లావà±à°¸à±
18°N 105°E / 18°N 105°E
Lao People's Democratic Republic
| |
---|---|
నినాదà°: "ສັàºàºàº´àºàº²àº à»àºàºàº°àº¥àº²àº àºàº°àºàº²àºàº´àºàº°à»àº à»àºàºàº°àºàº²àº ວັàºàºàº°àºàº°àºàº²àº§àºàº" "Santiphab ekalad pasaþipatai ekaphÄb vadþa na þauaÅn" (Lao romanisation) "Paix, indépendance, démocratie, unité et prospérité" (English: "Peace, independence, democracy, unity and prosperity") | |
Location of  లావà±à°¸à±Â  (green) | |
à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ | Vientiane 17°58â²N 102°36â²E / 17.967°N 102.600°E |
ఠధిà°à°¾à°°Â à°à°¾à°·à°²à± | Lao |
Recognised languages | French[1] |
Spoken languages | |
à°à°¾à°¤à±à°²à± (2005[2]) | |
మతఠ| Buddhism 64.7% Tai folk religion 31.4% Christianity 1.7% Islam 0.8% Other 1.3% |
పిలà±à°à±à°µà°¿à°§à° | Lao Laotian |
à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° | Unitary MarxistâLeninist one-party socialist republic |
â¢Â Party General Secretary and President | Bounnhang Vorachith |
â¢Â Vice President | Phankham Viphavanh |
â¢Â Prime Minister | Thongloun Sisoulith |
Pany Yathotou | |
శాసనవà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ | National Assembly |
Formation | |
â¢Â Kingdom of Lan Xang | 1353â1707 |
1707-1778 | |
â¢Â Vassals of Siam | 1778â1893 |
â¢Â French protectorate | 1893â1953 |
â¢Â Unified Kingdom | 11 May 1947 |
â¢Â Independence | 22 October 1953 |
â¢Â Monarchy abolished | 2 December 1975 |
â¢Â Current constitution | 14 August 1991 |
â¢Â Joined ASEAN | 23 July 1997 |
విసà±à°¤à±à°°à±à°£à° | |
â¢Â à°®à±à°¤à±à°¤à° | 237,955 km2 (91,875 sq mi) (82nd) |
â¢Â à°¨à±à°°à±Â (%) | 2 |
à°à°¨à°¾à°à°¾ | |
â¢Â Estimate | 6,758,353[3] (103rd) |
â¢Â 2015 census | 7,096,376 6,492,228[4] |
â¢Â à°à°¨à°¸à°¾à°à°¦à±à°°à°¤ | 26.7/km2 (69.2/sq mi) (151st) |
GDPÂ (PPP) | 2019Â estimate |
â¢Â Total | $58.329 billion[5] |
â¢Â Per capita | $8,458[5] |
GDPÂ (nominal) | 2019Â estimate |
â¢Â Total | $20.153 billion[5] |
â¢Â Per capita | $2,670[5] (131st) |
à°à°¿à°¨à±Â (2012) | 36.4[6] medium |
à°¹à±à°à±âà°¡à°¿à°Â (2018) |  0.604[7] medium · 140th |
à°¦à±à°°à°µà±à°¯à° | Kip (â) (LAK) |
à°à°¾à°² విà°à°¾à°à° | UTC+7 (ICT) |
à°¤à±à°¦à± à°¤à±à°°à± | dd/mm/yyyy |
వాహనాలౠనడà±à°ªà± à°µà±à°ªà± | right |
à°«à±à°¨à± à°à±à°¡à± | +856 |
ISO 3166 code | LA |
Internet TLD | .la |
|
లావà±à°¸à±[8] /laÊs, ËlÉËÉs, ËleɪÉs/;[9][10] ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ " లావౠపà±à°ªà±à°²à±à°¸à± రిపబà±à°²à°¿à°à±à°à± " ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°à±à°¨à±à°¯ à°à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°¦à°¿ à°à°à±à° à°à±à°ªà°°à°¿à°µà±à°·à±à°à°¿à°¤ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à±à°ªà° నడిబà±à°¡à±à°¡à±à°¨ à°à°¨à±à°¨ లావà±à°¸à± వాయవà±à°¯ సరిహదà±à°¦à±à°²à± మయనà±à°®à°¾à°°à± (బరà±à°®à°¾), à°à±à°¨à°¾, à°¤à±à°°à±à°ªà± సరిహదà±à°¦à±à°²à± వియతà±à°¨à°¾à°, à°à°à±à°¨à±à°¯ సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°à°à°¬à±à°¡à°¿à°¯à°¾, పశà±à°à°¿à°®, à°¨à±à°°à±à°¤à°¿ సరిహదà±à°¦à±à°²à± థాయిలాà°à°¡à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[11] à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ లావà±à°¸à± " లానౠà°à±à°à°¾à°à°à± à°¹à±à° à°à°¾à°µà± (à°µà±à°à± పారాసà±à°²à± à°à°§à±à°µà°°à±à°¯à°à°²à± à°à° మిలియనౠà°à°¨à±à°à±à°² à°°à°¾à°à±à°¯à°)à°à°¾ à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°, సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 14 à°µ శతాబà±à°¦à° మధà±à°¯ à°¨à±à°à°¡à°¿ 18 à°µ శతాబà±à°¦à° వరà°à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[12] à°à±à°à±à°³à°¿à°à°à°à°¾ à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± లానౠà°à±à°¸à°¾à°à°à± à°à±à°à°¦à±à°° à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à° à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à° à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ వాణిà°à±à°¯à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ మారి à°à°°à±à°¥à°¿à°à°à°à°¾ సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°à°à°à°¾ à°¸à°à°ªà°¨à±à°¨à°¦à±à°¶à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿.[12] à°à±à°à°¤à°à°¾à°²à° à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ వివాదఠతరà±à°µà°¾à°¤ లానౠà°à±à°¸à°¾à°à°à± à°®à±à°¡à± à°µà±à°°à±à°µà±à°°à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à±à°à°¾ విడిపà±à°¯à°¾à°¯à°¿; à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°«à±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à±, వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±, à°à°à°ªà°¸à°¾à°à±. 1893 లౠమà±à°¡à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°²à± సమà±à°à±à°¯à° ఠయిన తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¦à°¿ à°à° à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°°à°à±à°·à°¿à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ మారి à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± లావà±à°¸à± à°¦à±à°¶à° ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°ªà°¾à°¨à± à°à°à±à°°à°®à°£ తరà±à°µà°¾à°¤ 1945 లౠà°à±à°à°¤à°à°¾à°²à° à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± 1949 లౠసà±à°µà°¯à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à±à°²à±à°à±à°à±à°¨à± వరà°à± తిరిà°à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯à°à°²à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°¦à°¿. 1953 లౠలావà±à°¸à± à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à°¦à±à°¶à°®à± సిసావాà°à°à± వాà°à°à± à°à°§à±à°µà°°à±à°¯à°à°²à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à°¬à°¦à±à°§à°®à±à°¨ à°°à°¾à°à°°à°¿à°à° à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°¯à±à°°à° à°µà°à±à°à°¿à°¨ à°à±à°¦à±à°¦à°¿à°à°¾à°²à°¾à°¨à°¿à°à± à°¸à±à°¦à±à°°à±à° à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± మదà±à°¦à°¤à±à°¤à± సాà°à°¿à°¨ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°à°à°¨à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. à°®à±à°¦à° à°°à°¾à°à°°à°¿à°à°ªà°¾à°²à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లావà±à°¸à± à° à°¨à±à° à°¸à±à°¨à°¿à° నియà°à°¤à±à°¤à±à°µà°¾à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± మదà±à°¦à°¤à± à°à°à°¦à°¿. 1975 లౠవియతà±à°¨à°¾à° à°¯à±à°¦à±à°§à° à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పాథà±à°à± లావౠà°à°¦à±à°¯à°®à° ఠధిà°à°¾à°°à°à°²à±à°à°¿ రావడà°à°¤à± à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 1991 లౠసà±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± à°°à°¦à±à°¦à± à° à°¯à±à°¯à± వరà°à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పాలన à°®à±à°¦à°à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± లావà±à°¸à±âà°à± à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± మదà±à°¦à°¤à±à°¤à± à°¸à±à°¨à°¿à°, à°à°°à±à°¥à°¿à° సహాయఠలà°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
2018 లౠà°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± తలసరి à°à°¿à°¡à°¿à°ªà°¿ (పిపిపి)à°²à±à°²à°¾à°µà±à°¸à± (సిà°à°à°ªà±à°°à±, మలà±à°·à°¿à°¯à°¾, థాయిలాà°à°¡à± తరà±à°µà°¾à°¤) 4 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[13] ఠదౠసà°à°µà°¤à±à°¸à°°à°à°²à± మానవ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°¸à±à°à°¿à° (à°¹à±à°à±âà°¡à°¿à°) లౠపà±à°°à°ªà°à°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± లావà±à°¸à± 139 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. [14] లావà±à°¸à± à°à°¸à°¿à°¯à°¾-పసిఫిà°à± వాణిà°à±à°¯ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à°, à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°² à°¸à°à°à°, à°¤à±à°°à±à°ªà± à°à°¸à°¿à°¯à°¾ సమà±à°®à°¿à°à±, లా à°«à±à°°à°¾à°à°à±à°«à±à°¨à±à°²à°²à± à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 1997 లౠలావà±à°¸à± à°ªà±à°°à°ªà°à° వాణిà°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥ à°¸à°à±à°¯à°¤à±à°µà° à°à±à°¸à° దరà°à°¾à°¸à±à°¤à± à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿; 2013 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2 à°¨ à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°¤à°¿ à°¸à°à±à°¯à°¤à±à°µà° à°²à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[15] à°à°¦à°¿ " à°à° పారà±à°à± à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à± "à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ లావà±à°¸à± " లావౠపà±à°ªà±à°²à±à°¸à± రివలà±à°¯à±à°·à°¨à°°à± పారà±à°à± " à°à± పాలిà°à°à°¬à°¡à±à°¤à± మారà±à°à±à°¸à°¿à°à°-à°²à±à°¨à°¿à°¨à°¿à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ సమరà±à°¥à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
లావà±à°¸à±â à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿, ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à°à°à°¾ వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°¨à°à°°à° à°à°à°¦à°¿. à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°¨à°à°°à°¾à°²à±à°à°¾ à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à±, సవనà±à°¨à°¾à°à±à°à± పాà°à±à°¸à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. లావà±à°¸à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°¾à°· లావà±. లావà±à°¸à± బహà±à°³ à°à°¾à°¤à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à±à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°. లావౠసà±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°à°¾à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à± à°°à°¾à°à°à±à°¯à°à°à°¾, సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°à°à°à°¾ à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯à° వహిసà±à°¤à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 55% à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. వారౠఠధిà°à°à°à°¾ à°²à±à°¤à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. పరà±à°µà°¤ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°®à±à°¨à±-à°à±à°®à°°à± సమà±à°¹à°¾à°²à±, à°®à±à°à°à±, à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à±à°¯ à°à±à°à°¡ à°¤à±à°à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 45% à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. నదà±à°² à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ విదà±à°¯à±à°¤à±à°¤à±à°¨à± దాని à°ªà±à°°à±à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°¨ థాయిలాà°à°¡à±, à°à±à°¨à°¾, వియతà±à°¨à°¾à°à°²à°à± విà°à±à°°à°¯à°¿à°à°à°¡à° లావà±à°¸à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°µà±à°¯à±à°¹à°¾à°²à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. ఠలాà°à± నాలà±à°à± à°à±à°¤à±à°¤ నిరà±à°®à°¾à°£à°¾à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ "à°à±à°®à°¾à°°à±à°à°à°²à±-à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¾à°¨" à°¦à±à°¶à°à°à°¾ మారడఠలావà±à°¸à± à°à±à°°à°µ à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°°à±à°²à±à°®à°¾à°°à±à°à°¾à°²à± లావà±à°¸à±âనౠపà±à°°à±à°à±à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¾à°¨à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[16][17] à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± లావà±à°¸à±âనౠà°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾ - పసిఫిà°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°µà±à°à°à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. వారà±à°·à°¿à° à°à°¿à°¡à°¿à°ªà°¿ à°µà±à°¦à±à°§à°¿ 2009 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à°à°à±à°¨ 7.7%.[18][19]
à°ªà±à°°à± à°µà±à°¨à±à° à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
లావà±à°¸à± ఠనౠà°à°à°à±à°² పదఠఫà±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¾à°· à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1893 లౠఫà±à°°à±à°à°à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾à°²à±à°¨à°¿ à°®à±à°¡à± లావౠరాà°à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à°à° à°à±à°¶à°¾à°°à±. లావౠఠà°à°à± à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ à°à°¸à±à°¤à± à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯ à°§à±à°°à°¿à°£à°¿ à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à± సమà±à°¹à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à± ఠని à° à°°à±à°§à°.[20]
à°à°à°à±à°²à±à°·à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à±à°µà°¾à°°à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°¸à°¾à°°à±à°²à± "లావà±à°¸à±" నౠతపà±à°ªà±à°à°¾ à°à°à±à°à°°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. వారౠదà±à°¨à°¿à°²à± 'à°à°¸à±' నౠనిశà±à°¶à°¬à±à°§ à° à°à±à°·à°à°°à°à°à°¾ à°à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ తపà±à°ªà±à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[21] లావà±à°¸à±âà°²à±à°¨à°¿ 'à°à°¸à±' à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°®à±à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¡à°¦à±. [22][23][24]
లావౠà°à°¾à°·à°²à± à°¦à±à°¶à° à°ªà±à°°à± "à°®à±à°µà°¾à°à°à± లావà±" (à»àº¡àº·àºàº ລາວ) à°²à±à°¦à°¾ "పాథà±à°à± లావà±" (àºàº° à»àºàº ລາວ), à°°à±à°à°¡à± à° à°à±à°·à°°à°¾à°²à°¾ "లావౠదà±à°¶à°" ఠని à° à°°à±à°§à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿.[25]
à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
à°à°°à°à°à°à°¾à°² à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
à°à°¤à±à°¤à°° లావà±à°¸à±âà°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°¨à°®à±à°à± పరà±à°µà°¤à°¾à°²à°²à± à°à°¨à±à°¨ తమౠదà°à± లిà°à°à± à°à±à°¹ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à° à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ మానవ à°ªà±à°°à±à°°à±à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±; à° à°ªà±à°°à±à°°à± à°à°¨à±à°¸à° 46,000 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨à°¦à°¨à°¿ విశà±à°µà°¸à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¦à°¿ à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°µà°°à°à± à°à°¨à±à°à±à°¨à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°§à±à°¨à°¿à° మానవà±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ శిలాà°à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿.[26] à°à°¤à±à°¤à°° లావà±à°¸à±âà°²à±à°¨à°¿ à°²à±à°à± à°ªà±à°²à±à°¸à±à°à±à°¸à±à°¨à± నాà°à°¿ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°¹à±à°¬à°¿à°¨à±à°¹à°¿à°¯à°¨à± à°°à°à°¾à°²à°¤à± à°µà°à°à°¿ రాతి à°à°³à°¾à°à°à°¡à°¾à°²à± à°à°¨à±à°à±à°¨à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[27] à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à±à°ªà±à°°à±à°µà° 4 à°µ సహసà±à°°à°¾à°¬à±à°¦à°¿à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ సమాà°à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± à°à°§à°¾à°°à°¾à°²à± à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. [28] పరిశà±à°§à°¨à°²à± à°²à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°¨à°¨à° à°à°¾à°¡à°¿, à°à°¤à°° à°°à°à°¾à°² సమాధà±à°²à±, à°à±à°°à±.పౠ1500 à°à°¾à°²à°à°¨à°¾à°à°¿ à°à°¾à°à°¸à±à°¯ వసà±à°¤à±à°µà±à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à° à°¸à°à°à±à°²à°¿à°·à±à° సమాà°à° నివసిà°à°à°¿à°¨à°à±à°²à± à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°à±à°à°¡ à°²à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°¨à±à°ª à°à°ªà°à°°à°£à°¾à°²à± à°à±à°°à±.పౠ700 నాà°à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°ªà±à°°à±à°à±-à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à° à°à°¾à°²à°à°²à± à°à±à°¨à°¾, à°à°¾à°°à°¤à±à°¯ నాà°à°°à°¿à°à°¤à°²à°¤à± à°µà±à°°à°¿à°à°¿ పరిà°à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¡à°µà°à±à°à±.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿] 8 à°µ -10 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°² మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± తాయి à°à°¾à°· మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°¤à±à°à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à± à°à±à°µà°¾à°à°à±à°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¨à±à°°à±à°¤à°¿à°¦à°¿à°¶à°à°¾ పయనిà°à°à°¿ లావà±à°¸à±, థాయిలాà°à°¡à± à°à±à°à°¾à°à°¾à°²à°à± వలసà°à°¾ à°µà°à±à°à°¾à°°à°¨à°¿ à°à°¾à°·à°¾, à°à°¤à°° à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à° సాà°à±à°·à±à°¯à°¾à°² à°à°§à°¾à°°à°¾à°²à± à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[29]
