లిబియా
లిబియా (à°à°à°à±à°²à°Â : Libya) (à° à°°à°¬à±à°¬à±Â : ÙÙبÙا )), ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° నామà°Â : లిబియా à°¦à±à°¶à° (اÙج٠اÙÙرÙØ© اÙعربÙØ© اÙÙÙبÙØ© اÙشعبÙØ© اÙإشتراÙÙØ© اÙعظ٠٠ఠలà±-à°à°®à±âà°¹à±à°°à°¿à°¯ à° à°²à±-ఠరబియà±à°¯ à° à°²à±-లిబియà±à°¯à°¾ à° à°¸à±-సాబియà±à°¯ à° à°²à±-à°à°·à±âతిరాà°à°¿à°¯à±à°¯à°¾ à° à°²à±-à°à°à±âమా) ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ "లిబియా à°¦à±à°¶à°" [3][4][5][6]) à°à°¦à°¿ à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°²à±à°¨à°¿ à°®à°à±à°°à±à°¬à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶ à°à°¤à±à°¤à°°à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± మధà±à°¯à°§à°°à°¾ సమà±à°¦à±à°°à°, à°¤à±à°°à±à°ªà±à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± à°à°à°¿à°ªà±à°à±, à°à°¶à°¾à°¨à±à°¯à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± à°¸à±à°¡à°¾à°¨à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± à°à°¾à°¦à±, నరà±à°¤à±à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± à°¨à±à°à°°à±, పశà±à°à°¿à°®à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± à° à°²à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, వాయవà±à°¯à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± à°à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[7]à°à°®à±à°°à± నిలà±à°µà°²à°²à± లిబియా à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± 10à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿..[8] ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à°, à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ ఠయిన à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ పశà±à°à°¿à°® లిబియాలౠà°à°à°¦à°¿. à°¨à°à°° à°à°¨à°¸à°à°à±à°¯ 6 మిలియనà±à°² à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[9] à°°à±à°à°¡à°µ ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à° à°¬à±à°à°à°¾à°à°¿. à°à°¦à°¿ à°¤à±à°°à±à°ªà± లిబియాలౠà°à°à°¦à°¿.
à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°°à±à°à± వలసవాదà±à°²à± à°¤à±à°°à±à°ªà± లిబియాలౠనà°à°°-à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à°°à±à°ªà°¾à°à± à°à±à°¶à°¾à°°à±. à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± లిబియానౠà°à°¾à°°à±à°¤à°à°¿à°¨à°¿à°¯à°¨à±à°²à±, పరà±à°·à°¿à°¯à°¨à±à°²à±, à°à°à°¿à°ªà±à°·à°¿à°¯à°¨à±à°²à±, à°à±à°°à±à°à±à°²à± పాలిà°à°à°¾à°°à±. లిబియా à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à° à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° పతనఠతరà±à°µà°¾à°¤ 7 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± లిబà±à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± ఠధిà°à°à°¾à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°µà°à°¡à°²à± à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°°à°®à°£à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¨à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°¯à°¿. 16 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°¸à±à°ªà±à°¯à°¿à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à°, à°¨à±à°à±à°¸à± à°à°«à± à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°à°¾à°¨à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à±à°¨à± à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 1551 లౠà°à°à±à°à±à°®à°¨à± పరిపాలన à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿. లిబియా 18 à°µ - 19 à°µ శతాబà±à°¦à°¾à°² బారà±à°¬à°°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à°²à± పాలà±à°à±à°à°¦à°¿. 1911 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1947 లిబియా à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à°à±à°°à°®à°£ తరà±à°µà°¾à°¤ తాతà±à°à°¾à°²à°¿à° à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± లిబియా à°à°¾à°²à°¨à±à°à°¿ మారౠవరà°à± à°à°à±à°à±à°®à°¨à± పాలన à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°¦à°¿. à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à° సమయà°à°²à± à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ à°à°¦à±à°¯à°®à°à°²à± లిబియా à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. ఠసమయà°à°²à± à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à±à°·à±à°£à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
1969 లౠలిబియా à°à° à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. 1969 లౠà°à° à°°à°à±à°¤à°ªà°¾à°¤à°°à°¹à°¿à°¤ à°¸à±à°¨à°¿à° తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°°à°¾à°à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°¡à±à°°à°¿à°¸à±à°¨à± పడà°à±à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[10] తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± నాయà°à±à°¡à± à°®à±à°®à°¾à°®à°°à± à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± 1969 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¦à±à°¶à° పరిపాలిà°à°à°¾à°¡à± 1973 లౠలిబియనౠసాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° విపà±à°²à°µà°à°¤à± à°à°¡à°¾à°«à± పదవà±à°à±à°¯à±à°¤à±à°¡à°¯à±à°¯à°¾à°¡à±. 2011 లిబియా à°
à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°à°à°ªà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±. లిబియానౠపరిపాలిà°à°à°¾à°²à°¨à°¿ à°°à±à°à°¡à± à°
ధిà°à°¾à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±: 2012 లౠà°à°¨à±à°¨à°¿à°à±à°¨ à°à°¨à°°à°²à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°¾à°à°à±à°°à±à°¸à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°ªà±à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à± à°à±à°°à°¿à°¬à±à°²à±à°²à± à°à±à°ªà±à°à±à°²à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± à°à°«à± à°¡à°¿à°ªà±à°¯à±à°à±à°¸à±, 2014 à°à°¨à°°à°²à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°¾à°à°à±à°°à±à°¸à± (à°à°¿.à°à°¨à±.సి) à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[11][12] à°à±à°¬à°¾à°à±, à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°² మధà±à°¯ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à± శాà°à°¤à°¿ à°à°°à±à°à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿,[13] 2015 లౠà°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯ సమితి మదà±à°§à°¤à±à°¤à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°
à°à°¾à°°à±à°¡à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[14] GNC à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¿.à°à°¨à±.సి. మదà±à°¦à°¤à± à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[15] లిబియా à°à°¾à°à°¾à°²à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°¦à°¾à°°à±à°² à°à°§à°¿à°¨à°à°²à± à°à°à°¡à°¿à°ªà±à°¯à°¾à°¯à°¿. మరిà°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à± à°à°¿à°°à°¿à°à°¨ à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°² నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[16] 2017 à°à±à°²à± వరà°à± à°à°¿.à°à°¨à±.à°, à°à±à°¬à°¾à°à± à°à°§à°¾à°°à°¿à°¤ à°
ధిà°à°¾à°°à±à°² మధà±à°¯ à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°¨ à°à°²à°¹à°¾à°²à± లిబియా à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¸à±à°¨à±à°¯à°, à°¸à±à°à°à±à°°à°²à± à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± à°à°«à± లిబియా à°µà°à°à°¿ విà°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°²à°¨à± à°à°à±à°à°°à°£à°¤à± à°à°²à°¹à°¾à°²à± à°®à±à°à°¿à°à°ªà±à°à± à°µà°à±à°à°¾à°¯à°¿.[17][18]
లిబియా à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿à°²à± (1955 à°¨à±à°à°¡à°¿), నానà±-à° à°®à±à°¨à±à°¡à± à°®à±à°µà±à°®à±à°à°à±, ఠరబౠలà±à°à±, à°.à°.సి, à°.పి.à°.సి. లలౠసà°à±à°¯à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° మతఠà°à°¸à±à°²à°¾à°. లిబియా à°à°¨à°¾à°à°¾ à°¸à±à°¨à±à°¨à°¿ à°®à±à°¸à±à°²à°¿à°à°²à± 96.6% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°¦à±à°¨à°¿ విసà±à°¤à±à°°à±à°£à° 18 à°²à°à±à°·à°² à°.à°à°¿.à°®à±.,à°¦à±à°¨à°¿ à°
ధిà°à°¾à°° à°à°¾à°·: à°
రబిà°à±, à°¦à±à°¨à°¿ à°à°°à±à°¨à±à°¸à± à°¦à±à°¨à°¾à°°à±, à°à°à°¦à±à°²à± 90% à°à°¡à°¾à°°à°¿ à°à°²à°¦à±. à°à°¨à°¾à°à°¾ 66 à°²à°à±à°·à°²à±.[19] à°¦à±à°¨à°¿ à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ à°¨à°à°°à°, à°¦à±à°¨à°¿ à°à°¨à°¾à°à°¾ 17 à°²à°à±à°·à°²à±.
లిబియా (Listeni / lɪbiÉ /; à°
à°°à°¬à±à°¬à±: ÙÙبÙا; à°®à±à°¸: Lang - it; à°
ధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ లిబియా రాషà±à°à±à°°à°, [à°¸à°à°¦à±à°¹à°¾à°¸à±à°ªà°¦ - à°à°°à±à°] [5] [6] [7] [8]) à°
à°¨à±à°¦à°¿ à°®à°à±à°°à±à°¬à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à±à°¨à°¿ à°à° à°¦à±à°¶à° à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾, à°à°¤à±à°¤à°°à°¾à°¨ మధà±à°¯à°§à°°à°¾ సమà±à°¦à±à°°à°, à°¤à±à°°à±à°ªà±à°¨ à°à°à°¿à°ªà±à°à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¾à°¨ à°¸à±à°¡à°¾à°¨à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¾à°¨ à°à°¾à°¦à±, à°¨à±à°°à±à°¤à°¿ à°¨à±à°°à±à°¤à°¿, పశà±à°à°¿à°®à°¾à°¨ à°
à°²à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°à±à°µà°à°à±à°·à°¿à°¯à°¾à°à± à°¤à±à°°à±à°ªà±à°¨ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. సారà±à°µà°à±à°® à°°à°¾à°à±à°¯à° à°®à±à°¡à± à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿: à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾, à°«à±à°¸à±à°à°¾à°¨à±, à°¸à±à°°à±à°¨à±à°¸à°¿à°¯à°¾. దాదాపౠ1.8 మిలియనౠà°à°¦à°°à°ªà± à°®à±à°à°°à±à°² (700,000 sq mi) విసà±à°¤à±à°°à±à°£à°à°²à±, లిబియా à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°²à± నాలà±à°à°µ à°
తిపà±à°¦à±à°¦ à°¦à±à°¶à°, à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± 16 à°µ à°
తిపà±à°¦à±à°¦ à°¦à±à°¶à°. [9] లిబియా à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ 10 à°µ à°
తి à°ªà±à°¦à±à°¦ నిరà±à°ªà°¿à°¤à°®à±à°¨ à°à°®à±à°°à± నిలà±à°µà°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. [10] à°
తిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à°, à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿, à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿, పశà±à°à°¿à°® లిబియాలౠà°à°à°¦à°¿, లిబియా à°¯à±à°à±à° à°à°°à± మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ à°ªà±à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. [11] à°¤à±à°°à±à°ªà± లిబియాలౠà°à°¨à±à°¨ à°°à±à°à°¡à°µ à°
తిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à° à°¬à±à°à°à°à°¿.
à°à°¿à°µà°°à°¿ à°à°¾à°à°¸à±à°¯ à°¯à±à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ లిబియా à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à±à°¸à± నివసితపà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. పశà±à°à°¿à°® లిబియాలౠఫà±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¨à±à°² వరà±à°¤à°à±à°²à± à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à±.
à°à°¾à°²à°¾ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± నియà°à°¤à±à°¤à±à°µ పాలనలౠà°à°¨à±à°¨ à° à°¦à±à°¶à°¾à°¨à°¿à°à°¿ 1951, à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 24 à°¨ à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 97% à°ªà±à°°à°à°²à± à°®à±à°¸à±à°²à°¿à°à°²à±. à°ªà±à°°à°à°²à°à°¦à°°à°¿à°à± à°ªà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à° విదà±à°¯ à°à°à°¿à°¤à°à°à°¾ à°²à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à°¿ à°à°à±à°à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¤ పాఠశాల విదà±à°¯ విధిà°à°¾ à°
à°à±à°¯à°¸à°¿à°à°à°¾à°²à°¨à± నియమఠà°à±à°¡à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à°à°²à± à°à°¾à°²à°¾ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿ à°à°¾à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°²à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°®à±à°¦à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°¨ లిబియా విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°à°²à± à°à°¦à°µà°¡à° à°à±à°°à°µà°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.
