరణఠమారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°µà±à°à±à°à°¨à°¿ à°µà±à°¸à°µà°¿à°à°¾à°²à°, à°à°²à±à°²à°¨à°¿, à°®à±à°à°¾à°µà±à°¤, à°®à°à°à± à°¶à±à°¤à°¾à°à°¾à°²à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ సమశà±à°¤à±à°·à±à°£ à°à°à°¡à°¾à°à°¤à°° వాతావరణానà±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à±à°à°°à±à° à°à±à°à±à°³à°¿à° à°¸à±à°¥à°¿à°¤à°¿ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°µà±à°¸à°µà°¿, à°¶à±à°¤à°¾à°à°¾à°² మధà±à°¯ à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ à°µà±à°¯à°¤à±à°¯à°¾à°¸à° à°à°¾à°²à°¾ à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[62]
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠà°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤à°²à± à°à°¾à°²à°¾ ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¤à±à°¤à±à°ªà± à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿ à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à°à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿. సాధారణà°à°à°¾ ఠధిఠà°à°¤à±à°¤à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤à°²à± à°¤à°à±à°à±à°¤à°¾à°¯à°¿, వరà±à°·à°ªà°¾à°¤à° à°ªà±à°°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¿à°à±à°°à°¾ పరà±à°µà°¤à°¾à°²à°²à± బిలి à°ªà±à°à±à°à± పరిసర à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°, à°ªà±à°°à±à°à± వాయà±à°µà±à°¯ దిశà°à°¾ à°à°¨à±à°¨ లాà°à°à°¿ à°à°¿à°²à±à°²à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠఠతి à°¤à±à°®à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. మరౠపà±à°°à°§à°¾à°¨ à° à°à°¶à° పరà±à°µà°¤à°¾à°² à°ªà°à°ªà°¿à°£à± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ వాతావరణఠà°à°¾à°²à°¾ à°à°¿à°¨à±à°¨à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.
à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°à°¤à±à°¤à±à°¨ శిà°à°°à° à°¸à±à°¨à±à°à±à°à°¾ (1,603 మౠలà±à°¦à°¾ 5,259 à° à°¡à±à°à±à°²à±), à°¸à°à°à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ -0.4 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± (31 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±) మాతà±à°°à°®à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°¦à°à±à°·à°¿à°£ à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°²à±à°¤à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°¸à°à°à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ 10 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± 50 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±). à°¨à°à°° à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ ఠయిన à°ªà±à°°à±à°à±à°²à± à°à°¦à± విధమà±à°¨ à°¸à°à°à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. ఠయితౠపà°à±à°à°£ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à±à°² à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à°®à°µà±à°¤à±à°à°¦à°¿.
సాధారణà°à°à°¾ à°à°²à°¿à°à°¾à°²à° à°à°¨à°µà°°à°¿ à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.సాధారణà°à°à°¾ à° à°¨à±à°²à°²à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°¨à°à°°à°¾à°²à±, à°²à±à°¤à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± పరà±à°µà°¤à°¾à°²à°²à± à°®à°à°à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°¸à°¾à°°à±à°²à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿. మారà±à°à°¿, à°à°ªà±à°°à°¿à°²à±, మౠనà±à°²à°²à°²à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ సాధారణà°à°à°¾ à°µà±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°ªà±à°°à°¿à°²à±âలలౠà°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ వాతావరణఠరà±à°à±à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ మారà±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿. à°®à°à°à± à°à°°à°¿à°à± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ వసà°à°¤à°à°¾à°²à°à°²à± నదà±à°²à°²à± ఠధిఠనà±à°à°¿ à°®à°à±à°à° à°à°²à°¿à°à°¿ à° à°ªà±à°ªà±à°¡à°ªà±à°ªà±à°¡à± వరదలౠà°à°à°à°¾à°¯à°¿.
à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° à°µà±à°à±à°à°¨à°¿ à°¨à±à°² à°à±à°²à±, à°à°à°¸à±à°à±. à°à±à°¨à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°¸à°à°à±à°¨ à°µà±à°¸à°µà°¿ à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤à°²à± 20 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± (36 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±) - à°¶à±à°¤à°¾à°à°¾à°²à°à°²à± à°à°à°à± 30 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± (54 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±) ఠధిà°à°. à°µà±à°¸à°µà°¿ à°à±à°¡à°¾ వరà±à°·à°, à°¤à±à°«à°¾à°¨à±à°²à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.
శరదà±à°¤à±à°µà± సాధారణà°à°à°¾ à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à°µà±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°µà±à°à±à°à°à°¾ à°ªà±à°¡à°¿à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à° à°à±à°à±à°¬à°°à±à°²à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤à°²à± సాధారణà°à°à°¾ 15 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± (59 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±) à°²à±à°¦à°¾ 10 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± (50 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±) à°à°à°à± à°¤à°à±à°à°¿à°ªà±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°à°à±à°°à°¾à°²à±à°à± à°à±à°à±à°²à± à°®à±à°¡à±à°µà°¾à°°à°¿ à°ªà±à°¤à°¾à°¯à°¿. నవà°à°¬à°°à± à°à°¿à°µà°°à°¿ నాà°à°¿à°à°¿, à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤à°²à± సాధారణà°à°à°¾ à°à°¨à±à°à°µà°¨ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à° à°à±à°°à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¿.
1929 లౠÄeské Budejovice సమà±à°ªà°à°²à± లిà°à±à°µà°¿à°¨à±à°µà°¿à°¸à±à°²à±, à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à°¿ -42.2 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± (-44.0 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±) సమà±à°ªà°à°²à± లిà°à±à°µà°¿à°¨à±à°¨à±à°µà°¿à°¸à±à°²à±, ఠతితà°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à±à°²à°µà°¬à°¡à°¿à°¨à°¦à°¿, 2012 లౠDobÅichovice లౠ40.4 ° à°¸à±à°à°à±à°à±à°°à±à°¡à± (104.7 ° ఫారà±à°¨à±âà°¹à±à°à±) à°à°à°¦à°¿.[63]
వరà±à°·à°ªà°¾à°¤à° à°µà±à°¸à°µà°¿à°²à± వసà±à°¤à±à°à°¦à°¿.à°à±à°°à°®à°¾à°¨à±à°¸à°¾à°° రహిత వరà±à°·à°ªà°¾à°¤à° à°à°¡à°¾à°¦à°¿ à°ªà±à°¡à°µà±à°¨à°¾ à°¸à±à°¥à°¿à°°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. (à°ªà±à°°à±à°à±à°²à±, à°à°¨à±à°¸à° 0.1 మి.à°®à±. వరà±à°·à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°à±à°¨à±à°¨ à°¨à±à°²à°²à± à°¸à°à°à±à°¨ à°¸à°à°à±à°¯ à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à±, à° à°à±à°à±à°¬à°°à±à°²à± 12 à°¨à±à°à°¡à°¿ మారà±à°¤à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿) à°à°¾à°¨à± à°à°¾à°°à± వరà±à°·à°ªà°¾à°¤à° (à°°à±à°à±à°à± 10 మిమౠà°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µ à°°à±à°à±à°²à±) మౠనà±à°à°¡à°¿ à°à°à°¸à±à°à± à°¨à±à°²à°² (à°¨à±à°²à°à± à°¸à°à°à±à°¨ à°°à±à°à°¡à± à°°à±à°à±à°²à± à°¸à°à°à±à°¨) తరà°à±à°à°¾ à°à°°à±à°à±à°¤à°¾à°¯à°¿.[64]
పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£à° మారà±à°à±
à°à°¨à±à°µà°¿à°°à°¾à°¨à±à°®à±à°à°à°²à± పరà±à°«à°¾à°°à±à°®à±à°¨à±à°¸à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à±âలౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± 27 à°µ పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à° à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[65] à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± నాలà±à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°¦à±à°¯à°¾à°¨à°µà°¨à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. (à°¸à±à°®à°µà°¾ à°¨à±à°·à°¨à°²à± పారà±à°à±, à°à±à°°à°¿à°à±à°¨à±à°¸à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± పారà±à°à±, à°à±à°¸à±à°à± à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°à°¾à°°à±à°¸à±à°à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± పారà±à°à±, à°ªà±à°¡à°¿à°à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± పారà±à°à±), 25 à°°à°à±à°·à°¿à°¤ à°à±à°®à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°à°°à±à°§à°¿à°à° మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à° తలసరి à°à°¿.à°¡à°¿.పి. à°°à±à°à±à°¤à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ [66] ఠధిà°-à°à°¦à°¾à°¯à° [67] à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°°à±à°ªà°¾ సమాà°à±à°¯ à°¸à°à°à±à°²à± 87% à°à°à°¦à°¿.[68] à°à°à±à°µà°²à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à±à°à° à°®à±à°¦à°²à°¯à±à°¯à±à°à°¦à±à°à± à°®à±à°à°¦à°à°¿ à°®à±à°¡à± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± à°à±à°à±-రిపబà±à°²à°¿à°à± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 6% à°ªà±à°à°¾ à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°°à±à°ªà°¾ సమాà°à±à°¯, à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°°à±à°®à°¨à±, విదà±à°¶à± à°à°à±à°®à°¤à±à°²à± à°à±à°¯à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°²à± à°¦à±à°¶à±à°¯ వసà±à°¤à±à°µà±à°²à°à± డిమాà°à°¡à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[69] 2013 లౠవిదà±à°¶à±à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿à°¦à°¾à°°à±à°²à°à± డివిడà±à°à°à± వరà±à°¤à± 300 సి.à°à±à°¡à±.à°à±.[70] à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à±, à°à±à°²à°¿à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°·à°à°¸à±âతౠసహా à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à± à°à°¾à°²à°¾ వరà°à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à± à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± సహà°à°¾à°°à°à°¤à± 2009 లౠà°à°°à°¿à°ªà°¿à°¨ సరà±à°µà± à°à±à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¤à±à°¤à°²à± ఠధిఠà°à°¾à°à° à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à±à°¨à°¿ వివిధరà°à°à°¾à°²à±à°²à± నిరà°à°¤à°° సరళà±à°à°°à°£à°à± à° à°¨à±à°à±à°²à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
2004 మౠ1 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à±à°à±à°à°à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ 2007 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 21 à°¨ à°¦à±à°¶à° తన సరిహదà±à°¦à±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ తన à°ªà±à°°à±à°à±à°µà°¾à°°à°¿à°¤à± (à°à°°à±à°®à°¨à±, à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°ªà±à°²à°¾à°à°¡à±, à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°¤à±) à°ªà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ సరిహదà±à°¦à± నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à°¨à± à°®à±à°¸à°¿à°µà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[71] à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° 1995 à°à°¨à°µà°°à°¿ 1 లౠపà±à°°à°ªà°à° వాణిà°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à± à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 2012 లౠà°à±à°à± à°à°à±à°®à°¤à±à°²à±à°²à± దాదాపౠ80%, à°à±à°à± దిà°à±à°®à°¤à±à°²à°ªà± 65% à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°¤à°° à°à°°à±à°ªà°¾ సమాà°à±à°¯ à°¸à°à±à°¯ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[72]
à°à±à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°¦à±à°°à°µà±à°¯ విధానానà±à°¨à°¿ నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°°à°µà±à°¯à°µà°¿à°§à°¾à°¨ à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ హామౠà°à°µà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°°à±à°¨à±à°¸à± à°à±à°à± à°à±à°°à±à°¨à°¾. నవà°à°¬à°°à± 2013 లౠà°à±à°à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°à°°à±à°¨à±à°¸à± బలహà±à°¨à°ªà°¡à°à°, à°¦à±à°°à°µà±à°¯à±à°²à±à°¬à°£à°à°ªà± à°ªà±à°°à°¾à°¡à°à° à°µà°à°à°¿ à°à°°à±à°¯à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[73][74] 2016 à°à°¿à°µà°°à°²à± సి.à°à°¨à±.బి. సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°¦à±à°°à°µà±à°¯ విధానానిà°à°¿ తిరిà°à°¿ 2017 మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à° à°à±à°¯à°¾à°²à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[75][76] à°à°¦à°¿ à°.à°¯à±.లౠà°à±à°°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¯à±à°°à±à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ తనà°à± తానà±à°à°¾ బాధà±à°¯à°¤ వహిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°£ à°¤à±à°¦à± నిరà±à°£à°¯à°¿à°à°à°¬à°¡à°²à±à°¦à±.
à°.à°.సి.à°¡à°¿. సమనà±à°µà°¯à°à°¤à± à°à°¨à±à°¨ à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°¸à±à°à±à°¡à±à°à°à± à° à°¸à±à°¸à±à°®à±à°à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°°à°¾à°®à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°à±à°à± విదà±à°¯à°¾ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ 15 à°µ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°¨à°¦à°¿à°à°¾ à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[77] à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à± à°«à±à°°à±à°¡à°®à± 2015 à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± లౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° 24 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.
2016 లౠà°à±à°à± à°à°¿à°¡à°¿à°ªà°¿ à°µà±à°¦à±à°§à°¿ 2.4%. à°à±à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°à°°à±à°ªà°¾ సమాà°à±à°¯ à°¸à°à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à°² à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µ.[78] 2017 à°à°à°¸à±à°à±à°²à± నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à° à°°à±à°à± 3.5% à°à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±âలౠఠతà±à°¯à°²à±à°ª నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à° à°°à±à°à±à°¨à± à°à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[79]
పరిశà±à°°à°®à°²à± మారà±à°à±
2015 లౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à°à°ªà±à°¨à±à°²à± à°°à±à°µà±à°¨à±à°¯à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿: à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¯à±à°°à±à°ªà±à°²à± à°¸à±à°à±à°¡à°¾ à°à°à±, à°¯à±à°à°¿à°²à°¿à°à± à°à°à°ªà±à°¨à± సి.à°.à°à±à°¡à±. à°à±à°°à±à°ªà±, సమà±à°®à±à°³à°¨ à°¸à°à°¸à±à°¥ à° à°à±à°°à±à°«à±à°°à±à°¤à±, à°à°à°§à°¨ à°µà±à°¯à°¾à°ªà°¾à°° à°¸à°à°¸à±à°¥ à°à°°à±.డబలà±à°¯à±.à°. సపà±à°²à± & à°à±à°°à±à°¡à°¿à°à°à± సి.à°à±à°¡à±., à°à°²à°à±à°à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à±à°¸à± తయారà±à°¦à°¾à°°à± à°«à°¾à°à±à°¸à±à°à°¾à°¨à± సి.à°à±à°¡à±. లలౠఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à°¾à°°à±à°² à°à°à±à°®à±à°¬à±à°²à± తయారà±à°¦à°¾à°°à±à°²à°²à± à°à°à°°à±.[80] à°à°¤à°° à°à±à°à± రవాణా à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à±: à°¸à±à°à±à°¡à°¾ à°à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à±à°ªà±à°°à±à°à±à°·à°¨à± (à°à±à°°à°¾à°à°µà±à°¸à±, à°à±à°°à°¾à°²à±à°²à±à°¸à±, à°®à±à°à±à°°à±), à°à°¾à°à±à°°à°¾ (à°à°¾à°°à± à°à±à°°à°à±à°à±à°²à±, à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à°®à±à°¡à°µ ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à°¾à°°à±à°² తయారౠసà°à°¸à±à°¥), ఠవియా (à°®à±à°¡à°¿à°¯à° à°à±à°°à°à±à°à±à°²à±), à°à°°à±à°¸à°¾ (బసà±à°¸à±à°²à±), à°à°°à± వడà±à°à±à°¡à°¿ (à°à°°à±à°®à± à°à°¯à°¿à°°à±à°à±à°°à°¾à°«à±à°à±), à°²à±à°à± à°à±à°¨à±à°µà°¿à°¸à± (à°ªà±à°° విమానà°), à°à°¾à°µà°¾ à°®à±à°à± (à°®à±à°à°¾à°°à± à°¸à±à°à°¿à°²à±
విదà±à°¯à±à°¤à±à°¤à± మారà±à°à±
à°à±à°à± విదà±à°¯à±à°¤à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 10 à°à°¿.డబలà±à°¯à±.à°¹à±à°à±. వినియà±à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ మిà°à°à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°µà°¿ à°à°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.à° à°¸à°à°¸à±à°¥ à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ విదà±à°¯à±à°¤à± à°¶à°à±à°¤à°¿ ఠవసరాలలౠపà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° 30% విదà±à°¯à±à°¤à± సరఫరా à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¡à°à°¾ దాని వాà°à°¾ 40% à°ªà±à°à°à±à°¤à±à°à°¦à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2005 లౠà°à°µà°¿à°°à°¿, దహన విదà±à°¯à±à°¤à± à°ªà±à°²à°¾à°à°à±à°²à± (à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¬à±à°à±à°à±) 65.4% విదà±à°¯à±à°¤à±à°¨à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿; à° à°£à±à°µà°¿à°¦à±à°¯à±à°¤à±à°¤à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ 30% à°à°²à°µà°¨à°°à±à°²à± సహా à°ªà±à°¨à°°à±à°¤à±à°ªà°¾à°¦à° వనరà±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ 4.6% à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à±à°à± పవరౠరిసà±à°°à±à°¸à± à°à±à°®à±à°²à°¿à°¨à±à°¨à± à°¨à±à°¯à±à°à±à°²à°¿à°¯à°°à± పవరౠసà±à°à±à°·à°¨à±, à°à°à°à±à° ఠణౠవిదà±à°¯à±à°¤à± à°ªà±à°²à°¾à°à°à± à°¡à±à°à±à°µà°¨à±à°²à± à°à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° ఠధిà°à°à°¾à°²à±à°·à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¾à°°à°£à°®à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¤à°à±à°à±à°µ-à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à°à±à°§à±à°® à°¬à±à°à±à°à±à°¨à± ఠధిఠశà°à±à°¤à°¿ వనరà±à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¡à° à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. సహఠవాయà±à°µà± à°°à°·à±à°¯à°¨à± à°à°¾à°à±à°ªà±à°°à±à°®à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°¹ వినియà±à°à° à°®à±à°¡à°¿à°à° à°®à±à°¡à± à°µà°à°¤à±à°²à± నారà±à°µà±à°à°¿à°¯à°¨à± à°à°à°ªà±à°¨à±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°à° à°à°¾à°à° à°¦à±à°¶à° à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°°à°·à±à°¯à°¨à± వాయà±à°µà± à°à°à±à°°à±à°¯à°¿à°¨à± (à°¡à±à°°à±à°à±à°¬à°¾ à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¨à±) à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. నారà±à°µà± వాయà±à°µà± à°à°°à±à°®à°¨à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ రవాణా à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à±à°¯à°¾à°¸à± వినియà±à°à° (2003-2005 లౠదాదాపౠ100 TWh) దాదాపౠవిదà±à°¯à±à°¤à± వినియà±à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°°à±à°à°¡à°¿à°à°¤à°²à±. à°¦à°à±à°·à°¿à°£ à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°®à±à°°à±, à°à±à°¯à°¾à°¸à± డిపాà°à°¿à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¸à±à°à°°à±à°¯à° మారà±à°à±
à°ªà±à°°à±à°à±âà°²à±à°¨à°¿ " వాà°à±à°µà°¾à°µà± హావà±à°²à± విమానాశà±à°°à°¯à° " à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమానాశà±à°°à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 2010 లౠà°à°¦à°¿ 11.6 మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à±à°à±à°²à°¨à± à°°à°¾à°à°ªà±à°à°²à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¯à±à°°à°ªà±âలౠరà±à°à°¡à°µ à°°à°¦à±à°¦à±à°à°¾ à°à°à°¡à± విమానాశà±à°°à°¯à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[81] à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠమà±à°°à±à°à±à°¨ à°°à°¨à±à°µà±à°²à°¤à± 46 విమానాశà±à°°à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± à°à°°à± à°¬à±à°°à±à°¨à±, à°à°¾à°°à±à°²à±à°µà± à°µà±à°°à±, à°®à±à°¸à±à°¨à±à°µà± (à°à°¸à±à°¤à±à°°à°¾à°µà°¾ సమà±à°ªà°à°²à±), పారà±à°¡à±à°¬à°¿à°¸à±, à°ªà±à°°à±à°à±, à°à±à°¨à±à°µà°¿à°¸à± (à°à°°à±âà°¸à±à°à± హడిà°à°¿à°¸à±à°à°¾ సమà±à°ªà°à°²à±) à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమాన à°¸à±à°µà°²à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°à±à°¸à±à°à± à°¡à±à°°à°¿à°¹à± (à°à±à°à± à°°à±à°²à±à°µà±à°¸à±) à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°°à±à°²à±à°µà± à°à°ªà°°à±à°à°°à±à°à°¾ à°µà±à°¯à°µà°¹à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°à°¦à±à°²à± వారà±à°·à°¿à°à°à°à°¾ 180 మిలియనౠమà°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¿à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±. 9,505 à°à°¿.మౠ(5,906.13 à°®à±) à°à±à°°à°¾à°à±à°¸à±âతౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠయà±à°°à°ªà±âలౠఠతà±à°¯à°§à°¿à° à°°à°¦à±à°¦à± ఠయిన à°°à±à°²à±à°µà± à°¨à±à°à±à°µà°°à±à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. [82] à° à°¸à°à°à±à°¯à°²à± 2,926 à°à°¿.మౠ(1,818.13 à°®à±) విదà±à°¯à±à°¦à±à°à°°à°£ à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 7,617 à°à°¿.à°®à±. (4,732.98 à°®à±à°³à±à°³à±) సిà°à°à°¿à°²à±-à°²à±à°¨à± à°à±à°°à°¾à°à±à°¸à± à°ªà±à°¡à°µà±à°¨ à°à°à°¡à°à°¾,1,866 à°à°¿à°®à± (1,159.48 à°®à±à°³à±à°³à±) à°¡à°¬à±à°²à± బహà±à°³-à°²à±à°¨à± à°à±à°°à°¾à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[83] à°à°°à°¿à°·à±à° à°µà±à°à° à°à°à°à°à± 160 à°à°¿.మౠపరిమితà°. 2006 లౠà°à°¡à± à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à°¿à°²à±à°à°¿à°à°à± à°à±à°°à°¸à±à°à±à°²à± à°ªà±à°à°¡à±à°²à°¿à°¨à± సి.à°¡à°¿. à°à±à°²à°¾à°¸à± 680 à°¸à±à°µà°²à±à°à°¿ à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°°à°·à±à°¯à°¾, à°à°à±à°°à±à°¯à°¿à°¨à± à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¨à±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à±à°à°¤à°µà°°à°à± నారà±à°µà±, à°à°°à±à°®à°¨à± à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¨à±à°¸à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾, à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¦à±à°°à°µ, సహఠవాయà±à°µà±à°¨à± సరఫరా à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± రహదారి à°¨à±à°à±à°µà°°à±à°à± 55,653 à°à°¿à°®à± (34,581.17 à°®à±à°³à±à°³à±) à°ªà±à°¡à°µà± à°à°à°¦à°¿.[84] 1,247 à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°² వాహన మారà±à°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[85] à°ªà°à±à°à°£à°¾à°² à°µà±à°²à±à°ªà°² à°à°à°à°à± 50 à°à°¿.à°®à±. à°µà±à° పరిమితà±à°²à±, à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à± à°µà±à°²à±à°ªà°² 90 à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°²à±, à°®à±à°à°¾à°°à± మారà±à°à°¾à°²à±à°²à± à°à°à°à°à± 130 à°à°¿à°®à±.[86][à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
సమాà°à°¾à°° à°°à°à°à° , à°.à°à°¿ మారà±à°à±
à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°à±à°° 10 à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°µà±à°à°à°à°¾ à°¸à°à°à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± à°µà±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¦à±à°¶à°¾à°²à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à°à°à°¿.[87] 2008 à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± దాదాపౠ3,50,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à°à°¦à°¾à°¦à°¾à°°à±à°²à°¤à± 800 à°ªà±à°à°¾ à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° డబలà±à°¯à±.à°.à°à°¸à±.పిలౠà°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[88][89]
à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.à°à°¿.పి.à°à°°à±.à°à°¸à±, à°.à°¡à°¿.à°à°¿.à°, à°¯à±.à°à°.à°à°¿.à°à°¸à± à°²à±à°¦à°¾ సిడి.à°à°.à°. 2000 à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à°à°²à± à°®à±à°¡à± à°®à±à°¬à±à°²à± à°«à±à°¨à± à°à°ªà°°à±à°à°°à±à°² (à°à°¿- à°®à±à°¬à±à°²à±, à°à±à°²à°¿à°«à±à°¨à°¿à°à°¾ O2, à°µà±à°¡à°¾à°«à±à°¨à±), à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°¡à°°à± à°¯à±: à°«à±à°¨à±. à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ యాà°à°®à°¾à°¨à±à°¯à°à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°¸à±à°à°¿ à°à±à°²à°¿à°à°¾à° à°¬à±à°°à°¾à°¡à±âà°¬à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°¿ à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 2004 à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à°-à°²à±à°ªà± à° à°¨à±âబాà°à°¡à°¿à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿,à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°¾à°®à±à°¨à°¾à°¯ à°à°ªà°°à±à°à°°à±à°²à± à°.à°¡à°¿à°à°¸à±.à°à°²à±, à°à°¸à±.à°¡à°¿.à°à°¸à±.à°à°²à± లనౠఠà°à°¦à°¿à°à°à°à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ తరà±à°µà°¾à°¤ సి.à°.à°à°¸à±.à°à±.వౠà°à±à°²à°¿à°à°¾à° à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°à°°à°£ ధరలనౠతà°à±à°à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సహాయపడిà°à°¦à°¿.