లానౠà°à±à°¸à°¾à°à°à± మారà±à°à±
14 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± లావౠయà±à°µà°°à°¾à°à± à°«à°¾ à°¨à±à°à±à° à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¿à°¨ లానౠà°à°¾à°à°à± (మిలియనౠà°à°²à°¿à°«à±à°à°à±à°¸à±) à°°à°¾à°à±à°¯à°à°°à°¿à°¤à±à°° లావà±à°¸à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. [30] à° à°à°°à°¿à°¤à±à°° à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°«à°¾ à°¨à±à°à±à° à°¤à°à°¡à±à°°à°¿ పాలనలà±à°¨à°¿ à°à±à°®à°°à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°¨à±à°à°¡à°¿ తన à°à±à°à±à°à°¬à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°µà±à°²à±à°ªà°²à°¿à°à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à°¿à°ªà±à°¯à°¿ 10,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°®à°°à± సమà±à°¹à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ దళాలతౠమà±à°à°¾à°à°à± నది పరà±à°µà°¾à°¹à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à±à°¨à°¿ లావౠరాà°à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°µà°¡à°à°¤à± à°¦à°à°¡à°¯à°¾à°¤à±à°° à°®à±à°à°¿à°à°ªà±à°à± à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¯à°¨ లావౠరాà°à±à°² à°¸à°à°¤à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°¡à°¨à°¿ విశà±à°µà°¸à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[31] à°à°¯à°¨ తన à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°¥à±à°°à°¾à°µà°¾à°¡ à°¬à±à°¦à±à°§à°®à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ మతà°à°à°¾ మారà±à°à°¾à°¡à±. తరà±à°µà°¾à°¤ లానౠà°à±à°¸à°¾à°à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à° విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¿à°¨ 20 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± à° à°°à°¾à°à±à°¯à° à°¤à±à°°à±à°ªà±à°µà±à°ªà±à°¨à±à°¨ వియతà±à°¨à°¾à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°¨à°¾à°®à±à°à± పరà±à°µà°¤à°¾à°² à°µà±à°à° à°à°à°ªà°¾ వరà°à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿] à°à°¯à°¨ à°¨à±à°¤à°¿à°°à°¹à°¿à°¤ à°ªà±à°°à°µà°°à±à°¤à°¨à°¨à± à°à°¯à°¨ à°®à°à°¤à±à°°à±à°²à± à°¸à°à°¹à°¿à°à°à°²à±à° 1373 లౠà°à°¯à°¨à°¨à± బహిషà±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ థాయి లాà°à°¡à±à°²à±à°¨à°¿ నానౠపà±à°°à±à°µà°¿à°¨à±à°¸à±à°à± à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.[32] తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¯à°¨ à° à°à±à°à°¡à± మరణిà°à°à°¾à°¡à±. à°«à°¾ à°¨à±à°à±à° à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°à°¨à± à°¹à±à°¯à±à°µà°¾à°¨à± à°¸à°à°¸à±à°à°¤à± à°ªà±à°°à±à°¤à± సిà°à°¹à°¾à°¸à°¨à° ఠధిరà±à°¹à°¿à°à°à°¿ 43 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± పాలిà°à°à°¾à°¡à±. à°¸à°à°¸à±à°à°¤à± పాలనలౠలానౠà°à±à°¸à°¾à°à°à± à°à° à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ వాణిà°à±à°¯ à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°à°¾à°¨à± 1421 లౠà°à°¯à°¨ మరణిà°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ వారి శతà±à°µà°°à±à°à°¾à°²à± (వారితౠ100 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°à°¾à°²à° à°ªà±à°°à°¾à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ వరà±à°à°¾à°²à±) వారిని పతనఠà°à±à°¸à°¾à°¯à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
1520 లౠఫà±à°à±à°¸à°¿à°°à°¤à± సిà°à°¹à°¾à°¸à°¨à° ఠధిషà±à°à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ తన à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ బరà±à°®à°¾ à°¦à°à°¡à°¯à°¾à°¤à±à°°à°¨à±à°à°¡à°¿ à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿à°¨à°¿ à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°à± తరలిà°à°à°¾à°¡à±. à°«à±à°à±à°¸à°¿à°°à°¤à± à°à°à°ªà°¬à°¡à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ 1548 లౠà°à°¯à°¨ à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°¤à°¾à°¤à°¿à°°à°¤à± à°°à°¾à°à± à° à°¯à±à°¯à°¾à°¡à±. à°à°¯à°¨ పాలనలౠలావà±à°¸à± à°à°¿à°¹à±à°¨à°®à±à°¨ " à°¦à°à± à°²à±à°µà°¾à°à°à± " నిరà±à°®à°¿à°à°à°®à°¨à°¿ à°à°¦à±à°¶à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°à°¬à±à°¡à°¿à°¯à°¾à°® à°¸à±à°¨à°¿à° à°¦à°à°¡à°¯à°¾à°¤à±à°° à°¨à±à°à°¡à°¿ తిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à±à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°¸à±à°à±à°¤à°¾à°¤à°¿à°°à°¤à± మారà±à°à°®à°¦à±à°¯à°à°²à±à°¨à°¿ పరà±à°µà°¤à°¾à°²à°²à± à° à°¦à±à°¶à±à°¯à°®à±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లానౠà°à±à°à°¾à°à°à± à°µà±à°à°à°à°¾ à°à±à°·à±à°£à°¿à°à°à°¡à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
1637 నాà°à°¿à°à°¿ à°¸à±à°²à°¿à°à±à°¨à°¾ à°µà±à°à°à±à°¸à°¾ సిà°à°¹à°¾à°¸à°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ ఠధిరà±à°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ సమయà°à°²à± లానౠà°à±à°¸à°¾à°à°à± సరిహదà±à°¦à±à°²à± మరిà°à°¤ విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°¯à°¨ పాల లావà±à°¸à± à°¸à±à°µà°°à±à°£à°¯à±à°à°à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¯à°¨ వారసà±à°¡à± à°²à±à°à±à°à°¡à°¾ మరణిà°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°°à°¾à°à±à°¯à° à°®à±à°¡à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à±à°à°¾ విడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. 1763 - 1769 మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± బరà±à°®à°¾ à°¸à±à°¨à±à°¯à°¾à°²à± à°à°¤à±à°¤à°° లావà±à°¸à±âనౠఠధిà°à°®à°¿à°à°à°¿ à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°«à±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à±à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¿à°µà°°à°¿à°à°¿ à°à°à°ªà°¸à°¾à°à± సియామà±à°² à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯à°à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
సియామà±à°²à± à°à°¾à°µà± à° à°¨à±à°µà°¾à°à°à±à°¨à± వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°°à°¾à°à±à°à°¾ నియమిà°à°à°¾à°°à±. à°à°¯à°¨ లావà±à°¸à±âలౠలలిత à°à°³à°²à±, సాహితà±à°¯à° à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¹à°¿à°à°à°¾à°¡à±. ఠలాà°à± à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°«à±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à±à°¤à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à°¨à± à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à°¿à°à°¾à°¡à±. 1826 లౠవియతà±à°¨à°¾à°®à±à°² à°à°¤à±à°¤à°¿à°¡à°¿ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¯à°¨ సియామà±à°² à°®à±à°¦ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°¶à°¾à°¡à±. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± ఠతిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± విఫలమౠవియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°¦à±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[33] à° à°¨à±à°µà°¾à°à°à±à°¨à± à°à±à°¦à±à°à°¾ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à°¾à°à±à°à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°³à±à°²à°¾à°°à±. తరà±à°µà°¾à°¤ à° à°à±à°à°¡ à°à°¯à°¨ మరణిà°à°à°¾à°¡à±.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
1876 ââలౠలావà±à°¸à±âలౠà°à°°à°¿à°à°¿à°¨ à°à° సియామà±à°² à°¸à±à°¨à°¿à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¬à±à°°à°¿à°à°¿à°·à± పరిశà±à°²à°à±à°¡à± " à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¾à°²à± à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à°¤à±à°¤à±à°¨ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ బానిస-à°µà±à° దాడà±à°²à±à°à°¾ మారాయి" ఠని వరà±à°£à°¿à°à°à°¾à°°à±.[34]
à°«à±à°°à±à°à°à°¿ లావà±à°¸à± (1893â1953) మారà±à°à±
19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°¿à°µà°°à°²à± " à°à±à°¨à±à°¸à± à°¬à±à°²à°¾à°à± à°«à±à°²à°¾à°à± " à°à°°à±à°®à± à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¬à°¾à°à°à±à°¨à± à°¦à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿.[35] à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à± పాలà°à±à°¡à± " à°à°¿à°à°à± à°à°¨à± à°à°¾à° "à°¨à±à°¨à± à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¿ à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°«à±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à±à°¨à± à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à±à°°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à°¤à°à°¾à°²à° తరà±à°µà°¾à°¤ వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à°à°ªà°¾à°¸à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à±à°¡à°¾ à°à±à°°à±à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°à±à°¤ లావà±à°¸à±âà°à± à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°«à±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à± à°°à°¾à°à± సిసావాà°à°à± వాà°à°à± పాలà°à±à°¡à± à° à°¯à±à°¯à°¾à°¡à±. à° à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ మరà±à°¸à°¾à°°à°¿ వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¾ ఠవతరిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à± లావà±à°¸à±âà°à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°à°à°¾ à°à°à±à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ à°à°µà±à°µ à°²à±à°¦à±. [36] à°«à±à°°à±à°à°à°¿ పాలనలౠఫà±à°°à±à°à°à°¿ à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à°°à±à°¥à°¿à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ వహిà°à°à°¿à°¨ à° à°¨à±à°¨à°, థాయిలాà°à°¡à±, à°à±à°à°à°¿à°¨à±à°² మధà±à°¯ à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¿à°¤ à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ లావà±à°¸à±âలౠఫà±à°°à±à°à°à°¿ à°à±à°°à±à°µà± ఠనౠవà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ లావà±à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°·à±à°²à°à°¦à°°à± బలవà°à°¤à°à°à°¾ వలస à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 10 à°°à±à°à±à°² à°¶à±à°°à°®à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ నిరà±à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿] లావà±à°¸à±âలౠà°à°¿à°¨à±, à°°à°¬à±à°¬à°°à±, à°à°¾à°«à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°à°à±à°®à°¤à±à°²à°²à± ఠది à°à° శాతఠà°à°à°à± ఠధిà°à°à°¾ à°²à±à°¨à°¿ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ ఠది à°¤à°à°¿à°¨à°à°¤à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°²à±à°¦à±. 1940 నాà°à°¿à°à°¿ లావà±à°¸à±âలౠ600 à°®à°à°¦à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°²à± నివసిà°à°à°¾à°°à±.[37] à°«à±à°°à±à°à°à°¿ పాలనలౠవియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¯à±à°² లావà±à°¸à±â వలస à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. వలసపాలà°à±à°²à± à°¦à±à°¨à°¿à°¨à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾- వలస à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°² à°à±à°à°¾à°à°à±à°°à°¤ సమసà±à°¯à°à± à°à°à°°à°£à°¾à°¤à±à°®à° పరిషà±à°à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¾à°°à±.[38] 1943 నాà°à°¿à°à°¿ వియతà±à°¨à°¾à° à°à°¨à°¾à°à°¾ దాదాపౠ40,000. లావà±à°¸à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à°¾à°²à°²à± à°¸à°à°à±à°¯à°¾à°ªà°°à°à°à°¾ వియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¯à±à°²à± à°à°§à°¿à°à±à°¯à°¤à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. వియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¯à±à°²à± వారి à°¸à±à°µà°à°¤ నాయà°à±à°²à°¨à± à°à°¨à±à°¨à±à°à±à°¨à± à°¹à°à±à°à±à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[39] పరà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¨à°à°à°¾, వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 53%, థాà°à±à°à±à°²à± 85%, పాà°à±à°¸à±à°²à± 62% వియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¯à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. [39] 1945 నాà°à°¿à°à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ వారౠà°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°®à±à°¦ à°à°ªà°¨à±à°¯à±à°²à± à°à±à°¸à°¿à°¨à°¦à°¾à°¡à°¿à°²à± విసà±à°®à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°®à±à°¦à°¾à°¨à°, సవనà±à°¨à°¾à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°, à°¬à±à°²à°¾à°µà±à°¨à± à°ªà±à° à°à±à°®à°¿ à°µà°à°à°¿ à°®à±à°¡à± à°à±à°²à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°à± వియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¯à±à°²à°¨à± తరలిà°à°à°¾à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°·à±à°à°¾à°¤à±à°®à° à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à°à°¨à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¾à°°à±.[39] మారà±à°à°¿à°¨à± à°¸à±à°à±à°µà°°à±à°à±-à°«à°¾à°à±à°¸à± à° à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯à° à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ లావà±à°ªà±à°°à°à°²à± వారి à°¸à±à°µà°à°¤ à°¦à±à°¶à° à°®à±à°¦ నియà°à°¤à±à°°à°£ à°à±à°²à±à°ªà±à°¯à°¿ à°à°à°¡à°µà°à±à°à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[39]
à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± విà°à°¿ à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à±, థాయిలాà°à°¡à±, à°à°à°ªà±à°°à°¿à°¯à°²à± à°à°ªà°¾à°¨à± దళాలౠఫà±à°°à°¾à°à°¸à± à°à°à±à°°à°®à°¿à°¤ లావà±à°¸à±â à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. [à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿] 1945 మారà±à°à°¿ 9 à°¨ లావà±à°¸à± à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¬à±à°à°¦à° " à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°à°¾à°à°à± " à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¾ లావà±à°¸à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 7 à°¨ à°à°¯à°¨ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ లావà±à°¸à± à°¹à±à°¦à°¾à°à± à°®à±à°à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1945 à°à°ªà±à°°à±à°²à± 7 à°¨ à°°à±à°à°¡à± à°à°ªà°¾à°¨à± à°¬à±à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à±à°²à± à°¨à°à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¾à°°à±.[40]à° à°à°¦à±à°à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¸à±à°ªà°à°¦à°¨à°à°¾ à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°«à±à°°à°¬à°¾à°à°à± à°°à°¾à°à±à°¨ సిసవాà°à°à±à°¨à± వాà°à°à±à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°®à°¨à°¿ à°à°ªà°¾à°¨à± నిరà±à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± సిసవాà°à°à± వాà°à°à± à°à°ªà±à°°à±à°²à± 8 à°¨ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ లావà±à°¸à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°ªà± à°®à±à°à°¿à°à°ªà±à°à± à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. తరà±à°µà°¾à°¤ à°°à°¾à°à± à°°à°¾à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°à°¿à°à°¡à°µà°¾à°à°à±à°¨à± à°¸à°à°à±à°°à±à°£à°¦à°³à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à±à°¯à° వహిà°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ రహసà±à°¯à°à°à°¾ à°ªà°à°ªà°¾à°¡à±. ఠలాà°à± à°°à°¾à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± సిసవాà°à±à°¨à± à°à°ªà°¾à°¨à± దళాలà°à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°¨à°¿à°¦à±à°¯à° వహిà°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà°à°ªà°¾à°¡à±. [40] à°à°ªà°¾à°¨à± à°²à±à°à°à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ లావౠà°à°¾à°¤à±à°¯à°µà°¾à°¦à±à°²à± (à°°à°¾à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°«à±à°à±à°¸à°¾à°°à°¤à±à°¤à± à°à°²à°¿à°¸à°¿) లావà±à°¸à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°¾à°¨à°¿ 1946 à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°«à±à°°à±à°à°à°¿ దళాలౠదà±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ తిరిà°à°¿ à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¿ లావà±à°¸à±âà°à± పరిమిత à°¸à±à°µà°¯à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°à±à°à°¾à°¯à°¿.[41]