à°à°¹à°¾à°° ధానà±à°¯à°¾à°²à°¨à± à°à°¾à°²à°¾à°µà°°à°à± à°à°¤à°° à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¨à±à°à°¡à°¿ దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°à±à°à°à°¾à°°à±. à°à±à°§à±à°®, à°à±à°¨à±à°¨, à°à°°à±à°à±à°°à°, à°à°²à°¿à°µà±, à°à°®à±à°à°¾, à°¬à°à°à°¾à°³à°¾à°¦à±à°à°ªà°²à± à°ªà°à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. మదà±à°¯à°ªà°¾à°¨à° à°¨à±à°°à°.
à°¤à±à°²à±à°¤ à°ªà±à°¦ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°®à±à°°à± నిలà±à°µà°²à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¡à°à° వలà±à°² à°¨à±à°®à±à°®à°¦à°¿à°à°¾ à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ బసà±à°¸à±à°²à±à°²à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à±à°à°¤à°à°¾à°²à° à°à±à°°à°¿à°à°¦à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°¨ à°°à±à°²à±à°µà±à°²à±à°¨à±à°² నిరà±à°®à°¾à°£à° à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°¤à°¿ à°à°¾à°²à±à°¦à±. లిబియా à° à°§à±à°¯à°à±à°·à±à°¡à± à°à°¡à°¾à°«à± నియà°à°¤à±à°¤à±à°µ à°ªà±à°à°¡à°² వలà±à°² à° à°à±à°à°¡à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°¯à°¡à° వలà±à°² ఠశాà°à°¤à°¿ à°¨à±à°²à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿. [20]
à°ªà±à°°à± à°µà±à°¨à±à° à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
లాà°à°¿à°¨à± à°ªà±à°°à± లిబియా (à°à±à°°à±à°à± ÎιβÏη, లిబి) ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°¨à±à°²à± నదిà°à°¿ పశà±à°à°¿à°®à°à°²à± à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ మదà±à°¯à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°ªà°¸à±à°¥à°¿à°¤à°®à± à°à°¨à±à°¨ à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à° à°¨à±à° మధà±à°¯à°§à°°à°¾ à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à±à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°¨à°¿ à°à°¦à°¿à°®à°µà°¾à°¸à±à°²à± à°¦à±à°¨à°¿à°¨à°¿ "లిబà±à°¯à±" à°à°¾ à°¸à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. 1934 లౠఠపà±à°°à°¾à°à°¤à° " à°à°à°²à± లిబియా " à°à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à° à°ªà±à°°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¦à±à°¶à° à°à±à°°à°à± లిబియా à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°°à±à°à±à°²à± వాయవà±à°¯ à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°¨à± ÎιβÏη (లిబà±à°¯à±) ఠని పిలిà°à°¾à°°à±. దానిలౠలిబà±à°¯à± à°°à±à°ªà°¾à°à°¤à°°à° à°à±à°à°¦à°¿à°¨ లిబియా à°ªà±à°°à±à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¿ " à°à°à°¾à°²à± లిబియా " à°ªà±à°°à± à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[21] 1551 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1911 వరà°à± à°à°à±à°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯ పాలనలౠà°à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ లిబియా à°¤à±à°°à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° (à°¤à±à°°à°ªà±à°°à°¾à°¤à° à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾ à°²à°à±à°¦à±à°µà±à°ªà°à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿) à°à°à±à°à±à°®à°¨à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾à°à°¾ à°à°à°¡à±à°¦à°¿. నిà°à°¿ à°à°à±à°à±à°®à°¨à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°à°¿à°¯à°¾à°à± వరà±à°¤à°¿à°à°ªà°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¦à±à°¦à±à°¶à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1903 లౠà°à°à°²à± à°à±à°à±à°³à°¿à° శాసà±à°¤à±à°°à°µà±à°¤à±à°¤ à°«à±à°¡à±à°°à°¿à°à± మినà±à°à°¿à°²à±à°²à°¿ "లిబà±à°¯à°¾" ఠనౠపà±à°°à± తిరిà°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±.[22]
1951 లౠలిబియా à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± లిబియనౠరాà°à±à°¯à°à°à°¾ (à° à°°à°¬à±à°¬à±: اÙÙ Ù ÙÙØ© اÙÙÙبÙØ© اÙ٠تØدة al-Mamlakah al-LÄ«biyyah al-Muttaḥidah) à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. 1963 లౠదాని à°ªà±à°°à± లిబియా à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ (à° à°°à°¬à±à°¬à±: اÙÙ Ù ÙÙØ© اÙÙÙبÙØ© al-Mamlakah al-LÄ«biyyah) మారà±à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[23] 1969 లౠమà±à°¯à°¾à°®à±à°®à°°à± à°à°¡à°¾à°«à°¿ నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à± à°à°°à°¿à°à°¿à°¨ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°¦à±à°¶à° à°ªà±à°°à± " లిబియా ఠరబౠరిపబà±à°²à°¿à°à± " ఠయిà°à°¦à°¿.(à° à°°à°¬à±à°¬à±: اÙج٠ÙÙرÙØ© اÙعربÙØ© اÙÙÙبÙØ©â al-JumhÅ«riyyah al-âArabiyyah al-LÄ«biyyah). 1977 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1986 ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° నామఠ" à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± లిబియనౠఠరబౠà°à°®à°¾à°¹à°¿à°°à°¿à°¯à°¾ " ఠని à°à°à°¦à°¿.[24] (à° à°°à°¬à±à°¬à±: اÙج٠اÙÙرÙØ© اÙعربÙØ© اÙÙÙبÙØ© اÙشعبÙØ© اÙاشتراÙÙØ© اÙعظ٠Ùâ[25] al-JamÄhÄ«riyyah al-âArabiyyah al-LÄ«biyyah ash-Shaâbiyyah al-IshtirÄkiyyah al-âUáºmá listen (help·info)) 1986 à°¨à±à°à°¡à°¿ 2011 à° à°¦à±à°¶à° " à°à±à°°à±à°à± à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± లిబియనౠఠరబౠà°à°®à°¾à°¹à°¿à°°à°¿à°¯ " ఠని à°ªà±à°²à±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.
2011 లౠసà±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ " à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à±à°°à°¾à°à°¸à°¿à°·à°¨à°²à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± " à°¦à±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ "లిబియా" ఠని మాతà±à°°à°®à± à°¸à±à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 2011 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à°¦à±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ లిబియాà°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[26] 2011 నవà°à°¬à°°à±à°²à± à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¾à°·à°²à± "లిబియా (లా)" ఠనౠపà±à°°à±à°¨à± à°à°à°à±à°² à°à°¾à°·à°²à± "లిబియా" ఠనౠà°à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à±à°¤à± పిలà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[27]
2017 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à±à°²à± " పరà±à°®à°¨à±à°à°à± మిషనౠà°à°«à± లిబియా " à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿à°à°¿ à°¦à±à°¶à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°ªà±à°°à± à°à°à°ªà± "లిబియా à°°à°¾à°à±à°¯à°" ఠని à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. "లిబియా" ఠనౠపà±à°°à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°¸à°à°à±à°·à°¿à°ªà±à°¤ à°°à±à°ªà°à°à°¾ మిà°à°¿à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.[28]
à°à°°à°¿à°¤à±à°° మారà±à°à±
à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ లిబియా మారà±à°à±
లిబియా à°¤à±à°° à°®à±à°¦à°¾à°¨à° సామనà±à°¯ à°¶à°à° 8000 à°¨à±à°à°à°¿ నియà±à°²à°¿à°¥à°¿à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± నివసిà°à°à°¾à°°à±. à°à°¾à°à°¶à±à°¯ à°¯à±à°à° à°à°¿à°µà°°à°¿à°²à± à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°ªà±à°°à°à°² à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°²à±à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°«à±à°°à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°à°¿à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°«à±à°°à±à°¯à°¾à°¸à°¿à°à°¿à°à± à°¤à±à°à°à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°°à± à°à°°à°®à°à°à°¾. à°µà±à°°à± à°à±à°°à±à°®à°¾à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ వారà±. à°«à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¨à±à°²à± లిబియాలౠమà±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ వరà±à°¤à° à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à±.[29] సామనà±à°¯ à°¶à°à° 5 à°µ శతాబà±à°¦à° నాà°à°¿à°à°¿ à°«à±à°¨à±à°·à±à°¯à°¾ à°à°¾à°²à°¨à±à°²à±à°²à± ఠతి à°ªà±à°¦à±à°¦à°¦à°¿ à°à°¾à°°à±à°¤à±à°à± à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°²à± à°à°¾à°²à°¾ à°à°¾à°à°à°²à± తన à°à°§à°¿à°ªà°¤à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°à°¡ à°ªà±à°¯à±à°¨à°¿à°à± ఠని పిలవబడౠవిలà°à±à°·à°£à°®à±à°¨ నాà°à°°à°¿à°à°¤ à°à°°à±à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿.