2006 à°à±à°²à± 1 à°¨ à°à±à°¸à±à°à°¿ à°à±à°²à°¿à°à°¾à° à°à±à°²à±à°¬à°²à±à°à±à°¡à± à°à°à°ªà±à°¨à± (à°¸à±à°ªà±à°¯à°¿à°¨à±-యాà°à°®à°¾à°¨à±à°¯à°) à°à±à°²à°¿à°«à±à°¨à°¿à°à°¾ à°à±à°°à±à°ªà± à°¸à±à°à°¤à° à°à±à°¸à±à°à±à°à°¦à°¿. à°à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à± à°à±à°²à°¿à°«à±à°¨à°¿à°à°¾ O2 à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°¨à± 2014 నాà°à°¿à°à°¿ వి.à°¡à°¿.à°à°¸à±.à°à°²à±, à°.à°¡à°¿.à°à°¸à±.à°à°²à± 2 + à° à°¨à±à° à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à°¾à°²à°²à± à° à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¤à°¾à°¯à°¿. 40 à°®à±à°à°¾à°¬à±à°à± వరà°à± à°¡à±à°¨à±à°²à±à°¡à± à°µà±à°à°à°¤à± 2 à°®à±à°à°¾à°¬à±à°à± వరà°à± à°µà±à°à°¾à°²à°¨à± à° à°ªà±à°²à±à°¡à± à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 2 à°®à±à°à°¾à°¬à±à°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ 1 à°à°¿à°à°¾à°¬à±à°à± వరà°à± దాని ఠధిఠడà±à°¨à±à°²à±à°¡à± à°µà±à°à°à°¤à± à°à±à°¬à±à°²à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°°à±à°à°¡à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ యాà°à°à±à°µà±à°°à°¸à± à°à°à°ªà±à°¨à±à°²à±, ఠవాసà±à°à±, à°.వి.à°à°¿.లౠసà±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 2016 లౠపావà±à°²à± బాడిసà±à°¸à± à°¨à±à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à±à°¨à°¿ ఠవాసà±à°à± à°¸à°à°¯à±à°à±à°¤à°à°à°¾ $ 1.3 బిలియనà±à°² à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± డాలరà±à°²à± à°à±à°¸à° à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à°¿ à°.వి.à°à°¿.నౠà°à±à°¨à±à°à±à°²à± à°à±à°¸à°¾à°¡à±. à° à°à°à°ªà±à°¨à±à°²à± 400 మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿ వినియà±à°à°¦à°¾à°°à±à°²à°¤à± à°à±à°¨à°¾ à°µà±à°²à±à°ªà°² వినియà±à°à°¦à°¾à°°à±à°² మారà±à°à±à°à±à°²à± 40% à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[90][91] ఠవాసà±à°à± యాà°à°à±à°µà±à°°à°¸à± సాఫà±à°à±à°µà±à°°à± 20.5% మారà±à°à±à°à± వాà°à°¾à°¤à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°à°¦à°¿.[92]
à°¸à±à°à°¸à± , ఫిలాసఫౠమారà±à°à±
à°à±à°à± à°à±à°®à±à°²à± à°¸à±à°¦à±à°°à±à°à°®à±à°¨ à°à±à°ªà±à°ª శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à±, à° à°à°¾à°¡à°®à± à°à°«à± à°¸à±à°¨à±à°¸à±à°¸à±, à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° పరిశà±à°§à°¨à°¾ à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°² మధà±à°¯ సహà°à°¾à°°à°à°ªà± à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°¨ పరిశà±à°§à°¨ à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°¨à±à°¤à°¨ à°à°µà°¿à°·à±à°à°°à°£à°²à± à°ªà±à°°à±à°°à°£à°²à°¨à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°µà°¿à°·à±à°à°°à°£à°²à±à°²à± à°à°§à±à°¨à°¿à° à°à°¾à°à°à°¾à°à±à°à± à°²à±à°¨à±à°¸à±, à°à°§à±à°¨à°¿à° à°°à°à±à°¤à° విà°à°à°¨, à°¸à±à°®à±à°à±à°à± à°ªà±à°²à°¾à°¸à±à°à°¿à°à± à°ªà±à°²à±à°¡à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
మానవతà±à°µà°µà°¾à°¦à±à°²à± , విదà±à°¯à°¾à°µà±à°¤à±à°¤à°²à± మారà±à°à±
9 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± సిరిలà±, à°®à±à°¥à±à°¡à±à°¯à°¸à± విదà±à°¯ à°ªà±à°¨à°¾à°¦à±à°²à±,à°à±à°à± à°µà±à°¦à°¾à°à°¤ à°à°²à±à°à°¨à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à°¾à°°à±. మధà±à°¯ à°¯à±à°à°¾à°²à°²à± à°à°°à°¿à°à°¿à°¨à°²à± థియà±à°²à°¾à°à°¿à°à°²à±, తాతà±à°µà°¿à° à°ªà±à°°à°µà°¾à°¹à° - à°¹à±à°¸à±à°¸à°¿à°à°¿à°à° - à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¾à°¨à± à°¹à±à°¸à±, à°à±à°°à±à°®à± à°à°«à± à°ªà±à°°à±à°à± à°²à±à°¦à°¾ à°ªà±à°à±à°°à± à°à±à°²à±à°à°¿à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à° వహిà°à°à°¾à°°à±. మధà±à°¯ à°¯à±à°à°¾à°² à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± à°à°¾à°¨à± à° à°®à±à°¸à± à°à±à°®à°¿à°¨à°¯à°¿à°¸à± à°à°§à±à°¨à°¿à° à°¬à±à°§à°¨ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¿ à°à°£à°¨à±à°¯à°à°à°¾ à°¦à±à°¹à°¦à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à±à°®à±à°²à°²à±à°¨à°¿ à°¯à±à°¦à±à°² తతà±à°µà°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à±à°¡à°¾ à°²à±à°µà± à°¬à±à°¨à± à°¬à±à°à°²à±à°²à± (à°ªà±à°°à±à°à± à°à±à°²à±à°®à± à°ªà±à°°à°¾à°£à°à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿) à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à° వహిà°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à±à°®à±à°²à°²à± à°à°°à±à°®à°¨à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à± తతà±à°µà°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à° à°µà±à°¤à±à°¤à°à°¾ à°¬à±à°°à±à°¨à°¾à°°à±à°¡à± à°¬à±à°²à±à°à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°¡à±. à°¬à±à°¹à°¸à±à°²à°¾à°µà± బాలà±à°¬à°¿à°¨à± à°à±à°²à° తతà±à°µà°µà±à°¤à±à°¤ బారà±à°à± à°¯à±à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à±à°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°¡à±. ఠతనౠà°à±à°à± à°à°¾à°·à°¨à°¿ à°à°¾à°ªà°¾à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°¡à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°¦à°¿ 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à°à°à°²à± à°à±à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à°à°¤à± à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¾à°·à°¾à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à° (à°à±à°¸à±à°«à± à°¡à°¬à±à°°à±à°¸à±à°à±, పావà±à°²à± à°à±à°à±à°«à± à°·à°«à±à°°à±à°à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°à°à°à±à°®à°¾à°¨à±), à°à°¥à±à°¨à±à°à±à°°à°«à± (à°à°°à±à°²à± à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°°à± à°à°°à±à°¬à±à°¨à±, à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°¸à°¾à°à± లాడిసà±à°²à°¾à°µà± à°à±à°²à°¾à°à±à°µà±à°¸à±à°à±), à°à°°à°¿à°¤à±à°° (à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°¶à°¿à°à± పాలాà°à±à°à°¿) à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°£à°²à± à°ªà±à°¦à±à°¦ పాతà±à°° à°ªà±à°·à°¿à°à°à°¾à°°à±. పాలà°à±à°à°¿ à°ªà±à°°à°®à±à° à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿à°¤à±à°µà° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿. ఠతనౠà°à±à°à± à°¦à±à°¶à° à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à°à°¶à±à°²à±à°·à°£ à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°¨à± రాశాడà±. ఠతనౠà°à±à°¡à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°à± à°à°§à±à°¨à°¿à° à°°à°¾à°à°à±à°¯à°µà±à°¤à±à°¤, à°à±à°à±à°³ శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à± (à°à°¸à±à°à±à°°à±-à°¸à±à°²à°¾à°µà°¿à°à° à°à±à°¡à°¾ à°à±à°¡à°à°¡à°¿)à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±. ఠతడిని తరà°à±à°à°¾ "ది à°¨à±à°·à°¨à± à°à°«à± ఫాదరà±" ఠని పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°°à±à°à°¡à°µ à°à°¾à°à°à°²à±, 20 à°µ శతాబà±à°¦à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± సామాà°à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à°¾à°² à°à°¾à°°à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿ (à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿à°¤à±à°µà°¾à°²à± à°à±à°à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°à±à°¡à°¾). à°à±à°®à°¾ à°à°¾à°°à±à°°à°¿à°à± మసారిà°à± à°à±à°à± à°¸à±à°·à°¿à°¯à°¾à°²à°à± à°ªà±à°¨à°¾à°¦à±à°²à± à°µà±à°¶à°¾à°¡à±. à°à°¾à°¨à±à°¸à±à°à°¾à°à°à°¿à°¨à± à°à±à°°à±à°à±à°à±à°à± à°¬à±à°à°¾à°à°à°¾à°²à°à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à± (à°à°¿à°°à±à°¸à±à°à± à°²à±à°¨à± à°à±à°¡à°¾ à°à±à°¡à°à°¡à°¿). à° à°²à±à°¯à°¿à°¸à± à°®à±à°¸à°¿à°²à± à°à° à°ªà±à°°à°®à±à° à°à°°à°¿à°¯à°à°à°²à°¿à°¸à±à°à±, à°à°®à°¿à°²à± à°¹à±à°²à±à°¬à± à°à°¤à±à°¨à±à°à±à°°à°¾à°«à°°à±. à°²à±à°¬à±à°°à± à°¨à±à°¦à°°à±à°²à± à°à°§à±à°¨à°¿à° à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°² à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°¡à±. సిà°à±à°®à°à°¡à± à°«à±à°°à°¾à°¯à°¿à°¡à± మానసిఠవిశà±à°²à±à°·à°£à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°¡à±à°®à°à°¡à± హసà±à°¸à±à°°à±à°²à± à°à° à°à±à°¤à±à°¤ తాతà±à°µà°¿à° సిదà±à°§à°¾à°à°¤à° - à°¦à±à°à±à°µà°¿à°·à°¯ శాసà±à°¤à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°µà°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à±à°¸à±à°«à± à°·à°®à±à°ªà±à°à±à°°à± à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿à°¦à°¾à°°à± à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ "à°¸à±à°à°¨à°¾à°¤à±à°®à° విధà±à°µà°à°¸à°" నిà°à°®à±à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°à°²à±à°à°¨à°²à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¸à°¾à°¡à±. హనà±à°¸à± à°à±à°²à±à°¸à±à°¨à± à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°¨à±à°¯à°¾à°¯ సిదà±à°§à°¾à°à°¤à°à°°à±à°¤. à°à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°à±à°¸à±à°à± మారà±à°à±à°¸à°¿à°à° à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°¨à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¶à°¾à°¡à±. à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ విరà±à°¦à±à°§à°à°à°¾, à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¤à±à°¤ à°¯à±à°à±à°¨à± à°¬à±à°¹à±à°µà°¾à°¨à± వానౠబారà±à°µà°°à±à°à± మారà±à°à±à°¸à°¿à°à°à°ªà± à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à±à°¸à°¾à°°à±. à°à±à°¸à±à°¸à°²à±à°à± మనసà±à°¤à°¤à±à°µ శాసà±à°¤à±à°°à° à°®à±à°¡à± à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°²à°²à± మాà°à±à°¸à± à°µà±à°°à±à°à°¿à°®à°°à± à°à°à°°à±. వియà±à°¨à±à°¨à°¾à°²à±à°¨à°¿ శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°à±à°¤à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°ªà± à°¸à°à°à±à°¤à°µà±à°¤à±à°¤à°²à± à°à°¡à±à°µà°°à±à°¡à± హనà±à°¸à±à°²à°¿à°à±, à°à±à°¡à± à° à°¡à±à°²à±à°°à± à°à°°à±à°à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à°¾à°°à±. à°à°°à±à°à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à± మాà°à±à°¸à± à°¡à±à°µà±à°°à±à°°à°¾à°à± వియనà±à°¨à°¾à°²à±, à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ à°¸à°à°¯à±à°à±à°¤ రాషà±à°à±à°°à°¾à°² మానవశాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à± ఠలసౠహరà±à°¦à°¿à°à±à°à°¾à°à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°¨à±à°¯à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à± (1918-1938) శాసà±à°¤à±à°°à°¾à°²à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¯à°¾à°²à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°¾à°à± à°à°¾à°·à°¾ సరà±à°à°¿à°²à± (విలà±à°®à± మాథిసియసà±, à°à°¾à°¨à± à°®à±à°à±à°°à±à°µà±à°¸à±à°à±, à°°à±à°¨à± à°µà±à°²à±à°²à±à°à±), à°à°à°à°¾ à°à°¾à°·à°¾à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤ à°¬à±à°¡à±à°°à°¿à°à± à°¹à±à°°à±à°à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°¨ హిà°à±à°à°¿à°à± à°à°¾à°·, à°à°¾à°·à°¾à°µà±à°¤à±à°¤ à°à±à°²à°¿à°¯à°¸à± à°ªà±à°à°°à±à°¨à°¿ à°à±à°²à±à°à°¿à°à± à°à°¾à°·à°² à°à±à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à±à°à°¾à°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ మరిà°à°¤ బలపరిà°à°¾à°°à±. తతà±à°µà°µà±à°¤à±à°¤ à°¹à±à°°à±à°¬à°°à±à°à± à°«à±à°¯à°¿à°à±à°²à± వియనà±à°¨à°¾ సరà±à°à°¿à°²à±à°²à± à°¸à°à±à°¯à±à°¡à±. à°²à±à°¡à°¿à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°à±à°²à°¿à°®à°¾ à°¨à±à°à±à°¸à±à°·à°¨à± తతà±à°µà°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¸à°¾à°¡à±. 20 à°µ శతాబà±à°¦à° à°°à±à°à°¡à°µ à°à°¾à°à°à°²à± తతà±à°µà°µà±à°¤à±à°¤ à°à°°à±à°¨à±à°¸à±à°à± à°à±à°²à±à°¨à°°à± à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à°¾à°µà°¿à°à°à°µà°à±à°à±. ఠతనౠà°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦ సమసà±à°¯à°ªà± à°ªà±à°°à°®à±à° సిదà±à°§à°¾à°à°¤à°à°°à±à°¤à°²à°²à± à°à°à°°à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à±à°à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à± మిరà±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¹à±à°°à±à°à± à°à°§à±à°¨à°¿à° à°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦à°¾à°¨à±à°¨à°¿ విశà±à°²à±à°·à°¿à°à°à°¾à°°à±. విలà±à°®à± à°«à±à°²à°¸à±à°¸à°°à± సాà°à°à±à°¤à°¿à°, తతà±à°µà°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à° తతà±à°µà°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¸à°¾à°°à±. మారà±à°à±à°¸à°¿à°¸à±à°à± à°à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°¸à°¿à°à± à°ªà±à°°à±à°à± à°¸à±à°ªà±à°°à°¿à°à°à± 1968 à°¨à±à°ªà°¥à±à°¯à°à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ తతà±à°µà°µà±à°¤à±à°¤à°à°¾ à°à°à°¡à±à°µà°¾à°¡à±. à°à°¾à°¨à± à°ªà°à±à°à±à°à°¾, వాà°à±à°µà°¾à°µà± హావà±à°²à± à°à°¾à°°à±à°à°°à± 77 à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ సిదà±à°§à°¾à°à°¤à°µà°¾à°¦à±à°²à±. 1970 - 1980 లలౠà°à±à°à± à°à±à°à°°à±à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ తాతà±à°µà°¿à° à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à°¿à°à°¾ à°à°à°¾à°¨à± à°¬à°à°¡à°¿ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿à°à±à°à°¦à°¾à°¡à±. à°à±à°à± à°à°à°¿à°ªà±à°à°¾à°²à°à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ విà°à°¯à°¾à°²à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. దాని à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à°¿ మిరà±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°µà±à°°à±à°¨à°°à±. à°à±à°à± మనసà±à°¤à°¤à±à°µà°µà±à°¤à±à°¤ à°¸à±à°à°¾à°¨à°¿à°¸à±à°²à°µà± à°à±à°°à±à°«à± "à°¹à±à°²à±à°à±à°°à±à°ªà°¿à°à± à°¬à±à°°à±à°¤à±à°µà°°à±" పదà±à°§à°¤à°¿à°¨à°¿ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¶à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°¯à±à°à°¾à°¤à±à°®à° à°ªà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤ పావà±à°²à± పలౠపà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¾à°²à°¨à± à°à±à°¸à°¾à°¡à±. à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ నాà°à°°à°¿à°à°¤à°²à± à°à°¾à°°à± బరà±à°µà±à°²à°¨à± à°à°²à°¾ రవాణా à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¨à± à°ªà±à°°à°¶à±à°¨à°à± వారౠసమాధానఠà°à±à°ªà±à°ªà°¾à°°à±.
à°¸à±à°à°¸à± , సాà°à°à±à°¤à°¿à°à°¤ మారà±à°à±
à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°à°¨à±à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°²à±:
- à°«à±à°°à±à°¡à°°à°¿à°à± వానౠబà±à°°à±à°à±à°à±à°²à±à°¡à± (1781-1876), à°µà±à°à±à°·à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à±, à°à±à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à° à°à±à°¸à° à°à°¸à°à±à°¤à°¿à°à°² పనివాడà±.
- à°µà±à°¨à±à°¸à±à°²à°¾à°¸à± à°¬à±à°à±à°°à± (1795-1856), à°ªà±à°°à°à±à°¤à°¿, à°µà±à°à±à°·à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à±.
- à°à°à±à°¨à°¾à°à± వానౠబà±à°°à±à°¨à± (1742-1791), à°à°¨à°¿à°à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à±, à°®à±à°à°²à°°à±à°à°¿à°¸à±à°à±, రాయలౠబà±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°¸à±à°¸à±à°à± à°à°«à± à°¸à±à°¨à±à°¸à±à°¸à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°²à±à°²à± à°à°à°°à±.
- à°¸à±à°à°¾à°¨à°¿à°¸à±à°²à°µà± à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à°¾ (1925-2012), 1966 లౠపà±à°²à°¾à°¸à±à°à°¿à°à± à°ªà±à°²à±à°¡à± à°¸à±à°®à±à°à±à°à±à°¸à± à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤. [93]
- à°à±à°¸à±à°«à± à°à°¾à°ªà±à°à± (1887-1945), à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¾à°ªà±à°à± (1890-1938), à°¸à±à°¦à°°à±à°¡à± R.U.R.
- à°à°¡à±à°µà°°à±à°¡à± à°¸à±à°à± (1893-1960), à°à±à°ªà±à°²à°¾à°à±à°²à± à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ సహà°à°¾à°°à°à°¤à± à°à°£à°¿à°¤ శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤.
- వాà°à±à°µà°¾à°µà± à°ªà±à°°à±à°à±à°ªà± దివిసౠ(1698-1765), à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°°à±à°à°¡à± à°®à±à°°à±à°ªà± రాడౠసà±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤.
- à°à°¾à°°à±à°²à± à°¡à±à°®à°¿à°¨à± (1882-1953), à°µà±à°à±à°·à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à±, à°à°¸à±à°à±à°°à±à°²à°¿à°¯à°¨à± వరà±à°à±à°à°°à°£à°²à± నిపà±à°£à±à°¡à±
- à°à±à°¤à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤, à°à°à°à°¨à±à°°à± à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°¸à°¾à°à± à°à±à°¸à±à°«à± à°à±à°°à±à°¸à±à°à±à°°à± (1756-1832) à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°¨à±à°ª పనà±à°²à± à°à±à°à± à°à±à°®à±à°²à°²à± à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°µà°¿à°°à°¿ à°¯à°à°¤à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°¡à±.
- à°à±à°°à±à°à± à° à°à°¡à± à°à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°°à°¿ - à°¨à±à°«à°¿à°¯à±à°²à± à°ªà±à°°à±à°à± à°à±à°°à°¹à±à°¤à°²à°²à± à°«à°¿à°à°¿à°¯à°¾à°²à°à± à°²à±à°¦à°¾ à°®à±à°¡à°¿à°¸à°¿à°¨à± 1947.
- à°à°°à±à°à± à°à±à°¡à±à°²à± (1906-1978) తారà±à°à°¿à°à±à°¡à± à°à°£à°¿à°¤ శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤, ఠతనౠà°à°¦à±à°¦à°°à± à° à°¸à°à°ªà±à°°à±à°£ సిదà±à°§à°¾à°à°¤à°¾à°²à±à°²à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°¡à±.
- à°ªà±à°à°°à± à°à±à°°à±à°¨à±à°¬à±à°°à±à°à± ( 1939) à°¨à±à°¬à±à°²à± à°ªà±à°°à°¸à±à°à°¾à°°à° à°à±à°°à°¹à±à°¤ 2007 à°²à±.
- à°à±à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¹à±à°¯à±à°°à±à°µà±à°¸à±à°à± (1890-1967), à°§à±à°°à±à°µà°£ శాసà±à°¤à±à°°à° à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤, à°à°²à±à°à±à°à±à°°à±à°¨à°²à°¿à°à°¿à°à°²à± à°à±à°®à°¿à°¸à±à°à±à°°à±, à°¨à±à°¬à±à°²à± బహà±à°®à°¤à°¿ à°à±à°°à°¹à±à°¤.
- à°à±à°¸à±à°«à± à°¹à±à°²à±à°à°¾ (15 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 1831 - 1908 మారà±à°à°¿ 11), à°à±à°à± à°à°°à±à°à°¿à°à±à°à±à°à±, బిలà±à°¡à°°à±, పరà±à°ªà°à°¾à°°à°¿, శాసà±à°¤à±à°°à°¾à°²à±, à°à°³à°²à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°à± à°«à±à°à°¡à±à°·à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°¡à±.
- à°à°¯à°¿à°¡à±à°¸à± à°à°¿à°à°¿à°¤à±à°¸à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°à°·à°§ తయారà±à°²à± 2009 లౠఠà°à°à±à°¨à±à°¨à± à°¹à±à°²à±à°à± (1936-2012), శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤ రసాయన శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤ పాలà±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[94]
- à°à°¾à°à±à°¬à± à°¹à±à°¸à±à°¨à°¿à°à± (1837-1916), à°«à±à°à±à°²à°¿à°¥à±à°à±à°°à°«à± à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à°¿à°à°¾à°°à±.
- à°à°¾à°¨à± à°à°¾à°à°¸à±à°à± (1873-1921), à°¸à±à°°à°¾à°²à°à°¿à°¸à±à°à±, à°¨à±à°¯à±à°°à°¾à°²à°à°¿à°¸à±à°à±, à°.బి.à°. à°°à°à±à°¤ సమà±à°¹à°¾à°²à°¨à± à°à°¨à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
- à°à°¾à°°à±à°à°¿ à°à±à°¸à±à°«à± à°à°®à±à°²à± (1661-1706), à°à±à°à± à°à±à°¸à±à°¯à±à°à±, à°à°·à°§, à°ªà±à°°à°à±à°¤à°¿à°µà±à°¤à±à°¤ ఫిలిపà±à°ªà±à°¨à± à°µà±à°à±à°·à°à°¾à°²à° à°®à±à°¦à°à°¿ సమà°à±à°° à°à°¾à°¤à°¾à°²à°¨à± * à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿; à°ªà±à°·à±à°ªà°¿à°à°à± à°®à±à°à±à°à°²à± à°à°¾à°®à±à°²à±à°²à°¿à°¯à°¾à°à± ఠతని à°à±à°°à°µà°¾à°°à±à°¥à° à°ªà±à°°à± à°ªà±à°à±à°à°¾à°°à±.
- à°à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°²à°¿à°à± (1841-1926), à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à±, à°«à±à°à±à°à±à°°à°¾à°«à°°à±, à°«à±à°à±à°à±à°°à±à°à°°à± à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤.
- à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°·à±à°à± à°à±à°°à°¿à°à°¿à°à± (1847-1941), à°à°²à°à±à°à±à°°à°¿à°à°²à± à°à°à°à°¨à±à°°à±, à°à°°à±à°à± లాà°à°ªà± à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤.
- à°à±à°²à°¿à°¯à°¸à± వినà±à°¸à±à°à°à± వానౠà°à±à°°à±à°®à±à°¬à±à°²à±à°à± (1782-1843) à°à±à°à± à°®à±à°à±à°²à°à± à°à±à°ªà±à°ª సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à° à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°¡à± .
- à°à±à°¹à°¨à± à°à±à°¸à±à°«à± లాసà±à°à±à°®à°¿à°¡à±à°à± (1821-1895), రసాయన శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤, à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à°²à± à°°à±à°ªà°¾à°²à±à°²à± à°¸à°à°à°²à°¨à°¾à°¤à±à°®à° పనిని à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¾à°¡à±.
- à°à°°à±à°¨à°¸à±à°à± మాà°à± (1838-1916) à°à±à°¤à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤, à°¨à±à°¯à±à°à°¨à± à°¯à±à°à±à° సిదà±à°§à°¾à°à°¤à°¾à°² à°¸à±à°¥à°²à°, సమయà°, విమరà±à°¶à°à±à°¡à±,
- à°à°¨à± à°¸à±à°à±à°¨à± సాపà±à°à±à°· సిదà±à°§à°¾à°à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à±à°à°¾ à°¸à±à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±.