à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°¯à±à°¦à±à°§ సమయà°à°²à± à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పారà±à°à± పాతౠలావౠసà±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥à°¨à± à°à°°à±à°ªà°¾à°à± à°à±à°¸à°¿ పాథà±à°à± లావౠవియతà±à°¨à°¾à° à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥ (వియతౠమినà±) సహాయà°à°¤à± à°«à±à°°à±à°à°à°¿ వలసరాà°à±à°¯à°¾à°² దళాలమà±à°¦ à°¯à±à°¦à±à°§à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1950 లౠఫà±à°°à±à°à°à°¿ à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±à°²à± "à° à°¨à±à°¬à°à°§ à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾" à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° లావà±à°¸à±âà°à± à°¸à±à°®à± à°¸à±à°µà°¯à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°µà±à°µà°µà°²à°¸à°¿à°¨ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à°¿ à°à°¦à±à°°à±à°à°¦à°¿. లావà±à°¸à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à° à°°à°¾à°à°°à°¿à°à° à°ªà±à°°à±à°¤à°¿ à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± వాసà±à°¤à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ లావà±à°¸à± 1953 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 22 వరà°à± à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à± నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à± à°à°à°¦à°¿.[42][41]
à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à°, à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పాలన (1953âà°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤) మారà±à°à±
à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ à°µà±à°¦à°¿à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à° à°¯à±à°¦à±à°§à° à°à°¿à°µà°°à°¿à°à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°à°®à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 1954 లౠà°à°°à°¿à°à°¿à°¨ à°à±à°¨à±à°µà°¾ సమావà±à°¶à°à°²à± లావà±à°¸à±â శాà°à°¤à°¿ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°à±à°¦à±à°°à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿. 1955 లౠయà±à°à°¸à± à°°à°à±à°·à°£ శాఠ" à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°µà°¾à°²à±à°¯à±à°¯à±à°·à°¨à± à°à°«à±à°¸à± " à°ªà±à°°à±à°¤à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ మదà±à°¦à°¤à±à°¤à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± పాథà±à°à± లావà±à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°¡à°¿ లావà±à°¸à±âలౠ" రాయలౠలావౠà°à°°à±à°®à± " ని à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¿ లావà±à°¸à±âనౠయà±à°à°¸à± నియà°à°¤à±à°°à°£ విధానà°à°²à± à°à°¾à°à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
1960 లౠలావà±à°¸à± à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± వరà±à°¸ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°²à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ రాయలౠలావౠà°à°°à±à°®à±, పాథà±à°à± లావౠà°à±à°°à°¿à°²à±à°²à°¾à°² (à°à°¤à±à°¤à°° వియతà±à°¨à°¾à°- à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± మదà±à°¦à°¤à±, à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±-మదà±à°¦à°¤à±à°à°²) మధà±à°¯ à°ªà±à°°à°¾à°à° à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. 1962 లౠ" à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°¯à±à°¨à°¿à°à± " à°ªà±à°°à±à°¤à± à°°à°¾à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°¸à±à°µà°¨à±à°¨à°¾ à°«à±à°®à°¾ à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°¨ à°°à±à°à°¡à°µ తాతà±à°à°¾à°²à°¿à° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° విà°à°¯à°µà°à°¤à° à°à°¾à°²à±à°¦à±. రాయలౠలావà±à°à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°, పాతà±à°à± లావౠమధà±à°¯ à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à°¤à±à°¤à±à°¨ తలà±à°¤à±à°¤à°¿à°¨ à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à°¿ à°à±à°°à°®à°à°à°¾ à°à±à°·à±à°£à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. పాథà±à°à± లావà±à°à± à°à°¨à±.వి.à°, వియతà±à°à°¾à°à°à± à°¸à±à°¨à°¿à°à°ªà°°à°à°à°¾ మదà±à°¦à°¤à± à°à°à±à°à°¾à°¯à°¿.[42][41]
లావà±à°¸à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¾à°à°¾à°²à± à°à°¤à±à°¤à°° వియతà±à°¨à°¾à° à°à±à°¤ à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ వియతà±à°¨à°¾à° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± లావà±à°¸à± à°à° à°®à±à°à±à°¯ à°à°¾à°à° à°à°à°¦à°¿. à°à°à°¦à±à°à°à°à± à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°®à±à°¦ à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¿ లావà±à°¸à± సరఫరా మారà±à°à°à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¸à±à°ªà°à°¦à°¨à°à°¾ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± à°à°¤à±à°¤à°° వియతà±à°¨à°¾à° à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ బాà°à°¬à± దాడà±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. లావà±à°¸à± à°à±à°°à°®à°°à°¹à°¿à°¤à°®à±à°¨ సాధారణ యాà°à°à±à°à°¾à°®à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± దళాలà°à±, లావà±à°¸à±âà°²à±à°à°¿ à°¦à°à±à°·à°¿à°£ వియతà±à°¨à°¾à° à°à±à°°à°¬à°¾à°à±à°²à°à± మదà±à°¦à°¤à± à°à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿ (లావà±à°¸à±âలౠసి.à°.à°. à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°²à°¨à± à°à±à°¡à°à°¡à°¿).[42][41]
రాయలౠలావౠà°à°°à±à°®à±à°¤à± à°ªà±à°°à°¾à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పతà±à°à± లావà±à°à± సహాయఠà°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 1968 లౠà°à°¤à±à°¤à°° వియతà±à°¨à°¾à° à°¸à±à°¨à±à°¯à° బహà±à°³-డివిà°à°¨à± దాడిని à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. ఠదాడి ఫలితà°à°à°¾ à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ నిరà±à°µà±à°°à±à°¯à°®à± à°¸à°à°à°°à±à°·à°£à°¨à± à°¹à±à°®à±à°à°à± à°¤à±à°à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°¨à°°à°²à± వాà°à°à± పావౠనà±à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à±à°¨à°¿ దళాలà°à± (à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± "à°¯à±.à°à°¸à±. à°¸à±à°à±à°°à±à°à± à°à°°à±à°®à±", థాయిలాà°à°¡à± దళాల మదà±à°¦à°¤à± à°à°²à°¿à°à°¿à°¨) వదిలివà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. [à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
రాయలౠà°à°¿à°à°à±à°¡à°®à± à°à°«à± లావà±à°¸à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ పతనఠనిరà±à°§à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పాథà±à°à± లావౠమà±à°¦, వియతà±à°¨à°¾à° దళాల à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± à°à°°à±à°®à± à°®à±à°¦ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± à°à°¾à°°à± à°µà±à°®à°¾à°¨à°¿à° బాà°à°¬à± దాడà±à°²à± దాడి à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. ఠలాà°à± à°¯à±à°à°¸à± బలà°à°¾à°² à°®à±à°¦ దాడి à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ వియతà±à°¨à°¾à° రిపబà±à°²à°¿à°à±à°à± " హౠà°à°¿ మినౠà°à±à°°à±à°²à± " à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¯à±.à°à°¸à±. à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[42] 1964 - 1973 మధà±à°¯ లావà±à°¸à±â à°®à±à°¦ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ à°°à±à°à°¡à± మిలియనà±à°² à°à°¨à±à°¨à±à°² బాà°à°¬à±à°²à°¨à± పడà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°à°°à±à°ªà°¾, à°à°¸à°¿à°¯à°¾ à°®à±à°¦ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ పడà±à°¸à°¿à°¨ 2.1 మిలియనà±à°² à°à°¨à±à°¨à±à°² బాà°à°¬à±à°²à°à± సమానà°. లావà±à°¸à±âనౠà°à°¨à°¾à°à°¾ పరిమాణà°à°¤à± à°ªà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ బాà°à°¬à± దాడిà°à°¿ à°à±à°°à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°µà°à±à°à±. à°¨à±à°¯à±à°¯à°¾à°°à±à°à± à°à±à°®à±à°¸à± "లావà±à°¸à±âà°²à±à°¨à°¿ à°à°à±à°à±à° à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿ à°®à±à°¦ దాదాపౠà°à° à°à°¨à±à°¨à± బాà°à°¬à±à°¦à°¾à°¡à°¿ à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿ " ఠని à°ªà±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[43] దాదాపౠ80 మిలియనà±à°² విఫలమà±à°¨ బాà°à°¬à±à°² à°ªà±à°²à±à°¡à±à°ªà°¦à°¾à°°à±à°§! à°¦à±à°¶à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°à±à°²à±à°²à°¾à°à±à°¦à±à°°à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°µà°¿ వారà±à°·à°¿à°à°à°à°¾ à°¸à±à°®à°¾à°°à± 50 à°®à°à°¦à°¿ లావà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°² మరణానిà°à°¿ à°à°¾à°°à°£à° à°à°¤à±à°à°¦à°¿. à° à°à°¤à±à°à°¾à° à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à°à±à°·à±à°¤à±à°°à°¾à°²à± à°ªà°à°¡à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ ఠసాధà±à°¯à°®à± నిరà±à°ªà°¯à±à°à° à°à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°¨à°¿ నిరà±à°µà±à°°à±à°¯à° à°à±à°¯à°¡à° ఠసాధà±à°¯à°.[44] à° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à±à°²à°¸à±à°à°°à± బాà°à°¬à±à°² à°ªà±à°°à°à°¾à°µà° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ లావà±à°¸à± à°à°¯à±à°§à°¾à°²à°¨à± నిషà±à°§à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 2010 నవà°à°¬à°°à±à°²à± à°à°°à°¿à°à°¿à°¨ à°à±à°²à°¸à±à°à°°à± " రాషà±à°à±à°° పారà±à°à±à°² à°®à±à°¦à°à°¿ సమావà±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ " à°®à±à°¨à°¿à°·à°¨à±à°¸à± à°à°¨à±à°µà±à°¨à±à°·à°¨à± à°¨à±à°¯à°¾à°¯à°µà°¾à°¦à°¿ à°à°¤à°¿à°¥à±à°¯à° à°à°à±à°à°¾à°°à±.[45]
1975 లౠపాథà±à°à± లావౠవియతà±à°¨à°¾à° à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± à°à°°à±à°®à± à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± మదà±à°¦à°¤à±à°¤à± à°°à°¾à°à°°à°¿à° లావౠపà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ పడà°à±à°à±à°à°¾à°°à±. 1975 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2 à°¨ à°à°¿à°à°à± సావాà°à°à± వతà±à°¥à°¾à°¨à°¾à°¨à± బలవà°à°¤à°à°à°¾ పదవౠవిరమణ à°à±à°¯à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¯à°¨ à°à±à°²à±à°²à± మరణిà°à°à°¾à°¡à±. à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± 20,000 - 62,000 మధà±à°¯ లావà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à± మరణిà°à°à°¾à°°à±.[42][46]
1975 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2 à°¨ à°à±à°¸à±à°¨à± à°«à±à°®à±à°µà°¿à°¹à±à°¨à± à°à°§à±à°µà°°à±à°¯à°à°²à±à°¨à°¿ పాథà±à°à± లావౠపà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¦à±à°¶à° à°®à±à°¦ నియà°à°¤à±à°°à°£ సాధిà°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°¦à±à°¶à° à°ªà±à°°à±à°¨à± " లావౠపà±à°ªà±à°²à±à°¸à± à°¡à±à°®à±à°à±à°°à°à°¿à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à± " à°à°¾ à°ªà±à°°à± మారà±à°à°¿à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ వియతà±à°¨à°¾à°à°²à± సాయà±à°§ దళాలనౠనిలబà±à°à±à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿, à°¦à±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ పరà±à°¯à°µà±à°à±à°·à°¿à°à°à°¡à°à°²à± సహాయపడà°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సలహాదారà±à°²à°¨à± నియమిà°à°à± à°à°ªà±à°ªà°à°¦à°¾à°²à°ªà± à°¸à°à°¤à°à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 1977 లౠసà°à°¤à°à° à°à±à°¸à°¿à°¨ à°à° à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ లావà±à°¸à±, వియతà±à°¨à°¾à° మధà±à°¯ à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à± లాà°à°à°¨à°ªà±à°°à°¾à°¯à°®à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ లావౠవిదà±à°¶à°¾à°à° విధానానిà°à°¿ à°¸à±à°à°¨à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°°à°¾à°à°à±à°¯, à°à°°à±à°§à°¿à° à°à±à°µà°¿à°¤à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à°²à± వియతà±à°¨à°¾à° à°ªà±à°°à°®à±à°¯à°¾à° à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¡à°¾à°¨à±à°¨à°¿ లావౠఠధిà°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¨à°¡à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[42][47] 1979 లౠలావà±à°¸à±â à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à± à°à°«à± వియతà±à°¨à°¾à°, à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± రిపబà±à°²à°¿à°à± à°à°«à± à°à±à°¨à°¾à°¤à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à°¨à± à°®à±à°à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à±, à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à°¾à°² వాణిà°à±à°¯à°à°²à± à°à±à°¨à°¾à°¨à± à°à°à°à°°à°¿à°à°¾ à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[48] 1979 లౠలావà±à°¸à±âలౠ50,000 à°®à°à°¦à°¿ వియతà±à°¨à°¾à° దళాలà±, 6,000 à°®à°à°¦à°¿ వియతà±à°¨à°¾à° ఠధిà°à°¾à°°à±à°²à± వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°²à±à°¨à°¿ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µ శాà°à°²à°à± à°à°¤à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[49][50]
లావà±à°¸à±âà°²à±à°¨à°¿ à°®à±à°à±à°¯ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± వియతà±à°¨à°¾à° à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± à°à°°à±à°®à± à°à°«à± ది à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à± à°à°«à± వియతà±à°¨à°¾à°, వియతà±à°¨à°¾à°-మదà±à°¦à°¤à±à°à°² పాథà±à°à± లావౠమిశà±à°°à°¿à°¤ దళాలà±, à°¹à±à°®à±à°à°à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°¦à°¾à°°à±à°² మదà±à°¯ à°¯à±à°¦à±à°§à° à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°¦à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± సయసబà±à°¨à± à°à±à°²à±à°à±à°¡à± మిలిà°à°°à± à°à±à°¨à±, వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à±à°µà°¿à°¨à±à°¸à± సమà±à°ªà°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à°¿à°¸à°¾à°à°¬à±à°¨à± à°à±à°²à±à°à±à°¡à± మిలిà°à°°à± à°à±à°¨à±, à°à°¿à°¯à°¾à°à°à± à°à±à°µà°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. 1975 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1996 వరà°à± à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à±, థాయిలాà°à°¡à± 2,50,000 లావౠశరణారà±à°¥à±à°²à°à± à°ªà±à°¨à°°à°¾à°µà°¾à°¸à° à°à°²à±à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°¦à±à°²à± 130,000 à°¹à±à°®à±à°à°à±[51] (à°à±à°¡à°à°¡à°¿: à°à°à°¡à±à°à±à°¨à°¾ శరణారà±à°¥à±à°² à°¸à°à°à±à°·à±à°à°).