సామనà±à°¯ à°¶à°à° 630 లౠపà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°°à±à°à±à°²à± à°¤à±à°°à±à°ªà± లిబియాలà±à°¨à°¿ బారà±à°à°¾ à°à±à°à±à°à±à°ªà±à°°à°à±à°à°² à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ వలసవà°à±à°à°¿ à°¸à±à°°à±à°¨à± à°¨à°à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à±.[30]200 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± à°¸à±à°ªà±à°°à±à°¨à°¾à°à°¾ ఠని పిలవబడౠపà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± నాలà±à°à± à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à±à°°à±à°à± à°¨à°à°°à°¾à°²à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿;[31] à° à°à°¾à°®à±à°¨à°¿à°¡à± లిబియా
సామనà±à°¯ à°¶à°à° 525 లౠరà±à°à°¡à°µ à°à°¾à°à°¬à°¿à°¸à±à°¸à± పరà±à°·à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°¸à±à°°à±à°¨à°¾à°à°¾à°¨à± à°à°¯à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. ఠది తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°°à±à°à°¡à± శతాబà±à°¦à°¾à°²à± పరà±à°·à°¿à°¯à°¾ à°²à±à°¦à°¾ à°à°à°¿à°ªà±à°à± పాలనలà±à°¨à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°°à±à°à±à°² à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¾à°¹à°à°¤à± à° à°²à±à°à±à°à°¾à°à°¡à°°à± ది à°à±à°°à±à°à± సామనà±à°¯ à°¶à°à° 331 లౠసà±à°°à±à°¨à±à°¸à°¿à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°¤à±à°°à±à°ªà± లిబియా మళà±à°²à± à°à±à°°à±à°à±à°² నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à± పడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¸à°¾à°°à°¿ à°à±à°²à±à°®à°¿à°à± à°°à°¾à°à±à°¯à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
à°à°¾à°°à±à°¥à±à°à± పతనఠతరà±à°µà°¾à°¤ à°°à±à°®à°¨à±à°²à± ââà°µà±à°à°à°¨à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾ (à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ à°à±à°à±à°à±) à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± నమిడియా à°°à°¾à°à±à°²à± à°¤à±à°°à°ªà±à°°à°¾à°à°¤ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°² (à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à± à°°à°à±à°·à°£à°à°¾à°µà°¾à°²à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°µà°°à°à±) నియà°à°¤à±à°°à°£à°¨à± à°à±à°°à±à°à±à°²à°à± విడిà°à°¿à°ªà±à°à±à°à°¾à°°à±.[32] à°à°¿à°µà°°à°¿ à°à±à°°à±à°à± పాలà°à±à°¡à±à°¨ à°à±à°²à±à°®à°¿ ఠపియనౠసిరà±à°¨à°à°¾à°¨à± à°°à±à°®à±à°à± à° à°ªà±à°ªà°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. à°à°¦à°¿ సామనà±à°¯ à°¶à°à°. 74 లౠఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°à°²à±à°ªà±à°à±à°¨à°¿ à°°à±à°®à°¨à±à°² à°ªà±à°°à±à°µà°¿à°à°¸à±à°²à± à°à±à°°à±à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ à°¨à±à°µà°¾ à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à±à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾ à°¸à°à°ªà°¨à±à°¨à°®à±à°¨à°¦à°¿,[32] 2-3 శతాబà±à°§à°¾à°²à°²à± à°²à±à°ªà±à°à°¿à°¸à± మాà°à±à°¨à°¾ à°¨à°à°°à° à°¸à±à°µà±à°µà°¾à°¨à± à°µà°à°¶à° నివాసపà±à°°à°¾à°à°¤à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¸à°®à°¯à°à°²à± ఠది à°¸à±à°µà°°à±à°£à°¯à±à°à°à°à°¾ à°¸à±à°¸à°à°ªà°¨à±à°¨à°®à± శిà°à°°à°¾à°à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿. [32]
à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ à°à±à°²à°¾à°¡à°¿à°¯à°¸à± à°à°¾à°²à° నాà°à°¿à°à°¿ à°¤à±à°°à±à°ªà± à°µà±à°ªà±à°¨ à°¸à±à°°à±à°¨à±à°¸à°¿à°à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ à°¸à°à°à°¾à°²à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[33]à°à°¿à°à±à°¸à± à°¯à±à°¦à±à°§à° సమయà°à°²à± à°¸à±à°°à±à°¨à°¿à°à°¾ à°§à±à°µà°à°¶à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[34] à°à±à°°à±à°à±à°²à±, à°¯à±à°¦à±à°²à± వదిలి à°µà±à°³à±à°³à°¡à°à°¤à± దాదాపౠనిరà±à°®à°¾à°¨à±à°·à±à°¯à° à°
యిà°à°¦à°¿.[35]
తిరిà°à°¿ à°à±à°°à°¾à°à°¨à± à°¸à±à°¨à±à°¯à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°²à°¤à± తిరిà°à°¿ à°à°¨à°¸à°®à±à°®à°°à±à°§à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°
యిà°à°¦à°¿.[34] తరà±à°µà°¾à°¤ దాని à°à±à°·à±à°£à°¦à°¶ à°®à±à°¦à°²à±à°à°¦à°¿.[33]లిబియా à°à°°à°à°à°à°²à±à°¨à± " నిసà±à°¨à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ మతఠ" నిà°à°¿ మారి à°®à±à°¦à°à°¿ à°ªà±à°ªà± విà°à±à°à°°à±à°à± నివాసà°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°
యినపà±à°ªà°à°¿à°à± లిబియా à°à°°à°à°à°à°¾à°² à°à°°à±à°¯à°¨à°¿à°à°, à°¡à±à°¨à°à°¿à°à°à°à± సిరియా à°µà±à°¦à°¿à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
à°°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° తిరà±à°à°®à°¨à° సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° à°¨à°à°°à°¾à°²à± నాశనమయà±à°¯à°¾à°¯à°¿. 5 à°µ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ వాà°à°¡à°²à±à°¸à± దాడà±à°² à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à° à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯ à°µà±à°à°µà°à°¤à° ఠయిà°à°¦à°¿. 6 à°µ శతాబà±à°¦à° à°à°¸à±à°à±à°¨à°¿à°¯à°¨à± (à°à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à°¸à±à°à± à°°à±à°®à°¨à±à°²à±) తిరిà°à°¿ à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¯à°¿à°à°à°¿ పాత à°¨à°à°°à°¾à°²à°¨à± బలà±à°ªà±à°¤à° à°à±à°¸à±à°à°¦à±à°à± à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¾à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°¨à± à°¤à±à°µà°°à°²à±à°¨à± ఠవి à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°à±à°à°¡à°¾ à°ªà±à°¯à°¾à°¯à°¿. వాà°à°¡à°²à± à°à°¾à°²à°à°²à± à°¬à±à°à°¾à°à°à±à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à±à°à°¦à±à°°à° ఠయిన à°¸à±à°°à±à°¨à±à°à°¾ à°à° సాయà±à°§ శిబిరాల à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à° ఠయిà°à°¦à°¿. à° à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§ à°¬à±à°à°¾à°à°à±à°¨à± à°à°µà°°à±à°¨à°°à±à°²à± à°¸à±à°¨à°¿à° à°à°°à±à°à±à°²à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¨à±à°à°¦à±à°à± à°à°¾à°°à±à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à± పనà±à°¨à± విధిà°à°à°¾à°°à±. ఠయితౠనà±à°à°¿ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¤à± సహా à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à±, à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°¸à±à°µà°²à± - à°à±à°·à±à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 7 à°µ శతాబà±à°¦à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°ªà± à°¬à±à°à°¾à°à°à±à°¨à± నియà°à°¤à±à°°à°£ బలహà±à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°²à± మరిà°à°¤ తరà°à±à°à°¾ à°à°°à°à°¡à°à°¤à± à°®à±à°¸à±à°²à°¿à° à°®à±à°à±à°à°¡à°¿à°¨à°¿ à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°¿à°à°à°¡à° à°à°¾à°²à°¾ సమరà±à°§à°¤ à°à±à°°à°µà°¡à°¿à°à°¦à°¿.[36]
à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± లిబియా మారà±à°à±
ఠమరౠà°à°¬à±à°¨à± à° à°²à±-à°à°¸à± à°à°§à±à°µà°°à±à°¯à°à°²à± à°°à°·à±à°¦à±à°¨à± à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°¸à±à°°à±à°¨à°à°¾à°¨à± à°à°¯à°¿à°à°à°¾à°¡à±.[37] 647 లౠఠబà±à°¦à±à°²à±à°²à°¾ à°à°¬à±à°¨à± సాదౠనà±à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à±à°¨à°¿ à°à° à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°¬à±à°à°¾à°à°à±à°¨à±à°¸à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°¨à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°à°¦à°¿.[37] 663 లౠà°à°à±à°¬à°¾ à°à°¬à±à°¨à± నఫౠ""à°«à±à°à±à°à°¨à± " à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à°ªà°°à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿. ఠయితౠహిà°à°à°°à±à°²à°¾à°à°¡à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°¤à±à°à°² à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. ఠయితౠవారౠఠరబౠరాà°à°à±à°¯ పాలననౠవà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[38]
లిబియా తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à° à°¨à±à° దశాబà±à°¦à°¾à°²à± డమాసà±à°à°¸à± à°à°²à±à°«à± à°à°®à°¯à±à°¯à°¦à± à°à°²à±à°«à± à°à°§à±à°µà°°à±à°¯à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. 750 లలౠఠబà±à°¬à°¾à°¸à°¿à°¡à±à°²à± à°à°®à°¯à±à°¯à°¦à±à°¨à± పడà°à±à°à±à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబà±à°¯à°¾ బాà°à±à°¦à°¾à°¦à± పాలనలà±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. 800 లౠà°à°²à±à°«à± " హరà±à°¨à± à° à°²à±-à°°à°·à±à°¦à±" à°à°¬à±à°°à°¹à±à° à°à°¬à±à°¨à± à° à°²à±-à° à°à±à°²à°¾à°¬à±à°¨à± à°à°«à±à°°à°¿à°à°¿à°¯à°¾ à°à°µà°°à±à°¨à°°à±à°à°¾ నియమిà°à°à°¿à°¨ సమయà°à°²à± à° à°à±à°²à°¾à°¬à°¿à°¦à± à°°à°¾à°à°µà°à°¶à° à°à°§à±à°µà°°à±à°¯à°à°²à± à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°¸à±à°µà°¯à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°ªà°¤à±à°¤à°¿ సాధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. 10 à°µ శతాబà±à°¦à°à°¨à°¾à°à°¿à°à°¿ à°·à±à°à± ఫాతిమిదà±à°²à± పాశà±à°à°¿à°® లిబియానౠనియà°à°¤à±à°°à°¿à°¸à±à°¤à± 972 లౠమà±à°¤à±à°¤à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ పాలిà°à°à°¾à°°à±. à°¬à±à°²à±à°à±à°¨à°¿à°¨à± à°à°¬à±à°¨à± à°à°¿à°°à°¿à°¨à°¿ à°à°µà°°à±à°¨à°°à±à°à°¾ నియమిà°à°à°¾à°°à±.[32]
à°à°¬à±à°¨à± à°à°¿à°°à°¿ ""à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°à°¿à°°à°¿à°¡à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° " à°à°¿à°µà°°à°¿à°à°¿ à°·à°¿à°à± ఫాతిమిదà±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ విడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. బాà°à±à°¦à°¾à°¦à± à°¸à±à°¨à±à°¨à°¿ à° à°¬à±à°¬à°¾à°¸à°¿à°¡à±à°²à°¨à± à°à°à±à°à°¿à°¤à°®à±à°¨ à°à°²à±à°«à±à°²à±à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à±à°à°¾à°°à°à°¤à± ఫతిమిదà±à°²à± à°µà±à°² à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°°à±à°à°¡à± ఠరబౠà°à±à°µà°¾à°¸à± à°¤à±à°à°² (బానౠసà±à°²à±à°, బానౠహిలాలà±)à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ వలసà°à°¾ à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°à± à°¤à±à°¸à±à°à± à°µà°à±à°à°¾à°°à±. à° à°à°°à±à°¯ లిబియా à°à±à°°à°¾à°®à±à°£ à°¦à±à°¶à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¤à±à°µà±à°°à°à°à°¾ మారà±à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°, à°à°¾à°·à°¾ à° à°°à°¬à±à°à°°à°£à°¨à± à°¸à±à°¸à±à°¥à°¿à°°à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[32]
à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾à°²à± à°à°¿à°°à°¿à°¡à± పాలన à°à±à°¦à±à°¦à°¿à°à°¾à°²à° మాతà±à°°à°®à± à°à°à°¦à°¿. 1001 లౠబానౠà°à°à±à°°à°¨à± à°¬à±à°°à±à°¬à°°à±à°²à± విడిపà±à°¯à°¾à°°à±. à°à±à°°à°¿à°ªà±à°à±à°²à°¿à°¯à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾ వారి నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à± à°à°à°¦à°¿. 1146 లౠà°à°¿à°µà°°à°à± సిసిలౠనారà±à°®à°¨à±à°²à± à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[39] 1159 వరà°à± à°®à±à°°à°¾à°à± à° à°²à±à°®à±à°¹à±à°¦à± నాయà°à±à°¡à± à° à°¬à±à°¦à± à° à°²à±-à°®à±'మినౠà°à°°à±à°ªà°¾ పాలన à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°¨à°¿ తిరిà°à°¿ à°à±à°à°¿à°à±à°à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ 50 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² వరà°à± à° à°¬à±à°¬à°¾à°¯à°¿à°¦à±à°²à±, à° à°²à±à°®à±à°¹à°¦à± పాలà°à±à°²à±, బానౠà°à°¨à±à°¯ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°¦à°¾à°°à±à°² మధà±à°¯ à°¸à°à°à°µà°¿à°à°à°¿à°¨ à° à°¨à±à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¾à°²à°à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾ à°µà±à°¦à°¿à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°²à±à°®à±à°¹à°¦à±à°²à± à°¸à±à°¨à°¿à°à°¾à°§à°¿à°à°¾à°°à°¿ à°®à±à°¹à°®à±à°®à°¦à± à°à°¬à±à°¨à± ఠబౠహఫà±à°¸à± 1207 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1221 వరà°à± లిబియానౠపాలిà°à°à°¾à°¡à±. తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¯à°¨ à°à±à°¯à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¾ హఫà±à°¸à°¿à°¦à± à°°à°¾à°à°µà°à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°¡à±.[39] దాదాపౠ300 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±à°à°¾ హఫà±à°¸à°¿à°¦à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾à°¨à± పాలిà°à°à°¾à°°à±. 16 à°µ శతాబà±à°¦à°à°¨à°¾à°à°¿à°à°¿ à°¸à±à°ªà±à°¯à°¿à°¨à±, à°à°à±à°à±à°®à°¨à± సామà±à°°à°¾à°à±à°¯à° మధà±à°¯ ఠధిà°à°¾à°° à°ªà±à°°à°¾à°à° హఫà±à°¸à°¿à°¦à±à°²à°à± à°ªà±à°°à°¯à±à°à°¨à°à°¾à°°à°¿à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿.