- à°à°¾à°¨à± à°®à±à°°à±à°à± మారà±à°à°¿ (1595-1667), à°à°£à°¿à°¤ శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à±, à°à±à°¤à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°ªà±à°à±à°à±à°°à±à°¸à±à°à±à°ªà± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°²à±à°²à± à°à°à°°à±à°¨ à°à°à°ªà±à°°à°¿à°¯à°²à± à°µà±à°¦à±à°¯à±à°¡à±.[95]
- à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à°¿à°¯à°¨à± à°®à±à°¯à°°à± (1719-1783), à°à°à±à°³ శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à±, à°¬à±à°¨à°°à± à°¨à°à±à°·à°¤à±à°°à°¾à°² à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à°à°²à± మారà±à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°¡à±.
- à°à±à°°à±à°à°°à± à°®à±à°à°¡à±à°²à± (1822-1884), తరà°à± "à°à°¨à±à°¯à±à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°° పితామహà±à°¡à±" ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±, à°à°¨à±à°¯à± à°²à°à±à°·à°£à°¾à°² వారసతà±à°µà° à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ ఠతని పరిశà±à°§à°¨ à°à±à°¸à° à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°°à±.[93]
- à°à±à°¹à°¨à± పాలిసా (1848-1925), à°à°à±à°³ శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à± 122 à°à±à°°à°¹à°¾à°²à°¨à± à°à°¨à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±
- à°«à±à°°à±à°¡à°¿à°¨à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à±à°·à± (1875-1951), à°à°à±à°®à±à°à°¿à°µà± à°¡à°¿à°à±à°¨à°°à±.
- à°à°¾à°°à±à°²à± à°¬à±à°°à°¿à°µà±à°à± à°ªà±à°°à±à°¸à±à°²à± (1794-1852), à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°à±à°ªà±à°²à±à°à± à°ªà±à°°à±à°¸à±à°²à± (1791-1849), à°¬à±à°°à°¦à°°à±à°¸à±, à°à°¦à±à°¦à°°à± à°ªà±à°°à°®à±à° à°µà±à°à±à°·à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°²à±.
- శరà±à°° శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤, శరà±à°°à°§à°°à±à°® శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à± à°à°¾à°¨à± à°à°µà±à°à°à°²à°¿à°¸à±à°à°¾ పరà±à°à°¿à°à°à± (1787-1869)పరà±à°à°¿à°à°à± à°à°£à°¾à°²à±,పరà±à°à°¿à°à°à± à°«à±à°¬à°°à±à°¸à±, à°¸à±à°µà±à°¦ à°à±à°°à°à°¥à±à°²à±, ఠలాà°à± Purkinje à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à±, పరà±à°à°¿à°à°à± à°·à°¿à°«à±à°à± à°à°µà°¿à°·à±à°à°°à°£ బాధà±à°¯à°¤.
- à°à°à±à°¬à± à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à±à°«à± రాడౠ(1799-1871), à°à°à±à°à±à°° à°à°¨à°¾à°² à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤.
- à°µà±à°²à°¾à°¦à°¿à°®à°¿à°°à± à°°à°¿à°®à±à°à± à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±, à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ à°¸à°à°¯à±à°à±à°¤à°°à°¾à°·à±à°à±à°°à°¾à°² à°µà±à°²à±à°ªà°² à°®à±à°¦à°à°¿ à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿ (మారà±à°à°¿ 1978 à°²à±) à°µà±à°³à±à°³à°¾à°¡à±.
- à°à±à°¸à±à°«à± à°°à±à°¸à±à°¸à±à°²à± (1793-1857) à°¸à±à°à±à°°à± à°ªà±à°°à±à°ªà±à°²à±à°²à°°à±, à°à°§à±à°¨à°¿à° దిà°à±à°¸à±à°à°¿ à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤ .[93]
- à°à°¾à°°à±à°²à± వానౠరà±à°à°¿à°à°¾à°¨à±à°¸à±à°à°¿ (1804-1878), à°à±à°¸à±à°«à± à°¸à±à°à±à°¡à°¾ (1805-1881), à°«à±à°°à±à°¡à°¿à°¨à°¾à°à°¡à± à°°à°¿à°à±à°à°°à± వానౠహà±à°¬à±à°°à°¾ (1816-1880)à°à±à°à± à°µà±à°¦à±à°¯à±à°²à±, à°à°§à±à°¨à°¿à° à°®à±à°¡à°¿à°à°²à± à°¸à±à°à±à°²à± à°à°«à± వియà±à°¨à±à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°²à±.
- à°¹à±à°¯à°¿à°¨à±à°°à°¿à°à± విలà±à°¹à±à°²à±à°®à± à°¸à±à°à±à°à± (1794-1865), à°µà±à°à±à°·à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à± తన విసà±à°¤à±à°¤à°®à±à°¨ పనà±à°² à°à±à°¸à° బాà°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°¡à±.
- à° à°²à±à°¯à°¿à°¸à± సానà±à°ªà±à°²à±à°¡à°°à± (1771-1834), లితà±à°à±à°°à°«à°¿à°à± à°ªà±à°°à°¿à°à°à°¿à°à°à± à°¯à±à°à±à° à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤.
- à°à±à°¡à±à°à°à± హనà±à°¸à± à°¸à±à°à±à°ªà± (1850-1910), à°¸à±à°à±à°°à±à°ªà± à°à°°à±à°¯ à°à°¨à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à± రసాయన శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤, à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°µà°¿à°¨à±à°²à°¿à°¨à± à°¸à°à°¶à±à°²à±à°·à°£.
- à°à°¾à°¸à±à°ªà°°à± మారియా వానౠసà±à°à±à°°à±à°¨à±à°¬à±à°°à±à°à± (1761-1838), à°à°¨à°¿à°à°¶à°¾à°¸à±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à±, à°ªà±à°°à±à°à±à°²à±à°¨à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à° à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°à±à°¡à±.
- à°«à±à°°à±à°¡à°¿à°¨à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°¤à±à°²à°¿à°à±à°à±à°à°¾ (1838-1874), హిమాలయాల à° à°à°¤à°à°¾ యాతà±à°°à°²à± ఠధిఠà°à°¤à±à°¤à±à°²à± ఠనారà±à°à±à°¯à°à°¤à± మరణిà°à°à°¿à°¨ పాలియà±à°¨à±à°à°¾à°²à°à°¿à°¸à±à°à±.
- à°à°¾à°°à±à°²à± వానౠతà±à°°à±à°à°¾à°à°¿ (1883-1963), à°à±à°à°°à±à° శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤ "à°®à°à±à°à°¿ à°®à±à°à°¾à°¨à°¿à°à±à°¸à± à°¯à±à°à±à° à°¤à°à°¡à±à°°à°¿".
- హనà±à°¸à± à°à±à°°à±à°ªà±à°à± (1889-1935), à°«à°¿à°·à°°à±-à°à±à°°à±à°ªà±à°à± à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¿ బాధà±à°¯à°¤ వహిà°à°à°¿à°¨ రసాయన శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤.
- à°à°à±à°à± విà°à±à°à±à°°à±à°²à± (1913-1998), à°¡à±à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± లిమౠ(1925-2003), à°à°§à±à°¨à°¿à° à°à°¾à°à°à°¾à°à±à°à± à°²à±à°¨à±à°¸à±, సిలà±à°¨à± (సిà°à°¥à°à°¿à°à± à°«à±à°¬à°°à±) à°¯à±à°à±à° à°à°µà°¿à°·à±à°à°°à°£à°à± à°à±à°à± రసాయన శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°²à± బాధà±à°¯à°¤ వహిà°à°à°¾à°°à±. .[96]
- à°à±à°¹à°¨à±à°¨à±à°¸à± విదà±à°®à±à°¯à°¾à°¨à± (1460-1498), à°à°£à°¿à°¤ శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤, à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°°à±à°¤ +, - à°à°¿à°¹à±à°¨à°¾à°²à±
à° à°¨à±à° à°à°¤à°° శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°à±à°à± à°à±à°®à±à°²à°¤à± à°à°¦à± విధà°à°à°¾ à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¾à°¨à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à±à°à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°à°²à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿ à°¬à±à°§à°¿à°à°à°¾à°¡à±: à°à±à°¤à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°²à± à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à°¿à°¯à°¨à± డాపà±à°²à°°à±, నిà°à±à°²à°¾ à°à±à°¸à±à°²à°¾, à°à°²à±à°¬à°°à±à°à± à°à°¨à± à°¸à±à°à±à°¨à±, à°à±à°à±à°³ శాసà±à°¤à±à°°à°à±à°à±à°¡à± à°à±à°à°¿à° బరాà°à°¡à± à°µà°à°à°¿ à°à°à±à°³à°µà±à°¤à±à°¤à°²à± à°à±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à±à°¸à± à°à±à°ªà±à°²à°°à±, à°à±à°à± à°¬à±à°°à°¾à°¹à±.
పరà±à°¯à°¾à°à°à° మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°¦à°¾à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°²à°à°¡à°¨à±, పారిసà±, à°à°¸à±à°¤à°¾à°à°¬à±à°²à±, à°°à±à°®à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à± à°¨à°à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à± à°à°à°¦à°¿.[97] 2001 లౠపరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¦à°¾à°¯à°¾à°²à± 118 బిలియనౠసి.à°à±à°¡à±.à°à±.à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¿.à°à°¨à±.పి. 5.5% à°à°à±à°®à°¤à±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ 9% వరà°à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 1% à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µ à°®à°à°¦à°¿à°¨à°¿ (1,10,000) ఠపరిశà±à°°à°® à°à°¦à±à°¯à±à°à±à°²à±à°à°¾ నియమిà°à°à±à°à±à°à°¦à°¿.[98] పరిసà±à°¥à°¿à°¤à°¿ à°à°à±à°µà°² à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°¡à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à±, à°ªà±à°°à°¾à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°¾à°à±à°¸à± à°¡à±à°°à±à°µà°°à±à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°°à±à°¸à±à°®à± వసà±à°²à±à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿, à°à±à°¬à±à°¦à±à°à°à°¤à°¨à°¾à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¨à°¿, à°à±à°¡à± à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°¾à°²à± à°¦à±à°¶à°ªà±à°°à°¤à°¿à°·à±à° నౠà°à°à°à°ªà°°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¨à°¿ పరà±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± à°«à°¿à°°à±à°¯à°¾à°¦à± à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[99][100] 2005 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°ªà±à°°à±à°à± à°®à±à°¯à°°à± పావà±à°²à± à°¬à±à°®à± à°à°¿à°¨à±à°¨ à°¨à±à°°à°¾à°²à°¨à± నిరà±à°§à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°¸à±à°¤à±à°¡à±.[100] à°¦à±à°¶ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à°¿à°à±à°à°¦à±à°à± పనిà°à±à°¶à°¾à°°à±. ఠసమసà±à°¯à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ తపà±à°ªà°¿à°à°à±à°à±à°¨à°¿, à°ªà±à°°à±à°à± à°à° à°¸à±à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°®à±à°¨ à°¨à°à°°à°à°à°¾ మారà±à°¤à±à°à°¦à°¿.[101] à° à°à°¤à±à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° సాధారణà°à°à°¾ à°¤à°à±à°à±à°µ à°¨à±à°° à°°à±à°à±à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿.[102] పరà±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à±à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°®à±à°¨ à°à°®à±à°¯à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°¤à°à±à°à±à°µ à°¨à±à°°à°¾à°² à°°à±à°à± à°à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ à°à°¾à°²à°¾ à°¨à°à°°à°¾à°²à±, à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à°²à± నడవడానిà°à°¿ à°à°¾à°²à°¾ à°¸à±à°°à°à±à°·à°¿à°¤à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠఠతà±à°¯à°à°¤ ఠధిà°à°®à±à°¨ పరà±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à± పరà±à°¯à°¾à°à° à°à°à°°à±à°·à°£à°²à°²à± [103] à°¨à±à°¦à°°à±à°²à°¾à°à°¡à± à°à°¿à°²à±à°²à°¾ à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°µà°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°µà±à°à°à±à°µà°¿à°¸à± à°à°à°à°¿. à°à°¦à°¿ à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¶à°¾à°¨à±à°¯ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± పారిశà±à°°à°¾à°®à°¿à° à°¨à°à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°à°¤à°à°²à± à°¸à±à°à±à°²à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¨à± à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± ఠది పరà±à°¯à°¾à°à°à±à°²à°à± à° à°¨à±à° à°à°à°à°°à°¾à°à±à°à°¿à°µà± à°à°à±à°¸à±à°ªà±à°à°¿à°·à°¨à±à°²à°¤à± సాà°à°à±à°¤à°¿à° à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
పరà±à°¯à°¾à°à° à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°² à°à±à°°à°à± à° à°¨à±à° à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°à°à°¾ à°¸à±à°²à°µà± సడలిà°à°ªà± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±à°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°¾à°°à±à°²à±à°µà± à°µà±à°°à±, మారినà±âà°¸à±à°à± లాà°à±, à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°¸à±à°à±à°µà°¿, లాà°à±à°¨à±, à°à°¾à°à°¿à°®à±à°µà± à°µà°à°à°¿ à°¸à±à°ªà°¾ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à± à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°²à°à± à°à°¸à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿à°à±à°à± మరౠà°à°à°°à±à°·à°£à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ à° à°¨à±à° à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à° à°à°¬à±à°¬à°à°¦à±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à° à°¨à±à° à°à±à°à°²à±, à°à°¾à°à±à°à±à°¸à±âలనౠà°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¾à°°à±à°¸à±âà°¸à±à°à±à°à±à°¨à± à°à±à°, à°à±à°¸à±à°à°¿à°à±à°°à±à°®à±à°²à±à°µà±, ది à°²à±à°¡à±à°¨à°¿à°¸à±-వాలà±à°à°¿à°¸à± సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±à°à°¾ పరà±à°¯à°¾à°à°à±à°²à°¨à± à°à°à°°à±à°·à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°ªà±à°ªà±, à°ªà±à°°à°¶à°¾à°à°¤ à°à°°à°¾à°®à°¾à°²à±, à° à°¨à±à° à°à°§à±à°¨à°¿à°, à°ªà±à°°à°¾à°à±à°¨ à°à°°à±à°à°¿à°²à°¤à± బాసిలిà°à°¾ 12 à°à±à°¥à°¡à±à°°à°²à±à°¸à±, 15 à°à°°à±à°à°¿à°²à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. - à°à°¦à°¾à°¹à°°à°£à°à°¿ à°¨à±à°ªà±à°®à±à°à± à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°à°¾à°¨à± పిలిà°à±à°°à°®à±à°à± à°à°°à±à°à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à° వారసతà±à°µ à°à°¾à°¬à°¿à°¤à°¾à°²à± à°ªà±à°à°¦à±à°ªà°°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà°à±à°à°£à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ బయà°à°¿à°à°¿ à°µà±à°³à±à°²à°¿ à°à±à°¸à±à°à°¿ à°°à±à°à±, à°¸à±à°®à°µà°¾, à°à±à°°à°¿à°à±à°¨à±à°¯à°¿à°¸à± పరà±à°µà°¤à°¾à°²à± à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à± à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°²à°¨à± à°à°à°°à±à°·à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿.
à°¦à±à°¶à° వివిధ à°¸à°à°à±à°°à°¹à°¾à°²à°¯à°¾à°²à°à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¨à°²à± à°¦à±à°¶à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à° à°¨à±à° à°¤à±à°²à±à°¬à±à°®à±à°® à°ªà°à°¡à±à°à°²à°¤à± పపà±à°ªà±à°à±, à°®à±à°°à°¿à°¯à±à°¨à±à°à± à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°¯à°¿.[104] à°ªà±à°°à±à°à± సమà±à°ªà°à°²à± à°à±à°¸à±à°à±âà°²à±à°¸à±âలౠà°à°à±à°µà°¾à°ªà°¾à°²à°¾à°¸à± à°ªà±à°°à°¾à°¹à°¾ à°¯à±à°°à°ªà±à°²à±à°¨à°¿ " వాà°à°°à± పారà±à°à± " à°à°¦à±à°¯à°¾à°¨à°µà°¨à° à°à°à°¦à°¿.[105]
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠఠనà±à° à°¬à±à°°à± à°ªà°à°¡à±à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿: à°à±à°à± à°¬à±à°°à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à± (ఠతి à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à±à°à± à°¬à±à°°à± à°ªà°à°¡à±à°, సాధారణà°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¤à°¿ మౠమాసà°à°²à± 17 à°°à±à°à±à°²à± à°à°°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿), పిలà±âà°¸à±à°¨à°°à± à°«à±à°¸à±à°à± (à°à°à°¸à±à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° à°ªà±à°à±à°¨à±âà°²à±), ది à°à°²à±à°®à±à°à±à°à°¿ పివà±à°¨à°¿ à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à± (à°à°²à±à°®à±à°à±à°²à±) à°¸à±à°²à°¾à°µà±à°¨à±à°¸à±à°à°¿ పివ వి à°¸à±à°¸à±à°à°¿à°à± à°¬à±à°¡à±à°à±à°µà°¿à°¸à°¿à°à± (à°¸à±à°¸à±à°à± à°¬à±à°¡à±à°à±à°µà°¿à°¸à±).
à°à°£à°¾à°à°à°¾à°²à± మారà±à°à±
à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°à°¨à°¾à°à°¾ | ||
---|---|---|
à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° | à°à°¨à°¾à°à°¾ | ±% |
1857 | 70,16,531 | â    |
1869 | 76,17,230 | +8.6% |
1880 | 82,22,013 | +7.9% |
1890 | 86,65,421 | +5.4% |
1900 | 93,72,214 | +8.2% |
1910 | 1,00,78,637 | +7.5% |
1921 | 1,00,09,587 | â0.7% |
1930 | 1,06,74,386 | +6.6% |
1950 | 88,96,133 | â16.7% |
1961 | 95,71,531 | +7.6% |
1970 | 98,07,697 | +2.5% |
1980 | 1,02,91,927 | +4.9% |
1991 | 1,03,02,215 | +0.1% |
2001 | 1,02,30,060 | â0.7% |
2011 | 1,04,36,560 | +2.0% |
2016 | 1,05,72,427 | +1.3% |
2011 à°à°¨à°¾à°à°¾ à°²à±à°à±à°à°² à°ªà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à° ఫలితాల à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° నివాసితà±à°²à°²à± à°à±à°à±âలౠ(63.7%), à°®à±à°°à±à°µà°¿à°¯à°¨à±à°²à± (4.9%), à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¸à± (1.4%), à°ªà±à°²à±à°¸à± (0.4%), à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± ââ (0.2%), à°¸à±à°²à±à°·à°¿à°¯à°¨à±à°²à± (0.1%)à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 'à°à°¾à°¤à±à°¯à°¤' à° à°¨à±à°¦à°¿ à°à° à°à°à±à°à°¿à° à° à°à°¶à° వలౠà°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°ªà±à°°à°à°²à± à° à°à±à°·à±à°¤à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¾à°³à±à°à°¾ వదిలివà±à°¶à°¾à°°à± (26.0%).[106] à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âలౠసà±à°®à°¾à°°à± 2,50,000 à°°à±à°®à°¾à°¨à±à°¯à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[107][108] à°ªà±à°²à°¿à°·à± à°®à±à°¨à°¾à°°à°¿à°à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°µà±à°²à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°à°¦à°¿.[109] 2016 à°à±à°à± à°à°£à°¾à°à°à°¾à°² à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°¦à±à°¶à°à°²à± 4,96,413 (4.5%) విదà±à°¶à±à°¯à±à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾. à°µà±à°°à°¿à°²à± à°à°à±à°°à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± (22%), à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± (22%), వియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¸à± (12%), à°°à°·à±à°¯à°¨à± (7%), à°°à°·à±à°¯à°¾ (7%), %), à°à°°à±à°®à°¨à± (4%), à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ (33%) à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¾à°²à°¾ à°®à°à°¦à°¿ విదà±à°¶à±à°¯à±à°²à± à°ªà±à°°à±à°à± (37.3%), à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° (13.2%) లౠనివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[110]
à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾, à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾ à°¯à±à°¦à± à°à°¨à°¾à°à°¾ 1930 à°à°¨à°¾à°à°¾ à°²à±à°à±à°à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°¹à±à°²à±à°à°¾à°¸à±à°à± సమయà°à°²à± 1,18,000 à°®à°à°¦à°¿ నాà°à± à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± వాసà±à°¤à°µà°à°à°¾ నిరà±à°®à±à°²à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[111] 2005 లౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à± 4,000 à°®à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¦à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[112] మాà°à± à°à±à°à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°®à°à°¤à±à°°à°¿ à°à°¾à°¨à± à°«à°¿à°¸à±à°à±à°°à±, à°¯à±à°¦à± à°à°¾à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ వాడà±à°à°¾ à°¯à±à°¦à± విశà±à°µà°¾à°¸à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.[113]
2015 లౠమà±à°¤à±à°¤à° à°¸à°à°¤à°¾à°¨à±à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°°à±à°à± à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[114] 2016 లౠ48.6% à°à°¨à°¨à°¾à°²à± à°ªà±à°³à±à°³à°¿ à°à°¾à°¨à°¿ మహిళలౠà°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[115] 2013 లౠà°à°¯à±à°à°ªà±à°°à°®à°¾à°£à° 77.56 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± (à°ªà±à°°à±à°·à±à°²à°à± 74.29 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±,à°¸à±à°¤à±à°°à±à°²à°à± 81.01 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±) à°à°¾ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[116] à°¸à±à°µà°¦à±à°¶à±à°¯ వలసలౠ2007 లౠదాదాపౠ1% à°à°¨à°¾à°à°¾à°¨à± à°ªà±à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¸à±à°®à°¾à°°à±à°à°¾ 77,000 à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°âà°à± వలసవà±à°³à±à°²à°¾à°°à±.[117] à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°à°¾à°²à°à°²à± విదà±à°¶à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± వలస à°µà°à±à°à°¿à°¨ వారౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à°à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. 2009 లౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à± 70,000 à°®à°à°¦à°¿ వియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¸à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[118] à°à±à°à±âలౠపà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¿à°¨ విదà±à°¶à±à°¯à±à°²à°²à± à° à°¨à±à°à°®à°à°¦à°¿ à°¦à±à°¶à°à°²à± శాశà±à°µà°¤à°à°à°¾ à°à°à°¡à°¾à°²à°¨à°¿ నిరà±à°£à°¯à°¿à°à°à±à°à±à°à°à°¾à°°à±.[119][120]
20 à°µ శతాబà±à°¦à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±, వియనà±à°¨à°¾ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¿à°à°¾à°à± à°®à±à°¡à°µ ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à±à°à± à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°¨à°à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[121][122] 2010 à°¯à±.à°à°¸à±. à°à°¨à°¾à°à°¾ à°²à±à°à±à°à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ 15,33,826 à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à±à°²à± à°ªà±à°°à±à°¤à°¿ à°²à±à°¦à°¾ పాà°à±à°·à°¿à° à°à±à°à± à°¸à°à°¤à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[123]
మతఠమారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° మతపరమà±à°¨ à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 75%[125] à°¨à±à°à°¡à°¿ 79% [126] à°ªà±à°²à±à°¸à±âలౠఠమతఠలà±à°¦à°¾ విశà±à°µà°¾à°¸à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°²à±à°¦à±. నాసà±à°¤à°¿à°à±à°² శాతఠà°à±à°¨à°¾, à°à°ªà°¾à°¨à± à°µà±à°¨à±à° à°®à±à°¡à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. [127] à°à±à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ "మనà±à°à°¡à°à± à°à°¿à°¨à±à°¨à°à°à°¾, మరà±à°¯à°¾à°¦à°à°¾ à°à±à°¡à°¾" à°ªà±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à°¨à°¿ వరà±à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[128]
9 à°µ, 10 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°²à°²à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ మతà±à°à°°à°£ à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±à°à±à°²à°¨à± పరిà°à°¯à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¾à°²à°¾ à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°à±âలౠà°à°¾à°¨à± à°¹à±à°¸à±, à°ªà±à°à±à°°à± à°à±à°²à±à°à°¿à°à±à°à±, à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à±à°¯ à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à± à°¸à°à°¸à±à°à°°à±à°¤à°² à° à°¨à±à°à°°à±à°²à±à°à°¾ మారారà±. à°à°¾à°¬à°°à±âà°à±à°¸à±, à°à°à±à°°à°¾à°à±à°µà°¿à°¸à±à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°à±à°°à±à°ªà±à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°² సమయà°à°²à± à°à°¤à±à°ªà±à°°à±à°à°¿à°¸à±à°à±à°²à± à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± à°à°°à±à°à°¿à°¤à± పాలà±à°ªà°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°®à±à°®à°¡à°¿ à°à°à±à°°à°¾à°à±à°¸à±à°à±-à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± విà°à°¯à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¥à±à°°à°¾à°à±à°¸à°¿à°à° à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à°¿à°¯à°¾à°¨à°¿à°à± విà°à°¿à°¨à±à°¨à°®à±à°¨ à°°à±à°ªà°à°à°¾ à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± à°à°°à±à°à°¿à°²à± à° à°à±à°¯à°¸à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à° à°¨à±à°¨à°¿ à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± సమà±à°¹à°¾à°²à± నిషà±à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°à°¦à°°à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à±à°²à± మారà±à°à°¿à°¨à± à°²à±à°¥à°°à± à°¬à±à°§à°¨à°²à°¤à± à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°¸à±à°¦à±à°¤à±à°¨à± à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£ à°¨à±à°ªà°¥à±à°¯à°à°²à± à°à°¤à±à°ªà±à°°à°¿à°¸à±à°à± à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à±à°¸à± à°¨à±à°¤à°¨à°à°à°¾ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à° à°µà±à°à°°à°¿à°¨à°¿ à°à±à°ªà°à±à°à°¾à°°à±. ఠయితౠà°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± వరà±à°à°¾à°² (à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°¾à°¬à°°à±à°à±à°¸à±) à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. హబà±à°¸à±âబరà±à°à°°à±à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°ªà± నియà°à°¤à±à°°à°£ సాధిà°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¨à°¾à°à°¾ బలవà°à°¤à°à°à°¾ à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±à°à±à°²à±-à°à°à±à°°à°¾à°à±à°¸à±à°à± à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à±à°²à°à± à°à±à°¡à°¾ మారà±à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à±âà°² మతఠమరిà°à°¤ నిరాశావాదà°à°à°¾ మారాయి. తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à± à°à°°à±à°à°¿ à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°¤ à°¸à±à°¦à±à°°à±à° à°à°°à°¿à°¤à±à°° à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 1920 లౠనయా-à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± à°¹à±à°¸à±à°à± à°à°°à±à°à°¿à°¤à± వివాదానిà°à°¿ à°à±à°°à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°¯à±à°à°à°²à± దాని à° à°¨à±à°à°°à±à°² సమà±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°²à±à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°§à±à°¨à°¿à°à°à°à°¾ à°²à±à°à°¿à°à°µà°¾à°¦à° à°à±à°¨à°¸à°¾à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 1620 లౠà°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± హాబà±à°¸à±âబరà±à°à°°à±à°²à± à°à±à°à°à°°à±-రిఫారà±à°®à±à°·à°¨à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°¿à°à° à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°²à±à°¦à±.