2015 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2 à°¨ లావà±à°¸à± రిపబà±à°²à°¿à°à±à°à± 40 à°µ వారà±à°·à°¿à°à±à°¤à±à°¸à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°°à±à°ªà±à°à±à°à°¦à°¿.[52]
à°à±à°à±à°³à°¿à°à° మారà±à°à±
à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± లావà±à°¸à± మాతà±à°°à°®à± à°à±à°¬à°à°§à°¿à°¤à°¦à±à°¶à° à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 14 ° - 23 ° à°à°¤à±à°¤à°° à° à°à±à°·à°¾à°à°¶à° (à°à° à°à°¿à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° 14 à°¡à°¿à°à±à°°à±à°²à± à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿), à°°à±à°à°¾à°à°¶à°¾à°²à± 100 ° - 108 ° à°¤à±à°°à±à°ªà±à°°à±à°à°¾à°à°¶à°à°²à± à°à°à°à±à°à°¦à°¿. లావà±à°¸à± à°¦à°à±à°à°®à±à°¨ à° à°à°µà± à°à±à°à°¾à°à°, ఠధిà°à°à°à°¾ à°à° ినమà±à°¨ పరà±à°µà°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°®à±à°¦à°¾à°¨à°¾à°²à± - à°ªà±à° à°à±à°®à±à°²à°¤à± à°à±à°¡à°¿à°¨ 2,818 à°®à±à°à°°à±à°²à± (9,245 à° à°¡à±à°à±à°²à±) à°à°¤à±à°¤à±à°¨ ఫౠబియా à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°¦à±à°¶à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à°¤à±à°¤à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°®à±à°à°¾à°à°à± నది లావà±à°¸à±, థాయిలాà°à°¡à± మదà±à°¯ పశà±à°à°¿à°® సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°à°à±à°à±à°µ à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°°à±à°ªà°°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à° à°¨à±à°¨à°®à±à°à± పరà±à°µà°¤à°¶à±à°°à±à°£à°¿ లావà±à°¸à±, వియతà±à°¨à°¾à° మదà±à°¯ à°¤à±à°°à±à°ªà± సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°à°à±à°à±à°µ à°à°¾à°à° à°à°°à±à°ªà°°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à± పరà±à°µà°¤à°¶à±à°°à±à°£à°¿ లావà±à°¸à± థాయిలాà°à°¡à± à°à°¤à±à°¤à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°² మదà±à°¯ వాయà±à°µà±à°¯ సరిహదà±à°¦à±à°²à± ఠధిà°à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°°à±à°ªà°°à±à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¤à±à°¤à°°à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°à°¿à°¯à°¾à°à°à±à°à±à°à°à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¾à°à°¤ à°à±à°à°¾à°à°à°²à± à°¬à±à°²à°¾à°µà±à°¨à± à°ªà±à° à°à±à°®à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿] à°¦à±à°¶à°à°²à± వరà±à°·à°ªà°¾à°¤ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à°®à±à°¨ à°à°·à±à°£à°®à°à°¡à°² వాతావరణఠనà±à°²à°à±à°¨à°¿ à°à°à±à°à°¦à°¿.[53]
మౠనà±à°à°¡à°¿ నవà°à°¬à°°à± వరà°à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°®à±à°¨ వరà±à°·à°¾à°ªà°¾à°¤à° à°à°à°à±à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± వరà°à± à°ªà±à°¡à°¿ వాతావరణఠనà±à°²à°à±à°¨à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à° à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°®à±à°¡à± à°¸à±à°à°¨à±à°²à± (వరà±à°·à°, à°à°²à±à°²à°¨à°¿, à°µà±à°¡à°¿) వాతావరణఠà°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°¡à°¿ వాతావరణ తరà±à°µà°¾à°¤ à°°à±à°à°¡à± à°¨à±à°²à°²à± à°µà±à°¡à°¿à°µà°¾à°¤à°¾à°µà°°à°£à° à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[53] లావà±à°¸à± à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿, ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à° ఠయిన వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°¤à± à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à±, సవనà±à°¨à°¾à°à±à°à±, పాà°à±à°¸à± à°µà°à°à°¿ à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°¨à°à°°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
1993 లౠలావà±à°¸à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¦à±à°¶à° à°à±à°à°¾à°à°à°²à± 21% à°à±à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నివాసయà±à°à±à°¯à°®à±à°¨ పరిరà°à±à°·à°£à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à±à°à°¾à°¯à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[54] "à°à±à°²à±à°¡à±à°¨à± à°à±à°°à°¯à°¾à°à°à°¿à°²à±" ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à± à°à°¸à°à°¸à°¾à°² à°ªà°à°¡à°¿à°à°à°¬à°¡à± నాలà±à°à± à°¦à±à°¶à° లావà±à°¸à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[55] à°¸à±à°¤à± à°à°¸à±à°à± à°à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à±à°¨à°¿ à°¯à±.à°à°¨à±.à°.à°¡à°¿.సి. à°«à°¾à°à±à°à± à°¬à±à°à±à°à± 2007 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± " à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ 2006 లౠలావà±à°¸à±âలౠà°à°¸à°à°¸à°¾à°² సాà°à± విసà±à°¤à±à°°à±à°£à° 15 à°à°¿.à°®à±.[56]
లావà±à°¸à± à°®à±à°¡à± à°à±à°à±à°³à°¿à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°à±à°²à± పరిà°à°£à°¿à°à°à°µà°à±à°à±: à°à°¤à±à°¤à°°, మధà±à°¯, à°¦à°à±à°·à°¿à°£.[57]
వాతావరణఠమారà±à°à±
లావà±à°¸à±âలౠఠధిà°à°à°à°¾ à°à°·à±à°£à°®à°à°¡à°² సవనà±à°¨à°¾ వాతావరణఠనà±à°²à°à±à°¨à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°·à±à°£à°®à°à°¡à°² à°°à±à°¤à±à°ªà°µà°¨à°¾à°²à±, à°¤à±à°®à°¤à± à°à±à°¡à°¿à°¨ à°à°ª-à°à°·à±à°£à°®à°à°¡à°² వాతావరణఠà°à±à°¡à°¾ à°¸à°à°à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]లావà±à°¸à± à°¤à±à°µà±à°°à°®à±à°¨ వాతావరణ మారà±à°ªà°¿à°¡à°¿à°¤à± బాధిà°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°µà°¿à°à°¸à±à°²à°¨à±à°¨à°¿ à°®à±à°¤à±à°¤à°à°à°¾ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ సమసà±à°¯à°¾à°¤à±à°®à°à°®à±à°¨ వాతావరణమారà±à°ªà°¿à°¡à°¿ సమసà±à°¯à°²à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. [58]
నిరà±à°µà°¹à°£à°¾ విà°à°¾à°à°¾à°²à± మారà±à°à±
లావà±à°¸à±âనౠ17 à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°à°¸à±à°²à± (à°à±à°à°à°à±), à°à° à°ªà±à°°à°¿à°«à±à°à±à°à°°à± (à°à°¾à°à°ªà±à°à°à± నాà°à±à°¨à±) à°à°¾ విà°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°¿à°«à±à°à±à°à°°à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°à°¸à±à°²à± à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°¨à°à°°à° వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± (నాà°à±à°¨à± à°²à±à°µà°¾à°à°à± వియాà°à°à±à°à°¾à°¨à±) à°à°à°¦à°¿.[59] 2013 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 13 à°¨ à°à±à°¤à±à°¤à°à°¾ à°à±à°¸à±à°à°¬à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à±, à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[60] à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°à°¸à±à°²à°¨à± à°à°¿à°²à±à°²à°¾à°²à±à°à°¾ (à°®à±à°µà°¾à°à°à±), తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°°à°¾à°®à°¾à°²à±à°à°¾ (బానà±) విà°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. "à°ªà°à±à°à°£" à°à±à°°à°¾à°®à° తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿à°à°¾ à°à° à°ªà°à±à°à°£à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
విదà±à°¶à±à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à± మారà±à°à±
విదà±à°¶à±à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à±
విదà±à°¶à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à± మారà±à°à±
లావౠపà±à°ªà±à°²à±à°¸à± à°¡à±à°®à±à°à±à°°à°à°¿à°à± రిపబà±à°²à°¿à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¬à±à°²à°¾à°à±à°¤à± à°ªà±à°¤à±à°¤à± à°ªà±à°à±à°à±à°à±à°¨à°¿ à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±à°¤à± సనà±à°¨à°¿à°¹à°¿à°¤ à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1975 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à±à°²à± పాథà±à°à± లావà±à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ పశà±à°à°¿à°® à°¦à±à°¶à°¾à°²à±, లావà±à°¸à± మదà±à°¯ శతà±à°°à±à°¤à±à°µà° à°à±à°à±à°à±à°¸à±à°à±à°à°¦à°¿. లావà±à°¸à± వియతà±à°¨à°¾à°à°¤à± "à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à° à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°¨à±à°¨à°¿" à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°¸à±à°¤à± 1977 లౠసà±à°¨à±à°¹à°, సహà°à°¾à°°à° à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°®à±à°¦ à°¸à°à°¤à°à° à°à±à°¸à°¿à°¨ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à±à°¨à°¾à°¤à± à°à°¦à±à°°à°¿à°à±à°¤à°ªà°°à°¿à°¸à±à°¥à°¿à°¤à±à°²à± à°à±à°à±à°à±à°¸à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°¸à±à°µà°¿à°¯à°à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± పతనà°à°¤à± వియతà±à°¨à°¾à°à°à± సహాయఠఠà°à°¦à°¿à°à°à± సామరà±à°¥à±à°¯à° à°¤à°à±à°à°¡à°à°¤à± లావà±à°¸à± తన à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à°¨à± à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à±à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°
à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°à°à°°à°¿à°¤à°¨à° à°
à°¨à±à°à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ లావà±à°¸à± పాà°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¨à±, à°¸à±à°¦à± à°
à°°à±à°¬à°¿à°¯à°¾, à°à±à°¨à°¾, à°à°°à±à°à±, à°à°¸à±à°à±à°°à±à°²à°¿à°¯à°¾, à°«à±à°°à°¾à°¨à±à°¸à±, à°à°ªà°¾à°¨à±, à°¸à±à°µà±à°¡à°¨à± à°µà°à°à°¿ à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°² à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à°à°¿ à°
à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯à°à°à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[61][à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿] 2004 నవà°à°¬à°°à±à°²à± à°à°¾à°à°à±à°°à±à°¸à± à°à°®à±à°¦à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°à±à°à° à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± తౠవాణిà°à±à°¯ à°¸à°à°¬à°à°§à°¾à°²à± à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[62]
1997 à°à±à°²à±à°²à± లావà±à°¸à± à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± à°à°«à± à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°² (à°à°¸à°¿à°¯à°¾à°¨à±) లౠసà°à±à°¯à°¦à±à°¶à° ఠయిà°à°¦à°¿. 2016 లౠపà±à°°à°ªà°à° వాణిà°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥ à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à° ఠయిà°à°¦à°¿.[63] 2005 లౠà°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à° à°¤à±à°°à±à°ªà± à°à°¸à°¿à°¯à°¾ శిà°à°°à°¾à°à±à°° సమావà±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ హాà°à°°à±à°à°¦à°¿.[64]
à°à°°à±à°§à°¿à°à° మారà±à°à±
లావౠà°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à±à°²à±, వాణిà°à±à°¯à° à°à±à°°à°à± à°ªà±à°°à±à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°¨ థాయిలాà°à°¡à±, వియతà±à°¨à°¾à°, à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à°¤à±à°¤à°°à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°¨ à°à°¨à±à°¨ à°à±à°¨à°¾ à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. థాయిలాà°à°¡à±, వియతà±à°¨à°¾à°à°¤à± సరిహదà±à°¦à± దాà°à°¿à°¨ వాణిà°à±à°¯à° (à°à±à°°à°¾à°¸à±-బారà±à°¡à°°à±) à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°¨à°¿ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¨à°¿ à°«à°¾à°à±à°¸à± à° à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°¡à±. 2009 లౠఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾à°²à±à°¨à°¿ à°à°¬à°¾à°®à°¾ పరిపాలన à°à°¾à°²à°à°²à± లావà±à°¸à± à°à° à°®à±à°¦ మారà±à°à±à°¸à°¿à°¸à±à°à±-à°²à±à°¨à°¿à°¨à°¿à°¸à±à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à°¾à°¦à°¨à°¿ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿ à°¯à±à°à°¸à± à°à°à±à°®à°¤à°¿-దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°«à±à°¨à°¾à°¨à±à°¸à°¿à°à°à± à°ªà±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ లావౠà°à°à°ªà±à°¨à±à°² à°®à±à°¦ నిషà±à°§à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¤à±à°¤à°¿à°µà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[65] 2011 లౠలావౠసà±à°à±à°¯à±à°°à°¿à°à±à°¸à± à°à°à±à°¸à±à°à±à°à°à°¿ à°à±à°°à±à°¡à°¿à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. 2012 లౠలావà±à°¸à± à°à±à°°à±à°¡à± à°ªà±à°°à±à°à°²à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à° à°¨à±à°¨à°¿ సమాà°à°¾à°° à°µà±à°¯à°¾à°ªà°¾à°°à±à°²à°¨à± à°à°²à±à°ªà±à°à±à°¨à°¿ à°µà±à°¬à±à°¸à±à°à±à°¨à± à°¦à±à°¶à°à°²à±à°à°¿ దిà°à±à°®à°¤à°¿, à°à°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ ఠవసరమà±à°¨ à°µà±à°¬à±à°¸à±à°à±à°¨à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¡à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
2016 లౠలావà±à°¸à± à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à± à°à±à°¨à°¾ ఠతిపà±à°¦à±à°¦ విదà±à°¶à± à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿à°¦à°¾à°°à± à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 1989 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°¨à°¾ లావà±à°¸à±à°²à± 5.395 బిలియనà±à°² డాలరà±à°²à± à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿ à°ªà±à°à±à°à°¿à°à°¦à°¨à°¿ లావà±à°¸à± à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à±à°² à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à° à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µ శాఠ1989â2014 మదà±à°¯à°à°¾à°² నివà±à°¦à°¿à°à°²à± à°¤à±à°²à°¿à°ªà°¿à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°¨à±à°¨ థాయిలాà°à°¡à± (à°¯à±.à°à°¸à± $ 4.489 బిలియనà±à°²à±), వియతà±à°¨à°¾à° (3.108 బిలియనà±à°² à°¯à±.à°à°¸à±. డాలరà±à°²à±) à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à±à°²à°¤à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à°¿à°¦à°¾à°°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°à°¾ à°°à±à°à°¡à°µ, à°®à±à°¡à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[66]
లావà±à°¸à± à°à±à°µà°¨à°¾à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°à°¦à°¾à°¯à° à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°¿à°¡à°¿à°ªà°¿à°²à± 50% వరà°à± à°à°à°¦à°¿. à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à°°à°à°à° 80% à°à°ªà°¾à°§à°¿ à°¸à±à°à°°à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°¯à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à±à°®à°¿ à°à±à°µà°²à° 4.01% మాతà±à°°à°®à± à°à°à°¦à°¿. à°à±à°µà°²à° 0.34% à°à±à°®à°¿ మాతà±à°°à°®à± శాశà±à°µà°¤ à°ªà°à° à°à±à°®à°¿à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[67] à°à±à°°à±à°à°°à± à°®à±à°à°¾à°à°à± à°à°ªà°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à°à±à°·à±à°¤à±à°°à°¾à°²à± ఠతి à°¤à°à±à°à±à°µ శాతఠమాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[68] సాà°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à±à°à°¾à°à°à°²à± 28% నిà°à°¿ మాతà±à°°à°®à± సాà°à±à°¨à±à°°à± à° à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ 2012 లౠమà±à°¤à±à°¤à° à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°¯à±à°à±à°¯ à°à±à°à°¾à°à°à°²à± 12% మాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°à±à°²à± à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[69] à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°°à°à°à°à°²à± వరిపà°à° à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°¯à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à±à°à°¾à°à°à°²à± 80% à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°à±à°®à°¿à°¨à°¿ వరిని à°ªà°à°¡à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[70] లావౠవà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°à±à°¹à°¾à°²à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à± 77% à°®à°à°¦à°¿ వరిధà±à°¯à°¾à°¨à±à°¯ నిలà±à°µà°²à°²à± à°¸à±à°µà°¯à° సమà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[71]
1990 - 2005 మధà±à°¯ à°®à±à°°à±à°à±à°¨ వరి à°°à°à°¾à°²à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¸à°¿ విడà±à°¦à°² à°à±à°¯à°¡à°, à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°, à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°² à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ 5% à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°¨à°¿ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[72] 1999 లౠలావౠపిడిà°à°°à± à°®à±à°¦à°à°¿à°¸à°¾à°°à°¿à°à°¾ బియà±à°¯à° దిà°à±à°®à°¤à±à°²à±, à°à°à±à°®à°¤à±à°² నిà°à°° సమతà±à°²à±à°¯à°¤à°¨à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[73] లావౠపిడిà°à°°à± à°à±à°°à±à°à°°à± à°®à±à°à°¾à°à°à± à°à°ªà°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°¸à°à°à±à°¯à°²à± బియà±à°¯à° à°°à°à°¾à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¡à°µà°à±à°à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 1995 à°¨à±à°à°¡à°¿ లావౠపà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° ఫిలిపà±à°ªà±à°à°¸à±à°²à±à°¨à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°°à±à°¸à± à°°à±à°¸à±à°°à±à°à± à°à°¨à°¿à°¸à±à°à°¿à°à±à°¯à±à°à±âతౠà°à°²à°¿à°¸à°¿ లావà±à°¸à±à°²à± à°²à°à°¿à°à°à± à°µà±à°²à°¾à°¦à°¿ బియà±à°¯à° à°°à°à°¾à°²à°¨à±à°¨à°¿à°à°à°¿ వితà±à°¤à°¨ నమà±à°¨à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పనిà°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[74]
à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ వనరà±à°² (à°.à°à°.à°à°«à±), à°à°¸à°¿à°¯à°¨à± à°¡à±à°µà±à°²à±à°ªà±à°®à±à°à°à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à±, à°µà°à°à°¿ à°à°¤à°° à°à°°à±à°§à°¿à° వనరà±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ సహాయానà±à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à±à°¤à±à°à°¦à°¿; à° à°à°¤à±à°à°¾à° సమాà°à°¾à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿, పరిశà±à°°à°®, à°à°²à°µà°¿à°¦à±à°¯à±à°¤à±à°¤à±, à°®à±à°¨à°¿à°à°à± (à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°°à°¾à°à°¿, à°¬à°à°à°¾à°°à°) à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¿ à°µà±à°¦à±à°¶à°¾à°² à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°à±à°· à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à±à°²à± సహà°à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à°¦à±à°¶à°à°²à± à°µà±à°à°à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ పరిశà±à°°à°®à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]నిపà±à°£à±à°² వలసలౠలావà±à°¸à± à°à°°à±à°§à°¿à°à°¾à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¿ à° à°¡à±à°¡à±à°à°à±à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 2000 లౠ37.4% నిపà±à°£à±à°² వలస à°°à±à°à± à°à°à°¦à°¿.[75]