à° à°¬à±à°¬à°¾à°¸à°¿à°¦à±à°² నియà°à°¤à±à°°à°£à°¨à± బలహà±à°¨à°ªà°°à°¿à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ సిరà±à°¨à°à°¾ à°¤à±à°²à±à°¨à±à°¯à°¿à°¦à±à°²à±, à°à°à°¿à°·à±à°¦à±à°²à±, à° à°¯à±à°¯à±à°¬à°¿à°¦à±à°²à±, మమà±à°²à±à°à±à°²à± à°µà°à°à°¿ à°à°à°¿à°ªà±à°à± à°à°§à°¾à°°à°¿à°¤ à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°² పాలనలౠà°à°à°¦à°¿. à°à°¿à°µà°°à°à°¾ à°«à±à°à°¨à± à°à°¨à±à°®à± పాలన తరà±à°µà°¾à°¤ à° à°¹à±à°®à°¦à± à°®à±à°¹à°®à±à°®à°¦à± à°°à°¾à°à°µà°à°¶à° à°à°§à±à°µà°°à±à°¯à°à°²à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à±à°à±à°®à°¨à±à°²à± ââ1556 - 1577 మధà±à°¯ à°à°¾à°²à°à°²à± à°à°à±à°à°®à°¨à±à°²à± à°à°¿à°µà°°à°à± à°«à±à°à±à°à°¨à±à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°à°à±à°à°®à°¨à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾ (1551â1911) మారà±à°à±
1510 లౠహబà±à°¸à±à°¬à°°à±à°à± à°¸à±à°ªà±à°¯à°¿à°¨à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à± à°®à±à°¦ విà°à°¯à°µà°à°¤à°à°à°¾ దాడిà°à±à°¸à°¿ [39] à°¸à±à°¯à°¿à°à°à± à°à°¾à°¨à± à°¨à±à°à±à°¸à±à°à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ 1551 లౠà°à°à±à°à±à°®à°¨à± à° à°¡à±à°®à°¿à°°à°²à± సినానౠపాషా లిబియాపౠనియà°à°¤à±à°°à°£à°¨à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.[39] à°à°¯à°¨ వారసà±à°¡à± à°à±à°à°¾à°à± à°°à±à°¯à°¿à°¸à± à°¦à±à°¨à°¿à°à°¿ " à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à± à°¬à±à°¯à°¿ " ఠని నామà°à°°à°£à° à°à±à°¸à°¾à°¡à±. తరà±à°µà°¾à°¤ 1556 లౠ" పాషా à°à°«à± à°à±à°°à°¿à°ªà°¾à°²à°¿ " ఠని à°ªà±à°°à± à°ªà±à°à±à°à°¾à°¡à±. 1565 నాà°à°¿à°à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à± à°°à°¾à°à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°¥à°¿ (పాషా) మారిà°à°¦à°¿. à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à± పాషానౠà°à°¾à°¨à±à°¸à±à°¸à±à°à°¾à°à°à°¿à°¨à±à°ªà±à°²à± à°à°¸à±à°¤à°¾à°à°¬à±à°²à± à°¸à±à°²à±à°¤à°¾à°¨à± à°¨à±à°°à±à°à°¾ నియమిà°à°à°¾à°¡à±. 1580 లలౠఫà±à°à±à°à°¾à°¨à± పాలà°à±à°²à± à°¸à±à°²à±à°¤à°¾à°¨à±à°à± తమ విశà±à°µà°¾à°¸à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°à±à°à±à°®à°¨à± ఠధిà°à°¾à°°à° à°¸à±à°°à±à°¨à°à°¾à°²à± à°²à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ శతాబà±à°¦à°à°²à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à°¿à°à°¾ à°µà±à°¯à°µà°¹à°°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¬à±à°à°à°à±à°²à± à°à° à°¬à±à°¨à± à°à°à°à°¾à°°à±.[33] à°¸à±à°¡à°¾à°¨à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°°à±à°ªà°¾à°à± రవాణా à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°¨ బానిసలౠపà±à°¦à±à°¦ à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°°à±à°à±à°µà°¾à°°à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à± à°à±à°µà°¿à°¤à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 1551 లౠ" à°¤à±à°°à±à°à°à± à°°à±à°¯à°¿à°¸à± " à°à±à°à°¾ à°¦à±à°µà±à°ªà°à°²à± à°à°¨à±à°¨ దాదాపౠమà±à°¤à±à°¤à° మలà±à°à±à°²à°¨à± (5,000) బానిసలà±à°à°¾ à°à±à°¸à°¿ లిబియాà°à± à°ªà°à°ªà°¿à°à°à°¾à°¡à±.[40][41]
à°à±à°¦à±à°¦à°¿à°à°¾à°²à°¾à°¨à°¿à°à± à°
ధిà°à°¾à°°à° పాషా దళాల à°à°¨à°¿à°¸à°°à±à°²à°à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°
యిà°à°¦à°¿.[39] 1611 లౠపాషాà°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°¡à±à°²à± పాషా à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°¸à°¿ à°¸à±à°²à±à°®à°¾à°¨à± సఫరà±à°¨à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°
ధిపతిà°à°¾ నియమిà°à°à°¾à°°à±. తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°µà°à°¦ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± à°¡à±à°² à°¶à±à°°à±à°£à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾à°¨à°¿ సమరà±à°¥à°µà°à°¤à°à°à°¾ పరిపాలిà°à°à°¾à°°à±. à°à°¦à±à°¦à°°à± à°
తి à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°¡à±à°²à± à°®à±à°¹à±à°®à±à°¦à± à°¸à°à±à°à°¿à°²à°¿ (1631-49) à°à°¸à±à°®à°¾à°¨à± సాà°à±à°µà°¿à°à°¿à°²à°¿ (R 1649-72). à°à°¦à±à°¦à°°à± పాషాలà±à°à°¾ సమరà±à°¥à°µà°à°¤à°à°à°¾ à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ పాలిà°à°à°¾à°°à±.[42] తరà±à°µà°¾à°¤à°¿ à°à±à°¡à°¾ సిరà±à°¨à°à°¾à°¨à± à°à±à°¡à°¾ à°à°¯à°¿à°à°à°¾à°°à±.[42]
à°à°à±à°à±à°®à°¨à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°µà±à°¦à±à°²à°à±à° వలన, à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ à° à°ªà±à°ªà°à°¿ à°¸à±à°¨à°¿à° తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à°¾à°²à°à°²à± à°à±à°ªà±à°ªà°à±à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. ఠసమయà°à°²à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± తరà±à°µà°¾à°¤ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à±à°à°¤à°®à°à°¦à°¿ ఠధిà°à°¾à°°à±à°²à± à°à° à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à° à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µ à°à°¾à°²à° ఠధిà°à°¾à°°à°à°²à± à°à°à°¡à°¡à° ఠసాధà±à°¯à° ఠయిà°à°¦à°¿. ఠలాà°à°à°¿ à°à° తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°à± à°à°°à±à°à°¿à°·à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿ à° à°¹à±à°®à°¦à± à°à°°à°¾à°®à°¨à±à°²à± నాయà°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¾à°¡à±.[42] 1711 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1835 వరà°à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾à°¨à± à°à°°à°¾à°®à°¾à°¨à±à°²à±à°²à± పాలిà°à°à°¾à°°à±. 18 à°µ శతాబà±à°¦à° మధà±à°¯à°¨à°¾à°à°¿à°à°¿ à°¸à±à°°à±à°¨à°¿à°à°¾, à°«à±à°à±à°à°¨à±à°²à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà° à°à±à°ªà°¾à°°à±. à° à°¹à±à°®à°¦à± వారసà±à°²à± à°¸à±à°µà°¯à°à°à°¾ à°¤à°à°¡à±à°°à°¿ à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µ సామరà±à°§à±à°¯à° à°à°¨à±à°¨ వారని నిరà±à°ªà°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. ఠయితౠఠపà±à°°à°¾à°à°¤à° ఠధిà°à°¾à°°à° à°à°°à°¾à°®à°¨à±à°²à°¿à°à°¿ à° à°¨à±à°®à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1793-95 à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¨à± à°ªà±à°° à°¯à±à°¦à±à°§à° à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. 1793 లౠà°à°°à±à°à°¿à°·à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿ ఠలౠబà±à°¨à±à°à±à°²à± హమà±à°¤à± à°à°°à°¾à°®à°¿à°¨à°²à°¿à°¨à°¿ à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾à°²à± à°¸à±à°µà°²à±à°ªà°à°¾à°²à° à°à°à±à°à±à°®à°¨à± పరిపాలన à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. హమà±à°¦à± à°¸à±à°¦à°°à±à°¡à± à°¯à±à°¸à°«à± (1795-1832) తిరిà°à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾ à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ తిరిà°à°¿ à°¨à±à°²à°à±à°²à±à°ªà°¾à°°à±.
19 à°µ శతాబà±à°¦à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à±, à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à±à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾ మధà±à°¯ à°¯à±à°¦à±à°§à° à°®à±à°¦à°²à°¯à±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. తరà±à°µà°¾à°¤ à°®à±à°¦à°à°¿ బారà±à°¬à°°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°, à°°à±à°à°¡à°µ బారà±à°¬à°°à± à°¯à±à°¦à±à°§à° ఠని పిలవబడిన వరà±à°¸à°²à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. 1819 నాà°à°¿à°à°¿ à°¨à±à°ªà±à°²à°¿à°¯à°¨à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°² à° à°¨à±à° à°à°ªà±à°ªà°à°¦à°¾à°²à± బారà±à°¬à°°à± à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à°¨à± దాదాపౠపà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°ªà±à°°à°¸à±à°¨à°¿ విడిà°à°¿à°ªà±à°à±à°à±à°²à°¾ బలవà°à°¤à° à°à±à°¶à°¾à°¯à°¿. à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾ à°à°°à±à°§à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ పతనఠమà±à°¦à°²à±à°à°¦à°¿. à°¯à±à°¸à°«à± బలహà±à°¨à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ ఠతని à°®à±à°à±à°à±à°°à± à°à±à°®à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°à±à°à± వరà±à°à°¾à°²à± à°à°°à±à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°¤à±à°µà°°à°²à±à°¨à± à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿.[43]
à°à°à±à°à±à°®à°¨à± à°¸à±à°²à±à°¤à°¾à°¨à± à°°à±à°à°¡à°µ మహà±à°®à±à°¦à± à°à°®à°¾à°¨à±à°²à± à°°à°¾à°à°µà°à°¶à°, à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾ à°°à±à°à°¡à°¿à°à°à°¿ à°®à±à°à°¿à°à°ªà±à°¨à± à°¸à±à°à°¿à°¸à±à°¤à± దళాలనౠపà°à°ªà°¿à°à°à°¾à°¡à±.[43] 1858 లౠఠబà±à°¦à±-à°à°²à±-à°à±à°²à±à°²à±, à°à±à°®à°¾ à°¬à±à°¨à± à°à°²à±à°«à°¾à°² నాయà°à°¤à±à°µà°à°²à± లిబియనౠతిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¿à°à°¦à°¿.[43] à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°à±à°· à°à°à±à°à±à°®à°¨à± పరిపాలన à°°à±à°à°¡à°µ à°à°¾à°²à°à°²à± పరిపాలనా మారà±à°ªà±à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. 1850 - 1875 మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± సహారా వాణిà°à±à°¯à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°¦à°¾à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à°à°ªà°¾à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°à±à°à±à°®à°¨à± పరిపాలన à°«à±à°à±à°à°¾à°¨à± వరà°à± à°ªà±à°¨à°°à±à°à±à°à±à°µà°¨à° à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿.