2011 à°à°¨à°¾à°à°¾ à°²à±à°à±à°à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 34% à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ మతఠలà±à°¦à±, 10.3% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±, 0.8% à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°à°à± (0.5% à°à±à°à± à°¬à±à°°à°¦à°°à±à°¸à±, 0.4% à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± [129]),9% à°à°¤à°° మతాలౠ(à°µà±à°à°¿à°²à± 863 à°®à°à°¦à°¿ à°µà±à°¯à°à±à°¤à±à°²à± పాà°à°¾à°¨à± ఠని సమాధానఠà°à°à±à°à°¾à°°à±) à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 45% మతఠà°à±à°°à°¿à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¶à±à°¨à°à± సమాధానఠà°à°µà±à°µà°²à±à°¦à±.[124] 1991 à°¨à±à°à°¡à°¿ 2001 à°¨à±à°à°¡à°¿ ఠలాà°à± 2011 వరà°à± à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±à°à±à°²à± 39% à°¨à±à°à°¡à°¿ 27%à°à± తరà±à°µà°¾à°¤ 10%à°à°¿ à°¤à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿; à°ªà±à°°à±à°à±à°¸à±à°à°¾à°à°à°¿à°à° à° à°¦à±à°µà°¿à°§à°à°à°¾ 3.7% à°¨à±à°à°¡à°¿ 2% తరà±à°µà°¾à°¤ 0.8%à°à± à°¤à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[130]
విదà±à°¯ మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± విదà±à°¯ 9 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°ªà°¾à°à± తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿. à°ªà±à°°à±à°²à°à± à°à±à°¯à±à°·à°¨à±-à°²à±à°¨à°¿ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯ విదà±à°¯ à° à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.à° à°¦à±à°¸à°®à°¯à°à°²à± à°¸à°à°à± విదà±à°¯à°¾ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± 13.1.[132] ఠదనà°à°à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à°°à±à°ªà°¾à°²à±à°¨à°¿ à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°ªà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à± సమాన విదà±à°¯à°¾ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿.[132] 1348 లౠసà±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿ à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¯à±à°°à°ªà±âలౠమà±à°¦à°à°¿ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¤à°° విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à°²à± మసరిà°à± à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¶à°¿à°à±, à°à±à°à± à°à±à°à±à°¨à°¿à°à°²à± à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¸à°¿à°à±, పాలà°à± à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¶à°¿à°à±, à° à°à°¾à°¡à°®à± à° à°«à± à°ªà±à°°à±à°«à°¾à°°à±à°®à°¿à°à°à± à°à°°à±à°à±à°¸à± - à°à°à°¨à°¾à°®à°¿à°à±à°¸à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°¸à±à°à±à°¡à±à°à°à± à° à°¸à±à°¸à±à°®à±à°à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°°à°¾à° à°.à°.సి.à°¡à°¿. సమనà±à°µà°¯à°ªà°°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°à±à°à± విదà±à°¯ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ 15 à°µ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°¨à°¦à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°.à°.సి.à°¡à°¿. à°¸à°à°à± à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[133] 2013 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¸à±âలౠà°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° పదౠసà±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. (à°à°¦à°¿ à°¡à±à°¨à±à°®à°¾à°°à±à°à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£ à°à±à°°à°¿à°¯à°¾à°à± à°®à±à°à°¦à± à°à°à°¦à°¿).[134]
à°à°°à±à°à±à°¯à°¸à°à°°à°à±à°·à°£ మారà±à°à±
à°à±à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¸à°²à± à°¹à±à°²à±à°¤à± à°à±à°°à± సిసà±à°à°®à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°à± సమానà°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°à±à°à± à°à°°à±à°à±à°¯à°¸à°à°°à°à±à°·à°£à°¾ విధానఠతపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿ à°à°¦à±à°¯à±à°-à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°¤ à°¬à±à°®à°¾ పథà°à°¾à°²à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.à°µà±à°à°¿à°à°¿ నిరà±à°¬à°à°§ à°¬à±à°®à°¾ నమà±à°¨à°¾à°ªà± నిధà±à°²à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°à°à± విధానఠà°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[135] 2016 à°¯à±à°°à± à°à°°à±à°à±à°¯à° వినియà±à°à°¦à°¾à°°à±à°² à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£à°²à± à°à±à°à± à°¹à±à°²à±à°¤à±âà°à±à°°à± 13 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°¸à±à°µà±à°¡à°¨à± à°µà±à°¨à±à° à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°à°¿à°à°à±à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°°à±à°à°¡à± à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°²à± à°®à±à°à°¦à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[136]
à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ మారà±à°à±
à°à°³à°²à± మారà±à°à±
à°à°°à°¿à°¤à±à°° à°ªà±à°°à±à°µ à°à°³à°²à°²à± à°¡à±à°¨à°¿à°¨à°¿ à°µà±à°¸à°¿à°¨à±à°¸à± à°µà±à°¨à°¸à± à°ªà±à°¨à±à°¨à°¿à°§à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à±à°¥à°¿à°à± à°¶à°à°à°²à± à°ªà±à°°à±à°à± థియà±à°¡à°¾à°°à°¿à°à± à°ªà±à°°à°®à±à° à°à±à°à± à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. à°à°¦à°¾à°¹à°°à°£à°à± ఠతనౠà°à°¾à°°à±à°²à±âà°¸à±à°à±à°à±à°¨à± à°à±à°à°¨à± à° à°²à°à°à°°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. బారà±à°à± à°¶à°à°à°²à± à°µà±à°¨à±à°¸à±à°¸à±à°²à°¾à°¸à± à°¹à±à°²à°¾à°°à±, à°à°¾à°¨à± à°à±à°ªà±à°à±à°à°¿, à°à°°à±à°²à± à°¸à±à°à±à°°à±à°¤, à° à°à°à±à°¨à± రాఫà±à°²à± à°®à±à°à°à±à°¸à±, à°ªà±à°à°°à± à°¬à±à°°à°¾à°à°¡à°²à± à°ªà±à°°à°®à±à° à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°²à±à°à°¾à°¨à±, శిలà±à°ªà±à°²à±à°¨ మాథియాసౠబà±à°°à±à°¨à±, à°«à±à°°à±à°¡à°¿à°¨à°¾à°à°¡à± à°¬à±à°°à±à°à±à°«à± à°ªà±à°°à°®à±à° à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°²à±à°à°¾à°¨à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°®à±à°¦à°à°¿ à° à°°à±à°§ à°à°¾à°à°à°²à± à°à±à°¸à±à°«à± మనà±à°¸à± à°°à±à°®à°¨à°¿à°à± à°à°¦à±à°¯à°®à°à°²à± à°à±à°°à°¾à°°à±. 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°°à±à°à°¡à°µ à°à°¾à°à° "à°¨à±à°·à°¨à°²à± థియà±à°à°°à± తరà°" ఠని పిలవబడà±à°¦à°¿: శిలà±à°ªà°¿ à°à±à°¸à±à°«à± వాà°à±à°µà°¾à°µà± మిసà±à°²à±âà°¬à±à°à±, à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°²à± à°®à±à°à±à°²à°¾à°¸à± ఠలసà±, వాà°à±à°µà°¾à°µà± à°¬à±à°°à±à°¯à°¿à°à±, à°µà±à°à±à°à±à°à± à°¹à±à°¨à°¾à°¸à± à°²à±à°¦à°¾ à°à±à°²à°¿à°¯à°¸à± à°®à±à°°à°¾à°à±. శతాబà±à°¦à° à°à°¿à°µà°°à°²à± à°à°°à±à°à± à°¨à±à°¯à±à°µà± à° à°² à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ à° à°²à±à°«à°¾à°¨à±à°¸à± à°®à°à°¾ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à°¿à°à°¾ à° à°¯à±à°¯à°¾à°°à±. ఠతనౠపà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°à±à°à± à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. ఠతనౠపà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°¿à°¤à±à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°°à±à°à± à°¨à±à°¯à±à°µà± à°ªà±à°¸à±à°à°°à±à°²à±, à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°à°ªà°¿à°à± ఠనౠపà±à°°à± à°à°² 20 à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à°¾à°¨à±à°µà°¾à°¸à± à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à± à°à±à°à±à°¸à±, à°à°¤à°° à°¸à±à°²à°¾à°µà±à°¸à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°¨à± వరà±à°£à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
2012 నాà°à°¿à°à°¿ à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°à°ªà°¿à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°²à±à°¨à°¿ à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à±à°²à°°à± à°µà±à°²à±à°à±à°°à±à°¨à± à°ªà±à°¯à°¾à°²à±à°¸à±à°²à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°à±à°²à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à°³à°¾ à°¸à±à°à°°à°£à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. మాà°à±à°¸à± à°¸à±à°µà°¬à°¿à°à°¸à±à°à± మరà±à° à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°³ à°¨à±à°µà±à°¯à± à°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à±. 20 à°µ శతాబà±à°¦à° ఠవాà°à°à±-à°à°¾à°°à±à°¡à± విపà±à°²à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°µà±à°¯à°à±à°¤à±à°à°°à°£à°µà°¾à°¦à±à°²à±, à°à±à°¯à±à°¬à°¿à°¸à±à°à±à°²à±: à°à±à°¸à±à°«à± à°à°¾à°ªà±à°à±, à°à°®à°¿à°²à± à°«à°¿à°²à±à°²à°¾, à°¬à±à°¹à±à°¯à°¿à°²à± à°à±à°¬à°¿à°¸à±à°à°¾, à°à°¾à°¨à± à°à±à°°à°¾à°à±à°µà°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à±à°¯à±à°¨à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°¸à±à°®à°¿à°®à°¾, à°à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°¯à°¿à°à± పనితౠసరà±à°°à°¿à°¯à°²à°¿à°à° à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°·à±à°à± à°à±à°ªà±à°à°¾ à° à°¬à±à°¸à±à°à°à±à°à± à°ªà±à°¯à°¿à°à°à°¿à°à°à± మారà±à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°¡à°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. 20 à°µ శతాబà±à°¦à° à°ªà±à°°à°¥à°®à°¾à°°à±à°§à°à°²à± à°à°²à°¸à±à°à±à°°à±à°à°°à±à°²à±, à°à°¾à°°à±à°à±à°¨à°¿à°¸à±à°à±à°²à± à°à±à°¸à±à°«à± లాడా, à°à±à°à°¡à±à°à± à°¬à±à°°à°¿à°¯à°¨à±, à°à°®à°¿à°²à± à°à°°à±à°²à°¿à°à± à°µà°à°à°¿ à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à°¾à°°à±. à°à°°à±à°à± à°«à±à°à±à°à±à°°à°«à± à°à±à°¤à±à°¤ à°à±à°·à±à°¤à±à°°à°à°à°¾ (à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°·à°¿à°à± à°¡à°¾à°à±à°à°¿à°à±à°²à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°¸à±à°¡à±à°à±, తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°¡à±à°à± à°²à±à°¦à°¾ à°à±à°¸à±à°«à± à°à±à°¡à±à°²à±à°à°¾) మారిà°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° దాని à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à° à°²à°à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à°¾à°à± తయారà±à°²à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.
నిరà±à°®à°¾à°£à°à°³ మారà±à°à±
9 à°µ, 10 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µà±à°à°°à°£ సమయానిà°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à°à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ రాతి à°à°µà°¨à°¾à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾, à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. మధà±à°¯à°¯à±à° à°à°¾à°²à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°²à± పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯, మధà±à°¯ à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à°à°à± శిలà±à°ª à°¶à±à°²à°¿à°¨à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. à°°à±à°®à°¨à±à°² à°¶à±à°²à°¿à°²à± à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°à°¾à°°à±à°à± బాసిలిà°à°¾, à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°ªà°¿à°¯à°¸à± బాసిలిà°à°¾ (à°à±à°°à±à°µà°¿à°à±à°²à±) à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨ à°à°°à±à°à°¿à°²à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 13 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à±à°¤à°¿à°à± à°¶à±à°²à°¿à°²à± (à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± à°¬à±à°°à°¿à°¡à±à°à±, à°¬à±à°¤à±à°²à±à°¹à±à° à°à°¾à°ªà±à°²à±, à°à°²à±à°¡à± à°¨à±à°¯à± సినà°à±à°à±, à°¸à±à°¡à±à°²à±à°à± à°à°¸à±à°¯à±à°°à±, à°à°²à±à°¡à± à°à±à°¨à± హాలà±, à°ªà±à°°à±à°à± à°à°à±à°³ à°à°¡à°¿à°¯à°¾à°°à°, à°à°°à±à°à± à°à°«à± ఠవరౠలà±à°¡à± à°à±à°¨à±) నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 14 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ నాలà±à°à°µ à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à± à°à°°à±à°®à°¨à±, à°«à±à°°à°¾à°à°¸à±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°à°¾à°µà°à°¤à±à°²à±à°¨ వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°²à±à°¨ à° à°°à±à°°à°¾à°¸à±, à°ªà±à°à°°à± పారà±à°²à°°à± మాథà±à°¯à±à°¸à± (à°à°¾à°°à±à°²à±à°¸à±à°à±à°¨à±, à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± విà°à°¸à± à°à±à°¥à°¡à±à°°à°¾à°²à±, à°à±à°à±à°¨à°¾ à°¹à±à°°à°¾à°²à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± బారà±à°¬à°°à°¾à°¸à± à°à°°à±à°à±) లనౠపà±à°°à±à°à±à°²à±à°¨à°¿ తన à°¸à°à°à± à°à°¹à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°à°¾à°°à±. మధà±à°¯ à°¯à±à°à°¾à°²à°²à± à° à°¨à±à° బలమà±à°¨ à°à±à°à°²à± ఠలాà°à± à° à°¨à±à° మఠాలౠ(à°¸à±à°à±à°°à°¾à°¹à±à°µà± à°®à±à°¨à°¾à°¸à±à°à°°à±, à°¸à±à°ªà°¿à°²à±à°¬à°°à±à°à±, à°à±à°°à°¿à°°à±à°à±à°²à°¾à°à± à°à±à°, à°µà±à°¸à±à°¸à°¿ à°¬à±à°°à±à°¡à± à°®à±à°¨à°¾à°¸à±à°à°°à±)à°°à°¾à°à±à°²à±, à°à±à°²à±à°¨à±à°²à°à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°² సమయà°à°²à± వాà°à°¿à°²à± à°à°¾à°²à°¾à°µà°°à°à± à°¦à±à°¬à±à°¬à°¤à°¿à°¨à°¡à° నాశనమవడఠసà°à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
15 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à±à°¦à±à°¯à°® à°¶à±à°²à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°¤à°¿à°°à±à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à±à°à±à°à±à°³à±à°²à°¿à°à°¦à°¿. పాత à°à±à°¤à°¿à°à± à°¶à±à°²à°¿ à°¨à±à°®à±à°®à°¦à°¿à°à°¾ (వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°²à± మాà°à±à°à± à°°à±à°à±à°à±, à°¬à±à°¨à±à°¡à°¿à°à±à°à± à°°à°à±à°à±, వారి à°ªà±à°¡à°°à± à°à°µà°°à±) à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à° à°¶à±à°²à°¿à°¤à± à°à°²à°¿à°ªà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°²à± à°¸à±à°µà°à±à°à°®à±à°¨ à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨ నిరà±à°®à°¾à°£à°¾à°¨à°¿à°à°¿ రాయలౠసమà±à°®à°°à± à°ªà±à°¯à°¾à°²à±à°¸à± ఠసాధారణ à°à°¦à°¾à°¹à°°à°£à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à±à°¤à±à°¤à°à°¾ à°à°°à±à°ªà°¡à°¿à°¨ à°ªà±à°°à±à°à± à°à°¾à°¸à°¿à°²à± à°¤à±à°à°²à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à±à°¦à±à°¯à°® సాధారణ à°ªà±à°°à°à°²à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à°¨à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సాà°à±à°·à±à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°² à°à°¾à°°à± à°ªà±à°°à°µà°¾à°¹à°à°²à°¾ à°µà°à±à°à°¿ à°¸à±à°à°¸à±à°¨ à°à°°à±à°à±à°¡à± à°ªà±à°°à°¾à°à°à°£à°¾à°²à±, à°à°¿à°¯à±à°®à±à°à±à°°à°¿à°à°²à± à°°à±à°ªà°¾à°²à°¤à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°¦à±à°à°²à± (లిà°à±à°®à°¿à°¸à±à°²à± à°à°¾à°à°¿à°²à±, à°¹à±à°¬à±à°¬à°¾à°à°¾ à°à°¾à°à°¿à°²à±)లలౠà°à°¨à°¿à°ªà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[137] à°à°à°«à°¸à°¿à°¸à± à°¸à±à°à°°à±à°¯à° à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°à°¡ వినà±à°¦ à°ªà±à°°à°¯à±à°à°¨à°¾à°² à°à±à°¸à° నిరà±à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°µà°¨à°¾à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[138]
17 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à±, బారà±à°à±à°¯à± à°¶à±à°²à°¿ à°à±à°°à±à°¨à± à°à°«à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à° à°à°¤à°à°¾ à°µà±à°¯à°¾à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1620 (వాలà±à°¨à±à°¸à±à°à±à°¯à°¿à°¨à± à°ªà±à°¯à°¾à°²à±à°¸à±) à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°à± à°¨à±à°¬à±à°²à±, à°à°à°ªà±à°°à°¿à°¯à°²à± à°à°¨à°°à°²à±à°¸à°¿à°®à± à°à°²à±à°¬à±à°°à±à°à± వానౠవాలà±à°¨à±âà°¸à±à°à±à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à±à°²à± à°à°¾à°²à°¾ ఠసాధారణమà±à°¨à°µà°¿. à°à°¯à°¨ వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°²à± à°à°à°¡à±à°°à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¾, à°à°¿à°¯à±à°µà°¨à±à°¨à± పిరà±à°¨à°¿ à°¶à±à°²à°¿ à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± నిరà±à°®à°¾à°£à°¸à±à°²à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¬à°¿à°à°¬à°¿à°¸à±à°¤à± ఠదౠసమయà°à°²à± వినà±à°¤à°¨ విధానాలనౠరà±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à±à°à± బరà±à°à±à°¯à±à°² నిరà±à°®à°¾à°£à° à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° వారసతà±à°µà°à°²à± (à°à±à°°à±à°®à±à°°à±à°¸à°¿à°¸à± à°à°¾à°à°¿à°²à±, à°à°²à±à°®à±à°à±à°²à± à°¹à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°¨à°¿à°à± à°à°¾à°²à°®à±, మలా à°¸à±à°à±à°°à°¾à°¨à°¾à°²à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± నిà°à±à°²à°¸à± à°à°°à±à°à°¿, à°à°¾à°°à±à°²à±à°µà°¾ à°à±à°°à°¾à°¨à°¾ à°à°¾à°à±à°¯à±) à°à° à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° à°à°¾à°à°à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 18 à°µ శతాబà±à°¦ à°¤à±à°¤à±à°¯ à°à°¾à°à°à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°à±à°à°¾à°à° బారà±à°à± à°¶à±à°²à°¿ à°ªà±à°°à°®à±à° à°à°³à°¾ à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°²à± à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à°¿à°¸à±à°à± à°¬à±à°°à±à°®à°¿à°¨à°¿, à°à±à°°à°¿à°¨à± à°à±à°°à°¿à°¨à°¿ à°à°à°²à±à°²à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°¨ రాడిà°à°²à± బారà±à°à± à°¶à±à°²à°¿à°¨à°¿ ఠదౠరà±à°¤à°¿à°²à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¸à°¾à°°à±.[139] à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± బారà±à°à±à°¯à± à°¶à±à°²à°¿à°²à± వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°²à± à°à±à°¨à±-బాపà±à°à°¿à°¸à±à°à± మాథà±à°¯à±, à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°¸à±à°à± మాà°à±à°¸à±à°®à°¿à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à°¨à±à°à°¾, à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à±à°«à± à°¡à±à°à°à±à°à±à°¨à±à°¹à±à°«à°°à± ఠతని à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°à°¿à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à°à±à°¨à°¾à°à± à°¡à±à°¡à±à°¨à±à°à±à°¨à±à°¹à±à°«à±à°°à± à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ వహిà°à°à°¾à°°à±.
18 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°à±à°¤à°¿à°à±, బరà±à°à± à°¶à±à°²à±à°²à°¨à± సమà±à°®à°¿à°³à°¿à°¤à° à°à±à°¸à°¿ బారà±à°à± à°à±à°¤à°¿à°à± à°¶à±à°²à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°®à±à°¨ నిరà±à°®à°¾à°£ శిలà±à°ªà°à°à°¾ à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à±à°¤à°¿à°à± à°à°¾à°¨à± ఠసలà±à°¨ బారà±à°à± à°°à±à°ªà°¾à°à°¤à°°à° à°à°¾à°¦à±. à° à°¶à±à°²à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à°¿ à°®à±à°²à°à°°à±à°¤ à°à°¾à°¨à± à°¬à±à°²à°à±à°à± à°¸à°à°¤à°¿à°¨à±-à° à°à±à°²à± à° à°¶à±à°²à°¿à°¨à°¿ మధà±à°¯à°¯à±à° à°¸à±à°¯à°¿à°à°à±à°² à°à°µà°¨à°¾à°²à°¨à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¨à°¿à°°à±à°®à°¾à°£à°¾à°²à°²à±, à°¨à±à°ªà±à°®à°à± à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°à°¾à°¨à± యాతà±à°°à±à°à±à°² à°à°°à±à°à°¿à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[137]
19 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µ శిలà±à°ª à°¶à±à°²à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°°à°¾à°à°°à°¿à°à°à°²à± బాà°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¾à°¯à°¿. మదà±à°¯à°¯à±à°à°à°²à± à° à°¨à±à° à°à°°à±à°à°¿à°²à± వారౠà°à°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ à°°à±à°¤à°¿à°²à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°°à±à°®à°¨à±à°¸à±à°à±, నియà±-à°à±à°¥à°¿à°à±, నియà±-à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à° à°¶à±à°²à±à°²à°²à± పలౠనà±à°¤à°¨ à°à°µà°¨à°¾à°²à± (à°¨à±à°·à°¨à°²à± థియà±à°à°°à±, à°²à±à°¡à±à°¨à°¿à°¸à±-వలà±à°à±à°¸à± à°à°²à±à°à°°à°²à± à°²à±à°¯à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°à±à°ªà±, à°à±à°¥à°¡à±à°°à°¾à°²à± à°à°«à± à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°ªà±à°à°°à±, పాలౠà°à°¨à± à°¬à±à°°à±à°¨à±) నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 19 à°µ - 20 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°² నాà°à°¿à°à°¿ à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°à±à°°à±à°¤à±à°¤ à°à°³à°¾ à°¶à±à°²à°¿ à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿ - à°à°°à±à°à± à°¨à±à°¯à±à°µà±. à°ªà±à°°à±à°à± à°®à±à°¯à°¿à°¨à± à°°à±à°²à±à°µà± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±, à°à°¾à°¨à± à°²à±à°à±à°à±à°²à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°¹à±à°«à±à°®à°¨à±, à°à°¾à°¨à± à°à±à°à±à°°à±à°°à°¾, à°ªà±à°°à±à°à±à°²à±à°¨à°¿ à°®à±à°¨à±à°¸à°¿à°ªà°²à± à°¹à±à°¸à± à°°à±à°ªà°à°²à±à°ªà°¨ à°à±à°¸à°¿à°¨ à°à°¸à±à°µà°¾à°²à±à°¡à± పాలివాà°à°¾, à°à°°à± à°à°°à±à°à± à°¨à±à°µà±à°µà°¾à°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à° వహిà°à°à°¾à°°à±.