లావà±à°¸à± à°à°¨à°¿à° వనరà±à°²à°¤à± సమà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°ªà±à°à±à°°à±à°²à°¿à°¯à°, సహà°à°µà°¾à°¯à±à°µà± దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¬à±à°à±à°à±, à°¬à°à°à°¾à°°à°, బాà°à±à°¸à±à°à±, à°à°¿à°¨à±, à°°à°¾à°à°¿, à°à°¤à°° విలà±à°µà±à°¨ à°²à±à°¹à°¾à°² à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ నిà°à±à°·à±à°ªà°¾à°²à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ విదà±à°¶à± à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à±à°²à°¨à± à°à°à°°à±à°·à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. ఠదనà°à°à°¾ à°¦à±à°¶à°à°²à± సమà±à°¦à±à°§à°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°¨à±à°à°¿ వనరà±à°²à±, పరà±à°µà°¤ à°à±à°à°¾à°à° à°ªà±à°¦à±à°¦ à°®à±à°¤à±à°¤à°à°²à± à°à°²à°µà°¿à°¦à±à°¯à±à°¤à± à°¶à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿, à°à°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°µà±à°²à± à°à°²à±à°ªà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°®à°¾à°°à± 18,000 à°®à±à°à°¾à°µà°¾à°à±à°² సామరà±à°§à±à°¯à°à°²à± 8,000 à°®à±à°à°¾à°µà°¾à°à±à°²à± థాయిలాà°à°¡à±, వియతà±à°¨à°¾à°à°²à°à± à°à°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[76]
à°¦à±à°¶à°à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ విసà±à°¤à±à°¤à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¬à±à°°à±à°²à°¾à°µà± ఠనౠమదà±à°¯à° ఠధిà°à°à°à°¾ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾, à°¬à±à°°à°¿à°à°¨à±, à°à°°à±à°®à°¨à±, à°à°ªà°¾à°¨à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£ à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°ªà±à°°à±à°à±à°¨ à°à°¨à±à°¨ à°à°à°¬à±à°¡à°¿à°¯à°¾, వియతà±à°¨à°¾à° à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°à± à°à°à±à°®à°¤à°¿ à° à°µà±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°¨à°¿ లావౠబà±à°°à±à°µà°°à± à°à°à°ªà±à°¨à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
లావà±à°¸à± à°®à±à°¨à°¿à°à°à± పరిశà±à°°à°® విదà±à°¶à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°à±à°· à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à±à°²à°¤à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¦à±à°¶à°¾à°² à°¦à±à°·à±à°à°¿à°¨à°¿ à°à°à°°à±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°°à°à°à° 2003-04 à°¨à±à°à°¡à°¿ లావà±à°¸à± à°à°°à±à°§à°¿à° à°¸à±à°¥à°¿à°¤à°¿à°à°¿ à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°à±à°·à°¿ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 540 à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°¬à°à°à°¾à°°à°, à°°à°¾à°à°¿, à°à°¿à°à°à±, à°¸à±à°¸à° à°µà°à°à°¿ à°à°¤à°° à°à°¨à°¿à°à°¨à°¿à°à±à°·à±à°ªà°¾à°²à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿, à° à°¨à±à°µà±à°·à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿, తవà±à°µà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[77]
2018 లౠదà±à°¶à° మధà±à°¯à°¸à±à°¥ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°¨à°¿ à°¸à±à°à°¿à°à°à±à°®à°¾à°¨à°µ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°¸à±à°à°¿à° (à°¹à±à°à±âà°¡à°¿à°) లౠలావà±à°¸à± 139 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[78] à°à±à°²à±à°¬à°²à± à°¹à°à°à°°à± à°à°à°¡à±à°à±à°¸à± (2018) à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¤à±à°µà±à°°à°®à±à°¨ à°à°à°²à°¿ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à°¿ (à°²à±) à°à°¨à±à°¨ 52 à°¦à±à°¶à°¾à°² à°à°¾à°¬à°¿à°¤à°¾à°²à± లావà±à°¸à± 36 à°µ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[79]
2019 లౠతà±à°µà±à°° à°ªà±à°¦à°°à°¿à°à°, మానవ à°¹à°à±à°à±à°² à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°¤ à°¯à±à°à°¨à± à°¸à±à°ªà±à°·à°²à± à°°à°¿à°ªà±à°°à±à°à°°à± లావà±à°¸à±âà°à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° పరà±à°¯à°à°¨à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¦à±à°§à°¿, à°ªà±à°¦à°°à°¿à° నిరà±à°®à±à°²à°¨à°à± à°¦à±à°¶à° à° à°¨à±à°¸à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ విధానఠ"తరà°à±à°à°¾ à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°à±à°² ఫలితాలౠà°à°¸à±à°¤à± మరిà°à°¤ à°ªà±à°¦à°°à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿ మానవహà°à±à°à±à°²à°¨à± à°¦à±à°¬à±à°¬à°¤à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°¦, à° à°à±à°à°¡à±à°à± వరà±à°à°¾à°²à± à°¦à±à°¨à°¿à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ బాధిà°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. "[80]
2019 మారà±à°à°¿à°²à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿à°¨à°¿ à°à°·à°§ à°ªà±à°°à°¯à±à°à°¨à°¾à°² à°à±à°¸à° à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°®à°¤à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ లావà±à°¸à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¸à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°à°¾à°¯à°¿ à°µà±à°¦à±à°¯ వినియà±à°à° à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ à°à°°à±à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿, à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à° à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à° à°¸à±à°®à°¿à°¨à°¾à°°à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¤à°° à°°à°à°à°¾à°² సహà°à°¾à°°à°à°¤à± విదà±à°¶à°¾à°à° à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µ శాఠపà±à°°à°§à°¾à°¨à°¿ à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°°à±à°à±à°¯ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°¤à±à°µ శాఠà°à° à°ªà±à°°à°à°à°¨ విడà±à°¦à°² à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. తదà±à°ªà°°à°¿ నిరà±à°£à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°à±à°²à°à°à°¾ à°¸à±à°®à°¿à°¨à°¾à°°à± à°à°°à±à° ఫలితాలౠపà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ నివà±à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¤à°¾à°¯à°¿.[81]
పరà±à°¯à°¾à°à°à° మారà±à°à±
1990 లౠ80,000 à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°²à± లావà±à°¸à±âనౠసà°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°à°¾ 2010 నాà°à°¿à°à°¿ వారి à°¸à°à°à±à°¯ 1.876 మిలియనà±à°²à°à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¨à°¿ పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[82] 2010 లౠపరà±à°¯à°¾à°à°à°°à°à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°²à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°¦à°¾à°¯à°¾à°¯à° 679.1 మిలియనà±à°² డాలరà±à°²à±. à°à°¦à°¿ 2020 నాà°à°¿à°à°¿ 1.5857 బిలియనà±à°² డాలరà±à°²à°à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2010 లౠ10.9:1 నిషà±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°à°¦à±à°¯à±à°à°¾à°²à°¨à± పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°à±à°²à±, పరà±à°¯à°¾à°à° వసà±à°¤à±à°µà±à°² à°à°à±à°®à°¤à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°²à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¦à±à°¯à°¾à°¯à° à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°à±à°®à°¤à±à°²à°²à± 15.5% à°à°à°¦à°¿. 2010 లౠపరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ 270.3 మిలియనà±à°² డాలరà±à°²à± à°à°¦à°¾à°¯à° à°²à°à°¿à°à°à°µà°à±à°à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2020 లౠà°à°¦à°¿ 484.2 మిలియనà±à°² డాలరà±à°²à°à± (à°®à±à°¤à±à°¤à° 12.5%) à°à±à°°à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[83]
à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° పరà±à°¯à°¾à°à° à°°à°à°à° à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¹à°¿à°¸à±à°¤à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ "సిà°à°ªà±à°²à± à°¬à±à°¯à±à°à°¿à°«à±à°²à±" ఠని పరà±à°¯à°¾à°à° à°à°à°°à±à°·à°£ నినాదఠà°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿à°²à± à°à±à°¯à°¾à°¸à±à°à±à°°à±à°¨à°®à±, à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°¦à±à°µà°¾à°²à°¯à°¾à°²à± (à°®à±à°µà°¾à°à°à± à°¨à±à°à±à°¯à°¿ à°¨à±à°¯à±à°µà°¾, వాà°à°à± వియà±à°à°à±à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à±à°ªà±à°¯à°¾à°à°¿à°à°à±), à°ªà±à°²à±à°¯à°¿à°¨à± à°à°«à± à°à°¾à°°à±à°¸à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨, à°à°§à±à°¨à°¿à° à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à±à°² à°à°²à°¯à°¿à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ పరà±à°¯à°¾à°à° à°à°à°°à±à°·à°£à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. సాఠనà±à°¯à±à°µà°¾à°²à± లావà±à°¸à± సివిలౠవారౠà°à°°à°¿à°¤à±à°°; à°«à±à°à°à±à°¸à°¾à°²à±, యౠలà±à°¯à°¾à°à°à± నామà±à°¥à°¾à°¤à± à°µà°à°à°¿ à° à°¨à±à° à°à±à°à°¡à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¿à°°à°¿à°à°¨ à°¤à±à°à°²à°¨à± à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¡à°; నాఠà°à°à±-à°«à± à°²à±à°¯à±à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°²à±à°²à±, à°à°¤à°° వనà±à°¯à°ªà±à°°à°¾à°£à±à°²à°¨à± à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¡à°, à°¤à°à±à°à± సమà±à°ªà°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à±à°¹à°²à±, à°à°²à°ªà°¾à°¤à°¾à°²à± (సి ఫానౠడానౠవదà±à°¦ à°à°°à±à°µà°¾à°¡à±à°¡à°¿ డాలà±à°«à°¿à°¨à±, à°à±à°¨à± ఫాఫà±à°à°à± à°à°²à°ªà°¾à°¤à°), నాలà±à°à± à°µà±à°² à°¦à±à°µà±à°ªà°¾à°²à±, à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°®à°°à± à°à°²à°¯ సమà±à°¦à°¾à°¯à° వాà°à± à°«à±; à°¬à±à°²à°¾à°µà±à°¨à± à°ªà±à° à°à±à°®à°¿à°²à±à°¨à°¿ à°à°²à°ªà°¾à°¤à°¾à°²à±, à°à°¾à°«à± à°¤à±à°à°²à± à°µà°à°à°¿à°µà°¿ ఠదనపౠà°à°à°°à±à°·à°£à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿] లావà±à°¸à±âà°à± à°à±à°°à±à°¡à± & à°à±à°°à°¿à°à° à°¯à±à°°à±à°ªà°¿à°¯à°¨à± à°à±à°à°¸à°¿à°²à± " వరలà±à°¡à± à°¬à±à°¸à±à°à± à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à± à°¡à±à°¸à±à°à°¿à°¨à±à°·à°¨à± " ఠవారà±à°¡à± (వాసà±à°¤à±à°à°³, à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°²à°à±) à°à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[84]à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¬à°¾à°à°à±, వాà°à± à°«à± à°°à±à°à°¡à± à°¯à±à°¨à±à°¸à±à°à± à°ªà±à°°à°ªà°à° వారసతà±à°µ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]à°à°ªà±à°°à±à°²à± 13-14 à°¤à±à°¦à±à°²à°²à± à°à±à°¤à±à°¤à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° à°µà±à°¡à±à°à°²à±, à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ పడà±à°à°²à°¨à± à°à°°à±à°ªà±à°à±à°à°à°¾à°°à±. లావà±à°¸à±âలౠà°à°°à±à°ªà±à°à±à°¨à± వాà°à°°à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à± థాయిలాà°à°¡à±, à°à°à±à°¨à±à°¯ à°à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à°²à± à°à°à°à± à°à°à°°à±à°·à°£à±à°¯à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.
లావౠనà±à°·à°¨à°²à± à°à±à°°à°¿à°à° à° à°¡à±à°®à°¿à°¨à°¿à°¸à±à°à±à°°à±à°·à°¨à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°¤ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à±, à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± à°°à°à°à°¾à°²à± à°à°²à°¿à°¸à°¿ à°¦à±à°¶ à°à°¾à°¤à±à°¯ పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ పరà±à°¯à°¾à°à° à°µà±à°¯à±à°¹à°, à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°à°°à°£ à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à°à°¨à± విà°à°¯à°µà°à°¤à° à°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°·à°¿ à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°¤à°¿ సమà±à°¹à°¾à°² à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤, à°à±à°µ à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à° à°®à±à°¦ à° à°µà°à°¾à°¹à°¨ à°ªà±à°à°à°¡à° à°®à±à°¦ పరà±à°¯à°¾à°à°à°°à°à° à°¦à±à°·à±à°à°¿à°¨à°¿ à°à±à°¦à±à°°à±à°à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à° à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à± లావౠరà°à±à°·à°¿à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤ à°¨à±à°à±à°µà°°à±à°à±, సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° వారసతà±à°µ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¨à± పరిరà°à±à°·à°¿à°à°à°¡à°, à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°à°¡à°, నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¡à°, à°à°¦à°¾à°¯ వనరà±à°²à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°·à°¿à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿. పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ పరà±à°¯à°¾à°à° à°à°®à±à°¯à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°²à±à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¾à°²à°à± పరà±à°¯à°¾à°à° à°à±à°¨à°¿à°à°à±, నిరà±à°µà°¹à°£ ఠవసరానà±à°¨à°¿ à°¨à±à°à±à°à°¿ à°à±à°ªà±à°ªà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à± బాధà±à°¯à°¤ వహిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[85]
లావà±à°¸à± à°ªà°à±à°à±, à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° హసà±à°¤à°à°³ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à°à± à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°¦à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°µà°¿ à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à± à°¨à±à°à± మారà±à°à±à°à±à°²à°²à±, à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¿ విà°à±à°°à°¯à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. మరౠపà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¤ మలà±à°¬à°°à± à°à±.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°®à±à°²à°¿à°à°¨à°¿à°°à±à°®à°¾à°£à°¾à°²à± మారà±à°à±
లావà±à°¸à±âలౠ" వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± వాà°à±à°à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమానాశà±à°°à°¯à° ", à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమానాశà±à°°à°¯à° à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమానాశà±à°°à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. పాà°à±à°¸à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమానాశà±à°°à°¯à° à°à±à°¡à°¾ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విమానసà±à°µà°²à± ఠధిసà±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°¯à°¾à°°à°¿à°¯à°°à± ఠయిన లావౠà°à°¯à°¿à°°à±à°²à±à°¨à±à°¸à±à°¤à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à°¾à°à± à°à°¯à°¿à°°à±à°µà±à°¸à±, వియతà±à°¨à°¾à° à°à°¯à°¿à°°à±à°²à±à°¨à±à°¸à±, à°à°¯à°¿à°°à±â à°à°¸à°¿à°¯à°¾, థాయి à°à°¯à°¿à°°à±à°µà±à°¸à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à±, à°à±à°¨à°¾ à°à°¸à±à°à°°à±à°¨à± à°à°¯à°¿à°°à±à°²à±à°¨à±à°¸à±, సిలà±à°à± à°à°¯à°¿à°°à± à°¦à±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ వాయà±à°®à°¾à°°à±à° à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£ à°¸à±à°µà°²à± à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
లావà±à°¸à±âలౠతà°à°¿à°¨à°à°¤ à°®à±à°²à°¿à° సదà±à°ªà°¾à°¯à°¾à°²à± à°²à±à°µà±. వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°¨à± థాయిలాà°à°¡à±à°¤à± థాయి-లావౠఠనà±à°¸à°à°§à°¾à°¨à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à° à°à°¿à°¨à±à°¨ à°®à±à°¤à±à°°à±à°ªà±à°°à±à°µà° à°µà°à°¤à±à°¨ మినహా తపà±à°ª లావà±à°¸à±âలౠరà±à°²à±à°µà±à°²à± à°²à±à°µà±. à°«à±à°°à±à°à°à°¿ వారౠà°à°à°ªà°¸à°¾à°à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°à°¸à±à°²à± à°à° à°à°¿à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à±à°à±à°à°¿ à°°à±à°²à±à°µà±, డానౠడà±à°à± - డానౠà°à°¾à°¨à± à°¨à±à°°à± à°à±à°à°¿ à°°à±à°²à±à°µà±à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°°à±. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± ఠది 1940 à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°®à±à°¸à°¿à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1920 à°² à°à°¿à°µà°°à°²à± థాà°à±à°à±-à°à°¾à°¨à± à°à°ªà°¿ à°°à±à°²à±à°µà±à°²à± పనà±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. à°à±à°µà°¾à°à°à± బానౠపà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à±, వియతà±à°¨à°¾à° మధà±à°¯ మౠà°à°¿à°¯à± à°à°¾à°à±à°®à°¾à°°à±à°à° à°®à±à°¦à±à°à°¾ నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°°à±à°²à±à°®à°¾à°°à±à°à°à°²à± à°¥à°à±à°à±, à°à°®à±à°®à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à±, à°à°¾à°¨à± à°°à±à°²à±à°µà± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 1930 లలౠఠపథà°à° à°°à°¦à±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°ªà°à±à°à°£ à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à°¨à± à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¾à°¨à°¿à°à°à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ రహదారà±à°²à± (à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°°à±à°à± 13 à°µà°à°à°¿à°µà°¿) à°à°à±à°µà°²à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± à°à°£à°¨à±à°¯à°à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. ఠయితౠపà±à°°à°§à°¾à°¨ రహదారà±à°²à°à± à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à±à°°à°¾à°®à°¾à°²à± à°à±à°°à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¡à°¾à°¦à°¿ à°ªà±à°¡à°µà±à°¨à°¾ à° à°à°¦à±à°¬à°¾à°à±à°²à± à°²à±à°¨à°¿ à°à°¦à±à°¨à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¨à°¿ రహదారà±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ మాతà±à°°à°®à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
పరిమితమà±à°¨ బాహà±à°¯, à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ à°à±à°²à°¿à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°·à°¨à± à°à°à°¦à°¿. ఠయితౠపà°à±à°à°£ à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à°²à± విసà±à°¤à°¾à°°à°à°à°¾ à°®à±à°¬à±à°²à± à°«à±à°¨à±à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°²à°¾ à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± విదà±à°¯à±à°¤à±à°¤à± à°à°¨à±à°¸à°ªà±à°°à°®à°¾à°£à°à°²à± à°²à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¦à±à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°ªà±à°°à°à°¾ రవాణా à°à±à°¸à° సాà°à°à±à°¥à±à°¯à±à°²à°¨à± (à°¬à±à°à°à±à°²à°¤à± à°à±à°¡à°¿à°¨ పిà°à±-ఠపౠà°à±à°°à°à±à°à±à°²à±) à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.