à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± లిబియా (1911â1947) మారà±à°à±
à°à°à°¾à°²à±-à°à°°à±à°à°¿à°·à± à°¯à±à°¦à±à°§à°®à± తరà±à°µà°¾à°¤ (1911-1912) à°à°à°²à± à°à°à°à°¾à°²à°à°²à± à° à°®à±à°¡à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± à°à°¾à°²à°¨à±à°²à±à°à°¾ మారà±à°à°¿à°à°¦à°¿. [44] 1912 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1927 వరà°à± లిబియా à°à±à°à°¾à°à° " à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± నారà±à°¤à± à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ " à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 1927 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1934 వరà°à± à° à°à±à°à°¾à°à° à°à°à°²à± à°à°µà°°à±à°¨à°°à±à°²à°à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°°à±à°à°¡à± à°à°¾à°²à°¨à±à°²à±à°à°¾, à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± సిరà±à°¨à°à°¾, à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°à°¿à°¯à°¾à°à°¾ విà°à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. ఠసమయà°à°²à± 1,50,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à±à°²à± లిబియాలౠసà±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± దాదాపౠ20% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[45]
1934 లౠà°à°à°²à± à°à°¾à°²à°¨à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° నామà°à°à°¾ (సిరà±à°¨à°à°¾, à°à±à°°à°¿à°ªà°¾à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾, à°«à±à°à±à°à°¨à± à°®à±à°¡à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à±à°²à°¤à± తయారౠà°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿) ఠనౠపà±à°°à±à°à°¾ "లిబియా" (à°à°à°¿à°ªà±à°à± తపà±à°ª మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¤à±à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°à±à°°à±à°à±à°²à± & à°°à±à°®à°¨à±à°²à± ââà°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à±) ఠనౠపà±à°°à±à°¨à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à°®à°°à± à°®à±à°à±à°¤à°°à± à°à°à°¾à°²à± వలసరాà°à±à°¯à°¾à°²à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°¸à°¿à°¨ నాయà°à±à°¡à± 1931 à°¸à±à°ªà±à°à±à°®à°¬à°°à± 16 à°¨ à°ªà°à±à°à±à°¬à°¡à°¿ మరణశిà°à±à°·à°à± à°à±à°°à°¿à°à°¾à°µà°¡à°à°¤à± à°à°¾à°¤à±à°¯ నాయà°à±à°¡à± à° à°¯à±à°¯à°¾à°¡à±. à°à°¯à°¨ à°à±à°à°¾à°ªà°à°¾à°°à±à°¥à° à°®à±à°à° à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° లిబà±à°¯à°¾à°¨à± పది దినారౠనà±à°à± à°®à±à°¦ à°®à±à°¦à±à°°à°¿à°à°à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ ఠతని à°¦à±à°¶à°à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¡à°¿à°¸à± à° à°²à±-మహది à° à°¸à±-à°¸à±à°¨à±à°¸à°¿ (తరà±à°µà°¾à°¤ à°°à°¾à°à°¾ à°®à±à°¦à°à°¿ à°à°¡à±à°°à°¿à°¸à±), సిరà±à°¨à°¿à°à°¾ à°à°®à°¿à°°à± à°°à±à°à°¡à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°² మధà±à°¯ à°à°à°¾à°²à± à°à°à±à°°à°®à°£à°à± లిబియా à°ªà±à°°à°¤à°¿à°à°à°¨à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¾à°°à±. 1928 - 1932 మధà±à°¯ à°à°à°²à± à°¸à±à°¨à±à°¯à° "à°¬à±à°¡à±à°¯à°¿à°¨à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± à°¸à°à° à°®à°à°¦à°¿à°¨à°¿ (à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°à±à°·à°à°à°¾ à°²à±à°¦à°¾ à°µà±à°¯à°¾à°§à°¿, శిబిరాలలౠà°à°à°²à°¿à°¨à°¿) హతమారà±à°à°¿à°à°¦à°¨à°¿ à°à°¯à°¾à°¨à± పాపౠఠà°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¶à°¾à°°à±." [46] à°à°à°²à± à°à°°à°¿à°¤à±à°°à°à°¾à°°à±à°¡à± à°à°®à±à°²à°¿à°¯à± à°à±à°à°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¤à°¿à°à°à°¨à°¨à± à° à°£à°à°¿à°µà±à°¸à°¿à°¨ ఫలితà°à°à°¾ 50,000 à°®à°à°¦à°¿ మరణిà°à°à°¾à°°à±.[47]
1934 లౠà°à°µà°°à±à°¨à°°à± బబౠరాà°à°§à°¾à°¨à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ [48]. "లిబియా" ఠని పిలిà°à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥ à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿ à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à±à°²à± à°®à±à°²à°¿à° à°®à±à°°à±à°à±à°¦à°²à°²à±, à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°à± à°ªà±à°°à°¾à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¤ à°à°à±à°à°¾à°°à±. వారౠ1934 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1940 వరà°à± లిబà±à°¯à°¾à°¨à± à°°à±à°²à±à°µà±, రహదారి à°¨à±à°à±à°µà°°à±à°à±à°²à°¨à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°µà°à°¦à°² à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°² à°à±à°¤à±à°¤ రహదారà±à°²à°¨à±, à°°à±à°²à±à°µà±à°²à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°à±à°¤à±à°¤ పరిశà±à°°à°®à°²à±, à°¡à°à°¨à± à°à±à°¤à±à°¤ à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°à±à°°à°¾à°®à°¾à°² à°à°°à±à°ªà°¾à°à±à°¨à± à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¹à°¿à°à°à°¾à°°à±.
1940 à°à±à°¨à± లౠà°à°à°²à± à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1943 లౠà°à°à°²à±, దాని à°à°°à±à°®à°¨à± మితà±à°°à°°à°¾à°à±à°¯à° à°à±à°¸à° à°à°¿à°µà°°à°à± à°à°à°®à°¿à°¨à°¿ à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¨à°¡à°à°¤à± à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿.
1943 à°¨à±à°à°¡à°¿ 1951 వరà°à± లిబియా మితà±à°°à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°² à°à°à±à°°à°®à°£à°²à± à°à°à°¦à°¿. à°¬à±à°°à°¿à°à±à°·à± à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¾, సిరà±à°¨à°¿à°à°¾ à°°à±à°à°¡à± మాà°à± à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± లిబియనౠరాà°à±à°¯à°¾à°²à±à°à°¾ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿, à°«à±à°à±à°à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¿à°¨à±à°¸à±à°¨à± à°«à±à°°à±à°à°à°¿ పాలిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1944 లౠà°à°¡à°¿à°¸à± à°à±à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°µà°¾à°¸ à°¨à±à°à°¡à°¿ తిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°¡à±. à°à°¾à°¨à± 1947 లౠవిదà±à°¶à± నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à± à°
à°à°¶à°¾à°²à°¨à± à°¤à±à°¸à°¿à°µà±à°¸à± వరà°à± à°¸à±à°°à±à°¨à°¿à°à°¾à°²à± శాశà±à°µà°¤ నివాసఠపà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ నిరాà°à°°à°¿à°à°à°¾à°¡à±. 1947 నాà°à°¿à°à°¿ మితà±à°°à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°²à°¤à± శాà°à°¤à°¿ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à°à°²à± లిబియా à°
à°¨à±à°¨à°¿ దావాలనౠవిరమిà°à°à±à°à±à°à°¦à°¿.[49]
à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à°, à°à°¿à°à°à±à°¡à° à°à°«à± లిబియా, à°à°¡à°¾à°«à± పాలనలౠలిబియా (1951â2011) మారà±à°à±
1951 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 24 à°¨ లిబియా " à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°à°¿à°à°à±à°¡à° à°à°«à± లిబియా " à°ªà±à°°à±à°¤à± à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. లిబియా à°à°à±à° à°à°à±à°°à°µà°°à±à°¤à°¿ à°à°¡à±à°°à°¿à°¸à± పాలనలౠరాà°à±à°¯à°¾à°à°à° వారసతà±à°µ à°°à°¾à°à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1959 లౠమà±à°à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°®à±à°°à± నిà°à±à°·à±à°ªà°¾à°²à°¨à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¡à°, à°ªà±à°à±à°°à±à°²à°¿à°¯à° విà°à±à°°à°¯à°¾à°² తరà±à°µà°¾à°¤ à°µà°à±à°à± à°à°¦à°¾à°¯à° à°ªà±à°°à°ªà°à° à°ªà±à°¦ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°¦à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ లిబియా à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¸à°à°ªà°¨à±à°¨ à°°à°¾à°à±à°¯à°à°à°¾ à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ సహà°à°°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. లిబà±à°¯à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°°à±à°§à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°à°®à±à°°à± నాà°à°à±à°¯à°à°à°¾ à°®à±à°°à±à°à±à°ªà°°à±à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°°à°¾à°à°¾ à°à°¦à±à°°à±à°¸à± à°à±à°¤à°¿à°²à± à°¸à°à°ªà°¦ à°à±à°à°¦à±à°°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¡à° à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°à°¾à°² మధà±à°¯ à°à°à±à°°à°¹à° à°à°²à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[50]
1969 à°¸à±à°ªà±à°à±à°¬à°°à± 1 à°¨ à°®à±à°¯à°®à±à°®à°°à± à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± నాయà°à°¤à±à°µà° వహిà°à°à°¿à°¨ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°¸à±à°¨à°¿à°à°¾à°§à°¿à°à°¾à°°à±à°² à°¬à±à°à°¦à° à°°à°¾à°à°¾ à°à°¦à±à°°à°¿à°¸à± మిద à°à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°¨ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°¨à±à°¨à°¿ " ఠలౠఫతà±à°¹à± విపà±à°²à°µà° " ఠని పిలà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[51] à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°ªà±à°°à°à°à°¨à°²à±, ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° లిబియనౠపà±à°°à±à°¸à±à°²à°²à± à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à±à°¨à± "à°¬à±à°°à°¦à°°à± à°²à±à°¡à°°à± à° à°à°¡à± ది రివలà±à°¯à±à°·à°¨à± à°à±à°¡à±" à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[52]
1970 à° à°à±à°à±à°¬à°°à±à°²à± à°à°à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°à°²à±à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à° à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¸à±à°¤à±à°²à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à°¿ లిబియా à°¨à±à°à°¡à°¿ 12,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à°à°¾à°²à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°²à°¨à± లిబియా à°¯à±à°¦à±à°² à°à°¿à°¨à±à°¨ à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°¤à± à°à°²à°¿à°¸à°¿ బహిషà±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à°à°¦à°¿ "à°µà±à°à°à°¿à°¯à°¾à°¨à±à°¸à± à°¡à±" à°à°¾ పిలవబడౠà°à°¾à°¤à±à°¯ à°¸à±à°²à°µà±à°¦à°¿à°¨à° à° à°¯à±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.[53]à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ à°°à°¾à°à°à±à°¯ à° à°£à°à°¿à°µà±à°¤à°¤à± లిబియా à°µà±à°¦à±à°§à°¿à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¦à°² à°¸à°à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1973 లౠ75 à°µ à°à°à±à°à° à°à±à°°à°¿à°à°¦ à°°à°¾à°à°à±à°¯ ఠసమà±à°®à°¤à°¿ à°à°à±à°à°µà°¿à°°à±à°¦à±à°§à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¡à°¾à°«à± రివలà±à°¯à±à°·à°¨à°°à± à°à°®à°¿à°à±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°ªà±à°°à°à°²à± à°¸à±à°¨à°¿à°¶à°¿à°¤à°à°à°¾ పరిశà±à°²à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[54][55][56]