à°à±à°à± వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°²à± à°ªà±à°¯à°¿à°à°à°¿à°à°à±, శిలà±à°ª à°¶à±à°²à°¿ నిరà±à°®à°¾à°£à°à°³à°²à±à°à°¿ (à°¬à±à°²à°¾à°à± మడà±à°¨à±à°¨ à°¹à±à°¸à±) మారà±à°à±à°à±à°¨à±à°à°¦à±à°à± à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°ªà°à° నిరà±à°®à°¾à°£ వారసతà±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à° ఠసాధారణ à°¶à±à°²à°¿à°¨à°¿ à° à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±à°²à± (1918 తరà±à°µà°¾à°¤) à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°à°à°¾ à°à±à°à± నిరà±à°®à°¾à°£ à°¶à±à°²à°¿ (à°°à°à°¡à±-à°à±à°¯à±à°¬à°¿à°à° ఠని పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±) à°à°¨à°¿à°à°¿à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¯à±à°¦à±à°§ à°ªà±à°°à±à°µ à°à±à°à± à°à±à°¯à±à°¬à°¿à°¸à±à°à± వాసà±à°¤à±à°à°³ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± ఠసమానమà±à°¨à°¦à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± à° à°§à±à°¯à°à±à°·à±à°¡à± à°à°¿. à°à°¿. మసారిà°à± à°ªà±à°°à°à±à°¯à°¾à°¤ à°¸à±à°²à±à°µà±à°¨à± à°à°°à±à°à°¿à°à±à°à±à°à± à°à±à°à± à°ªà±à°²à±à°à±à°¨à°¿à°à±à°¨à± à°ªà±à°°à±à°à±à°à± à°à°¹à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°à°¿ à° à°à±à°à°¡ à°à±à°à°¨à± à°à°§à±à°¨à±à°à°°à°¿à°à°à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¤à°° à°à°µà°¨à°¾à°²à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°¡à± (మా లారà±à°¡à± à°¯à±à°à±à° à° à°¤à±à°¯à°à°¤ పవితà±à°° à°¹à±à°¦à°¯à° à°à°°à±à°à±).
à°®à±à°¦à°à°¿, à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à± I - II మధà±à°¯ à°à±à°¤à±à°¤à°à°¾ à°à°°à±à°ªà°¡à°¿à°¨ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°à°¤à°¿à°¶à±à°² à°°à±à°ªà°¾à°²à°¤à± à°«à°à°à±à°·à°¨à°²à± వాదఠపà±à°°à°§à°¾à°¨ నిరà±à°®à°¾à°£ à°¶à±à°²à°¿à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°¬à±à°°à±à°¨à± à°¨à°à°°à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à°à°°à±à°·à°£à±à°¯ à°«à°à°à±à°·à°¨à°²à°¿à°¸à±à°à± à°¶à±à°²à°¿ à°à°à°à°¿ - విలà±à°²à°¾ à°à±à°à±à°¨à±âలౠà°à°¦à±à°°à°ªà°°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[137] à° à°¯à±à°à°à°²à± ఠడాలà±à°«à± à°²à±à°¸à±, పావà±à°²à± à°à°¨à°à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°à±à°¸à°°à± à°µà°à°à°¿ à°à±à°à± వాసà±à°¤à± శిలà±à°ªà±à°²à± à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°à°¦à°¾à°°à±.
à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à° తరà±à°µà°¾à°¤ 1948 లౠà°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°³ బలà°à°à°¾ à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à°®à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à±à°à±à°²à±à°¨à°¿ à°¹à±à°à°²à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± వాసà±à°¤à°µà°¿à°à°¤à°à± ఠసలà±à°¨ సాà°à±à°·à±à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 1950 లౠà°à°¦à°¿ à°¸à±à°à°¾à°²à°¿à°¨à°¿à°¸à±à°à°¿à°à± à°à°³à°¾à°¶à±à°²à°¿ పిలవబడిà°à°¦à°¿. 1960 లలౠà°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à°à±à°¯ సరళà±à°à°°à°£ సమయà°à°²à± à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¿à°µà°¾à°à± ఠవాà°à°à±-à°à°¾à°°à±à°¡à± à°à°³à°¾à°¤à±à°®à° à°à°¦à±à°¯à°®à° à°¬à±à°°à°¸à±à°²à±à°¸à± à°¶à±à°²à°¿ (à°¬à±à°°à°¸à±à°¸à±à°²à±à°¸à± వరలà±à°¡à±à°¸à± à°«à±à°¯à°¿à°°à± à°à°à±à°¸à±âపౠ58 à°ªà±à°°à± à°ªà±à°à±à°à°¬à°¡à°¿à°¨à°¦à°¿) à°ªà±à°°à±à°¤à± à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. 70 - 80 లలౠబà±à°°à±à°à°²à°¿à°à° (à°à±à°à±à°µà°¾ డిపారà±à°à±à°®à±à°à°à± à°¸à±à°à±à°°à±) à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯à° వహిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ శిలà±à°ª à°¶à±à°²à°¿ à°à°§à±à°¨à°¿à° à°§à±à°°à°£à±à°²à°à± à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°²à±à°¦à±. ఠవాసà±à°¤à°µà° à°ªà±à°°à°ªà°à° à°ªà±à°°à°à±à°¯à°¾à°¤ వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°² (à°«à±à°°à°¾à°à°à± à°à±à°¹à±à°°à±, ఠతని à°¡à±à°¯à°¾à°¨à±à°¸à± à°¹à±à°¸à±, à°à±à°¨à± à°¨à±à°µà±à°²à±, à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à± à°¬à±à°«à°¿à°²à±,, à°à°¾à°¨à± పావà±à°¸à°¨à±) పలౠపà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°§à±à°°à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. సమà°à°¾à°²à±à°¨ à°à±à°à± వాసà±à°¤à±à°¶à°¿à°²à±à°ªà±à°² నిరà±à°®à°¾à°£à°¾à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°à±à°¡à°µà°à±à°à± (à°µà±à°²à°¾à°¡à± మలà±à°¨à°¿à°à±, à°à°µà°¾ à°à°¿à°°à°¿à°à°¿à°¨à±, à°à°¾à°¨à± à°à°¾à°ªà±à°²à°¿à°à±).[137]
సాహితà±à°¯à° మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°¾à°·à°²à± à°µà±à°°à°¾à°¸à°¿à°¨ సాహితà±à°¯à°®à± ఠసలà±à°¨ à°à±à°à± సాహితà±à°¯à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¾à°·à°¤à± à°¸à°à°¬à°à°§à° à°²à±à°à±à°à°¡à°¾ à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°µà±à°°à°¾à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°¤à°° సాహితà±à°¯ à°°à°à°¨à°²à± à°à°¾à°¡à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿. à°¨à±à°à°¿ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°¨à±à°à°¡à°¿ సాహితà±à°¯à° à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à±à°à±à°²à± à°µà±à°°à°¾à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¨à± లాà°à°¿à°¨à±, à°à°°à±à°®à°¨à± à°²à±à°¦à°¾ à°à°²à±à°¡à± à°à°°à±à°à± à°¸à±à°²à°¾à°µà±à°¨à°¿à°à±à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°µà±à°°à°¾à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°°à±à°®à°¨à±, à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± పరిపాలన à°¯à±à°à°à°²à± à°à°°à±à°®à°¨à± à°²à±à°¦à°¾ à°à°¸à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± సాహితà±à°¯à°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à° వహిà°à°à± à°°à°à°¨à°²à°¨à± (ది à°à±à°°à°¯à°²à±, ది à°à°¾à°¸à°¿à°²à±) à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± à°à°à°¦à°¿.
లాà°à°¿à°¨à±à°²à± రాసిన à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°à±à°à± à°°à°à°¯à°¿à°¤à°²à± à°à°¾à°¸à±à°®à±à°¸à± à°à°«à± à°ªà±à°°à±à°à± (â 1125), మారà±à°à°¾ à°à°«à± à°à°ªà°µà°¾ (â 1278), à°ªà±à°à°°à± à°à°«à± à°à°¿à°à±à°à± (â 1339), à°à°¾à°¨à± à°¹à±à°¸à± (â 1415), à°¬à±à°¹à°¸à±à°²à°¾à°µà± హసిసà±à°à°à±à°à°¸à±à°à°¿ లాబà±à°à±à°µà°¿à°à± (1461-1510), à°à°¾à°¨à± à°¡à±à°°à°¾à°µà°¿à°¯à°¸à± (1486-1553), తడà±à°¸à± à°¹à°à±à°à± (1525-1600), à°à±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à±à°¸à± à°µà±à°¡à±à°¨à°¿à°¯à°¨à°¸à± à°à°¾à°à°ªà°¾à°¨à°¸à± (1572-1622), à°à°¾à°¨à± à° à°®à±à°¸à± à°à±à°®à±à°¨à°¿à°¯à°¸à± (1592-1670), à°¬à±à°¹à°¸à±à°²à°¾à°µà± బాలà±à°¬à°¿à°¨à± (1621-1688).
13 à°µ శతాబà±à°¦à° à°°à±à°à°¡à°µ à°à°¾à°à°à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±à°²à±à°¨à°¿ à°°à°¾à°à°¸à±à°¥à°¾à°¨à± à°à±à°°à±à°à± à°à°°à±à°®à°¨à± సినాà°à°à±, à°¨à±à°¯à°¾à°¯à°¸à±à°¥à°¾à°¨ సాహితà±à°¯ à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿ (à°°à±à°¨à±à°®à°¾à°°à± వానౠà°à±à°µà±à°à°°à±, à°¹à±à°¨à±à°°à°¿à°à± à°µà±à°¨à± à°«à±à°°à±à°¬à±à°°à±à°à±, à°à°²à±à°°à°¿à°à± à°µà±à°¨à± à°à°à±à°à±à°¨à±à°¬à°¾à°à±, à°°à±à°à°¡à°µ à°µà±à°¨à±à°¸à±à°¸à±à°²à°¾à°¸à±). à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°à±à°à± మధà±à°¯à°¯à±à° à°à°°à±à°®à°¨à± à°à°¾à°·à°¾ సాహితà±à°¯à°¾à°²à°²à± à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°²à±à°®à°¾à°¨à± (à°¡à±à°°à± à° à°à±à°°à±à°®à°¾à°¨à± à°à°¸à± à°¬à±à°¹à±à°®à±à°¨à±), (à°à°¦à°¿ 1401 లౠà°à±à°¹à°¾à°¨à±à°¨à±à°¸à± వానౠà°à±à°ªà± à°à± à°µà±à°°à°¾à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿, à°«à±à°°à°¾à°à°à± à°à°¾à°«à±à°à°¾, మాà°à±à°¸à± à°¬à±à°°à±à°¡à±, à°«à±à°°à°¾à°à°à± à°µà±à°°à±à°«à±à°²à±, à°°à±à°¨à°°à± మారియా à°°à°¿à°²à±à°à±, à°à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°°à°¾à°¸à±, à°à°à°¾à°¨à± à°à°°à±à°µà°¿à°¨à± à°à°¿à°¸à±à°à±, à°à°¤à°°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°à±à°à± సాహితà±à°¯à°, à°ªà±à°°à°¾à°®à°¾à°£à°¿à° à°à±à°à± à°à°¾à°·à°¾à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°²à± à°¬à±à°¬à°¿à°²à± à° à°¨à±à°µà°¾à°¦à°¾à°²à± à°à° à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ పాతà±à°° à°ªà±à°·à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. 13 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à° à°¨à±à°µà°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ " à°ªà±à°¸à°¾à°²à±à°®à±âసౠ" ఠతిపà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°à± à° à°¨à±à°µà°¾à°¦à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 1360 లౠమà±à°¦à°à°¿à°¸à°¾à°°à°¿à°à°¾ à°¬à±à°¬à°¿à°²à± à°ªà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°à±à°à± à°à°¾à°·à°²à± à° à°¨à±à°µà°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1488 లౠమà±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à°à°ªà±à°°à±à°£ à°®à±à°¦à±à°°à°¿à°¤ à°à±à°à± à°¬à±à°¬à°¿à°²à± (à°ªà±à°°à°¾à°à± à°¬à±à°¬à°¿à°²à±) à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°¤à°¿ à°à±à°à± à°¬à±à°¬à°¿à°²à± à° à°¨à±à°µà°¾à°¦à° (à°à±à°°à°¾à°²à±à°¸à± à°¯à±à°à±à° à°¬à±à°¬à°¿à°²à±à°à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿) 1579 - 1593 మధà±à°¯ à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 12 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à±à°¡à±à°à±à°¸à± à°à°¿à°à°¾à°¸à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ ఠతిపà±à°¦à±à°¦ మధà±à°¯à°¯à±à° à°°à°à°¨.
à°à±à°à±-à°à°¾à°· సాహితà±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à° à°à°¾à°²à°¾à°²à±à°à°¾ విà°à°à°¿à°à°à°µà°à±à°à±: మధà±à°¯ à°¯à±à°à° (డాలà±à°®à°¿à°²à± à°à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°²à±); à°¹à±à°¸à±à°à± à°à°¾à°²à° (à°à±à°®à°¾à°¸à± à°¸à±à°à°¿à°¨à± à°à± à°¸à±à°à°¿à°¨à±à°¹à± ââà°à°¾à°¨à± à°¹à±à°¸à±, à°ªà±à°à±à°°à± à°à±à°²à±à°à°¿à°à±à°à±); à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à±à°¦à±à°¯à°® మానవతావాదఠ(à°ªà±à°¡à±à°¬à±à°°à°¡à°¿ à°¹à±à°¨à±à°°à± ది à°¯à°à°à°°à±, à°ªà±à°°à±à°à± à°²à±à°¯à±à°à±, à°µà±à°¨à±à°¸à±à°¸à±à°²à°¾à°¸à± à°¹à±à°à±à°à±, à°à°¾à°¨à± à°¬à±à°²à°¾à°¹à±à°¸à±à°²à°¾à°µà±, డానియలౠà°à°¡à° à°µà±à°²à±à°¸à±à°²à°¾à°µà°¿à°¨à°¾); బారà±à°à± à°à°¾à°²à° (à°à°¾à°¨à± à° à°®à±à°¸à± à°à±à°®à±à°¨à°¿à°¯à°¸à±, à°à°¡à°®à± వాà°à±à°²à°¾à°µà± మిà°à±à°¨à°¾ à°à°à±à°°à°¾à°¡à±à°µà°¿à°à±, à°¬à±à°¡à±à°°à°¿à°à± à°¬à±à°°à°¿à°¡à±à°¡à±à°²à±, à°à°¾à°¨à± à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°¸à±à°à± à°¬à±à°à°¾à°µà±âà°¸à±à°à±); 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°ªà±à°°à°¥à°®à°¾à°°à±à°§à°à°¾à°à°à°²à± విలావౠమà°à±à°à± à°à±à°°à°¾à°®à±à°°à°¿à°¯à°¸à±, à°à°°à±à°²à± à°¹à±à°¨à°à± à°®à°à°¾, à°à°°à±à°²à± à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°°à± à°à°°à±à°¬à±à°¨à±, à°à°°à±à°²à± హవà±à°²à°¿à°à±à°à± à°¬à±à°°à±à°µà±âà°¸à±à°à±, à°¬à±à°à±à°¨à°¾ à°¨à±à°®à±à°à±à°µà°¾, à°à°¾à°¨à± à°à°²à±à°²à°°à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°à°¾à°à±à°à±à°à°¨à± à°à±à°²à±), 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°¦à±à°µà°¿à°¤à±à°¯à°¾à°°à±à°§à°à°²à± à°à°§à±à°¨à°¿à° సాహితà±à°¯à° (à°à°¾à°¨à± à°¨à±à°°à±à°¡à°¾, à° à°²à±à°¯à°¿à°¸à± à°à°¿à°°à°¾à°à±, విà°à±à°à°°à± à°¡à±à°à±, à°à°¾à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°µà±à°°à°¿à°à±à°²à°¿à°à±, à°à±à°²à°¿à°¯à°¸à± à°à±à°¯à°°à±, à°¸à±à°µà°¾à°à±à°ªà±à°²à±à°à± à°¸à±à°à±); à°à°à°à°°à±à°µà°¾à°°à± à°à°¾à°²à°à°²à± (à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¾à°ªà±à°à±, à°à°¾à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¹à±à°¸à±à°¸à±à°à±, విà°à±à°à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¨à±à°à±à°µà°¾à°²à±, à°à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¸à±à°«à±à°°à±à°à±, à°à°¿à°°à°¿ à°µà±à°²à±à°à°°à±, à°µà±à°²à°¾à°¦à°¿à°®à°¿à°°à± à°¹à±à°²à°¨à±); à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à°, à°ªà±à°°à±à°à± à°¸à±à°ªà±à°°à°¿à°à°à± (à°à±à°¸à±à°«à± à°¸à±à°à±à°°à±à°à±, à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°²à± హబలà±, మిలనౠà°à±à°à°¦à±à°°, à°à°°à±à°¨à±à°à±à°à± లసà±à°à°¿à°à±, వాà°à±à°µà°¾à°µà± హావà±à°²à±, పావà±à°²à± à°à±à°¹à±à°à±, à°à°µà°¾à°¨à± à°à±à°²à°¿à°®à°¾); à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± తరà±à°µà°¾à°¤ రిపబà±à°²à°¿à°à± (à°à°µà°¾à°¨à± మారà±à°à°¿à°¨à± à°à°¿à°°à°¾à°¸à±, మిà°à°²à± à°µà±à°¯à±à±à°à±, à°à°¾à°à°¿à°®à± à°à±à°ªà±à°²à±, పాà°à±à°°à°¿à°à± à°à°°à±à°¡à±à°¡à°¿à°à±, à°à±à°à±à°°à±à°¨à°¾ à°à±à°à±à°à±à°µà°¾) సాహితà±à°¯à°.
à°à±à°²à°¿à°¯à°¸à± à°«à±à°¸à°¿à°à±, మిలà±à°¨à°¾ à°à±à°¸à±à°¨à±âà°¸à±à°à°¾, à°«à±à°°à±à°¡à°¿à°¨à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à±à°¤à±à°à°¾ à°ªà±à°°à°®à±à° à°à°°à±à°¨à°²à°¿à°¸à±à°à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°à±à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¸à±à°«à±à°°à±à°à± మాతà±à°°à°®à± à°à±à°à± à°°à°à°¯à°¿à°¤à°à°¾ సాహితà±à°¯à°à°²à± à°¨à±à°¬à±à°²à± బహà±à°®à°¤à°¿à°¨à°¿ à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. à°à°¾à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± హాసà±à°à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°¯à±à°¦à±à°§à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à° హాసà±à°¯ నవల " ది à°à±à°¡à± à°¸à±à°²à±à°à±à°°à± à°¸à±à°à±à°µà± " à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à° à°¨à±à°µà°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à±à°à± à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°à°à°¾ à°à±à°à± సాహితà±à°¯à°à°²à± à°à°°à°¿à°¤à±à°° à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 1956 - 1957 లౠవరà±à°£ à°à°¿à°¤à±à°°à°à°à°¾ " ది à°à±à°¡à± à°¸à±à°²à±à°à°°à± à°¸à±à°à°µà±âà°¸à±à°à± "à°à°¾ à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. లౠà°à°°à±à°²à± à°¸à±à°à±à°à±à°²à°¿ à°à±à°¤ ఠలవాà°à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. మిలనౠà°à±à°à°¦à±à°° " ది à° à°¨à±à°¬à±à°¯à°°à±à°¬à±à°²à± à°²à±à°à±à°¨à±à°¸à± à°à°«à± à°¬à±à°¯à°¿à°à°à± ", à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¾à°ªà±à°à± వారౠనà±à°¯à±à°à±âà°¸à±à°¤à± వసà±à°¤à°¾à°°à°à°à°¾ à° à°¨à±à°µà°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à±à°à± à°ªà±à°¸à±à°¤à°à°¾à°²à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°«à±à°°à°¾à°à°à± à°à°¾à°«à±à°à°¾ à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± లిà°à°°à°°à± ఠవారà±à°¡à± à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¨à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[140]
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°à±à°°à°à°¥à°¾à°²à°¯à°¾à°² à°¨à±à°à±à°µà°°à±à°à± à°à°à°¦à°¿.[141] à°¬à±à°°à±à°à±à°¯à±à°à± à°à°¾à°à°ªà±à°²à±à°à±à°¸à± (à°à±à°²à±à°®à±à°¨à°¿à°¨à°)లౠà°à°¨à±à°¨ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°²à±à°¬à±à°°à°°à± దాని à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
à°à±à°à±à°²à± à° à°£à°à°¿à°µà±à°¤à°à± à°à±à°°à±à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à±, à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°²à± à° à°£à°à°¿à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à±à°à± సాహితà±à°¯à°, à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ పాతà±à°° à°ªà±à°·à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. à° à°°à±à°à°¡à± à°¸à°à°¦à°°à±à°à°¾à°²à°²à± 19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°°à°à°à°à°²à±, 1960 లలౠà°à±à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°¸à±à°µà±à°à±à° à°à±à°¸à° à°ªà±à°°à°¾à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ వారి సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° సాహితà±à°¯ à°à±à°·à°¿à°¨à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ à°à° విశà±à°µà°¾à°¸à°ªà°¾à°¤à±à°°à°®à±à°¨, à°°à°¾à°à°à±à°¯ à° à°µà°à°¾à°¹à°¨à°à°² à°¦à±à°¶à°.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°¸à°à°à±à°¤à° మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°¸à°à°à±à°¤ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à° à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°°à±à°à°¿ à°¶à±à°²à±à°à°¾à°²à°¤à± à°à°°à°à°à° ఠయిà°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿ à°®à±à°¦à°à°¿ సాà°à±à°·à±à°¯à° 10 - 11 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¸à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. వివరణతౠà°à±à°¡à°¿à°¨à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨à°¦à°¿, à° à°¤à±à°¯à°à°¤ విధà±à°¯à°¤à°¤à± à°¸à°à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°§à±à°¯à°¾à°¤à±à°®à°¿à° పాà°à°à°¾ 1050 à°¨à±à°à°¡à°¿ "హాసà±à°ªà±à°¡à±à°¨à± à°ªà±à°®à°¿à°²à°à± నౠ" (à°¦à±à°µà±à°¡à°¾ మామà±à°¦ దయ à°à±à°ªà°¿à°à°à±) పాఠà°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 1250 నాà°à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ "శవతి వాà°à±à°²à±à°µà±" (à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°µà±à°¨à±à°¸à±à°¸à±à°²à°¾à°¸à±), "à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°µà±à°¨à±à°¸à±à°¸à±à°²à°¾à°¸à± à°à±à°°à±à°²à±" ఠనౠపాఠపà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°¤à°¾à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[142] à°¦à±à°¨à°¿ à°®à±à°²à°¾à°²à°¨à± 12 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à°¨à±à°à±à°¨à°µà°à±à°à±. à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à° à°°à±à°à± వరà°à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨ మతపరమà±à°¨ పాà°à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°¦à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 1918 లౠà°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°¾à°à± à°¦à±à°¶à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°à°ªà°¿à°à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°°à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°¤à° à°à°¥à°°à±à°¡à± లారà±à°¡à±, " à°¦à±à°µà±à°¡à°¾ మామà±à°¦ దయ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¡à± " à°ªà±à°°à°¾à°à± à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± ఠడాలà±à°¬à°°à±à°à±à°¸, à°ªà±à°°à±à°à± బిషపౠ956 - 997 మదà±à°¯ à°à±à°µà°¿à°à°à°¾à°¡à°¨à°¿ à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[143]
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°à±à°²à± à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ బరà±à°à± à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°à°, à°°à±à°®à°¨à°¿à°à± à°à°§à±à°¨à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°à±à°¤à°, à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾, à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¾, సిలà±à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°¾à°¨à°ªà°¦ à°¸à°à°à±à°¤à°à°²à± à°¸à°à°à±à°¤ à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à°¸à°à°ªà°¦ నిà°à±à°·à°¿à°ªà±à°¤à°®à± à°à°à°¦à°¿. à°à±à°¤à±à°°à°¿à°® à°¸à°à°à±à°¤à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à° à°à°¾à°²à°à°²à± à°à±à°à± à°¸à°à°à±à°¤à°à°¾à°°à±à°²à±, à°¸à±à°µà°°à°à°°à±à°¤à°²à± తరà°à±à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à±à°¯ à°¨à±à°¤à±à°¯à°¾à°² à°à°¾à°¨à°ªà°¦ à°¸à°à°à±à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à°¾à°°à±. (à°à°¦à°¾. à°ªà±à°²à±à°à°¾, à°à°¦à°¿ à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿). బారà±à°à± à°¯à±à°à°à°²à± à°à°¡à° మిà°à±à°¨à°¾, à°à°¾à°¨à± à°¡à°¿à°¸à±à°®à°¾à°¸à± à°à±à°²à±à°à°, à°à°¾à°¨à± వాà°à±à°²à°¾à°µà± à° à°à°à±à°¨à°¿à°¨à± à°¸à±à°à°¾à°®à°¿à°à±, à°à°¿à°°à°¿ à° à°à°à±à°¨à°¿à°¨à± à°¬à±à°à°¡à°¾, à°à°¾à°¨à± à°à±à°°à°¿à°à°¿à°à±à°²à± à°µà°à°¹à°¾à°²à±, à°à±à°¸à±à°«à± మిసà±à°²à°¿à°µà±à°à±à°à±, à°¹à±à°¨à±à°°à°¿à°à± à°¬à±à°¬à°°à±, à° à°à°à±à°¨à°¿à°¨à± à°°à±à°à±à°à°¾, à°«à±à°°à°à°à°¿à°¸à±à°à± à°à±à°µà±à°°à± à°°à°¿à°à±à°à°°à±, à°«à±à°°à°à°à°¿à°¸à±à°à± à°¬à±à°°à°¿à°à±à°¸à°¿, à°à°¾à°¨à± లడిసà±à°²à±à°µà± à°¡à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°°à±à°®à°¾à°à°à°¿à°¸à°¿à°à°à°²à± à°¸à±à°à±à°¤à°¾à°¨à°¾, à°à°à°à±à°¨à°¿à°¨à± à°¡à±à°µà±à°°à±à°°à°¾à°à±, à°à°¸à±à°à°¾à°µà± మహà±à°²à±à°°à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°¸à±à°à±, లియà±à°¸à± à°à°¾à°¨à°¸à°¿à°à±, à°¬à±à°¹à°¸à±à°²à°¾à°µà± మారà±à°à°¿à°¯à±à°¸à±, విà°à±à°¸à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°¨à±à°µà°¾à°à±, à°à±à°¡à±à°¨à±à°à± à°«à°¿à°¬à±à°à±, à° à°²à±à°¯à°¿à°¸à± హబా, విà°à±à°à°°à± à°à°²à±à°®à°¾à°¨à±, à°à°°à±à°µà°¿à°¨à± à°·à±à°²à±à°¹à±à°«à±à°«à±, పావà±à°²à± హాసà±, à°à±à°¸à±à°«à± à°¬à±à°¹à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°«à±à°¸à±à°à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±à°à°§à±à°¨à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°à±à°¤à°à°²à± మిలà±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°à°¬à±à°²à°¾à°à±, à°ªà±à°à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. సమà°à°¾à°²à±à°¨ శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°à±à°¤à°à°²à± à°à°¬à±à°¨à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.