లావà±à°¸à± పారిశà±à°¦à±à°§à±à°¯à° వసతి విశà±à°·à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à°¤à°¿ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. దాని 2015 మిలà±à°¨à°¿à°¯à° à°¡à±à°µà°²à°ªà±à°®à±à°à°à± à°²à°à±à°·à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¾à°²à°ªà°°à°¿à°®à°¿à°¤à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[86] à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ (68%) à°à°¨à°¾à°à°¾ ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ లావà±à°¸à±âలౠపారిశà±à°¦à±à°§à±à°¯à°à°²à± à°ªà±à°à±à°à±à°¬à°¡à±à°²à± à°ªà±à°à±à°à°¡à° à°à°·à±à°à°¤à°°à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 1990 లౠà°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 8% à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ మాతà±à°°à°®à± à°®à±à°°à±à°à±à°¨ పారిశà±à°¦à±à°§à±à°¯à° à°²à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[86]à° à°à°¦à±à°¬à°¾à°à± శాతఠ1995 లౠ10% à°à°à°¡à°à°¾ 2008 లౠనాà°à°¿à°à°¿ 38% à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. 1995 - 2008 మధà±à°¯ à°à°¾à°²à°à°²à± à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à± 12,32,900 à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ à°®à±à°°à±à°à±à°¨ పారిశà±à°¦à±à°§à±à°¯à° à°²à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[86]
à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°ªà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à± లావà±à°¸à± à°ªà±à°°à±à°à°¤à°¿ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¦à°à°¿à°¨à°¦à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[86] à°à°¿à°¨à±à°¨-à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°ªà±à°°à±à°µà±à°¡à°°à±à°²à± à°à°à°¸à±à°®à°¿à°à°à°à°¾ à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¡à°, à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ ఠధిà°à°¾à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¹à°¿à°à°à°¡à° వలà±à°² ఠవిà°à°¯à° సాధà±à°¯à°®à±à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]à°à°à±à°µà°²à°¿à°à°¾à°²à°à°²à± లావà±à°¸à±âà°²à±à°¨à°¿ ఠధిà°à°¾à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ-à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± à°à°¾à°à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°®à±à°¦ à°¸à°à°¤à°à° à°à±à°¸à°¿ à°à° వినà±à°¤à±à°¨ నియà°à°¤à±à°°à°£ à°«à±à°°à±à°à°µà°°à±à°à±à°¨à± à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°¶à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ యాà°à°®à°¾à°¨à±à°¯à°à°²à±à°¨à°¿ à°¨à±à°à°¿ à°¸à°à°¸à±à°¥à°² సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ నియà°à°¤à±à°°à°£à°à± సమాà°à°¤à°°à°à°à°¾ à°à°¦à°¿ పనిà°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[87]
à°¨à±à°à°¿ సరఫరా మారà±à°à±
2014 లౠనిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°à°£à°¾à°à°à°¾à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°¯à±à°¨à°¿à°¸à±à°«à± / à°¡à°¬à±à°²à±à°¯à±à°¹à±à°à±âà° à°à°®à±à°®à°¡à°¿ పరà±à°¯à°µà±à°à±à°·à°£ à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¿ లావà±à°¸à± à°¨à±à°°à±, పారిశà±à°¦à±à°§à±à°¯à° à°®à±à°¦ మిలà±à°¨à°¿à°¯à° à°¡à±à°µà°²à°ªà±à°®à±à°à°à± à°à±à°²à± (à°à°à°¡à°¿à°à°¿) à°²à°à±à°·à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à±à°®à±à°¨à°¾ à° à°°à±à°à± నాà°à°¿à°à°¿ à°¸à±à°®à°¾à°°à± 1.9 మిలియనà±à°² లావౠà°à°¨à°¾à°à°¾ à°®à±à°°à±à°à±à°¨ à°¨à±à°à°¿ సరఫరానౠపà±à°à°¦à°²à±à°à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°®à±à°°à±à°à±à°¨ పారిశà±à°¦à±à°§à±à°¯ వసతà±à°²à± à° à°à°¦à±à°¬à°¾à°à±à°²à± à°²à±à°µà±. 2.4 మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à± à°®à°à°à°¿ రహదారà±à°² à°à±à°°à°¤à°¤à± à°à±à°°à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°µà±à°²à±à°à°¾à°¨à°¿ à°¦à±à°°à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± రవాణాసà±à°à°°à±à°¯à°¾à°² à°à±à°°à°¤ à°à°à°¦à°¿.[88]
à°à°£à°¾à°à°à°¾à°²à± మారà±à°à±
"లావà±à°à°¿à°¯à°¨à±" ఠనౠపదఠలావౠà°à°¾à°·, లావౠà°à°¾à°¤à°¿, లావౠపà±à°°à°à°²à±, లావౠà°à°à°¾à°°à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°à°¿à°à°à°¦à±. à°à°¦à°¿ లావà±à°¸à±âà°²à±à°¨à°¿ లావౠసమà±à°¹à°¾à°²à°à± à° à°¤à±à°¤à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°°à°¾à°à°à±à°¯ పదà°. వారి à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°ªà±à°°à°¸à°¤à±à°µà° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ వారిని "లావà±à°à°¿à°¯à°¾" à°ªà±à°°à±à°¡à°¿à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. లావà±à°¸à± à°à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± 21.6 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² వయసౠà°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°¯à±à°µà°à±à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[89]
2020 లౠలావà±à°¸à± à°à°¨à°¾à°à°¾ 7.45 మిలియనà±à°²à±à°à°¾ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¾à°²à°¾ à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à± à°®à±à°à°¾à°à°à± నదà±à°¤à±à°°à°, దాని à°à°ªà°¨à°¦à±à°² à°¤à±à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤ à°²à±à°¯à°²à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 2020 లౠరాà°à°§à°¾à°¨à°¿, ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à°®à±à°¨ వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à°¿à°«à±à°à±à°à°°à± à°à°¨à°¸à°à°à±à°¯ à°¸à±à°®à°¾à°°à± 683,000 à°®à°à°¦à°¿ నివాసితà±à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿.[89]
à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à° మారà±à°à±
లావà±à°¸à± à°ªà±à°°à°à°²à± తరà°à± వారి à°à°¤à±à°¤à±à°² పరిà°à°£à°¨ (à°²à±à°¤à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±, మిడà±à°²à°¾à°à°¡à±à°¸à± à°à°à±à°µ à°à°¤à±à°¤à±à°¨ à°à±à°®à±à°²à±) à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à°¤à°¾à°°à±. à°à°à°¦à±à°à°à°à± à°à°¦à°¿ à°à°¾à°¤à°¿ సమà±à°¹à°¾à°²à°¨à± à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సహà°à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
లావౠలà±à° (దిà°à±à°µà°ªà±à°°à°¾à°à°¤ à°ªà±à°°à°à°²à±) మారà±à°à±
లావà±à°¸à± à°²à±à°¤à°à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨ లావà±- à°à°¾à°¤à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à± à°¦à±à°¶ à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± à°¸à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°µà±à°°à± సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°à°à°à°¾, à°°à°¾à°à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à°§à°¿à°à±à°¯à°¤à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[90] లావà±à°¸à± à°à°¾à°·à°¾à°ªà°°à°à°à°¾ తాయిà°à°¾à°·à°¾ సమà±à°¹à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°¦à°¿.[91] వారౠమà±à°¦à°à°¿ సహసà±à°°à°¾à°¬à±à°¦à°¿à°²à± à°à±à°¨à°¾ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¦à°à±à°·à°¿à°£ దిశà°à°¾ వలస à°µà±à°³à±à°³à°¡à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[92] à°à°¤à°° "à°²à±à°¤à°à±à°à±" సమà±à°¹à°¾à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à± 10% à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[90]
లావౠదియà°à°à± (మిడà±à°²à°¾à°à°¡à± à°ªà±à°°à°à°²à±) మారà±à°à±
మధà±à°¯, à°¦à°à±à°·à°¿à°£ పరà±à°µà°¤à°¾à°²à°²à±, లావౠథిà°à°à± (మధà±à°¯-à°²à±à°¯à°ªà±à°°à°¾à°à°¤ లావà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à±) ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à± à°®à±à°¨à±-à°à±à°®à°°à± à°¤à±à°à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. లావౠలà±à° వారిని à°à°¸à±à°à±à°°à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾à°à°¿à°à± à°®à±à°²à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°à°¿à°à°à± విధà°à°à°¾ à°à±à°®à±, à°à°¾à°®à± (à°à°®à±à°®à±) à°²à±à°¦à°¾ à°à°¾ ఠని à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± ఠపదాలà°à± à° à°°à±à°§à° బానిస. వారౠà°à°¤à±à°¤à°° లావà±à°¸à± à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° నివాసà±à°²à±à°¨ లావౠలà±à° à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¸à°¿à°¯à°¾ à°®à±à°²à°¾à°²à±à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± ఠపదాలనౠà°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à°²à±à°¨à± à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ వియతà±à°¨à°¾à°®à±à°¯à±à°²à±, à°à±à°¨à±à°¯à±à°²à±, థాయి à°ªà±à°°à°à°²à± à° à°²à±à°ªà°¸à°à°à±à°¯à°¾à°à±à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¾à°¨à°¿ 1940 à°² à°à°¿à°µà°°à°²à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°µà±à°°à°¿à°²à± à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ à°µà±à°³à±à°³à°¿à°ªà±à°¯à°¾à°°à±. à°µà±à°°à°¿à°²à± à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ వియతà±à°¨à°¾à°, హాà°à°à°¾à°à°à± à°²à±à°¦à°¾ à°«à±à°°à°¾à°à°¸à±à°à± à°®à°à°¾à° మారà±à°à°¾à°°à±. à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 30% లావౠథిà°à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[93]
లావౠసà°à°à± (à°à°à±à°µà°ªà±à°°à°¾à°à°¤ à°ªà±à°°à°à°²à±) మారà±à°à±
à°à±à°à°¡ à°ªà±à°°à°à°²à±, లావà±à°¸à± à° à°²à±à°ªà°¸à°à±à°¯à°¾à° à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à±à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°®à±à°à°à±, యావౠ(మియనà±), దావà±, షానà±, à° à°¨à±à° à°à°¿à°¬à±à°à±-బరà±à°®à°¾ à°à°¾à°·à°¾à°µà°¾à°¡à±à°à°°à±à°²à± లావà±à°¸à± à°¸à±à°¦à±à°°à°®à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±à°à°¾ à°à°à°¾à°à°¤à°à°²à± నివసిà°à°à°¾à°°à±. లావà±à°¸à±âలౠమిశà±à°°à°® à°à°¾à°¤à°¿, సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°-à°à°¾à°·à°¾ వారసతà±à°µà° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à±à°à°¡ à°¤à±à°à°²à± à°à°¤à±à°¤à°°à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°°à°¿à°²à± లావà±à°¸à±âà°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°²à±à°µà°¾, à°à±à°®à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°¨à±à°¡à±, à°²à±à°µà°¾ à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± à° à°à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°ªà±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¾à°¤à±à°²à±à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. సమిషà±à°à°¿à°à°¾, వారిని లావౠసà±à°à°à± à°²à±à°¦à°¾ à°¹à±à°²à°¾à°à°¡à± లావà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à± ఠని పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. లావౠసà±à°à°à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 10% మాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[41]
à°à°¾à°·à°²à± మారà±à°à±
ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°, à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯ à°à°¾à°·à°à°¾ లావౠà°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ థాయి à°à°¾à°·à°¾ సమà±à°¹à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à°¾à°·à°²à°¾ à°à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°¾à°·. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± à°¸à°à° à°à°à°à± à°à±à°à°à±à° à°à°à±à°à±à°µ à°®à°à°¦à°¿ మాతà±à°°à°®à± లావà±à°¨à± à°à°¾à°·à°¨à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à°¤à°¾à°°à±. మిà°à°¿à°²à°¿à°¨à°ªà±à°°à°à°²à± (à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à±) à° à°²à±à°ªà°¸à°à±à°¯à°¾à°à±à°² à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°à°¾à°·à°²à°¨à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. లావౠవరà±à°£à°®à°¾à°² 13 à°µ - 14 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°² మధà±à°¯ à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°®à°°à± à°à°¾à°·à°¨à±à°à°¡à°¿ లిపి à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ థాయితౠసమానà°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. థాయి లిపి à°à°¦à°¿à°µà±à°µà°¾à°°à°¿à°à°¿ à°¸à±à°²à°à°à°à°¾ à° à°°à±à°¥à°®à°µà±à°¤à±à°à°¦à°¿.[94] à°à±à°®à±, à°®à±à°à°à± à°µà°à°à°¿ à°à°¾à°·à°²à± à° à°²à±à°ªà°¸à°à°à±à°¯à°¾à°à°ªà±à°°à°à°²à°à± (à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ మదà±à°¯, à°à°à±à°µ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à±) వాడà±à°à°à°¾à°·à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°ªà±à°à±à°à±à°à°¤à± à°µà°à±à°à± à°à±à°µà°¿à°à°¿à°¤à°¨à° ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à° à°¨à±à° లావౠసà°à°à±à°¤ à°à°¾à°·à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¤à°¾à°¯à°¿.[41]
à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¾à°·à°¨à± సాధారణà°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ, వాణిà°à±à°¯à°à°²à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. లావà±à°¸à± విదà±à°¯à°¾à°°à±à°¥à±à°²à°²à± à°®à±à°¡à°µ à°µà°à°¤à± à°®à°à°¦à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ మాధà±à°¯à°®à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ విదà±à°¯à°¨à± à° à°à±à°¯à°¸à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¤à°° విదà±à°¯à°¾à°°à±à°¥à±à°²à°à°¦à°°à°¿à°à± తపà±à°ªà°¨à°¿à°¸à°°à°¿. à°¦à±à°¶à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ లావà±, à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¾à°·à°² వాడà°à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± à°¦à±à°µà°¿à°à°¾à°·à°¾ à°¨à±à°ªà±à°£à±à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à±à°à°¾ మారà±à°à°¾à°¯à°¿. à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°¾à°·à°à°¾ à°à°§à°¿à°à±à°¯à°¤à°²à± à°à°à°¦à°¿. à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± à°à°«à± à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°² (à°à°¸à°¿à°¯à°¾à°¨à±) à°à°¾à°· ఠయిన à°à°à°à±à°²à±à°·à± à°à°à±à°µà°²à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[95] à°à°¦à°¿ à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°¸à°à°¸à±à°¥ లా à°«à±à°°à°¾à°à°à±à°«à±à°¨à±à°²à± à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
మతఠమారà±à°à±
2005 à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°£à°¾à°à°à°¾à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ లావà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à°²à± 64.7% à°®à°à°¦à°¿ à°¥à±à°°à°¾à°µà°¾à°¡ à°¬à±à°¦à±à°§à±à°²à±, 1.7% à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µà±à°²à±, 31.5% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¤à°° à°²à±à°¦à°¾ సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°µà°¾à°¦à±à°²à± (à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ సతà±à°¸à°¾à°¨à°¾ à°«à± à° à°à±à°¯à°¾à°¸à°à±à°²à±)[96][2] లావà±à°¸à±à°²à± à°¬à±à°¦à±à°§à°®à°¤à° à°à°¾à°²à°¾ à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ సామాà°à°¿à°à°¶à°à±à°¤à±à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¥à±à°°à°¾à°µà°¾à°¡ à°¬à±à°¦à±à°§à°®à°¤à° à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° బహà±à°¦à±à°µà°¤à°¾à°°à°¾à°§à°¨à°¨à± à°¦à±à°¶à°à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± సతà±à°¸à°¨à°¾ మతావలà°à°¬à°à±à°²à°¤à± శాà°à°¤à°¿à°¯à±à°¤à°à°à°¾ సహà°à±à°µà°¨à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[41]
à°à°°à±à°à±à°¯à° మారà±à°à±
2017 లౠపà±à°°à±à°·à±à°² à°¸à°à°à± à°à°¯à±à°°à±à°¦à°¾à°¯à° 62.6 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±, à°à°¡à°µà°¾à°°à°¿ à°¸à°à°à± à°à°¯à±à°°à±à°¦à°¾à°¯à° 66.7 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±.[2] 2007 లౠసà°à°à± à°à°¯à±à°°à±à°¦à°¾à°¯à° 54 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±.[97] 2008 లౠà°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 43% à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ à°¤à±à°°à°¾à°à±à°¨à±à°à°¿ వనరà±à°²à± à° à°à°¦à±à°¬à°¾à°à±à°²à± à°²à±à°µà±.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]à°à°¦à°¿ 2010 నాà°à°¿à°à°¿ à° à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°à°¨à°à°à±à°¯ 33% à°à±à°·à±à°£à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[2] à°à°°à±à°à±à°¯à° à°à±à°°à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¿.à°¡à°¿.పి.లౠ4% à°µà±à°¯à°¯à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. [97] 2006 లౠà°à°°à±à°à±à°¯à°°à°à±à°·à°£ à°à±à°°à°à± లావà±à°¸à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¸à°à°à±à°¨ 18 à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾à°¡à°¾à°²à°°à±à°²à± à°µà±à°¯à°¯à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. [97]
విదà±à°¯ మారà±à°à±
వయà±à°à°¨ à° à°à±à°·à°°à°¾à°¸à±à°¯à°¤ à°°à±à°à± à°®à±à°¡à°¿à°à° à°°à±à°à°¡à± à°µà°à°¤à±à°²à°¨à± ఠధిà°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[98] à°ªà±à°°à±à°·à±à°² à° à°à±à°·à°°à°¾à°¸à±à°¯à°¤ à°°à±à°à± à°¸à±à°¤à±à°°à± à° à°à±à°·à°°à°¾à°¸à±à°¯à°¤ à°°à±à°à±à°¨à± ఠధిà°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[97] à°®à±à°¤à±à°¤à° à° à°à±à°·à°°à°¾à°¸à±à°¯à°¤ à°°à±à°à± 73% (2010 à° à°à°à°¨à°¾).
2004 లౠనిà°à°° à°ªà±à°°à°¾à°§à°®à°¿à° పాఠశాల నమà±à°¦à± à°°à±à°à± 84% à°à°à°¦à°¿.[97]
లావà±à°¸à± à°à°¾à°¤à±à°¯ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à° లావౠరాషà±à°à±à°° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯ నిరà±à°µà°¹à°£à°²à± పనిà°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.