à°®à±à°¨à±à°ªà°à°¿ పాలనలౠమహిళలపౠవిధిà°à°à°¿à°¨ à°à° ినమà±à°¨ సాà°à°à°¿à° పరిమితà±à°²à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°µà°¾à°²à°¨à°¿ à°à±à°¡à°¾ à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±. à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°²à°¨à± à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¹à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ విపà±à°²à°µ మహిళల నిరà±à°®à°¾à°£à°à°¨à± à°à°°à±à°ªà°¾à°à± à°à±à°¶à°¾à°¡à±. 1970 లౠà°à° à°à°à±à°à° లిà°à° సమానతà±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°§à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°µà±à°¤à°¨ à°ªà°à±à°·à°ªà°¾à°¤à° à°®à±à°¦ à°à°¤à±à°¤à°¿à°¡à°¿à°¨à°¿ à°à°²à±à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1971 లౠà°à°¡à°¾à°«à± లిబియా à°à°¨à°°à°²à± à°à°®à±à°¨à±à°¸à± à°«à±à°¡à°°à±à°·à°¨à± à°à°°à±à°ªà°¾à°à±à°¨à± à°à±à°¸à°¾à°¡à±. 1972 లౠà°à° పదహారౠసà°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² వయసà±à°¸à± à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µ వయసà±à°¨à±à°¨ à°¸à±à°¤à±à°°à±à°²à°¨à± వివాహఠà°à±à°¸à±à°à±à°µà°¡à° à°¨à±à°°à°®à°¨à°¿ à°à°à±à°à° à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. వాహానిà°à°¿ మహిళ à° à°à°à±à°à°¾à°°à° ఠవసరఠఠని à°à°°à±à°¸à°¾ à°à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[57]
1975 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 25 à°¨ మిసà±à°°à° à°¨à°à°°à°à°²à±à°¨à°¿ దాదాపౠ20 à°¸à±à°¨à°¿à° ఠధిà°à°¾à°°à±à°²à°à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿.[58] తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°¦à°¾à°°à±à°² à°à±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿, మరణశిà°à±à°·à°²à°à± à°à±à°°à±à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[59] 1977 మారà±à°à°¿ 2 à°¨ లిబియా ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ "à°à±à°°à±à°à± à°¸à±à°·à°²à°¿à°¸à±à°à± à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± లిబియా ఠరబౠà°à°®à°¾à°¹à°¿à°°à°¿à°¯à°¾" à°à°¾ మారిà°à°¦à°¿. à°à°¡à°¾à°«à± à°à°¨à°°à°²à± à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± à°à°®à°¿à°à±à°²à°à± ఠధిà°à°¾à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¾à°°à± à°à±à°¸à°¿, à°à°à°ªà± లాà°à°à°¨à°ªà±à°°à°¾à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¡à°µà°à±à°à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[60] à°à°¯à°¨ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¿à°¨ à°à±à°¤à±à°¤ "à°à°¾à°®à°¹à°¿à°°à°¿" పాలనా à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ "à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°à±à°· à°ªà±à°°à°à°¾à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯à°" à°à°¾ à°¸à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[61]
1977 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿à°²à± లిబియా à°à°¾à°¦à±à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°à±à°¯à±à°¨à°¿ à°à°¯à°¿à°¡à±à°¡à±, à°ªà±à°ªà±à°²à±à°¸à± à°à°°à±à°®à± à°«à±à°°à±à°¸à±à°¸à±à°à± à°¸à±à°¨à°¿à° సరఫరాలనౠà°à±à°¯à°¡à° à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¤à±à°¤à°° à°à°¾à°¦à±à°²à± తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± దళాలౠలిబియా మదà±à°¦à°¤à±à°¨à± à°¦à°à°¡à°¯à°¾à°¤à±à°°à°à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± " à°à°¾à°¦à°¿à°¯à°¾à°¨à±-లిబియనౠ" వివాదఠà°à°°à°à°à°®à°¯à±à°¯à°¿à°à°¦à°¿. à°
దౠసà°à°µà°¤à±à°¸à°°à°à°²à± లిబియా, à°à°à°¿à°ªà±à°à± సరిహదà±à°¦à± à°¯à±à°¦à±à°§à° నాలà±à°à± à°°à±à°à±à°² à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ లిబియనà±-à°à°à°¿à°ªà±à°à± à°¯à±à°¦à±à°§à°à°à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à° à°°à±à°à°¡à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à± à°
à°²à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à± à°
à°§à±à°¯à°à±à°·à±à°¡à± à°¹à±à°°à± à°¬à±à°µà°¿à°¦à±à°¨à± మధà±à°¯à°µà°°à±à°¤à°¿à°¤à±à°µà°à°¤à± à°à° à°à°¾à°²à±à°ªà±à°² విరమణà°à± à°
à°à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.[62] à°µà°à°¦à°²à°¾à°¦à°¿ లిబియనà±à°²à± à°à°¾à°à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾à°ªà± à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± తమ à°ªà±à°°à°¾à°£à°¾à°²à°¨à± à°à±à°²à±à°ªà±à°¯à°¾à°°à±. à°
à°£à±-à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à° à°à°¦à±à°¯à°®à°¾à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à°¸à±à°à±à°°à±à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à±à°°à±à°¡à± à°¯à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±à°²à°à±, పలౠà°à°¤à°° సమà±à°¹à°¾à°²à°à± à°à°¡à°¾à°«à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°°à±à°¥à°¿à° సహాయఠà°
à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[63]
1977 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¦à±à°¶à°à°²à± తలసరి à°à°¦à°¾à°¯à° 11,000 డాలరà±à°²à°à± à°
ధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°²à± à°
à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à± 5 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.[64] మానవ à°
à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°¸à±à°à°¿à° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°²à± à°
à°¤à±à°¯à°§à°¿à°à°à°à°¾ à°à°à°à± à°¸à±à°¦à± à°
à°°à±à°¬à°¿à°¯à°¾ à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[65] ఠవిదà±à°¶à± à°°à±à°£à°¾à°²à± à°¤à±à°¸à±à°à±à°à±à°à°¡à°¾ à°à°¦à°¿ లిబియా à°°à±à°£ రహితత సాధిà°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[66] à°¦à±à°¶à° à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à°¾à°à°¾à°²à°²à± à°¸à±à°µà°à±à°à°®à±à°¨ à°¨à±à°à°¿à°¨à°¿ à°à°à°¿à°¤à°à°à°¾ à°ªà±à°à°¦à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à± మానà±à°®à±à°¡à± నది నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[65] à°
దనà°à°à°¾ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯ à°¸à±à°à°¾à°²à°°à±à°·à°¿à°ªà±à°²à°à±, à°à°ªà°¾à°§à°¿ à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°²à°à± à°à°°à±à°¥à°¿à° సహాయఠà°
à°à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[67]
1970 లలౠపà±à°°à°¿à°à°¿à°¨ à°à°®à±à°°à± నిలà±à°µà°² à°¨à±à°à°¡à°¿ లిబియా à°à°¦à°¾à°¯à°, à°à°¯à±à°§ à°à±à°¨à±à°à±à°³à±à°²à°à±, à°ªà±à°°à°ªà°à° à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ à°¡à°à°¨à±à°² à°à±à°¦à±à°¦à± à°ªà±à°¦à°²à±, à°¤à±à°µà±à°°à°µà°¾à°¦ à°à±à°°à±à°ªà±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à±à°¤à±à°¸à°¹à°¿à°à°à°¡à° à°à±à°¸à° à°à°°à±à°à± à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[68][69][70] 1986 లౠà°à°¡à±à°¡à°¾à°«à±à°¨à°¿ à°à°à°ªà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¦à±à°¦à±à°¶à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à° à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ వాయà±à°¦à°³à° దాడి విఫలమà±à°à°¦à°¿. దాడిలౠ270 à°®à°à°¦à°¿ à°®à±à°¤à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°°à±. వాణిà°à±à°¯ విమానà°à°²à± బాà°à°¬à± దాడà±à°² తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియా à°®à±à°¦ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à°à°à°à±à°·à°²à± విధిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[71]
2011 à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° మారà±à°à±
ఠరబౠతిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à°¦à°²à°¿à°à°²à°¨à± à°à±à°¯à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¾, à°à°à°¿à°ªà±à°à± పాలà°à±à°²à°¨à± పడà°à±à°à±à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియాలౠ2011 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 17 à°¨ à°ªà±à°°à±à°¤à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à±à°à°¦à°¿.[72] à°à°à°¿à°ªà±à°à±, à°à±à°¯à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à± à°ªà±à°²à°¿à°¸à±à°¤à±, à°®à±à°¯à°¾à°®à±à°®à°°à± à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± à°¨à±à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à±à°¨à°¿ లిబియా ఠధిà°à°¾à°° పాలన మరిà°à°¤ నిరà±à°§à°à°¶à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à°à°¿à°ªà±à°à±, à°à±à°¯à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± ఠధిà°à°¾à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ పడà°à±à°à±à°à°¡à° à°à°¾à°²à°¾ à°¤à±à°µà°°à°à°¾ à°à°°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. ఠయితౠలిబియాలౠà°à°°à°¿à°à°¿à°¨ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°²à°ªà± à°à°¡à°¾à°«à± à°ªà±à°°à°¾à°à° à°à°£à°¨à±à°¯à°®à±à°¨ à°à°à°à°à°¾à°²à°à± దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[73] à°à° à°ªà±à°à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ ఠధిà°à°¾à°° à°¤à±à°²à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¨ à°à°¨à± à°²à±à°¨à±à°²à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. మధà±à°¯à°à°¤à°° à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°¾à°®à±à°¨à°¾à°¯ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¡à°¾à°«à± à°¸à±à°¨à°¿à°¯à°°à± సలహాదారà±à°²à°²à± à°à°à°°à± à°à° à°à±à°µà±à°à±à°¨à± à°ªà±à°¸à±à°à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¸à±à°ªà°à°¦à°¿à°à°à°¾à°°à±. ఠయన à°°à°¾à°à±à°¨à°¾à°®à°¾ à°à±à°¸à°¿ à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±. పారిపà±à°®à±à°®à°¨à°¿ à°à°¡à°¾à°«à±à°à°¿ సలహా à°à°à±à°à°¾à°¡à±.[74] à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 20 నాà°à°¿à°à°¿ ఠశాà°à°¤à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ వరà°à± à°µà±à°¯à°¾à°ªà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 2011 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 27 à°¨ లిబియా à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°¦à°¾à°°à±à°² నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à±à°°à°¾à°à°¸à°¿à°·à°¨à°²à± à°à±à°à°¸à°¿à°²à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2011 మారà±à°à°¿ 10 à°¨ à°²à±à°¬à±à°°à°¿à°¯à°¾ à°ªà±à°°à°à°² à°à°à±à°à°¬à°¦à±à°§à°®à±à°¨ à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°§à°¿à°à°¾ à°®à°à°¡à°²à°¿à°¨à°¿ à°«à±à°°à°¾à°à°¸à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[75][76]