à°ªà±à°°à°à±à°¯à°¾à°¤ à°¸à°à°à±à°¤ విదà±à°µà°¾à°à°¸à±à°²à±, à°µà±à°¯à°¾à°à±à°¯à°¾à°¤à°²à±, నిరà±à°µà°¾à°¹à°à±à°²à°²à± à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°·à°¿à°à± à°¬à±à°à°¡, రాఫà±à°²à± à°à±à°¬à°¾à°²à°¿à°à±, à°à°¾à°¨à± à°à±à°¬à°¾à°²à°¿à°à±, à°¡à±à°µà°¿à°¡à± పాపà±à°ªà°°à±, à°à°²à°¿à°¸à± à°¹à±à°°à±à°à±-à°¸à±à°®à±à°®à±à°°à±, à°°à±à°¡à±à°²à±à°«à± à°¸à±à°°à±à°à°¿à°¨à±, à°¹à±à°¨à±à°°à°¿à°à± విలà±à°¹à±à°²à±à°®à± à°à°°à±à°¨à°¸à±à°à±, à°à°à°¾à°à°°à± à°¸à±à°µà°¿à°à±à°µà°¿à°à±, వాà°à±à°µà°¾à°µà± à°¨à±à°¯à±à°®à°¾à°¨à±, à°µà±à°°à°¾à°à±à°µà± à°à°¾à°²à°¿à°à±, à°à°¾à°°à±à°²à± à° à°¨à±à°à±à°°à±à°²à±, à°à±à°°à± à°¬à±à°²à±à°¹à±à°²à°¾à°µà±à°à±, à°µà±à°à±à°¸à±à°à± à°à±à°²à°¿à°¯à°¾, à°à°®à±à°®à°¾ à°¡à°¿à°¸à±à°à°¿à°¨à±à°µà°¾, మాà°à±à°¡à°¾à°²à±à°¨à°¾ à°à±à°à±à°¨à°¾, à°°à±à°¡à°¾à°²à±à°«à± à°«à°¿à°°à±à°à±à°¸à±à°¨à±, à°à±à°²à°¿à°¯à°¸à± à°«à±à°¯à±à°à±à°à± (à°¬à±à°°à°¾à°¸à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°¡à±), à°à°°à±à°²à± à°¸à±à°µà±à°¬à±à°¡à°¾, à°à°°à°¿à°à± à°µà±à°²à±à°«à±âà°à±à°¯à°¾à°à°à± à°à±à°°à±à°¨à±âà°à±à°²à±à°¡à± (à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°° à°¸à°à°à±à°¤à°), రాలà±à°«à± à°¬à±à°¨à°¾à°à±à°à°¿, à°°à±à°¡à°¾à°²à±à°«à±à°«à± à°«à±à°°à°¿à°, à°à°¸à±à°à°¾à°°à± à°¨à±à°¦à±à°¬à°²à± (à°à°ªà±à°°à±à°à±à°à°¾), à°à°¾à°¨à± హమà±à°®à±à°°à±, à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¾à°à± (పాపà±), à°à°¾à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± à°à±à°à±à°à±, మిరà±à°¸à±à°²à°¾à°µà± విà°à±à°¸à± (à°à°¾à°à±), à°à°°à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°²à± (à°à°¾à°¨à°ªà°¦).
à°à±à°à± à°¸à°à°à±à°¤à° à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à±, à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¯à±à°à°¨à°à°°à°à°à°¾ à°à°à°¡à±à°µà°¿ ఠని పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[144] à°°à±à°®à°¨à°¿à°à±, à°à°§à±à°¨à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°à±à°¤à°à°²à± సహà°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°®à±à°¨ విధానఠà°à±à°¨à°¸à°¾à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°à±à°à± à°¸à°à°à±à°¤ à°°à°à°¨à°²à± à°¸à±à°®à±à°à°¨à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°¨ ది బరà±à°à±à°°à±à°¡à± à°¬à±à°°à±à°¡à±, à°à°.à°. à°µà±à°²à°¾à°¸à±à°à±, à°¡à±à°µà±à°°à±à°°à°¾à°à± à°¨à±à°¯à± వరలà±à°¡à± సిà°à°«à±à°¨à±, à°°à±à°¸à°²à±à°, à°¸à±à°²à°¾à°µà±à°¨à°¿à°à± à°¨à±à°¤à±à°¯à°¾à°²à±, à°à°¨à°à±à°à± సిà°à°«à±à°¨à°¿à°¯à±à°à±à°à°¾, à°¸à°à°à±à°¤ నాà°à°à°¾à°²à°à±, à°ªà±à°¨ à°à°¦à°¹à°°à°¿à°à°à°¿à°¨à°µà°¨à±à°¨à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°¦à±à°¶à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°¸à°à°à±à°¤ à°à°¤à±à°¸à°µà°, à°ªà±à°°à±à°à± à°¸à±à°ªà±à°°à°¿à°à°à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à± à°à°«à± à°à±à°²à°¾à°¸à°¿à°à°²à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°à±, సిà°à°«à±à°¨à± à°à°°à±à°à±à°¸à±à°à±à°°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
ధియà±à°à°°à± మారà±à°à±
à°à±à°à± థియà±à°à°°à± à°®à±à°²à°¾à°²à± మధà±à°¯ à°¯à±à°à°¾à°²à°²à± à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à±à°¤à°¿à°à± à°à°¾à°²à° సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° à°à±à°µà°¿à°¤à°à°²à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. 19 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± థియà±à°à°°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°®à±à°²à±à°à±à°²à±à°ªà± à°à°¦à±à°¯à°®à°à°²à± à°à° à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ పాతà±à°° à°ªà±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ 20 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à°¦à°¿ à°à°§à±à°¨à°¿à° à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± థియà±à°à°°à± à°à°³à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 1950 à°² à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± ఠసలà±à°¨ à°à±à°à± సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° à°¦à±à°à±à°µà°¿à°·à°¯à° à°µà±à°²à±à°à±à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. లాà°à°°à±à°¨à°¾ à°®à°à°¿à°à°¾ (à°®à±à°¯à°¾à°à°¿à°à± లాà°à°¤à°°à±à°¨à±) ఠనౠపà±à°°à± à°ªà±à°°à°à±à°¯à°¾à°¤ à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°, à°°à°à°à°¸à±à°¥à°² దరà±à°¶à°à±à°¡à± à° à°²à±à°«à±à°°à±à°¡à± రాడà±à°à± à°°à±à°ªà°à°²à±à°ªà°¨à°à°¾ à°à±à°°à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à± ఫలితà°à°à°¾ à°à°à±à°°à±à°²à±, à°¨à±à°¤à±à°¯à°¾à°²à±, à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à° à°à°µà°¿à°¤à°¾ పదà±à°§à°¤à°¿à°²à± à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯à°à°à°¾ à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ మలà±à°à±à°®à±à°¡à°¿à°¯à°¾ à°à°°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à±à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.
à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°à±à°à± నాà°à°à° à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¾à°ªà±à°à± నాà°à°à° à°à°°à±.à°¯à±.à°à°°à±. "à°°à±à°¬à±à°à±" ఠనౠపదానà±à°¨à°¿ పరిà°à°¯à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.
à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à± మారà±à°à±
1890 à°² à°¦à±à°µà°¿à°¤à±à°¯à°¾à°°à±à°§à°à°²à± à°à±à°à± సినిమాà°à±à°à±à°°à°«à± à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. నిశà±à°¶à°¬à±à°¦ à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°²à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à° నాà°à°à° ది బిలà±à°¡à°°à± à°à°«à± ది à°à±à°à°ªà±à°²à±, సాà°à°à°¿à°, à°¶à±à°à°à°¾à°°à°à°°à°¿à°¤ à°à°¿à°¤à±à°°à° (ఠసమయà°à°²à± వివాదాసà±à°ªà°¦à°®à±à°¨, వినà±à°¤à±à°¨à°®à±à°¨) à°¡à±à°°à°¾à°®à°¾ à°à°°à±à°à°¿à°à°¾à°¨à± à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°µà± à°®à°à±à°à°¾ దరà±à°¶à°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[145] à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°à± à°¸à±à°à°¡à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°¶à°à° à°à°¾à°²à°¾ నిరà±à°®à°¾à°£à°¾à°¤à±à°®à°à°®à±à°¨à°¦à°¿. à° à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°°à°à°à°¾à°²à±à°²à± à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ మారà±à°à°¿à°¨à± à°«à±à°°à°¿à°à± à°²à±à°¦à°¾ à°à°¾à°°à±à°²à± లామాà°à± హాసà±à°¯ à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à± à°à°à°¡à±à°µà°¿. ఠయితౠఠà°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯à°à°à°¾ నాà°à°à±à°¯ సినిమాలౠమరిà°à°¤ ఠధిà°à°à°à°¾ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. à° à°¤à±à°¯à°à°¤ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°²à± à°à±à°¸à±à°à°¾à°µà± à°®à°à°¾à°à± à°¶à±à°à°à°¾à°° నాà°à°à° à°à°à±âà°¸à±à°à°¸à±, à°à±à°¸à±à°«à± à°°à±à°µà±âà°¨à±à°¸à±à°à± à°°à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°¶à±à°à°à°¾à°° à°à°¿à°¤à±à°°à° ది రివరౠà°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
1940 లౠ- 1950 à°² నాà°à°¿à°à°¿ నాà°à±à°² à°à°à±à°°à°®à°£, à°ªà±à°°à°¾à°°à°à° à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ వాసà±à°¤à°µà°¿à° à°¸à±à°·à°²à°¿à° à°à°¾à°µà°à°¾à°²à°¾à°²à°¨à± నాà°à°à±à°¯à°¤à°à°¾ à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°à°°à± వావà±à°°à°¾ à°à±à°à°¤à°¿à°¤à±, à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°¶à°¿à°à± à°à±à°ªà± à°à°¿à°¤à±à°°à° " à°®à±à°¨à± వితà±à°à± విà°à°à±à°¸à± " à°à±à°¸à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à± లౠ1946 లౠపాలà±à°®à±â à°¡à°¿ à°à°°à± ఠవారà±à°¡à±à°¨à± à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°°à±à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°¨à± à°µà°à°à°¿ à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°¿à°¤à±à°° నిరà±à°®à°¾à°¤à°²à°à± à° à°¤à±à°¯à±à°¤à±à°¤à°® యానిమà±à°à°¡à± à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°¤à± à°à±à°à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°à° à°à±à°¤à±à°¤ à°¶à°à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°²à°¤à± à°à° మారà±à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°¡à± (à°à°³à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ ఠసాధారణమà±à°¨ వినà±à°²à±à°à± à°à±à°à°à± ("à° à°¡à±à°¡à±à°²à± à°à°¨à±à°µà±à°¨à±à°·à°¨à±" )à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à° à°à°¿à°¤à±à°°à° 1958 లౠ"ది à°«à°¬à±à°²à°¸à± వరలà±à°¡à± à°à°«à± à°à±à°²à±à°¸à± à°µà±à°°à±à°¨à±" ఠనౠపà±à°°à±à°¤à± à°à°à°à±à°²à°à°¾à°·à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°²à± à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ యానిమà±à°·à°¨à±âతౠà°à°²à°¿à°¸à°¿ à°¨à°à±à°²à± à°¨à°à°¿à°à°à°¿à°¨ నాà°à°à°. à°à°¿à°°à°¿ à°à±à°°à±à°à°à°¾ à°à°§à±à°¨à°¿à° పపà±à°ªà±à°à± à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°¡à±.[146] యానిమà±à°à±à°¡à± à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°² బలమà±à°¨ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¦à°¿ (à°à±à°¦à±à°¨à±à°à± మిలరౠà°à°¿à°¤à±à°°à° à°®à±à°²à± à°®à±à°¦à°²à±à°¨à°µà°¿)à°à°°à°à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 1950 à°² à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± మరà±à° à°à±à°à± సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° à°¦à±à°à±à°µà°¿à°·à°¯à° à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à± లాà°à°¤à°°à±à°¨à°¾ మాà°à°¿à°à°¾ ("ది à°®à±à°¯à°¾à°à°¿à°à± లాà°à°¤à°°à±à°¨à±") ఠనౠపà±à°°à±à°¡à°à±à°·à°¨à± à°à°²à°¿à°ªà°¿ థియà±à°à°°à±, à°¡à±à°¯à°¾à°¨à±à°¸à±, à°«à°¿à°²à±à°®à±, à°à°µà°¿à°¤à°¾ పదà±à°§à°¤à°¿à°²à±, à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯à°à°à°¾ à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ మలà±à°à±à°®à±à°¡à°¿à°¯à°¾ à°à°°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à± (à°ªà±à°¨ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨ థియà±à°à°°à± విà°à°¾à°à°à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿)à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.
1960 à°µ దశà°à°à°²à± à°à±à°à± à°¨à±à°¯à± à°µà±à°µà± ( à°à±à°à±à°¸à±à°²à°¾à°à± à°¨à±à°¯à± à°µà±à°µà±) à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°°à°¶à°à°¸à°²à°¨à± à° à°à°¦à±à°à±à°à°¦à°¿. à°à°²à±à°®à°¾à°°à± à°à±à°²à±à°¸à±, à°à°µà°¾à°²à±à°¦à± షారà±à°®à±, à°µà±à°à±à°à±à°à± à°à°¾à°¸à±à°¨à±, à°à°µà°¾à°¨à± పాసరà±, à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°à±à°®à°¿à°¡à±à°à±, à°à±à°°à°¾à°à± à°¹à±à°°à±à°à±, à°à±à°°à°¾à°à± à°à°¾à°à±à°¬à°¿à°¸à±à°à±, à°à°¾à°¨à± à°¨à±à°®à±à°à±, à°à°°à±à°¸à±à°²à°¾à°µà± పాపà±à°¸à±à°à± à°®à±à°¦à°²à±à°¨à°µà°¾à°à°¿à°²à± à°à°¦à°¿ à°®à±à°¡à°¿à°ªà°¡à°¿ à°à°à°¦à°¿. à° à°à°¦à±à°¯à°®à°à°²à± సినిమాలౠపà±à°¡à°µà°¾à°à°¿, తరà°à±à°à°¾ à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à±à°à°¿à°¨ à°¸à°à°à°¾à°·à°£à°²à°¤à±, నలà±à°ªà± à°¤à±à°²à±à°ªà±à°²à±, à° à°¸à°à°¬à°¦à±à°§ హాసà±à°¯à°, à°¨à°à±à°² à°ªà±à°°à°µà±à°¤à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¡à±à°°à±à°à±à°à°°à±à°²à± à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à±à°¤à±à°°à°¿à°® ఠమరిఠలà±à°à±à°à°¡à°¾ సహఠవాతావరణానà±à°¨à°¿ à°à°¾à°ªà°¾à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¾à°°à±. 1960 లౠపà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¤ 1970 à°² à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± దరà±à°¶à°à±à°¡à± à°«à±à°°à°¾à°à°à°¿à°·à±à°à± à°µà±à°²à°¾à°¸à°¿à°²à± మానà±à°¯à±à°¸à±à°à±à°°à°¿à°ªà±à°à±, à°²à±à°¤à±à°¨ మానసిఠà°à°¾à°µà°, ఠసాధారణమà±à°¨ ఠధిఠనాణà±à°¯à°¤ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à°³à°²à°¤à± à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°¯à°¨ సినిమాలౠమారà±à°à±à°à°¾ à°²à°à°°à±à°µà°¾, à°à°¡à±à°²à°¿ à°µà±à°¸à±à°²à±, ("à°¬à±à°¸à± à°¯à±à°à±à° à°²à±à°¯") à° à°¡à±à°²à±à°¹à±à°¡à± à°à±à°à± సినిమానౠà°à°³à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ శిà°à°°à°¾à°à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à°¾à°¯à°¿. 1998 లౠà°à±à°à± à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°° విమరà±à°¶à°à±à°²à±, à°ªà±à°°à°à±à°°à°£à°à°°à±à°¤à°² à°ªà±à°°à°¤à°¿à°·à±à° ాతà±à°®à°à°®à±à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à° "మారà±à°à±à°à± లాà°à°°à°¾à°µà°¾" à°à°²à±-à°à±à°®à± à°¬à±à°¸à±à°à± à°à±à°à± à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à°à°à°¾ à°à°à± à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°à±à° à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯à°à°à°¾ బాà°à°¾ à°¤à±à°²à°¿à°¸à°¿à°¨ à°°à°à°¯à°¿à°¤ à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°à±à°µà°¾à°¨à±à°®à°à±à°°à± (à°ªà±à°¨ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°à±à°à± "à°²à°à±à°°à°¿à°¨à°¾ మాà°à°¿à°à°¾ "తౠà°à°²à°¿à°ªà°¿ à°µà±à°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°µà°¿à°¤à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à±)à°à° à°à°¿à°¤à±à°°à°¨à°¿à°°à±à°®à°¾à°¤, à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°¡à±à°à°¾ రాణిà°à°à°¾à°¡à±. ఠతనౠపà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ పలà±à°µà±à°°à± à°à°³à°¾à°à°¾à°°à±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à°¿à°¨ à°à°¯à°¨ యానిమà±à°·à°¨à±à°²à± మాధà±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à°¾à°¯à°¿.[147]
à°à°¡à±à°°à± & à°à±à°²à±à°¸à± ది షాపౠà°à°¨à± à°®à±à°¯à°¿à°¨à± à°¸à±à°à±à°°à±à°à± (1965), à°®à±à°¨à±à°à±à°²à± à°à±à°²à±à°à±à°²à± వాà°à±à°¡à± à°à±à°°à±à°¨à±à°¸à± (1967), à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°µà±à°°à±à°°à°¾à°à± à°à±à°²à°¿à°¯ (1996) (à°à°¤à±à°¤à°® విదà±à°¶à± à°à°¾à°·à°¾ à°à°¿à°¤à±à°°à° à°à±à°¸à° à° à°à°¾à°¡à±à°®à°¿ ఠవారà±à°¡à± à°à±à°²à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿) à°à°°à±à°à±à°°à± నామినà±à°·à°¨à± à°ªà±à°à°¦à°¾à°°à±: లవà±à°¸à± à°à°«à± à° à°¬à±à°²à±à°à°¡à± (1966), à°«à±à°°à± మానà±'సౠబాలౠ(1968), మౠసà±à°µà±à°à± లిà°à°¿à°²à± విలà±à°à± (1986), ది à°à°²à°¿à°®à±à°à°à°°à± à°¸à±à°à±à°²à± (1991), à°¡à°¿à°µà±à°¡à±à°¡à± విలౠఫాలౠ(2000), à°à±à°²à°°à± (2003).
à°à±à°à± లయనౠà°à°¿à°¤à±à°° విà°à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°à±à°à± ఠవారà±à°¡à±à°²à°¨à± à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. à°¹à±à°°à±à°¬à°°à±à°à± à°²à±à°®à±, à°à°°à±à°²à± à°°à±à°¡à°¨à±, లిబà±à°¸à±à°¸à± à°¸à±à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°à±à°µ (à°à±à°°à°¿à°¸à±à°®à°¸à± సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°¿à°¤à±à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ " à°¤à±à°°à± à°¨à°à±à°¸à± ఫరౠసిà°à°¡à±à°°à±à°²à±à°²à°¾ " à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ నారà±à°µà±à°²à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿) à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à±à°à± à°¨à°à±à°²à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°ªà±à°°à±à°à±à°²à±à°¨à°¿ బారà±à°°à°¾à°à°¡à±à°µà± à°¸à±à°à±à°¡à°¿à°¯à± à°¦à±à°¶à°à°²à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°° à°¸à±à°à±à°¡à°¿à°¯à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à± పలౠపà±à°°à°®à±à° à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°¨à± à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°µà±à°¨ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°à°°à±à°ªà°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¥à°®à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[148] à°¬à±à°°à±à°²à°¿à°¨à±, à°ªà±à°¯à°¾à°°à°¿à°¸à±, వియనà±à°¨à°¾à°²à± à°²à°à°¿à°à°à°¨à°¿ à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à°¿à°¤à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¿à°¤à±à°°à°¨à°¿à°°à±à°®à°¾à°¤à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±à°à± à°µà°à±à°à°¾à°°à±. 2006 à°à±à°®à±à°¸à± బాà°à°¡à± à°à°¿à°¤à±à°°à° à°à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¨à± రాయలౠà°à±à°¸à° à°à°¾à°°à±à°²à±à°µà± à°µà±à°°à± à°¨à°à°°à° à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[149]
à°à°¾à°°à±à°²à±à°µà± à°µà±à°°à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨à°¦à°¿ à°à°¦à°¿ మధà±à°¯, à°¤à±à°°à±à°ªà± à°à°°à±à°ªà°¾, à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°° à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿à°²à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à±à°¸à± à°«à±à°«à°¿à°¯à±à°«à±à°¸à±à°à±, à°à°¿à°¹à±à°²à°¾à°µà°¾ à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°¡à°¾à°à±à°¯à±à°®à±à°à°à°°à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à±, వనౠవరలà±à°¡à± ఫిలిఠఫà±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à±, à°à±à°²à±à°¨à± ఫిలిఠఫà±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à±, à°«à±à°°à±à°·à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à± à°®à±à°¦à°²à±à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à±à°¤à±à°¸à°µà°¾à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
మాధà±à°¯à°®à° మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à° à°ªà±à°°à°à°¾à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯ à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à°¨à±à° పాతà±à°°à°¿à°à±à°¯à±à°²à±, మాధà±à°¯à°®à°¾à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°à°à±à°à±à°µ à°¸à±à°µà±à°à±à°à°¨à± à°ªà±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. నాà°à±à°¯à°¿à°à°, à°à°¾à°¤à±à°¯à°¹à°à°à°¾à°°à°, à°à±à°à± à°à°à±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à±à°²à°à°à°¿à°à°à°¡à° à°µà°à°à°¿ à°°à°à°¨à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ మాతà±à°°à°®à± పరిమితà±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. 2017 లౠరిపà±à°°à±à°à°°à±à°²à± వితà±à°à± à°¬à±à°°à±à°¡à°°à±à°¸à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°«à±à°°à±à°¡à°®à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à±à°²à± à°à°¦à°¿ 23 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± నిలిà°à°¿à°à°¦à°¿.[150] à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± à°°à±à°¡à°¿à°¯à± à°«à±à°°à± à°¯à±à°°à±à°ªà±, à°°à±à°¡à°¿à°¯à± లిబరà±à°à± à°²à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à°µà±à°à±à°·à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ వారà±à°¤à°¾ à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à° à°à°¿.వి. à°¨à±à°µà°¾.[151] à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°à±à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ విశà±à°µà°¸à°¨à±à°¯ వారà±à°¤à°² à°µà±à°¬à±à°ªà±à°à± సి.à°à°¿.24.సిà°à±à°¡à±, à°à°¦à°¿ à°à±à°à± à°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à±à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¤à±à°¯ పబà±à°²à°¿à°à± à°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à± à°¸à±à°µà°²à°¤à± - 24-à°à°à°à°² à°¨à±à°¯à±à°¸à± à°à°¾à°¨à°²à± సిà°à°¿ 24 à°à°à°¦à±à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[152] à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à±à°à± à°°à±à°¡à°¿à°¯à±, à°à±à°à± à°¨à±à°¯à±à°¸à± à°à°à±à°¨à±à°¸à± à°µà°à°à°¿ à°à°¤à°° à°¸à±à°µà°²à± à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¿à°µà°¿ à°¨à±à°µà°¾, à°à°¿à°µà°¿ à°ªà±à°°à°¿à°®à°¾, à°à°¿.వి. బారà±à°°à°¾à°à°¡à± à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± à°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à± à°¸à±à°µà°²à± à°à±à°¡à°¾ à°à°¾à°²à°¾ à°à°¨à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¾à°¯à°¿. à°à°¿à°µà°¿ à°¨à±à°µà°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à°¨à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± వారà±à°¤à°¾à°ªà°¤à±à°°à°¿à°à°²à± బాà°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¾à°¯à°¿. à°à°¤à±à°¤à°® à° à°®à±à°®à°à°¾à°² సాధిà°à°à°¿à°¨ à°°à±à°à±à°µà°¾à°°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ వారà±à°¤à°¾à°ªà°¤à±à°°à°¿à°à°²à°²à± à°¬à±à°¸à±à°¸à±à°à± (à°¸à°à°à± 1.15 మిలియనౠరà±à°à±à°µà°¾à°°à± పాఠà°à±à°²à±), మాలాడా à°«à±à°°à°à°à± à°¡à°¿.à°à°¨à±.à°.à°à°¸à±. (à°¸à°à°à± 752,000 à°°à±à°à±à°µà°¾à°°à± పాఠà°à±à°²à±), à°ªà±à°°à°µà°¾ (à°¸à°à°à± 260,00 à°°à±à°à±à°µà°¾à°°à± పాఠà°à±à°²à±), à°¡à±à°¨à°¿à°à± (à°¸à°à°à± 72,000 à°°à±à°à±à°µà°¾à°°à± పాఠà°à±à°²à±) à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[153]
à°µà±à°¡à°¿à°¯à± à°à±à°°à±à°¡à°²à± మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± పలౠపà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°µà±à°¡à°¿à°¯à± à°à±à°®à± à°¡à±à°µà°²à°ªà°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°à°¦à±à°²à± à°à°²à±à°¯à±à°à°¨à± à°¸à±à°«à±à°µà°°à±à°à±à°¸à± (2K à°à±à°à±), à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¾ à°à°à°à°°à°¾à°à±à°à°¿à°µà±, à°à±à°¨à± సాఫà±à°à±à°µà±à°°à± à°¹à±à°¸à±, ఠమనిà°à°¾ à°¡à°¿à°à±à°¨à±, మాడà±à°«à°¿à°à°à°°à± à°à±à°®à±à°¸à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à± à°µà±à°¡à°¿à°¯à± à°à±à°®à± à°¡à±à°µà°²à°ªà±à°®à±à°à°à± à°¸à±à°¦à±à°°à±à° à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à° à°¨à±à° à°à±à°à± à°à±à°®à±à°¸à± 1980 లలౠà°à±à°¡à±.à°à°à±à°¸à± à°¸à±à°ªà±à°à±à°à±à°°à°, పి.à°à°.à°¡à°¿.85, à° à°à°¾à°°à± à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°² à°à±à°°à°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 2000 à°² à°à°°à°à°à°à°²à± à° à°¨à±à° à°à±à°à± à°à±à°®à±à°¸à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¶à°à°¸à°²à± à° à°à°¦à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± హిడà±à°¨à± à° à°à°¡à± à°¡à±à°à°à°°à°¸à±, à°à°ªà°°à±à°·à°¨à± à°«à±à°²à°¾à°·à±âపాయిà°à°à±, విà°à±à°à°¾à°à°à±, మాఫియా à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¨à±à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°à±à°à± à°à±à°®à±à°¸à± à°.à°à°°à±.à°à°.à°, à°¡à±à°à±, à°¸à±à°ªà±à°¸à± à°à°à°à°¨à±à°°à±à°¸à±, మషినారియà°, à°¯à±à°°à± à°à±à°°à°à± సిమà±à°¯à±à°²à±à°à°°à±, à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± à°à±à°°à°à± సిమà±à°¯à±à°²à±à°à°°à±, à°¸à±à°²à±à°à°à± హిలà±: à°¡à±à°¨à±à°ªà±à°°à±, 18 à°µà±à°²à±à°¸à± à°à°«à± à°¸à±à°à±à°²à±, బసౠడà±à°°à±à°µà°°à±, షాడà±à°à°¨à±, à°¬à±à°²à°¾à°à± à°¹à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°¡à°¿à°¯à± à°à±à°®à± à°¡à±à°µà°²à°ªà±à°®à±à°à°à±à°²à± విà°à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° à°à±à°à± à°à±à°®à± à°à°«à± ది à°à°¯à°°à± ఠవారà±à°¡à±à°²à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.