à°¤à°à±à°à±à°µ à°à°¦à°¾à°¯ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ లావà±à°¸à± నిపà±à°£à±à°² వలసల సమసà±à°¯à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¿. విదà±à°¯à°¾à°µà°à°¤à±à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°à± వలస à°µà±à°³à°¤à°¾à°°à±. విదà±à°¯à°¾à°µà°à°¤à±à°²à±à°¨ లావà±à°à°¿à°¯à°¨à±à°²à°²à± 37% à°®à°à°¦à°¿ లావà±à°¸à± à°µà±à°²à±à°ªà°² నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾.[99]
à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ మారà±à°à±
à°¥à±à°°à°¾à°µà°¾à°¡ à°¬à±à°¦à±à°§à°®à°¤à° లావౠసà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¦à±à°¶à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°à°¾à°·à°²à±, à°¦à±à°µà°¾à°²à°¯à° వరà°à±, à°à°³, సాహితà±à°¯à°, à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¨ à°à°³à°²à± à°®à±à°¦à°²à±à°¨ వాà°à°¿à°²à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¬à°¿à°à°¬à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¬à±à°¦à±à°§à°®à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à±à°µà°®à± లావౠసà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ à° à°¨à±à° à° à°à°¶à°¾à°²à± à°à°¨à°¿à°à°¿à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¾à°¹à°°à°£à°à± లావౠసà°à°à±à°¤à° దాని à°à°¾à°¤à±à°¯ వాయిదà±à°¯à° à°à±à°¨à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°ªà±à°°à±à°µ à°®à±à°²à°¾à°²à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à° à°°à°à°®à±à°¨ à°µà±à°¦à±à°°à± à°ªà±à°ªà±à°¤à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. లాఠà°à°¾à°¯à°à±à°²à± à°¦à±à°¨à°¿à°¨à°¿ ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. లాఠశà±à°²à±à°²à°²à± లామౠసరవనౠఠతà±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à° à°à°à±à°à±à°¨à± బియà±à°¯à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°®à±à°¨ à°à°¹à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ లావౠపà±à°°à°à°²à°²à± సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°, మతపరమà±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°®à±à°à±à°¯à°¤ à°à°à°¦à°¿. సాధారణà°à°à°¾ à°à°¾à°¸à±à°®à°¿à°¨à± బియà±à°¯à°à°à°à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¿à°à°à°¬à°¿à°¯à±à°¯à° à°ªà°à±à°² à°®à°à±à°à±à°µ à°à±à°ªà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°¸à±à°à°¿à°à± వరి సాà°à±, à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ లావà±à°¸à±âలౠà°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à° à°¨à±à° à°à°¾à°¤à±à°² మధà±à°¯ బియà±à°¯à° à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿à°à°¿ à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¿à°¨ à° à°¨à±à° à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¾à°²à±, à°à°à°¾à°°à°¾à°²à± వాడà±à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¾à°¹à°°à°£à°à± à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¬à°¾à°à°à±à°²à±à°¨à°¿ à°à°®à±à°®à± à°°à±à°¤à±à°²à± à°à°¨à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°¨ తలà±à°²à°¿à°¦à°à°¡à±à°°à±à°² à°à±à°à°¾à°ªà°à°¾à°°à±à°¥à° à°à±à°¡à°¿à°¸à± à°¦à°à±à°à°° à°²à±à°¦à°¾ బియà±à°¯à° à°ªà±à°²à° à° à°à°à±à°¨ à°à°¿à°¨à±à°¨ à°®à±à°¤à±à°¤à°à°²à± à°à°¿à°à° బియà±à°¯à° à°°à°à°à°¨ à°à°¾à°µà± à°à°¾à°à°¨à± నాà°à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°¦à°¿ తలà±à°²à°¿à°¦à°à°¡à±à°°à±à°²à± à°à°à°à°¾ బతిà°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿ à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[100]
లావà±à°à°¿à°¯à°¨à± మహిళలౠరà±à°à±à°µà°¾à°°à± à°à±à°µà°¿à°¤à°à°²à± ధరిà°à°à± సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ వసà±à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à± సిà°à°¹à±. à°à°¦à°¿ à°à±à°¤à°¿à°¤à± à°¨à±à°¸à°¿à°¨ à°ªà°à±à°à± à°²à°à°à°¾. à°à°¦à°¿ à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à°à°°à°¿à°¤à°à°à°¾ ధరిà°à°à°¬à°¡à±à°¤à± ధరిà°à°à°¿à°¨ à°¸à±à°¤à±à°°à±à°²à°à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¤ à°à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¿à°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à±à°¯ à°µà±à°§à±à°¯à°¾à°²à°¤à± à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à± ఠవసà±à°¤à±à°°à° ధరిà°à°à°¿à°¨à°µà°¾à°°à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°°à± à°à°¦à°¿ à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à° మారà±à°à±
1975 లౠలావౠపిడిà°à°°à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿ తరà±à°µà°¾à°¤ లావà±à°¸à±âలౠà°à°¾à°²à°¾ à°¤à°à±à°à±à°µ సినిమాలౠమాతà±à°°à°®à± నిరà±à°®à°¿à°¨à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[101] à°°à°¾à°à°°à°¿à°à° à°°à°¦à±à°¦à± à°à±à°¸à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ 1983 లౠనిరà±à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à° " à°à°¨à± వాయిసౠఫà±à°°à° ది à°ªà±à°²à±à°¯à°¿à°¨à± à°à°«à± à°à°¾à°°à±à°¸à± " నిà°à°¿ à°¸à±à°®à±âà°à°¿à°¤à± à°«à±à°²à±à°¸à±à°¨à°¾ దరà±à°¶à°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¾à°°à±. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± దాని విడà±à°¦à°²à°¨à± à°¸à±à°¨à±à°¸à°¾à°°à±â à°¬à±à°°à±à°¡à± నిరà±à°§à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[102] 2008 లౠనిరà±à°®à°¿à°à°à°¿à°¨ à°®à±à°¦à°à°¿ వాణిà°à±à°¯ à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à°à°à°¾ సబà±à°¦à± à°²à±à°¯à°¾à°à°à± à°ªà±à°°à°¬à°¾à°à°à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[103]
à°à°¸à±à°à±à°°à±à°²à°¿à°¯à°¾ à°à°¿à°¤à±à°°à°¨à°¿à°°à±à°®à°¾à°¤ à°à°¿à° à°®à±à°°à±à°¡à±à°à°à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à° లావà±à°¸à±âలౠనిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°¦à±à°²à± à°¨à°à°¿à°à°à°¿à°¨ లావà±à°à°¿à°¯à°¨à± తారాà°à°£à° వారి మాతà±à°à°¾à°·à°¨à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à°¾à°°à±. ది à°°à°¾à°à±à°à± à°ªà±à°°à±à°¤à± à° à°à°¿à°¤à±à°°à° 2013 à°®à±à°²à±à°¬à±à°°à±à°¨à± à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°«à°¿à°²à±à°®à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à±à°²à± à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¬à±à°°à±à°²à°¿à°¨à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à±à°¤à±à°¸à°µà°à°²à± à°®à±à°¡à± ఠవారà±à°¡à±à°²à°¨à± à°à±à°²à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿.[104] లావౠà°à°²à°¨ à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°²à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°à°¦à°¡à°à°²à± విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à± à°à° నిరà±à°®à°¾à°£ à°¸à°à°¸à±à°¥ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. లావౠనà±à°¯à±à°µà±à°µà± సినిమా " à°à°à± ది హరిà°à±à°à±à°£à± "à°¨à±à°à± ఠనిసౠà°à±à°¯à±à°²à°¾ దరà±à°¶à°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¾à°¡à±.[105] లావౠà°à°°à±à°à± à°®à±à°¡à°¿à°¯à°¾ " à°à°à°¤à°²à± " à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ " à°®à°à± à°¡à± " దరà±à°¶à°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¾à°¡à±. à°à°¦à°¿ 2013 à°à°à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾ à°«à°¿à°²à±à°®à± à°«à±à°¸à±à°à°¿à°µà°²à±âలౠపà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[106][107]
2017 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à±à°²à± లావà±à°¸à± " డియరà±à°¸à±à°à± సిసà±à°à°°à± " (లావà±: àºà»àºàº ຮັàº), మాà°à± à°¡à± à°°à±à°à°¡à°µ à°à°²à°¨à°à°¿à°¤à±à°°à° 90 à°µ à° à°à°¾à°¡à°®à± ఠవారà±à°¡à±à°²à°à± (à°²à±à°¦à°¾ à°à°¸à±à°à°¾à°°à±) à°à°¤à±à°¤à°® విదà±à°¶à± à°à°¾à°·à°¾ à°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పరిశà±à°²à°¨ à°à±à°¸à° సమరà±à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°¸à±à°à°¾à°°à± à°à±à°¸à° à°¦à±à°¶à° à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ సమరà±à°ªà°£à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[108]
2018 నాà°à°¿à°à°¿ లావà±à°¸à±âలౠసినిమాలౠà°à±à°ªà°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°¡à± à°à°ªà°°à±à°à°¿à°à°à± థియà±à°à°°à±à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[109]
à°ªà°à°¡à°à°²à± మారà±à°à±
లావà±à°¸à±â à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°¸à±à°²à°µà±à°²à±, à°à°¤à±à°¸à°µà°¾à°²à±, à°µà±à°¡à±à°à°²à±.
- à°®à±à°à°à± à°¨à±à°¯à± à°à°¯à°°à± (à°¨à±à°ªà±à°à°¾à°µà±)
- బనౠఫా à°µà±à°à±
- మాఠపà±à°
- à°à±à°¨à±à°¯à±à°² à°¨à±à°¤à°¨ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°
- à°¬à±à°¨à± à°à±à°¨à± à°à°¾à°µà±
- à°¬à±à°¨à± పిమà±
- విశాఠపà±à°
- పౠమౠ/ సాà°à°à±à°à±à°°à°¾à°¨à± (లావౠనà±à°¯à± à°à°¯à°°à±)
- à°à°¾à°µà± à°«à°¨à±à°¸à°¾
- హా à°à°¾à°µà± పదాపౠదినà±
- à°à°µà±à° à°«à°¨à±à°¸à°¾
- బనౠనామà±
- లావౠà°à°¾à°¤à±à°¯ దినà±à°¤à±à°¸à°µà° (2 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à±) [110][111]
à°®à±à°¡à°¿à°¯à°¾ మారà±à°à±
à°°à±à°à°¡à± విదà±à°¶à± à°à°¾à°·à°¾ పతà±à°°à°¿à°à°²à°¤à± సహా వారà±à°¤à°¾à°ªà°¤à±à°°à°¿à°à°²à°¨à±à°¨à°¿à°à°à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿: à°à°à°à±à°² à°à°¾à°·à°²à± " వియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°à±à°®à±à°¸à± " à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¾à°·à°²à± " లౠరà±à°¨à±à°µà°¾à°à±à°°à± " à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. ఠదనà°à°à°¾ à°¦à±à°¶à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° వారà±à°¤à°¾ à°¸à°à°¸à±à°¥ ఠయిన " à°à°¾à°µà± శానౠపాథà±à°à± లావౠ" à°à°à°à±à°²à±à°·à±, à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¾à°·à°²à°²à± à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. లావà±à°¸à±âలౠపà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° 9 దినపతà±à°°à°¿à°à°²à±, 90 పతà±à°°à°¿à°à°²à±, 43 à°°à±à°¡à°¿à°¯à± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à±, 32 à°à±à°µà± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. 2011 నాà°à°¿à°à°¿ లావà±à°¸à±âలౠనà±à°¹à°¾à°¨à± డానౠ(ది à°ªà±à°ªà±à°²à±), à°à°¿à°¨à±à°¹à±à°µà°¾ ఠనౠవిదà±à°¶à± వారà±à°¤à°¾à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à°à± మాతà±à°°à°®à± à°ªà±à°°à°à±à°°à°£à°à±, à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°®à°¤à±à°²à± à°à°µà±à°µà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 2011 లౠవియà°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°²à± à° à°°à±à°à°¡à± à°¨à±à°¯à±à°¸à± à°à°à±à°¨à±à°¸à±- à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿]
లావౠపà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° తన à°à°°à±à°¯à°² à°®à±à°¦ విమరà±à°¶à°²à°¨à± నివారిà°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°¨à°¿ à°®à±à°¡à°¿à°¯à°¾ à°à°¾à°¨à±à°³à±à°²à°¨à± à°à°¾à°°à±à°à°¾ నియà°à°¤à±à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[112] à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ విమరà±à°¶à°¿à°à°à°¿à°¨ లావౠపà±à°°à±à°²à± బలవà°à°¤à° à° à°¦à±à°¶à±à°¯à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¡à°, à°à°à°ªà°à±à°· à° à°°à±à°¸à±à°à±à°²à±, హిà°à°¸à°à± à°à±à°°à°¯à±à°¯à°¾à°°à±.[113][114]
à°à°à°à°°à±à°¨à±à°à± à°à±à°«à±âలౠà°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°ªà°à±à°à°£ à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à±à°²à± సరà±à°µà°¸à°¾à°§à°¾à°°à°£à°®à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°¯à±à°µ తరానిà°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¾à°¯à°¿.
బహà±à°à°¾à°°à±à°¯à°¤à±à°µà° మారà±à°à±
లావà±à°¸à±âలౠఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°¨à±à°°à° à°à°§à°¾à°°à°¿à°¤ à°à°°à°¿à°®à°¾à°¨à°¾ à°¸à±à°µà°²à±à°ªà°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à±. à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à°, à°«à±à°¯à°¾à°®à°¿à°²à± à°à±à°¡à± బహà±à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°¤à±à°µ వివాహాలà°à± à°à°à±à°à°¬à°¦à±à°§à°®à±à°¨ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà±à°¨à± నిరà±à°§à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à± వివాహఠà°à°à±à° à°°à±à°ªà° à°à°à± à°à°¾à°°à±à°¯ ఠని à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à° నిరà±à°¦à±à°¶à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[115]à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ à°®à±à°à°à± à°ªà±à°°à°à°²à°²à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± బహà±à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°¤à±à°µà° à°à°à°¾à°°à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[116]
à°à±à°°à±à°¡ మారà±à°à±
à°®à±à°¯à± లావౠయà±à°¦à±à°§ à°à°³ లావౠà°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°°à±à°¡à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[117] à°à°¦à°¿ థాయిలాà°à°¡à± à°®à±à°¯à± థాయి, బరà±à°®à°¾ à°²à±à°¤à±à°µà±, à°à°à°¬à±à°¡à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°¦à°²à± à°¸à±à°°à±à°² మాదిరిà°à°¾à°¨à± à°à°¿à°à±à°¬à°¾à°à±à°¸à°¿à°à°à± à°à±à°°à±à°¡à°¾à°°à±à°ªà°¾à°²à°²à± à°à°¦à°¿ à°à°à°à°¿. [118]
లావà±à°¸à±âలౠ" à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± " à°à±à°°à±à°¡ à°ªà±à°°à°à°¾à°¦à°°à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.[119] à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¸à±à°¸à°¿à°¯à±à°·à°¨à± à°«à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à±à°²à°¬à±à°¬à±à°²à°à± లావౠలà±à°à± à° à°à±à°°à°¶à±à°°à±à°£à°¿ à°ªà±à°°à±à°«à±à°·à°¨à°²à± à°²à±à°à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[120] à°²à±à°à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ 8 లావౠà°à°°à±à°®à± à°à°«à±âసి à°à±à°à°¿à°³à±à°²à°¤à± (2007-2008 à°¸à±à°à°¨à± తరà±à°µà°¾à°¤) à° à°¤à±à°¯à°à°¤ విà°à°¯à°µà°à°¤à°®à±à°¨ à°à±à°²à°¬à±à°¬à±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°à°¾à°à°ªà°¿à°¯à°¨à±à°·à°¿à°ªà±à°ªà± విà°à°¯à°¾à°²à± సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[121]
లావà±à°¸à± à°à°¾à°¤à±à°¯ బాసà±à°à±à°à±à°¬à°¾à°²à± à°à°à±à°à± 2017 à°à°à±à°¨à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°¯à°¾ à°à±à°°à±à°¡à°²à°²à± à°ªà±à°à± పడిà°à°¦à°¿. à° à°à±à°à°¡ 8 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°®à±à°¯à°¾à°à°¿à°²à± మయనà±à°®à°¾à°°à±à°¨à± à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[122]
à°®à±à°²à°¾à°²à± మారà±à°à±
- â "The Languages spoken in Laos". Studycountry. Retrieved 16 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2018.
- â 2.0 2.1 2.2 2.3 Laos Archived 2010-12-29 at the Wayback Machine. CIA â The World Factbook. Cia.gov. Retrieved on 28 July 2018.
- â "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2017.
- â "Laos". Lao Department of Statistics. Archived from the original on 13 నవà°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 9 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â 5.0 5.1 5.2 5.3 "World Economic Outlook Database, Laos". International Monetary Fund. à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2018. Retrieved 28 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2018.
- â "Gini Index". World Bank. Retrieved 2 మారà±à°à°¿ 2011.
- â "Human Development Report 2019" (PDF). United Nations Development Programme. 2019. Retrieved 9 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2019.
- â "Laos" â via The Free Dictionary.
- â Oxford Dictionaries Archived 2015-11-09 at the Wayback Machine, UK pronunciations
- â Oxford Dictionaries Archived 2015-11-09 at the Wayback Machine, US pronunciations
- â "ABOUT LAOS: GEOGRAPHY". Asia Pacific Parliamentary Forum. Government of Laos. Archived from the original on 16 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016. Retrieved 9 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â 12.0 12.1 Stuart-Fox, Martin (1998). The Lao Kingdom of Lan Xang: Rise and Decline. White Lotus Press. p. 49. ISBN 974-8434-33-8.