పశà±à°à°¿à°® లిబియాలౠతిరà±à°à±à°¬à°¾à°à±à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±-à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± బలà°à°¾à°²à± à°¸à±à°ªà°à°¦à°¿à°à°à°à°²à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°¤à±à°°à° à°µà±à°à° తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à±à°à°¦à±à°°à° à°¬à±à°à°à°à°¿ à°µà±à°ªà± à°à°¦à±à°°à±à°¦à°¾à°¡à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[77] à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ 48 à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°² (30 à°®à±à°³à±à°³à±) à°à°µà°¿à°¯à°¾ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°µà±à°®à°¾à°¨à°¿à° దళ విమానాలà±, à°¸à±à°¨à±à°¯à° à°à±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± à°ªà±à°²à±à°à°¿à°µà±à°¸à°¿ à°à°¾à°®à°¹à°¿à°°à°¿à°¯à°¾ దళాలౠసà±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. " à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°à°à°¨à°¿ à°à±à°°à±à°°à°¤à±à°µà° à°à°¨à±à°¨à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à± à°à°à°¦à°¿." [78]
à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à°à°¾à°°à±à°¯à°¦à°°à±à°¶à°¿ à°à°¨à°°à°²à± బానౠà°à±-à°®à±à°¨à±, [79] à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ మానవ à°¹à°à±à°à±à°² à°®à°à°¡à°²à°¿à°¤à± సహా à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à±, ఠణిà°à°¿à°µà±à°¤ à°à°°à±à°¯à°²à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°à±à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à±à°²à°à°à°¿à°à°à°¿à°¨à°à±à°²à± à°à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[80][81]
2011 మారà±à°à°¿ 17 à°¨ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à°à°¦à±à°°à°¤à°¾ à°®à°à°¡à°²à°¿ 1973 [82] నౠ10-0 à°à°à±à°²à±, à°°à°·à±à°¯à°¾, à°à±à°¨à°¾, à°à°¾à°°à°¤à°¦à±à°¶à°, à°¬à±à°°à±à°à°¿à°²à±, à°à°°à±à°®à°¨à±à°¤à± సహా à°à°¦à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°¤à°²à°¤à± à°à°®à±à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à° à°¤à±à°°à±à°®à°¾à°¨à° నౠఫà±à°²à± à°à±à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¨à°à± à° à°¨à±à°®à°¤à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. లిబియాలౠపà±à°°à±à°²à°¨à± à°à°¾à°ªà°¾à°¡à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ "ఠవసరమà±à°¨ à° à°¨à±à°¨à°¿ మారà±à°à°¾à°²" à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[83] మారà±à°à°¿ 19 à°¨ à°«à±à°²à± à°à±à°¨à±à°¨à± à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ మితà±à°°à°ªà°à±à°·à°¾à°²à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°à°¾ లిబియా à°à°¯à°¿à°°à± à°¡à±à°«à±à°à°¸à± నాశనఠà°à±à°¸à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°¨à°¿à°¤à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à°¿ à°²à°à±à°·à±à°¯à°¾à°² à°®à±à°¦ దాడà±à°²à°à± à°à±à°°à°¿à°à±à°¸à± నిà°à°¾ మిషనౠఫà±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¯à°¿à°°à± à°à±à°à± విమానాలౠలిబియా à°à°à°¨à°¤à°²à° à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[84]
తరà±à°µà°¾à°¤ వారాలలౠఠమà±à°°à°¿à°à°¾ దళాలౠలిబియాà°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ నాà°à± à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°²à°²à± à°®à±à°à°¦à°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°¯à±à°¦à±à°§à°¨à±à°à°²à±, విమానాలలౠ8,000 à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µ à°®à°à°¦à°¿ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ సిబà±à°¬à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¨à±à°¸à° 3,000 à°²à°à±à°·à±à°¯à°¾à°²à± à°®à±à°¦ 14,202 బాà°à°¬à±à°²à± పడà±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°²à°à±à°·à±à°¯à°¾à°²à°²à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à±à°²à± 716, à°¬à±à°°à±à°à°¾à°²à± 492 à°²à°à±à°·à±à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[85] à° à°®à±à°°à°¿à°à°¾ à°µà±à°®à°¾à°¨à°¿à° దాడిలౠబి-2 à°¸à±à°à±à°²à±à°¤à± బాà°à°¬à°°à±à°¸à± విమానాలౠà°à°à±à°à±à° బాà°à°¬à°°à±à°²à± 2000 à°ªà±à°à°¡à±à°² బాà°à°¬à±à°²à± (16 బాà°à°¬à±à°²à±) సాయà±à°§à°®à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. మిసà±à°¸à±à°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à°à°¡à°¾à°à°¤à°° à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à± à°¸à±à°¥à°¾à°µà°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ తిరిà°à°¿ à°µà±à°³à±à°²à°¿à°ªà±à°¯à°¾à°¯à°¿. [86] నాà°à± à°µà±à°®à°¾à°¨à°¿à° దళాలౠఠà°à°¦à°¿à°à°à°¿à°¨ మదà±à°¦à°¤à± విపà±à°²à°µà° à° à°à°¤à°¿à°® విà°à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[87]
2011 à°à°à°¸à±à°à± 22 నాà°à°¿à°à°¿ తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°¯à±à°§à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°¨à°¿, à°à°à±à°°à°®à°¿à°¤ à°à±à°°à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¾à°°à±.[88] 2011 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 17 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°®à±à°¤à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à°¿à°à°¿ à°à±à°°à°µà°¸à±à°à°à°à°à°¾ మారà±à°à°¿à°°à±à°¸à± à°¸à±à°à±à°µà±à°°à± ఠని à°ªà±à°°à± à°ªà±à°à±à°à°¾à°°à±. 2011 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 20 à°¨, తిరà±à°à±à°¬à°¾à°à± à°à°¿à°µà°°à°¿ à°à°¾à°°à± à°ªà±à°°à°¾à°à° à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿. సిరà±à°à± à°¨à°à°°à°à°²à± à°à°¡à°¾à°«à± à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¿ à°à°à°ªà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±. సిరà±à°à± పతనఠతరà±à°µà°¾à°¤ 2011 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 23 à°¨ విధà±à°¯à±à°² దళాలౠసà°à°¤à°¾à°ªà° à°à°°à±à°ªà±à°à±à°à°¦à°¿.
à°ªà±à°° à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°à°¨à±à°¸à° 30,000 లిబియనà±à°²à± మరణిà°à°à°¾à°°à±.[89] à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à±à°°à°¾à°à°¸à°¿à°·à°¨à°²à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± à°¸à°à±à°¯à±à°²à± 50,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à°¾à°¯à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾.[90]
à°à°¡à°¾à°«à± à°¯à±à°à° తరà±à°µà°¾à°¤, à°°à±à°à°¡à°µ à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° మారà±à°à±
విశà±à°µà°¸à°¨à±à°¯ à°¶à°à±à°¤à±à°² à°à°à°®à°¿ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియాలౠవిà°à°¿à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±, à°¨à°à°°à°¾à°²à±, à°à°¿à°°à°¿à°à°¨à±à°²à°¤à± à° à°¨à±à°¬à°à°§à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à° à°¨à±à° à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à°¿, సాయà±à°§ à°¸à±à°¨à±à°¯à°¾à°²à± à°à±à°à±à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°à°¦à±à°° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° బలహà±à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¡à°¿ à°¦à±à°¶à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ తన ఠధిà°à°¾à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¿ à°¦à±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ నియà°à°¤à±à°°à°¿à°à°à°¡à°à°²à± విఫలఠఠయిà°à°¦à°¿. à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ నాయà°à±à°²à±, వారి à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à±à°² మధà±à°¯ à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°ªà±à°°à°¾à°à°à°²à± à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à±à°² à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à± à°à°à°°à°¿à°à°¿ à°à°à°°à°¿à°¤à± à°à°à°°à± à°ªà±à°à±à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[91] 2012 à°à±à°²à± 7 à°¨ మాà°à± పాలన à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియనà±à°²à± à°®à±à°¦à°à°¿ పారà±à°²à°®à±à°à°à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¾à°°à±. 2012 à°à°à°¸à±à°à± 8 à°¨ à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à±à°°à°¾à°à°¸à°¿à°·à°¨à°²à± à°à±à°à°¸à°¿à°²à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¿à°à±à°¨ à°à°¨à°°à°²à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°¾à°à°à±à°°à±à°¸à±à°à± ఠధిà°à°¾à°°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¦à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. ఠది à°à° తాతà±à°à°¾à°²à°¿à° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°°à±à°ªà°°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿, à°à±à°¤à±à°¤ లిబియా à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à° à°®à±à°¸à°¾à°¯à°¿à°¦à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à°à°¾à°à°¿à°ªà±à°°à°¾à°¯ à°¸à±à°à°°à°£à°²à± à°à°®à±à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ బాధà±à°¯à°¤ వహిà°à°à°¿à°à°¦à°¿.[92]
2012 à°à°à°¸à±à°à± 25 à°¨ à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¾à°²à°¾à°¨à±à°¨à°¿ "à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à° à±à°° à°¸à±à°à±à°à°¾à°°à°¿à°¯à°¨à± దాడి" à°à°¾ రాయిà°à°°à±à°¸à± నివà±à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°¤à± à°¤à±à°²à°¿à°¯à°¨à°¿ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à±à°à±à°¤ హతà±à°¯à°¾à°à°¾à°à°¡à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°ªà°à°à°¿ à°µà±à°²à±à°à±à°²à± లిబియా à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à±à°²à±à°¨à°¿ మధà±à°¯à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°¸à±à°«à± మసà±à°¦à± సమాధà±à°²à°¤à± à°¬à±à°²à±à°¡à±à°à°°à±à°²à°¤à± à°à±à°²à±à°à°¿à°µà±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ à°°à±à°à°¡à± à°°à±à°à±à°²à°²à± à°¸à±à°«à± à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°°à°¿à°à°¿à°¨ à°°à±à°à°¡à°µ విధà±à°µà°à°¶à°à°à°¾ à°à±à°ªà±à°ªà°µà°à±à°à±.[93] à° à°¨à±à° విధà±à°µà°à°¸à° à°à°°à±à°¯à°²à± వారసతà±à°µ వినాశనఠఠనà±à°®à°¾à°¨à°¿à°¤ à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à±, à°¨à°à±à°¦à± à°à°à±à°²à± విà°à±à°°à°¹à° à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°à°, à°¬à±à°à°à°à°¿ సమà±à°ªà°à°²à± à°°à±à°à°¡à°µ à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¯à±à°¦à±à°§ à°à°¾à°²à°à°¨à°¾à°à°¿ à°¬à±à°°à°¿à°à±à°·à± సమాధి à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à± నాశనమవడà°, ఠపవితà±à°°à° à°à±à°¯à°¡à° à°µà°à°à°¿à°µà°¿ నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[94][95] à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°¤ రాడిà°à°²à± à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à±, à°à±à°à°ªà±à°²à± వారసతà±à°µ విధà±à°µà°à°¸à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¸à°à°¬à°à°§à°¿à°à°à°¿à°¨ à° à°¨à±à° à°à°¤à°° à°à±à°¸à±à°²à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨à°à±à°²à± నివà±à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿, à° à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°ªà±à°°à°®à°¾à°¦à°¸à±à°¥à°¿à°²à± à°à°¨à±à°¨ à° à°¨à±à° à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à° à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¨à± à°§à±à°µà°à°¸à° à°à±à°¯à°¡à°, à°¦à±à°à°à°¿à°²à°¿à°à°à°¡à°, à°¦à±à°à±à°à±à°µà°¡à° à°à°°à°¿à°à°¿à°à°¦à°¿.