à°à°¹à°¾à°°à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ మారà±à°à±
à°à±à°à± à°à°¹à°¾à°°à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°²à± మాà°à°¸à°¾à°¹à°¾à°°à°¾à°²à± బలమà±à°¨ పాతà±à°°à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¹à°¾à°°à°à°²à± à°ªà°à°¦à°¿à°®à°¾à°¸à° సాధారణà°. à°à±à°¡à±à°¡à± మాసà°, à°à±à°¡à°¿ à°à±à°¡à°¾ à°à°¹à°¾à°°à°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à° వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¹à°¾à°°à°à°²à± à°à±à°¸à±, బాతà±, à°à±à°à°¦à±à°²à±, à°µà±à°à°®à°¾à°à°¸à° వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°«à°¿à°·à± à° à°°à±à°¦à±à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à° à°ªà±à°ªà±à°¡à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à±à°°à°¿à°¸à±à°®à°¸à±à°²à± వడà±à°¡à°¿à°à°à± తాà°à°¾ à°à±à°°à±à°à±, à°à°¾à°°à±à°ªà± మినహాయిà°à°ªà±à°à°¾ à°à°à°à°¾à°¯à°¿.
à°à±à°à± à°¬à±à°°à± à°¦à±à°°à±à°à°®à±à°¨, à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°°à°¿à°¤à±à°° à°à°à°¦à°¿. 993 లౠమà±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ సారాయి à°à°¨à°¿à°à°¿à°²à± à°à°¨à±à°¨à°à±à°²à± à°¤à±à°²à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± తలసరి ఠధిà°à°®à±à°¨ à°¬à±à°°à± వినియà±à°à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°à±à°¯à°¾à°¤ "పిలà±à°¸à±à°¨à°°à± " à°¶à±à°²à°¿ à°¬à±à°°à± (పిలà±à°¸à±) పశà±à°à°¿à°® à°¬à±à°¹à±à°®à°¿à°¯à°¨à± à°¨à°à°°à°®à±à°¨ à°ªà±à°²à±à°à±à°¨à±à°²à± à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°à°¡ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à±à°à°¸à±à°¨ లాà°à±à°°à± పిలà±âà°¸à±à°¨à±à°°à± à°à°°à±à°à±à°¯à±à°²à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ à°®à±à°¡à°¿à°à° à°°à±à°à°¡à± à°µà°à°¤à±à°² à°¬à±à°°à± తయారà±à°à°¿ à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à±à°°à°£à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. మరిà°à°¤ à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¾à°¨ à°à°°à±à°®à°¨à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°¬à±à°¦à±à°µà±à°¯à°¿à°¸à± ఠని పిలవబడౠà°à±à°¸à±à°à± à°¬à±à°¯à±à°à±à°à±à°¯à°¿à°¸à± à°ªà°à±à°à°£à°à°²à± తయారà±à°à±à°¯à°¬à°¡à± à°¬à±à°°à±à°à± à° à°ªà°à±à°à°£à° à°ªà±à°°à± à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¿à°µà°°à°¿à°à°¿ à°¬à±à°¡à±à°µà±à°à°°à± బడà±à°µà°¾à°°à± ఠని పిలవబడిà°à°¦à°¿. à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°¬à±à°°à°¾à°à°¡à±à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°à°¿à°¨à±à°¨ à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°à°¿à°¨à±à°¨ à°à°¿à°¨à±à°¨-à°¬à±à°°à±à°µà°°à±à°¸à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°¦à°à±à°·à°¿à°£ à°®à±à°°à±à°µà°¿à°¯à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°à±à°à±à°à± పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à°à°¾à°²à°¾ à°¨à±à°®à±à°®à°¦à°¿à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à± à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ మధà±à°¯ à°¯à±à°à°¾à°² à°¨à±à°à°à°¿ à°µà±à°¨à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿; à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± 94% à°¦à±à°°à°¾à°à±à°· à°¤à±à°à°²à± à°®à±à°°à°µà°¿à°¯à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°²à°¿à°µà±à°µà°¿à°à±à°à±, à°à±à°à± à°¬à±à°°à±, à°µà±à°¨à±à°¤à± à°à±à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°«à±à°°à±à°¨à±à°à± à°¸à±à°à°¾à°à±, à°¬à±à°à±à°°à±à°µà±à°à°¾ ఠనౠరà±à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ లిà°à±à°à°°à±à°²à± తయారౠà°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à±à°«à±à°²à°¾ à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£à°²à± మదà±à°¯à°°à°¹à°¿à°¤ సాఫà±à°à± à°¡à±à°°à°¿à°à°à±à°²à±à°¨ à°à±à°à°¾-à°à±à°²à°¾, à°ªà±à°ªà±à°¸à°¿à°¤à± à°ªà±à°à±à°ªà°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
- à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°®à±à° à°à±à°à± à°µà°à°à°²à°²à± à°à°µà°¿ à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿:
- à°µà±à°ªà±à°°à± à°¨à±à°¡à±à°²à± à°à±à°²à±Â : à°¬à±à°°à±à°¡à± à°¡à°à°ªà±à°²à°¿à°à°à±à°¸à±, à°à°¡à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à±à°¯à°¾à°¬à±à°à±à°¤à± à°à°¾à°²à±à°à°¿à°¨ à°ªà°à°¦à°¿.
- à°¸à±à°µà°¿à°à±à°µà°¾ నా à°¸à±à°®à±à°à°¨à±: à°à°µà°¿à°°à°¿ à°¡à°à°ªà±à°²à°¿à°à°à±à°¸à±, à°à±à°°à°à°¾à°¯à°² సాసౠà°à±à°°à±à°à°¤à± à°à°¾à°²à±à°à°¿à°¨ à°à±à°¡à±à°¡à± మాà°à°¸à° సిరà±à°²à±à°¯à°¿à°¨à±
- à°°à°¾à°à°¸à±à°à°¾ (à°à°à°à°¾à°à°¾): à°à°®à°¾à°à± సాసà±à°²à± à°à±à°¡à±à°¡à± మాà°à°¸à°, సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°à°à°à°¾ à°¡à°à°ªà±à°²à°¿à°à°à±à°¸à±à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±
- à°à±à°ªà±à°ªà±à°°à±à°µ: డిలౠసాసౠలౠà°à±à°¡à±à°¡à±à°®à°¾à°à°¸à°¾à°¨à±à°¨à°¿ సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°à°à°à°¾ à°à±à°¡à±à°®à±à°²à±à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±
- à°ªà±à°¸à±à°¨à°¾ à°à°à±à°¨à°¾: à°°à±à°à±à°à± à°²à±à°¦à°¾ à°¬à°à°à°¾à°³à°¾à°¦à±à°à°ª à°¡à°à°ªà±à°²à°¿à°à°à±à°¸à±, à°µà±à°ªà°¿à°¨ à°à°°à±à°ªà± à°à±à°¯à°¾à°¬à±à°à±à°¤à± à°à°¾à°²à±à°à°¿à°¨ బాతà±
- à°à±à°²à°¾à°¸à±: à°à±à°¡à±à°¡à± మాà°à°¸à°, à°ªà°à°¦à°¿ మాà°à°¸à°à°¤à± à°µà±à°¯à°¿à°à°à°¿à°¨ వివిధ à°°à°à°¾à°² à°¡à°à°ªà±à°²à°¿à°à°à±à°¸à± à°²à±à°¦à°¾ à°°à±à°à±à°à±à°²à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±
- à°«à±à°°à±à°·à± à°à±à°à±, సాధారణà°à°à°¾ à°¬à°à°à°¾à°³à°¾à°¦à±à°à°ªà°²à± à°²à±à°¦à°¾ à°«à±à°°à±à°à°à± à°«à±à°°à±à°¸à±, à°à°¾à°°à±à°à°¾à°°à± సాసà±à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±
- à°¬à±à°°à°¾à°à°¬à±à°°à±à°à°¿: à°¬à°à°à°¾à°³à°¾à°¦à±à°à°ª పానà±à°à±à°à±à°²à±, à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¬à°¦à±à°§à°à°à°¾ à°ªà±à°²à±à°²à°¨à°¿ à°à±à°¯à°¾à°¬à±à°à±à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±
à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° సాసà±à°à±à°²à±, à°°à°¸à±à°à±, పాà°à±à°¸à±, à°¸à±à°®à±à°à±à°¡à±, à°à°à°¡à°¬à±à°à±à°à°¿à°¨ మాà°à°¸à°¾à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°à±à°à± à°à°¹à°¾à°°à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à± à°¡à±à°¸à±à°°à±à°à±à°²à°²à± పలౠరà°à°¾à°² à°à±à°°à±à°®à±à°²à±, à°à°¾à°à±à°²à±à°à±, à°«à±à°°à±à°à± à°ªà±à°¸à±à°à°°à±à°²à±, à°à°¾à°°à±à°à±à°¸à±, à°à±à°°à°¿à°ªà±à°¸à±, à°à±à°°à±à°®à± à°¡à°¿à°à°°à±à°à±à°²à± à°à±à°¨à±à°¨à±, à°à°¸à°à°¸à°¾à°² తయారౠà°à±à°¸à°¿à°¨ à°¬à±à°à±à°à±, à°à±à°²à°¾à°¸à±, à°¸à±à°à±à°°à±à°¡à°¿ à°µà°à°à°¿ à°à°¤à°° à°°à°à°¾à°² సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à±à°à±à°²à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿.
à°à±à°°à±à°¡à°²à± మారà±à°à±
à°à±à°à± à°ªà±à°°à°à°² à°à±à°µà°¿à°¤à°à°²à± à°à±à°°à±à°¡à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°ªà±à°°à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ వారి à° à°à°¿à°®à°¾à°¨ à°à°à±à°²à°à±, à°µà±à°¯à°à±à°¤à±à°²à°à± నమà±à°®à°à°®à±à°¨ మదà±à°¦à°¤à±à°¦à°¾à°°à±à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°à°¸à± హాà°à±, à°«à±à°à± బాలౠà°à±à°°à±à°¡à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°²à± à°à°²à°¿à°à°ªà°¿à°à± à°à°¸à± హాà°à± à°à±à°°à±à°¨à°®à±à°à°à±à°²à°¨à±, à°à°¸à± హాà°à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°ªà±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°µà±à°à±à°·à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±.[154] à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°à±à°²à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°¸à± à°à±à°¡à°¾ à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. బాసà±à°à±à°à±à°¬à°¾à°²à±, వాలà±à°¬à°¾à°²à±, à°à°à±à°à± à°¹à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°¬à°¾à°²à±, à°à±à°°à°¾à°à± à° à°à°¡à± à°«à±à°²à±à°¡à± à° à°¥à±à°²à±à°à°¿à°à±à°¸à±, à°«à±à°²à±à°°à±âబాలౠవà°à°à°¿ à° à°¨à±à° à°à°¤à°° à°à±à°°à±à°¡à°²à± à°ªà±à°°à±à°«à±à°·à°¨à°²à± à°²à±à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°µà±à°¸à°µà°¿à°²à± à°à°²à°¿à°à°ªà°¿à°à±à°¸à± à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° 14 à°¬à°à°à°¾à°°à± పతà°à°¾à°²à± à°à±à°²à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. à°¶à±à°¤à°¾à°à°¾à°² à°à°²à°¿à°à°ªà°¿à°à±à°¸à± à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± 5 à°¬à°à°à°¾à°°à± పతà°à°¾à°²à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°²à°¿à°à°ªà°¿à°à± à°à±à°°à±à°¡à°¾à°à°¾à°°à±à°²à°²à± à°µà±à°°à°¾ à°à°¾à°¸à±à°²à°µà±âà°¸à±à°à°¾, à°à°®à°¿à°²à± à°à°à±à°ªà±à°à±, à°à°¾à°¨à± à°à±à°²à±à°à°à±, బారà±à°¬à±à°°à°¾ à°¸à±à°ªà±à°à°à±à°µà°¾, మారà±à°à°¿à°¨à°¾ సబà±à°²à°¿à°à±à°µà°¾, మారà±à°à°¿à°¨à± à°¡à°¾à°à±à°à°°à±, à°¸à±à°à±à°ªà°à°à°¾ హిలà±à°à°°à±à°¯à±à°µà°¾, à°à°¾à°à±à°°à°¿à°¨à°¾ à°¨à±à°¯à±à°®à°¨à±à°µà°¾ à°®à±à°¦à°²à±à°¨ à°à±à°°à±à°¡à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°°à°¨à±à°¨à°°à± à°à°°à±à°®à°¿à°²à°¾ à°à±à°°à°à±à°à±à°µà°¿à°²à±à°µà°¾, à°à±à°¸à± à°à°à°à°¾à°¡à± విలà±à°¹à±à°®à± à°¸à±à°à±à°¨à°¿à°à±à°à± à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± à°à°°à°¿à°¤à±à°° à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¾à°°à±.
à°à±à°à± హాà°à± శిà°à±à°·à°£à°¾à°²à°¯à° à°®à°à°à°¿ à°à±à°¯à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. 1998 విà°à°à°°à± à°à°²à°¿à°à°ªà°¿à°à±à°¸à±à°²à± à°à±à°à± à°à°¸à± హాà°à± à°à°à±à°à± à°¸à±à°µà°°à±à°£ పతà°à° à°à±à°²à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. ఠలాà°à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±âà°·à°¿à°ªà±à°¸à± (6 à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°à±à°¡à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿) à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± 12 à°¬à°à°à°¾à°°à± పతà°à°¾à°²à± à°à±à°²à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°à±à°à± NHL à°¸à±à°à°¾à°°à± à°¡à±à°µà°¿à°¡à± పాసà±à°à±à°°à°¾à°à°à± (à°¬à±à°¸à±à°à°¨à± à°¬à±à°°à±à°¯à°¿à°¨à±à°¸à±) à° à°¤à±à°¯à±à°¤à±à°¤à°® à°à±à°à± హాà°à± à°à±à°°à±à°¡à°¾à°à°¾à°°à±à°¡à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.
à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°à°¾à°¤à±à°¯ à°«à±à°à± బాలౠà°à°à±à°à± à°«à°¿à°«à°¾ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°ªà± à°«à±à°¨à°²à±à°¸à±à°²à± à°à°¨à°¿à°®à°¿à°¦à°¿ à°à°à°²à°¤à± 1934, 1962 లౠరà±à°à°¡à± à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± నిలిà°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 1976 లౠయà±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°«à±à°à± బాలౠà°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà± à°à±à°²à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. 1980 లౠమà±à°¡à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± నిలిà°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà±à°à°¿à°¯à°¾ à°°à°¦à±à°¦à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°à±à°à± à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°ªà±à°²à± à°°à±à°à°¡à°µ (1996), à°®à±à°¡à°µ (2004) à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± నిలిà°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à±à°°à±à°¡à°¾à°à°¾à°°à±à°²à°²à± à°à°²à±à°¡à±à°°à°¿à°à± à°¨à±à°à±à°¡à±à°²à±, à° à°à°à±à°¨à°¿à°¨à± పి.à°¯à±.సి., à°«à±à°°à°à°à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°²à°¾à°¨à°¿à°à°¾, à°à±à°¸à±à°«à± à°¬à±à°à°¨à±, à°à±à°¸à±à°«à± మాసà±à°ªà±à°¸à±à°à±, (బాలనౠడి 'à°à°°à± 1962), లడిసà±à°²à°¾à°µà± à°¨à±à°µà°¾à°à±, à°¸à±à°µà°à±à°ªà±à°²à°à± à°ªà±à°²à°¸à±à°à°²à±, à° à°à°à±à°¨à°¿à°¨à± పనà±à°à°à°¾, à°à°µà± విà°à±à°à°°à±à°¨à±, పావà±à°²à± à°¨à±à°¡à±à°µà°¡à± (బాలనౠడి' à°à°°à± 2003), à°à°°à±à°²à± à°ªà±à°¬à±à°¸à±à°°à±à°à±, à°µà±à°²à°¾à°¦à°¿à°®à°¿à°°à± à°¸à±à°¸à°¿à°à°°à±, à°à°¾à°¨à± à°à±à°²à±à°°à±, మిలనౠబారà±à°¸à±, మరà±à°à± à°à°à°à±à°²à±à°µà±à°¸à±à°à°¿, à°à±à°®à°¾à°¸à± à°°à±à°¸à°¿à°à°¿, à°ªà±à°à°°à± à°¸à±à°à± à°µà°à°à°¿ వారౠఠతà±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°°à±.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°¸à±à°²à± à°à±à°ªà±à°ª à°ªà±à°°à°à°¾à°µà° à°à±à°ªà°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°à±à°²à± à°à°°à±à°²à°¿à°¨à°¾ à°ªà±à°²à°¿à°¸à±à°à±à°µà°¾, à°à±à°®à°¸à± à°¬à±à°°à±à°¡à°¿à°à±à°¨à±, à°à°¨à°µà°°à°¿ à°à±à°¡à±à°¸à±, బిà°à°¾à°°à±à°¨à± à°¬à±à°°à°¾à°à±, à°à°°à°¾à°¸à±à°²à±à°µà± à°¡à±à°°à±à°¬à±à°¨à±, హనా à°®à°à°¡à±à°²à°¿à°à±à°µà°¾, విà°à°¬à±à°²à±à°¡à°¨à± మహిళల సిà°à°à°¿à°²à±à°¸à± విà°à±à°¤à°²à± à°ªà±à°à±à°° à°à±à°µà°¿à°à±à°µà°¾, à°à°¾à°¨à°¾ à°¨à±à°µà±à°à±à°¨à°¾ 8 మారà±à°²à± à°à±à°°à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°²à°¾à°®à± సిà°à°à°¿à°²à±à°¸à± సాధిà°à°à°¿à°¨ à°à°µà°¾à°¨à± à°²à±à°à°¡à°¿à°²à±, 18-సారà±à°²à± à°à±à°°à°¾à°à°¡à± à°¸à±à°²à°¾à°®à± విà°à±à°¤ మారà±à°à°¿à°¨à°¾ నవà±à°°à°¤à°¿à°²à±à°µà°¾ à°µà°à°à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°¸à± à°à±à°°à±à°¡à°¾à°à°¾à°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à±à°·à±à°² à°à°¾à°¤à±à°¯ వాలà±à°¬à°¾à°²à± à°à°à±à°à± 1964 సమà±à°®à°°à± à°à°²à°à°ªà°¿à°à±à°¸à± à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± à°µà±à°à°¡à°¿ పతà°à° సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°à±à°à± à°à°«à±.à°.వి.బి. వాలà±à°¬à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°ªà± 1956, 1966 à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± à°°à±à°à°¡à± మారà±à°²à± à°¬à°à°à°¾à°°à±à°ªà°¤à°à°¾à°²à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° మహిళల à°à°¾à°¤à±à°¯ బాసà±à°à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°à±à°à± à°¯à±à°°à±à°¬à°¾à°¸à±à°à±à°à± 2005 విà°à°¯à° సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à±à°¸à±à°²à±à°µà°à°¿à°¯à°¾ à°à°¾à°¤à±à°¯ బాసà±à°à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°à±à°à± à°¯à±à°°à±à°¬à°¾à°¸à±à°à±à°à± 1946 à°à±à°°à±à°¡à°²à± విà°à°¯à° సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°à±à°°à±à°¡à°²à± బలమà±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à±à°¤à°¿ తరà°à°à°¾à°²à°à± à°®à±à°²à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. సాధారణà°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¡à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°°à±à°à±à°²à± à°²à±à°¦à°¾ వారాల à°®à±à°à°¦à± à°à°¦à°¿ ఠధిà°à°°à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à° à°à°¿à°®à°¾à°¨à±à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨à°µà°¿à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à±à°°à±à°¡à°¾ à°à°¤à±à°¸à°µà°¾à°²à±: à°à°¸à± హాà°à± వరలà±à°¡à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°¸à±, à°à°²à°¿à°à°ªà°¿à°à± à°à°¸à± హాà°à± à°à±à°°à±à°¨à°®à±à°à°à±, à°¯à±.à°.à°à°«à±.à°. à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±, à°¯à±.à°.à°à°«à±.à°. à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°¸à± à°²à±à°à±, à°à°«à±.à°.à°à°«à±.à°.వరలà±à°¡à± à°à°ªà± à°µà°à°à°¿ à°à°µà±à°à°à±à°²à±, à°à±à°µà°¾à°²à°¿à°«à°¿à°à±à°·à°¨à± à°®à±à°¯à°¾à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[155] సాధారణà°à°à°¾ à°à±à°à± à°à°¸à± హాà°à± à°²à±à°¦à°¾ à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°à±à°à± à° à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°®à±à°¯à°¾à°à±à°²à± పాలà±à°à±à°¨à±à°¨à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à°à°¦à°°à°¿ à°¦à±à°·à±à°à°¿à°¨à°¿ à°à°à°°à±à°·à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿.