- â "GDP per capita, PPP (current international $) | Data". data.worldbank.org. Retrieved 19 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2019.
- â "Briefing note for countries on the 2015 Human Development ReportâLaos" (PDF). HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Archived from the original (PDF) on 1 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2016. Retrieved 26 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2015.
- â "Lao People's Democratic Republic and the WTO". World Trade Organization. Retrieved 9 à°à°à°¸à±à°à± 2014.
- â Janssen, Peter. "China train project runs roughshod over Laos". www.atimes.com. Archived from the original on 24 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2019. Retrieved 19 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2019.
- â "Laos approves Xayaburi 'mega' dam on Mekong". BBC News. 5 నవà°à°¬à°°à± 2012.
- â "Lao PDR [Overview]". World Bank. మారà±à°à°¿ 2018. Retrieved 26 à°à±à°²à± 2018.
- â "Laos Securities Exchange to start trading". Ft.com. 10 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â "How to Say "Laos"". TripSavvy. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2019.
- â "How to Say "Laos"". TripSavvy. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2019.
- â "How to Say "Laos"". TripSavvy. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2019.
- â "Meaning of Laos in English". Cambridge Dictionary. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2019.
- â "Laos - definition and synonyms". Macmillan Dictionary. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2019.
- â Kislenko, Arne (2009). Culture and customs of Laos. ABC-CLIO. p. 20. ISBN 978-0-313-33977-6.
- â Demeter, F; Shackelford, L. L.; Bacon, A. M.; Duringer, P; Westaway, K; Sayavongkhamdy, T; Braga, J; Sichanthongtip, P; Khamdalavong, P; Ponche, J. L.; Wang, H; Lundstrom, C; Patole-Edoumba, E; Karpoff, A. M. (2012). "Anatomically modern human in Southeast Asia (Laos) by 46 ka". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (36): 14375â80. doi:10.1073/pnas.1208104109. PMCÂ 3437904. PMIDÂ 22908291.
- â White, J.C.; Lewis, H.; Bouasisengpaseuth, B.; Marwick, B.; Arrell, K (2009). "Archaeological investigations in northern Laos: New contributions to Southeast Asian prehistory". Antiquity. 83 (319).
- â Marwick, Ben; Bouasisengpaseuth, Bounheung (2017). "History and Practice of Archaeology in Laos". In Habu, Junko; Lape, Peter; Olsen, John (eds.). Handbook of East and Southeast Asian Archaeology. Springer.
- â Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai Archived 27 à°à±à°¨à± 2015 at the Wayback Machine. MANUSYA: Journal of Humanities, Special Issue No 20: 47â64.
- â Coedès, George (1968). Walter F. Vella (ed.). The Indianized States of Southeast Asia. trans.Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0368-1.
- â "Fa Ngum". Encyclopaedia Brittanica. Retrieved 23 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2019.
{{cite web}}
: CS1 maint: url-status (link) - â "Fa Ngum". History.com. Archived from the original on 8 మారà±à°à°¿ 2010. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Let's hope Laos hangs on to its identity". Asianewsnet.net. Archived from the original on 26 నవà°à°¬à°°à± 2010. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
{{cite web}}
: CS1 maint: unfit URL (link) - â "Slavery in Nineteenth-Century Northern Thailand: Archival Anecdotes and Village Voices". The Kyoto Review of Southeast Asia
- â Librios Semantic Environment (11 à°à°à°¸à±à°à± 2006). "Laos: Laos under the French". Culturalprofiles.net. Archived from the original on 18 à°à±à°²à± 2007. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â Cummings, Joe and Burke (2005). Laos. Lonely Planet, Andrew. pp. 23â. ISBN 978-1-74104-086-9.
- â "History of Laos". Lonelyplanet.com. 9 à°à°à°¸à±à°à± 1960. Archived from the original on 25 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2021. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â Ivarsson, Søren (2008). Creating Laos: The Making of a Lao Space Between Indochina and Siam, 1860â1945. NIAS Press, p. 102. ISBN 978-8-776-94023-2.
- â 39.0 39.1 39.2 39.3 Stuart-Fox, Martin (1997). A History of Laos. Cambridge University Press, p. 51. ISBNÂ 978-0-521-59746-3.
- â 40.0 40.1 Savada, Andrea Matles (editor) (1994) "Events in 1945" A Country Study: Laos Federal Research Division, Library of Congress
- â 41.0 41.1 41.2 41.3 41.4 41.5 41.6 "Laos â Encyclopædia Britannica Overview". Encyclopædia Britannica. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â 42.0 42.1 42.2 42.3 42.4 42.5 à°à°²à±à°²à±à°à°¨ à°²à±à°ªà°: à°à±à°²à±à°²à°¨à°¿
à°à±à°¯à°¾à°à±;
bbc
ఠనౠపà±à°°à±à°à°² ref లలౠపాఠà±à°¯à°®à±à°®à± à°à°µà±à°µà°²à±à°¦à± - â Kiernan, Ben; Owen, Taylor (26 April 2015). "Making More Enemies than We Kill? Calculating U.S. Bomb Tonnages Dropped on Laos and Cambodia, and Weighing Their Implications" (PDF). The Asia-Pacific Journal. Archived from the original on 12 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2015. Retrieved 18 September 2016.
{{cite web}}
: Check date values in:|archive-date=
(help) - â Wright, Rebecca (6 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2016). "'My friends were afraid of me': What 80 million unexploded US bombs did to Laos". CNN. Retrieved 18 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2016.
- â "Disarmament". The United Nations Office at Geneva. United Nations. నవà°à°¬à°°à± 2011. Retrieved 20 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2013.
- â Obermeyer, Ziad; Murray, Christopher J. L.; Gakidou, Emmanuela (2008). "Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia: analysis of data from the world health survey programme". BMJ. 336 (7659): 1482â1486. doi:10.1136/bmj.a137. PMCÂ 2440905. PMIDÂ 18566045. See Table 3.
- â Stuart-Fox, Martin (1980). LAOS: The Vietnamese Connection. In Suryadinata, L (Ed.), Southeast Asian Affairs 1980. Singapore: Institute of Southeast Asian Stuides, p. 191.
- â Kingsbury, Damien (2016). Politics in Contemporary Southeast Asia: Authority, Democracy and Political Change. Taylor & Francis, p. 50. ISBNÂ 978-1-317-49628-1
- â Savada, Andrea M. (1995). Laos: a country study. Federal Research Division, Library of Congress, p. 271. ISBNÂ 0-8444-0832-8
- â Prayaga, M. (2005). Renovation in vietnam since 1988 a study in political, economic and social change (PhD thesis). Sri Venkateswara University. Chapter IV: The Metamorphosed Foreign Relations, p. 154.
- â Laos (04/09). U.S. Department of State.
- â Xia, Hua (3 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2015). "Feature: Laos celebrates National Day, commemorates 40th year of Republic's establishment". Xinhua. Archived from the original on 21 à°à±à°¨à± 2018. Retrieved 16 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2018.
- â 53.0 53.1 "Laos â Climate". Countrystudies.us. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Laos travel guides". Indochinatrek.com. Archived from the original on 10 నవà°à°¬à°°à± 2010. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Mekong Divides Different Worlds In 'Golden Triangle'". NPR.org. Retrieved 1 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2019.
- â "Opium Poppy Cultivation in South East Asia" (PDF). UNODC. à°
à°à±à°à±à°¬à°°à± 2007.
{{cite web}}
: CS1 maint: url-status (link) - â 57.0 57.1 "Nsc Lao Pdr". Nsc.gov.la. Archived from the original on 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2012. Retrieved 10 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â Indra Overland et al. (2017) Impact of Climate Change on ASEAN International Affairs: Risk and Opportunity Multiplier, Norwegian Institute of International Affairs (NUPI) and Myanmar Institute of International and Strategic Studies (MISIS).
- â "East Asia/Southeast Asia :: Laos â The World Factbook - Central Intelligence Agency". www.cia.gov. Archived from the original on 29 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2010. Retrieved 23 మౠ2019.
- â "ABOUT XAYSOMBOUN". www.tourismlaos.org. Archived from the original on 7 మౠ2019. Retrieved 23 మౠ2019.
- â "OEC - Laos (LAO) Exports, Imports, and Trade Partners". oec.world (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Retrieved 30 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2019.
- â Lum, Thomas (5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2007). "Laos: Background and U.S. Relations" (PDF). CRS Report for Congress.
- â "Laos - Trade Agreements | export.gov". www.export.gov. Retrieved 23 మౠ2019.
- â "Q+A - What is the East Asia Summit all about?". Reuters (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). 24 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2009. Retrieved 30 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2019.
- â THOMAS FULLER (17 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2009). "Communism and Capitalism Are Mixing in Laos". The New York Times. The New York Times Company.
- â Lowe, Sandra (10 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016). "Out of obscurity". www.atimes.com. Archived from the original on 13 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 14 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016.
- â Field Listing â Land use Archived 2014-03-26 at the Wayback Machine, CIA World Factbook.
- â About Greater Mekong Subregion at Asian Development Bank
- â Kyophilavong, Phouphet, et al. "Effects of AFTA on poverty: Evidence from Laos." Journal of Economic Integration (2016): 353-376.
- â Rice: The Fabric of Life in Laos. Lao_IRRI Project
- â Barclay, Adam and Shrestha, Samjhana (AprilâJune 2006) "Genuinely Lao", Rice Today.
- â "Fifteen years of support for rice research in Lao PDR"
Asia brief: Filling the rice basket in Lao PRD partnership results
Genuinely Lao, Prepared by IRRI's International Programs Management Office - â "The Green Revolution comes to Laos". Eurekalert.org. 15 మారà±à°à°¿ 2006. Retrieved 27 à°à±à°¨à± 2010.
- â "A Race Against Time" (PDF). Archived from the original (PDF) on 14 à°à±à°¨à± 2007. Retrieved 12 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â Ãzden, Ãaḡlar; Schiff, Maurice W. (2006). International migration, remittances, and the brain drain. World Bank Publications. ISBN 978-0-8213-6372-0.
- â "Preparing the Cumulative Impact Assessment for the Nam Ngum 3 Hydropower Project: Financed by the Japan Special Fund" (PDF). Archived from the original (PDF) on 15 మౠ2011. Retrieved 12 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â Kyophilvong, Phouphet. "Mining Sector in Laos" (PDF). Institute of Developing Economies. p. 69. Archived from the original (PDF) on 6 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 29 నవà°à°¬à°°à± 2015.
- â "Briefing note for countries on the 2015 Human Development ReportâLaos" (PDF). HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Archived from the original (PDF) on 1 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2016. Retrieved 26 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2015.
- â 2015 Global Hunger Index Archived 2018-08-31 at the Wayback Machine, International Food Policy Research Institute (IFPRI)
- â Alston, Philip (28 మారà±à°à°¿ 2019). "UN expert: Lao PDR's economic strategy entrenches poverty". www.ohchr.org. Vientiane: Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. Archived from the original on 11 à°à±à°¨à± 2019. Retrieved 11 à°à±à°¨à± 2019.
- â "Laos weighs medical use of marijuana". Xinhua. Archived from the original on 13 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2019. Retrieved 10 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2019.
- â "International visitor data". World Travel & Tourism Council. Retrieved 20 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Laos â Key Facts". World Travel & Tourism Council. Archived from the original on 11 మౠ2011. Retrieved 20 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â European Council On Tourism And Trade Delegation Visit To Laos-World Best Tourist Destination â European Council On Tourism And Trade Archived 2021-06-24 at the Wayback Machine. Ectt.webs.com. Retrieved on 5 July 2015.
- â "The Lao People's Democratic Republic's Vision for Ecotourism". Archived from the original on 22 నవà°à°¬à°°à± 2010. Retrieved 20 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2014.
- â 86.0 86.1 86.2 86.3 O'Meally, Simon (2010). Lao PDR's progress in rural sanitation Archived 2012-01-17 at the Wayback Machine. London: Overseas Development Institute
- â Laponche, Bernard; et al. (2008). "Focales n° 8. Energy Efficiency Retrofitting of Buildings â Challenges and Methods" (PDF). afd.fr. Retrieved 17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Water Supply and Sanitation in Lao PDR" (PDF). www.worldbank.org. Retrieved 10 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2018.
- â 89.0 89.1 "Laos". Central Intelligence Agency: The World Factbook. 17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2019. Archived from the original on 29 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2010. Retrieved 23 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2019.
- â 90.0 90.1 UN Demographic Yearbooks
- â Diller, Anthony; Edmondson, Jerry; Luo, Yongxian (2004). The Tai-Kadai Languages. Routledge (2004), pp. 5-6. ISBNÂ 1135791163.
- â Pittayaporn, Pittayawat (2014). Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai. MANUSYA: Journal of Humanities, Special Issue No 20: 47â64.
- â "Khmu people of Laos. OMF International". Omf.org. Archived from the original on 9 నవà°à°¬à°°à± 2007. Retrieved 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2011.
- â Benedict, Paul K. (1947). "Languages and Literatures of Indochina". The Far Eastern Quarterly. 6 (4): 379â389. doi:10.2307/2049433. JSTORÂ 2049433.
- â "Languages of Laos". Laval University. Archived from the original on 27 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Retrieved 9 à°à±à°²à± 2012.
- â Pew Research Center's Global Religious Landscape 2010 â Religious Composition by Country Archived 2013-08-05 at the Wayback Machine.
- â 97.0 97.1 97.2 97.3 97.4 "Human Development Report 2009. Lao People's Democratic Republic". HDRstats.undp.org. Archived from the original on 7 à°à±à°²à± 2010. Retrieved 27 à°à±à°¨à± 2010.
- â "Human Development Report 2009 â Lao People's Democratic Republic". Hdrstats.undp.org. Archived from the original on 7 à°à±à°²à± 2010. Retrieved 13 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â Fielding, Tony (2015). Asian Migrations: Social and Geographical Mobilities in Southeast, East, and Northeast Asia. Routledge, p. 77. ISBNÂ 978-1-317-95208-4.
- â "Evaluation Synthesis of Rice in Lao PDR" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2 à°à±à°²à± 2007. Retrieved 27 à°à±à°¨à± 2010.
- â Bounchao Pichit, "Laos Cinema," in David Hanan, ed., Film in South East Asia: Views from the Region, Hanoi, Vietnam Film Institute, 2001, 83â91.
- â Southiponh, Som Ock; Gerow, Aaron (1999). "Starting an Asian Cinema: Laos Past and Present". Documentary Box. 12. Yamagata International Documentary Film Festival: 27. Retrieved 1 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2019.
- â Buncomb, Andrew (10 à°à±à°¨à± 2010). "Good Good Morning, Luang Prabang â and hello to Laos's film industry". The Independent. Retrieved 22 మౠ2014.
- â "Q&A with director Kim Mordaunt (The Rocket)". Melbourne International Film Festival. MIFF. à°à°à°¸à±à°à± 2013. Archived from the original on 5 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2013. Retrieved 14 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â Catt, Georgia (22 à°à°à°¸à±à°à± 2012). "A tale of revenge in Laos challenges censors". BBC. Retrieved 22 మౠ2014.
- â "Chanthaly". Fantastic Fest. 2013. Archived from the original on 24 à°à±à°¨à± 2021. Retrieved 15 మౠ2014.
- â Marsh, James (26 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2013). "Fantastic Fest 2013 Review: Chanthaly is A Haunting Portrait of Modern Day Laos". Twitch. Archived from the original on 16 à°à±à°¨à± 2014. Retrieved 14 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â Frater, Patrick (19 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2017). "Laos Selects 'Dearest Sister' as First Foreign-Language Oscar Submission". Variety. Retrieved 26 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2017.
- â Brzeski, Patrick (9 మౠ2018). "Cannes: Southeast Asia Is Ready for Its Big-Screen Close-up". The Hollywood Reporter. Valence Media. Retrieved 1 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2019.
- â "Laos'un Festivalleri". Gezimanya (in à°à°°à±à°à°¿à°·à±). 11 నవà°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 6 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Laos Festivals & Events". visit-laos.com. Retrieved 6 మారà±à°à°¿ 2018.
- â "Laos: Crony scheme in control of press and civil society". index on censorship.
- â "2012 Human Rights Reports: Laos". State.gov. Retrieved 9 à°à°à°¸à±à°à± 2014.
- â "Off the air in Laos". Asia Times Online. Archived from the original on 29 మారà±à°à°¿ 2014. Retrieved 9 à°à°à°¸à±à°à± 2014.
- â "Social Discrimination in the Lao People's Democratic Republic" (PDF). Archived from the original (PDF) on 8 మారà±à°à°¿ 2021. Retrieved 1 à°à°à°¸à±à°à± 2019.
- â "Lao PDR: Family Code". Genderindex.org. Archived from the original on 9 మారà±à°à°¿ 2011. Retrieved 14 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2020.
- â Graceffo. "Muay Lao, the forgotten art of kickboxing". GoAbroad Network. Archived from the original on 15 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2018.
- â Thailand - Sports and recreation (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Encylopedia Brittanica.
- â Fuller, Thomas (5 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2009). "Laos Stumbles on Path to Sporting Glory". The New York Times. Retrieved 26 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2020.
- â "Lao League". laoleague.com. Retrieved 26 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2020.
- â "Laos â List of Champions". RSSSF. Retrieved 7 à°à±à°²à± 2016.
- â FIBA LiveStats, FIBA.com, accessed 24 August 2017.