à°à±à°à± à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± à°¹à±à°à°¿à°à°à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿ (à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à±à°à± పరà±à°µà°¤à°¾à°²à°²à±). à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à± ఠనౠà°à°à±à°²à°ªà°¦à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à± à°à°¾à°·à°¾ పదఠ" à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à°¾ " ("à°à±à°°à±à°à±à°à°°à±" à°²à±à°¦à°¾ "à°¹à±à°à°°à±" ఠని à° à°°à±à°¥à°) à°®à±à°²à° ఠని à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°¹à±à°à°°à±à°²à± 120 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°à°à°à± ఠధిà°à°®à±à°¨ సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ à°à°°à°¿à°¤à±à°° à°à°à°¦à°¿. à°à±à°à± à°¹à±à°à°¿à°à°à± మారà±à°à°°à±à°¸à± సిసà±à°à° " à°à±à°°à±à°²à± à°¬à±à°²à±à°à°¿à°à°à± " à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ ఠనౠదà±à°¶à°¾à°²à± à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°à±à°²à± à°¦à±à°¶à° à°®à±à°¤à±à°¤à°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à±à°à± పరà±à°µà°¤à°¾à°²à± à° à°¨à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°¨à°¿ దాà°à± 40,000 à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°² మారà±à°à±, à°¸à±à°µà°²à±à°ªà°¦à±à°°à°, à°¸à±à°¦à±à°° మారà±à°à°¾à°² à°à±à°°à±à°à±à°à°¿à°à°à± à°¨à±à°à±à°µà°°à±à°à± à°à°à°¦à°¿.[156][157]
à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à°à°à±à°²à± à°à°¡à±à°¨à± à° à°°à±à°¨à°¾ (2013 à°¯à±.à°.à°à°«à±.à°. à°¸à±à°ªà°°à± à°à°ªà±, 2015 à°¯à±.à°.à°à°«à±.à°. à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à° à°à°¡à°°à± 21 à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±âà°·à°¿à°ªà±, à°à°¦à°¿ à°à°¸à±.à°à±. à°¸à±à°²à°¾à°µà°¿à°¯à°¾ à°¹à±à° à°µà±à°¦à°¿à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿), 02 à° à°°à±à°¨à°¾ (à°à°à±à°à°¡ 2015 à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à° à°¥à±à°²à±à°à°¿à°à±à°¸à± à°à°à°¡à±à°°à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°¸à±, 2015 à°.à°.à°¹à±à°à±.à°à°«à±. à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±;à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿ à°¹à±à°à±.సి. à°¸à±à°ªà°¾à°°à±à°à°¾ à°¸à±à°µà°à°¤ à°µà±à°¦à°¿à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿), à°à°¨à°°à°²à°¿ à° à°°à±à°¨à°¾ (à°.సి. à°¸à±à°ªà°¾à°°à±à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à± à°¸à±à°à°¤ à°µà±à°¦à°¿à°), మసరిà°à± సరà±à°à±à°¯à±à°à± (వారà±à°·à°¿à° à°à±à°à± à°à°£à°¤à°à°¤à±à°°à° à°®à±à°à°¾à°°à±à°¸à±à°à°¿à°²à± à°à±à°°à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°¿à°à±à°¸à±), à°¸à±à°à±à°°à°¾à°¹à±à°µà± à°¸à±à°à±à°¡à°¿à°¯à° (à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°¯à±à°à°à°²à± à°¸à±à°ªà°¾à°°à±à°à°¾à°à°¿à°¯à°¾à°¡à±à°¸à±, à°¸à±à°à±à°²à± à°à±à°®à±à°¸à±), à°à°¿à°ªà±à°¸à± à°ªà±à°°à±à°à± à° à°°à±à°¨à°¾ (1964 à°ªà±à°°à°ªà°à° à°ªà±à°°à±à°·à±à°² à°¹à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°¬à°¾à°²à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±, à°¯à±à°°à±à°¬à°¾à°¸à±à°à±à°à± 1981, 1990 à°ªà±à°°à°ªà°à° à°ªà±à°°à±à°·à±à°² à°¹à±à°¯à°¾à°à°¡à±à°¬à°¾à°²à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±, మాà°à± à°à±.à°¹à±à°à±.à°à°²à±, à°¹à±à°à±.సి. à°²à±à°µà± à°ªà±à°°à°¾à°¹à°¾ à°¹à±à°®à± à°µà±à°¦à°¿à°), à°¸à±à°à±à°¡à°¿à°¯à°¨à± à°à°µà±à°à°¿à°¨ à°°à±à°¸à±à°à°¿à°¯à± (1978 à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à° à°¥à±à°²à±à°à°¿à°à±à°¸à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°¸à±) à°µà°à°à°¿ à°à±à°°à±à°¡à°¾ à°µà±à°¦à°¿à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°à°µà°¿ à°à±à°¡à°¾ à°à±à°¡à°à°¡à°¿ మారà±à°à±
à°®à±à°²à°¾à°²à± మారà±à°à±
- â 1.0 1.1 1.2 1.3 "Czech Republic". International Monetary Fund. Retrieved 2008-10-09.
- â Emperor Charles IV elected Greatest Czech of all time, Radio Prague
- â "Europa > Publications Office > Style guide > III. Common conventions > 7. Countries, languages, currencies: 7.1. Countries â 7.1.1 Designations and abbreviations to use â Member States: Short name, in source language(s) (geographical name) (The short name in the source language(s) is used to fix the protocol order and is used in multilingual documents): Äeská republika, Official name, in source language(s) (protocol name): Äeská republika, Short name in English (geographical name): Czech Republic, Official name in English (protocol name): Czech Republic, Country code: CZ".
- â "the Czech Republic". The United Nations Terminology Database. Archived from the original on 15 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 2 September 2016.
- â "Information about the Czech Republic". Czech Foreign Ministry.
- â "Oxford English Dictionary". Retrieved 13 September 2014.
- â There is no distinction in the Czech language between adjectives referring to Bohemia and to the Czech Republic; i.e. Äeský means both Bohemian and Czech.
- â Mlsna, Petr; Å lehofer, F.; Urban, D. (2010). "The Path of Czech Constitutionality" (PDF). 1st edition (in Czech and English). Praha: ÃÅad Vlády Äeské Republiky (The Office of the Government of the Czech Republic). pp. 10â11. Retrieved 31 October 2012.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â Äumlivski, Denko (2012). "800 let Zlaté buly sicilské" (in czech). National Archives of the Czech Republic (Národnà Archiv Äeské Republiky). Archived from the original on 11 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 23 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2017.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â Dijk, Ruud van; Gray, William Glenn; Savranskaya, Svetlana; Suri, Jeremi; Zhai, Qiang (2013). Encyclopedia of the Cold War (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Routledge. p. 76. ISBN 1135923116.
- â 11.0 11.1 Velinger, Jan (28 February 2006). "World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status". Radio Prague. Retrieved 22 January 2007.
- â "Edit/Review Countries". Imf.org. 14 September 2006. Retrieved 14 May 2014.
- â Country and Lending Groups. World Bank. Accessed on 3 July 2014.
- â "World Economic Outlook April 2014" (PDF). International Monetary Fund. April 2014. Retrieved 2 April 2017.
- â "Quality of Life Index by Country 2014 Mid Year". Retrieved 13 September 2014.
- â Social Progress Index
- â "2011 Human Development Report" (PDF). Archived from the original (PDF) on 4 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2012. Retrieved 13 September 2014.
- â "Oxford English Dictionary". Askoxford.com. Archived from the original on 10 మౠ2011. Retrieved 4 March 2011.
- â Czech. CollinsDictionary.com. Collins English Dictionary â Complete & Unabridged 11th Edition. Retrieved 19 November 2012.
- â Spal, JaromÃr. "Původ jména Äech". NaÅ¡e ÅeÄ. Retrieved 10 December 2012.
- â Instructions of the Foreign Ministry of the Czech Republic (26 February 1993, ÄSN ISO 3166-1; MZV Ä.j.81.628/98 OKKV, 17 March 1998)
- â "Meeting with the members of the Diplomatic Corps". www.hrad.cz. Prague Castle. 29 October 2014. Retrieved 27 April 2015.
- â "Short country name "Äesko"/"Czechia" to be entered in UN databases". Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic. 21 April 2016. Retrieved 2 April 2017.
- â "UNTERM: the Czech Republic". unterm.un.org. Retrieved 2 April 2017.
- â "Czechia â UNGEGN World Geographical Names". Retrieved 2 April 2017.
- â "Czechia". State.gov. Retrieved 10 December 2016.
- â "U.S. Embassy in The Czech Republic".
- â "Schapiro, Andrew H."
- â http://www.iso.org/iso/home/standards/country_codes.htm /
- â "Tjekkiet og Slovakiet ". Archived 2013-01-20 at the Wayback Machine dsn.dk, Sprognævnet 1992/4. december. Retrieved 11 November 2016. à°®à±à°¸:Da
- â Reuter, Mikael (1992): "Mikael Reuter". sprakinstitutet.fi. Retrieved 11 November 2016. à°®à±à°¸:Sv
- â "MAPS.ME". maps.me (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Retrieved 2017-09-28.
- â Embury-Dennis, Tom. "Czechia: English speakers told to use new name for Czech Republic". The Independent. Retrieved 13 September 2017.
- â ÄulÃk, Jan. "From the Czech Republic to 'Czechia': Shaping Modern Identity". European Futures. Edinburgh. Archived from the original on 13 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2017. Retrieved 13 September 2017.
- â Grousset, René (1970). The Empire of the Steppes. Rutgers University Press. p. 266. ISBN 978-0-8135-1304-1.
- â Jan Dugosz, Maurice Michael (1997) The Annals of Jan Dlugosz, IM Publications, ISBNÂ 1-901019-00-4
- â "The rise and fall of the Przemyslid Dynasty". Archiv.radio.cz. Archived from the original on 17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2012. Retrieved 23 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2017.
- â "Václav II. Äeský král". panovnici.cz.
- â "The flowering and the decline of the Czech medieval state". Arts.gla.ac.uk. Archived from the original on 15 à°à°à°¸à±à°à± 2011. Retrieved 23 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2017.
- â "Plague epidemics in Czech countries". E. Strouhal. p.49.
- â "Mentor and precursor of the Reformation". Archived from the original on 2016-04-04. Retrieved 2017-12-23.
- â "Protestantism in Bohemia and Moravia (Czech Republic)". Virtual Museum of Protestantism. Retrieved 25 May 2015.
- â Oskar KrejÄÃ, Martin C. Styan, Ãstav politických vied SAV. (2005). Geopolitics of the Central European region: the view from Prague and Bratislava. p.293. ISBN 80-224-0852-2
- â "RP's History Online â Habsburgs". Archiv.radio.cz. Archived from the original on 17 à°à±à°²à± 2011. Retrieved 25 April 2010.
- â "History of the Mongols from the 9th to the 19th Century. Part 2. The So-Called Tartars of Russia and Central Asia. Division 1". Henry Hoyle Howorth. p.557. ISBNÂ 1-4021-7772-0
- â "The new Cambridge modern history: The ascendancy of France, 1648â88". Francis Ludwig Carsten (1979). p.494. ISBNÂ 0-521-04544-4
- â "The Cambridge economic history of Europe: The economic organization of early modern Europe". E. E. Rich, C. H. Wilson, M. M. Postan (1977). p.614. ISBNÂ 0-521-08710-4
- â HlavaÄka, Milan (2009). "Formovánà modernÃho Äeského národa 1815â1914". Historický obzor (in Czech). 20 (9/10): 195.
{{cite journal}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â 49.0 49.1 Cole, Laurence; Unowsky, David (eds.). The Limits of Loyalty: Imperial Symbolism, Popular Allegiances, and State Patriotism in the Late Habsburg Monarchy (PDF). New York, Oxford: Berghahn Books. Archived from the original (PDF) on 25 మౠ2015. Retrieved 24 మౠ2015.
- â "Radio Praha â zprávy". Archived from the original on 14 September 2012. Retrieved 13 September 2014.
- â "Tab. 3 Národnost Äeskoslovenských státnÃch pÅÃsluÅ¡nÃků podle žup a zemà k 15 February 1921" (PDF) (in Czech). Czech Statistical Office. Archived from the original (PDF) on 5 à°à±à°¨à± 2007. Retrieved 23 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2017.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â 52.0 52.1 Stephen J. Lee. Aspects of European History 1789â1980. Page 107. Chapter "Austria-Hungary and the successor states". Routledge. Jan 28, 2008.
- â "Ekonomika ÄSSR v letech padesátých a Å¡edesátých". Blisty.cz. 21 August 1968. Retrieved 14 May 2014.
- â Gerhard L. Weinberg, The Foreign Policy of Hitler's Germany: Starting World War II, 1937â1939 (Chicago, 1980), pp. 470â481.
- â Stephen A. Garrett (1996). "Conscience and power: an examination of dirty hands and political leadership". Palgrave Macmillan. p.60. ISBNÂ 0-312-15908-0
- â Snyder, Timothy (2010). Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin. Basic Books. p. 160. ISBNÂ 0465002390
- â "A Companion to Russian History". Abbott Gleason (2009). Wiley-Blackwell. p.409. ISBNÂ 1-4051-3560-3
- â Gemeinsame Deutsch-Tschechischee Historikerkommission, Stellungnahme der Deutsch-Tschechischen Historikerkommission zu den Vertreibungsverlusten, in: Hoensch, Jörg K. und Hans Lemberg, Begegnung und Konflikt. Schlaglichter auf das Verhältnis von Tschechen, Slowaken und Deutschen 1815â1989 Bundeszentrale für politische Bildung 2001, pp. 254â8
- â F. Äapka: DÄjiny zemà Koruny Äeské v datech Archived 2008-06-20 at the Wayback Machine. XII. Od lidovÄ demokratického po socialistické Äeskoslovensko â pokraÄovánÃ. Libri.cz à°®à±à°¸:Cs icon
- â "Czech schools revisit communism". Retrieved 13 September 2014.
- â "Human Development Report 2009" (PDF). UNDP.org. Retrieved 25 April 2010.
- â R. Tolasz, Climate Atlas of the Czech Republic, Czech Hydrometeorological Institute, Prague, 2007. ISBNÂ 80-244-1626-3, graphs 1.5 and 1.6
- â "Czech absolute record temperature registered near Prague". Äeské noviny. ÄTK. Retrieved 20 August 2012.
- â R. Tolasz, Climate Atlas of the Czech Republic, Czech Hydrometeorological Institute, Prague, 2007. ISBNÂ 80-244-1626-3, graph 2.9.
- â "Country Rankings". Yale. 2016. Archived from the original on 2 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2016. Retrieved 21 November 2016.
- â www.mccanndigital.cz. "Getting to know Czech Republic". Archived from the original on 19 à°à±à°²à± 2014. Retrieved 13 September 2014.
- â "World Bank 2007". Web.worldbank.org. Archived from the original on 24 మౠ2008. Retrieved 7 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "GDP per capita in PPS". Eurostat. Retrieved 16 June 2015.
- â Stastny, Daniel (2010). "Czech Economists on Economic Policy: A Survey". Econ Journal Watch. 7 (3): 275â287. Archived from the original on 2018-04-24. Retrieved 2018-03-07.
- â "HN: Foreign firms took CZK 300 billion in profits out of CR last year". Radio Prague. 11 June 2014.
- â "Czech Republic to join Schengen". The Prague Post. 13 December 2006. Archived from the original on 25 February 2008. Retrieved 8 October 2007.
- â "MIT Observatory of Economic Complexity". Archived from the original on 2017-10-14. Retrieved 2018-03-07.
- â "Czech Koruna Approaches Euro Cap: Intervention Policy Explained". 8 July 2015 â via www.bloomberg.com.
- â "ÄNB". Archived from the original on 6 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2017. Retrieved 7 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Czech Central Bank Zeros In on Ending Koruna Cap in Mid-2017". 29 September 2016 â via www.bloomberg.com.
- â "Czech Central Banker Quashes Bets on Earlier Koruna Cap Exit". 13 September 2016 â via www.bloomberg.com.
- â "Range of rank on the PISA 2006 science scale" (PDF). OECD.org. Retrieved 25 April 2010.
- â "HDP, národnà úÄty | ÄSÃ". www.czso.cz (in à°à±à°à±). Retrieved 26 March 2017.
- â "Unemployment statistics". ec.europa.eu. Eurostat. Retrieved 26 March 2017.
- â "Czech Top 100". Archived from the original on 2016-08-14. Retrieved 2018-03-07.
- â "Market â Vaclav Havel Airport Prague, Ruzyne". www.prg.aero. Archived from the original on 2017-10-14. Retrieved 2018-03-07.
- â "Transport infrastructure at regional level â Statistics explained". Epp.eurostat.ec.europa.eu. Retrieved 25 April 2010.
- â "Railway Network in the Czech Republic". SZDC.cz. Retrieved 9 November 2010.
- â à°®à±à°¸:Cs icon Roads and Motorways in the Czech Republic. RSD.cz (2009).
- â "Czech Motorways > Homepage". Motorway.cz. 22 December 2015. Retrieved 10 December 2016.
- â Travel, D. K. (2016-05-02). Family Guide France (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Dorling Kindersley Limited. ISBN 9780241278376.
- â Lee Taylor (2 May 2012). "'State of the Internet' report reveals the fastest web speeds around the world". news.com.au. Archived from the original on 2 మౠ2012. Retrieved 2 May 2012.
- â "Wi-Fi: Poskytovatelé bezdrátového pÅipojenÃ". internetprovsechny.cz. Archived from the original on 8 మారà±à°à°¿ 2008. Retrieved 7 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Bezdrátové pÅipojenà k internetu". bezdratovepripojeni.cz. Retrieved 18 May 2008.
- â "Antivirus giant Avast is acquiring rival AVG for $1.3b". TNW. 7 July 2016.
- â "Avast not done with deal-making after AVG buy, but no rush". Reuters. 30 September 2016.
- â "Avast Buys Piriform, the Company Behind CCleaner and Recuva". BleepingComputer (in à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±).
- â 93.0 93.1 93.2 "Ingenious inventions". Archived from the original on 24 March 2009. Retrieved 24 March 2009.
{{cite web}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link). Czech.cz. Retrieved 3 March 2009. - â "Faces of the Presidency". eu2009.cz. EU2009.cz. Archived from the original on 19 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2009. Retrieved 8 January 2009.
- â Burns, Thorburn (1987). "Aspects of the development of colorimetric analysis and quantitative molecular spectroscopy in the ultraviolet-visible region". In Burgess, C.; Mielenz, K. D. (eds.). Advances in Standards and Methodology in Spectrophotometry. Burlington: Elsevier Science. p. 1. ISBN 978-0-444-59905-6.
- â The History of Contact Lenses Archived 29 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2013 at the Wayback Machine. Retrieved 3 March 2009.
- â Bremner, Caroline (2015). "Top 100 City Destinations Ranking". Euromonitor International. Retrieved 9 February 2015.
- â "Promotion Strategy of the Czech Republic in 2004â2010". Czech Tourism. Archived from the original on 28 మారà±à°à°¿ 2007. Retrieved 7 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Prague sees significant dip in tourist numbers". Radio.cz. 21 April 2010. Retrieved 25 April 2010.
- â 100.0 100.1 "Prague mayor goes undercover to expose the great taxi rip-off". The Independent. Retrieved 13 September 2014.
- â "Tips on Staying Safe in Prague". Retrieved 13 September 2014.
- â "Czech Republic â Country Specific Information". Archived from the original on 17 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2013. Retrieved 7 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "TÅetÃm nejoblÃbenÄjÅ¡Ãm cÃlem turistů jsou industriálnà památky v OstravÄ" (in Czech). iDNES.cz. 20 January 2016. Retrieved 12 May 2016.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â "Czech Republic Travel Guide - Tourist Information and Guide to Czech Republic". www.travelguidepro.com (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Archived from the original on 2018-08-23. Retrieved 2018-01-10.
- â "Aquapalace Praha bude nejvÄtÅ¡Ãm aquaparkem ve stÅednà EvropÄ". Konstrukce.cz. Archived from the original on 16 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 27 May 2012.
- â Prvnà pÅedbÄžné výsledky SÄÃtánà lidu, domů a bytů 2011: Obyvatelstvo podle národnosti podle krajů Archived 16 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013 at the Wayback Machine. (PDF) . Retrieved on 12 August 2012.
- â "The History and Origin of the Roma". Romove.radio.cz. Retrieved 25 April 2010.
- â Green, Peter S. (5 August 2001). "British Immigration Aides Accused of Bias by Gypsies". New York Times. Retrieved 25 April 2010.
- â "JarosÅaw Jot-Drużycki: Poles living in Zaolzie identify themselves better with Czechs". European Foundation of Human Rights. 3 September 2014.
- â Foreigners in the Czech Republic - 2017. Prague: Czech Statistical Office. 2017. ISBNÂ 978-80-250-2781-3.
- â "The Holocaust in Bohemia and Moravia". Ushmm.org. Retrieved 25 April 2010.
- â "The Virtual Jewish Library". Retrieved 13 September 2014.
- â "PM Fischer visits Israel". Radio Prague. 22 July 2009.
- â "The World Factbook â Central Intelligence Agency". Cia.gov. Archived from the original on 26 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2018. Retrieved 10 December 2016.
- â "Population change â year 2016 â CZSO". www.czso.cz.
- â "The World Factbook". Cia.gov. Archived from the original on 26 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2018. Retrieved 14 May 2014.
- â "Press: Number of foreigners in ÄR up ten times since 1989". Prague Monitor. 11 November 2009. Archived 28 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2014 at the Wayback Machine
- â O'Connor, Coilin (29 May 2007). "Is the Czech Republic's Vietnamese community finally starting to feel at home?". Czech Radio. Retrieved 1 February 2008.
- â "Crisis Strands Vietnamese Workers in a Czech Limbo". Retrieved 13 September 2014.
- â ""Foreigners working in the Czech Republic"". Archived from the original on 3 June 2009. Retrieved 3 June 2009.
{{cite web}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link). Ministry of Foreign Affairs. July 2006. - â Czechs and Bohemians Archived 4 మారà±à°à°¿ 2016 at the Wayback Machine. Encyclopedia of Chicago.
- â "Czech and Slovak roots in Vienna". wieninternational.at. Archived from the original on 12 మౠ2014. Retrieved 2 మౠ2018.
- â "Total ancestry reported". U.S. Census Bureau. Retrieved 13 July 2014.
- â 124.0 124.1 "Population by religious belief and by municipality size groups" (PDF). Czech Statistical Office. Archived from the original (PDF) on 21 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 2 మౠ2018.
- â "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 9 మారà±à°à°¿ 2017. Retrieved 2 మౠ2018.
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (link) - â "NÃBOŽENSKà VÃRA OBYVATEL PODLE VÃSLEDKÅ® SÄÃTÃNà LIDU". Czech Statistical Office. 27 February 2014. Retrieved 27 December 2017.
Chapter 1. "ZmÄny struktury obyvatel podle náboženské vÃry v letech 1991, 2001 a 2011"; table "Struktura obyvatel podle náboženské vÃry (náboženského vyznánÃ) v letech 1991 - 2011": believers 20,8%; non-believers 34,5%; no declared religion 44,7%
- â Global Index of Religion and Atheism Archived 2017-12-26 at the Wayback Machine Press Release Archived 21 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2013 at the Wayback Machine. 2012. secularpolicyinstitute.net
- â Richard Felix Staar, Communist regimes in Eastern Europe, Issue 269, p. 90
- â The Czechoslovak Hussite Church contains mixed Protestant, Catholic, Eastern Orthodox and national elements. Classifying it as either one is disputable. For more details and dispute about this, see Czechoslovak Hussite Church.
- â "Population by denomination and sex: as measured by 1921, 1930, 1950, 1991 and 2001 censuses" (PDF) (in Czech and English). Czech Statistical Office. Retrieved 9 March 2010.
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â http://iconics.cehd.umn.edu/OrbisSensualiumPictus/Lecture/default.html Archived 2017-10-08 at the Wayback Machine Orbis Sensualium Pictus Lecture
- â 132.0 132.1 "Expansion of schooling and educational inequality in Europe: the educational Kuznets curve revisited". Oxford Economy Papers. 66 (3): 660â680. 10 December 2013. doi:10.1093/oep/gpt036. Retrieved 17 September 2015.
{{cite journal}}
: Cite uses deprecated parameter|authors=
(help) - â "Range of rank on the PISA 2006 science scale" (PDF). OECD.org. Retrieved 25 April 2010.
- â Education index Archived 2018-01-04 at the Wayback Machine.
- â Holcik, J; Koupilova, I. "Primary health care in the Czech Republic: brief history and current issues". Int J Integr Care. 1: e06. PMCÂ 1534002. PMIDÂ 16902697.
- â "Euro Health Consumer Index 2016" (PDF). Health Consumer Powerhouse. Archived from the original (PDF) on 14 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2017. Retrieved 8 April 2017.
- â 137.0 137.1 137.2 137.3 "History of Czech Architecture". eu2009.cz. Czech Presidency of the European Union. Archived from the original on 15 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2015. Retrieved 20 July 2015.
- â "The History of Architecture". www.czech.cz. Archived from the original on 23 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2015. Retrieved 18 August 2015.
- â KotalÃk, JiÅà (2002). Architektura baroknà (in Czech) (Deset stoletà architektury ed.). Praha: Správa Pražského hradu a DaDa. p. 13. ISBN 80-86161-38-2.
{{cite book}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) - â "SpoleÄnost Franze Kafky â Cena Franze Kafky". www.franzkafka-soc.cz.
- â Patterson, Dave (21 July 2016). "The Czech Republic Has The Densest Library Network In The World". Archived from the original on 11 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2017. Retrieved 26 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2018.
- â The chronicles of BeneÅ¡ Krabice of Veitmil â the hymn "Svatý Václave" mentioned there as old and well-known in the end of the 13th century [1]
- â DÄjiny Äeské hudby v obrazech (History of Czech music in pictures); in Czech
- â "Czech Music". Archived from the original on 2016-01-02. Retrieved 2018-10-26.
- â "Gustav Machatý's Erotikon (1929) & Ekstase (1933): Cinema's Earliest Explorations of Women's Sensuality". Open Culture.
- â "History of Czech cinematography". Archived from the original on 2016-01-28. Retrieved 2018-10-26.
- â Solomon, Charles (19 July 1991). "Brooding Cartoons From Jan Svankmajer". LA Times. Retrieved 24 August 2010.
- â "KFTV". Wilmington Publishing and Information Ltd. Retrieved 26 October 2012.
- â "Czech Film Commission â Karlovy Vary". Czech Film Commission. Archived from the original on 16 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 26 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2018.
- â "Czech Republic : Rise of the oligarchs". Reporters Without Borders. Retrieved 9 February 2018.
- â "Zpravodajský trojboj: HvÄzdná Nova oslabuje, Prima se tahala s Událostmi ÄT o druhé mÃsto". Ihned. 27 August 2014.
- â "NejserióznÄjÅ¡Ã zpravodajstvà hledejte na webu ct24.cz". Czech Television. Archived from the original on 18 à°à±à°²à± 2015. Retrieved 17 July 2015.
- â "Äechy nejvÃce zajÃmá bulvár. NejÄtenÄjÅ¡Ã v zemi je denÃk Blesk". Czech News Agency. Archived from the original on 23 à°à±à°²à± 2015. Retrieved 17 July 2015.
- â "ÄT sport vysÃlá deset let, nejsledovanÄjÅ¡Ã byl hokej". MediaGuru.cz (in à°à±à°à±).
- â "Prague's Most Popular Sports". Prague.fm. Retrieved 14 May 2014.
- â "Hiking in the Czech Republic". Expats. Archived from the original on 2016-10-23. Retrieved 2018-10-26.
- â "Turistické znaÄenà KÄT". KÄT.