2012 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 11 à°¨ à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± à°¤à±à°µà±à°°à°µà°¾à°¦à±à°²à± à°¬à±à°¨à±à°à°¾à°à±à°²à±à°¨à°¿ à° à°®à±à°°à°¿à°à°¨à± à°à°¾à°¨à±à°¸à±à°²à±à°à± à°®à±à°¦ à°à°¶à±à°à°°à±à°¯à°à°°à°à°à°¾ దాడి à°à±à°¶à°¾à°°à±. లిబియాà°à± à°¯à±.à°à°¸à±. రాయబారి, à°à±. à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à±à°«à°°à± à°¸à±à°à±à°µà±à°¨à±à°¸à± మరౠమà±à°à±à°à±à°°à± à°à°à°ªà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à° à°¸à°à°à°à°¨ à°¯à±à°¨à±à°à±à°¡à± à°¸à±à°à±à°à±à°¸à±, లిబియాలౠదà±à°°à±à°à°¨à±à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ దారితà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[96][97]
2012 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 7 à°¨ à°à±à°¤à±à°¤ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°µà°°à±à°à° పారà±à°²à°®à±à°à°à°°à± à°à°®à±à°¦à° à°ªà±à°à°¦à±à°à°¦à±à°à± à°°à±à°à°¡à°µ సారి విఫలమà±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియా à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°¯à°¿à°¨ à°®à±à°¸à±à°¤à°«à°¾ à°.à°à°¿.. à° à°¬à±à°·à°à±à°°à±à°¨à± à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[98][99][100] 2012 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 14 à°¨ à°à°¨à°°à°²à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°¾à°à°à±à°°à±à°¸à± మాà°à± à°à°¿.à°à°¨à±.సి. à°¸à°à±à°¯à±à°¡à±, మానవ à°¹à°à±à°à±à°² à°¨à±à°¯à°¾à°¯à°µà°¾à°¦à°¿ ఠలౠà°à±à°¡à°¿à°¡à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°à°¾ నియమిà°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[101] తన à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°µà°°à±à°à° à°à°¿.à°à°¨à±.సి. à°à± à°à°®à±à°¦à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°à±à°¦à°¾à°¨à± à°ªà±à°°à°®à°¾à°£à° à°à±à°¸à°¾à°°à±.[102][103] à°à° à°°à±à°à± à°à°¯à°¿à°²à± à°·à°¿à°ªà±à°®à±à°à°à±à°¨à± నిలిపివà±à°¯à°¡à°à°²à± విఫలఠఠయినà°à°¦à±à°à± 2014 మారà±à°à°¿ 11 à°¨ à°à°¿.à°à°¨à±.సి. à°à±à°¤ à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤,[104] à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°®à°à°¤à±à°°à°¿ à°à±à°¡à±à°¨à± పదవà±à°µà°¿à°°à°®à°£ à°à±à°¸à°¿ à° à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à° à°¬à±à°¦à±à°²à±à°²à°¾ à° à°²à±-థానౠపà±à°°à°§à°¾à°¨ à°®à°à°¤à±à°°à°¿à°à°¾ నియమిà°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¡à±.[105] 2014 మారà±à°à°¿ 25 à°¨ à° à°¸à±à°¥à°¿à°°à°¤à±à°µà° శిà°à°°à°¾à°à±à°°à°¾à° నిà°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨ à°¨à±à°ªà°¥à±à°¯à°à°²à± à° à°²à±-థానౠపà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à±à°²à±à°ªà±à°¤à°à°à°¾ లిబియా à°°à°¾à°à°°à°¿à°à° à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°£ à° à°µà°à°¾à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°¨à±à°µà±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
2014 à°à±à°¨à± లౠà°à°¨à°°à°²à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°¾à°à°à±à°°à±à°¸à± à°¨à±à°à°¡à°¿ ఠధిà°à°¾à°°à° à°¤à±à°¸à±à°à±à°µà°¾à°²à°¨à°¿ à°à°¦à±à°¦à±à°¶à°¿à°à°à°¿ à°à±à°¤à±à°¤ శాసనసà°à±à°¯à±à°² à°¡à°¿à°ªà±à°¯à±à°à±à°¸à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± à°à±à°°à°à± à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à± హిà°à°¸à°¾à°à°¾à°à°¡, à°¤à°à±à°à±à°µ à°à°à°¿à°à°à±à°¤à± à°¦à±à°¬à±à°¬à°¤à°¿à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°à°¿à°à°à± à°à±à°à°¦à±à°°à°¾à°²à± à°®à±à°¸à°¿à°µà±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[106]
à°¸à±à°à±à°¯à±à°²à°°à°¿à°¸à±à°à±à°²à± లిబరలà±à°¸à± à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à°²à± à°à°¿.à°à°¨à±.సి. à°²à±à°¨à°¿ à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± à°à°à±à°à°¾à°²à± à°°à°¦à±à°¦à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿. à°à°¿.à°à°¨à±.సి. à°à±à°¸à° à°à° నిరà°à°¤à°° à°à°¦à±à°¶à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°¨à°à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿ à°¡à°¿à°ªà±à°¯à±à°à±à°¸à± à°à±à°¤à±à°¤ à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à±à°¨à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ నిరాà°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[107] à°à°¨à°°à°²à± à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°¾à°à°à±à°°à±à°¸à± సాయà±à°§ మదà±à°¦à°¤à±à°¦à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°¨à°¿ à°à°à±à°°à°®à°¿à°à°à°¾à°°à±. à°¨à±à°¤à°¨à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à±à°à±à°¬à°¡à°¿à°¨ పారà±à°²à°®à±à°à°à± బలవà°à°¤à°à°à°¾ à°à±à°¬à±à°°à°à±à°à± à°ªà°à°ªà°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[108][109]
2014 మధà±à°¯à°à°¾à°²à° à°¨à±à°à°¡à°¿ పారà±à°²à°®à±à°à°à±à°² à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à°¿ వివాదాలౠà°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¾à°¯à°¿. ఠధిà°à°¾à°° à°¶à±à°¨à±à°¯à°¤à°¨à± à°à°¿à°°à°¿à°à°¨ à°¸à±à°¨à°¿à°à±à°²à±, à°à°¿à°¹à°¾à°¦à°¿à°¸à±à°à± సమà±à°¹à°¾à°²à± à° à°µà°à°¾à°¶à°à°à°¾ à°¤à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ రాడిà°à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à± à°¯à±à°§à±à°²à± 2014 లౠడà±à°°à±à°¨à°¾à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 2015 లౠసిరà±à°à±à°¨à± à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± à°¸à±à°à±à°à± à°à°«à± à°à°°à°¾à°à± à° à°à°¡à± à°²à±à°µà°à°¤à± à°ªà±à°°à±à°¤à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 2015 à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°ªà±à°°à±à°à±à°¨ à°à°¨à±à°¨ à°à°à°¿à°ªà±à°à± à°à±à°¬à±à°°à±à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ మదà±à°¦à°¤à±à°à°¾ à°.à°à°¸à±.à°.à°à°²à± à°à± à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°à°à°¾ వాయà±à°®à°¾à°°à±à° దాడà±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[110][111][112]
2015 à°à°¨à°µà°°à°¿à°²à± లిబియాలà±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à°¿ పారà±à°à±à°² మధà±à°¯ శాà°à°¤à°¿ à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° à°à±à°°à°à± సమావà±à°¶à°¾à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿. à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ à°¸à°à°à°°à±à°·à°£ పరిషà±à°à°¾à°°à° à°à±à°°à°à± à°à°¿à°à°¸à°¿, à°à±à°¬à±à°°à°à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°²à°¨à± à°à°à± à°ªà°à±à°à°¿à°à°²à± à°à±à°¨à±à°µà°¾-à°à°¾à°¡à°¾à°®à± à°à°°à±à°à°²à°à± పిలిà°à°¾à°°à±. ఠయితౠà°à°¿.à°à°¨à±.సి. వాసà±à°¤à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¡à± పాలà±à°à±à°¨à°²à±à°¦à±. à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ విà°à°à°¨ "à°à±à°¬à±à°°à°à± à°à±à°¯à°¾à°à°ªà±" , " à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ à°à°¾à°à°ªà± " లనౠపà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. à°à°à°¤à°²à± లిబియాలౠà°à°à±à°°à°µà°¾à°¦à° నిలà°à°¡à°à°¾ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à±à°à± à°¦à±à°¶à°¾à°²à°ªà± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà° à°à±à°ªà°¿à°à°¦à°¿. à°°à±à°à°¡à± లిబియనà±-శిà°à±à°·à°£ à°ªà±à°à°¦à°¿à°¨ à°¤à±à°µà±à°°à°µà°¾à°¦à±à°²à± 2015 మారà±à°à°¿ 18 à°¨ బారà±à°¡à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à° à°®à±à°¦ దాడి à°à±à°¸à°¾à°°à±.[113]
2015 లౠసà±à°ªà°¾à°¨à°¿à°·à± à°¦à±à°¤à±à°¯à°µà±à°¤à±à°¤ à°¬à±à°°à±à°¨à°¾à°°à±à°¡à°¿à°¨à± లియà±à°¨à± (à°¸à±à°à±à°°à°à°°à± à°à°¨à°°à°²à±) à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¨à°¿à°¥à±à°¯à°à°²à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°¿à°¨ విసà±à°¤à±à°¤ à°¶à±à°°à±à°£à°¿ à°¦à±à°¤à±à°¯ సమావà±à°¶à°¾à°²à±, శాà°à°¤à°¿ à°à°°à±à°à°²à°à± à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°®à°¿à°¤à°¿ మదà±à°¦à°¤à± à°à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[114][115][116] లిబà±à°¯à°¾à°²à± à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ మదà±à°¦à°¤à± మిషనౠà°à±à°·à°¿à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[117]
2015 à°à±à°²à±à°²à± à°à°¸à±à°à°°à±à°à°¸à±à°à°¿ లియà±à°¨à± à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯ సమితి à°¸à±à°à±à°¯à±à°°à°¿à°à± à°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± à°à°°à±à°à°² à°ªà±à°°à±à°à°¤à°¿ à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ నివà±à°¦à°¿à°à°à°¾à°¡à±. ఠసమయà°à°²à± à°à±à°²à± 11 à°¨ "à°à° సమà°à±à°° à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à° ... మారà±à°à°¦à°°à±à°¶à° à°¸à±à°¤à±à°°à°¾à°²à± ... à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à±, నిరà±à°£à°¯à°¾à°§à°¿à°à°¾à°°à° శాశà±à°µà°¤ à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°à°à° à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à± వరà°à± మధà±à°¯à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ మారà±à°à°¨à°¿à°°à±à°¦à±à°¶à° à°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. " à° à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯ à°²à°à±à°·à±à°¯à° "... à°à°§à±à°¨à°¿à° à°ªà±à°°à°à°¾à°¸à±à°µà°¾à°®à±à°¯ à°°à°¾à°à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°à±à°à° à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¡à°, ఠధిà°à°¾à°°à°¾à°²à°¨à± విà°à°à°¿à°à°à°¡à°, మానవ à°¹à°à±à°à±à°² à°à±à°°à°µà° à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°°à±à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°à°¡à°à°¤à± à°®à±à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿." à°à°¸à±.à°à°°à±.à°à°¸à±.à°à°¿. à°à°ªà±à°ªà°à°¦à° సాధిà°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°·à°¿à°à±à°¸à°¿à°¨ వారిని à°ªà±à°°à°¶à°à°¸à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿ "లిబియా à°ªà±à°°à°à°²à± నిశà±à°¶à°¬à±à°¦à°à°à°¾ శాà°à°¤à°¿ à°à°¾à°µà°¾à°²à°¨à±à°¨ à°à±à°°à°¿à°à°¨à± à°µà±à°¯à°à±à°¤à° à°à±à°¶à°¾à°°à±." "లిబియా à°à±à°²à°¿à°·à±à° దశలౠà°à°à°¦à°¿" ఠని à°à°¸à±.à°à°°à±.à°à°¸à±.à°à°¿ à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. "à°à°°à±à°à°² à°ªà±à°°à°à±à°°à°¿à°¯à°²à± నిరà±à°®à°¾à°£à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ నిమà°à±à°¨à°®à° à°à°¾à°µà°¾à°²à°¨à°¿ లిబియాలౠà°à°¨à±à°¨ à° à°¨à±à°¨à°¿ పారà±à°à±à°²à°¨à°à± " విà°à±à°à°ªà±à°¤à°¿ à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿, " à°à°°à±à°à°²à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ à°°à°¾à°à±à°² à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ మాతà±à°°à°®à±, వివాదఠసాధిà°à°à°à°²à°¦à± .. à°à°µà°¿à°·à±à°¯à°¤à±à°¤à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¾à°¤à±à°¯ à° à°à°¾à°°à°°à±à°¡à±à°à± మదà±à°¦à°¤à°¿à°µà±à°µà°¡à°, సమనà±à°µà°¯ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ మాతà±à°°à°®à± లిబియాలౠశాà°à°¤à°¿à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¨ విà°à°¯à°µà°à°¤à° à° à°µà±à°¤à±à°à°¦à°¿ ... " ఠని వివరిà°à°à°¿à°à°¦à°¿. 2015 మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± వివిధ à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°°à±à°à°²à± à°à±à°¨à°¸à°¾à°à°¾à°¯à°¿. à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± à°®à±à°°à°¾à°à±à°²à± à°¸à±à°à°¿à°°à°¾à°¤à±à°²à± à°à°°à±à°à°²à± à°®à±à°à°¿à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[118][119]
ఠలాà°à± 2015 లౠఠà°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ సమాà°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à±à°¨à°¸à°¾à°à±à°¤à±à°¨à±à°¨ మదà±à°¦à°¤à±à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ మానవ à°¹à°à±à°à±à°² à°®à°à°¡à°²à°¿ లిబియనౠ[120][121] మానవ à°¹à°à±à°à±à°² హౠà°à°®à°¿à°·à°¨à°°à± à°à±à°¦à± రాదౠఠలౠహà±à°¸à±à°¸à±à°¨à± à°¨à±à°à°¡à°¿ నివà±à°¦à°¿à°à°¨à± à°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¯à°¨ మానవ à°¹à°à±à°à±à°²à±, లిబియనౠనà±à°¯à°¾à°¯ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¨à°¿à°°à±à°®à°¾à°£à° à°à±à°°à°¿à°à°à°¿ నివà±à°¦à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ పరిశà±à°§à° à°¸à°à°¸à±à°¥à°¨à± నియమిà°à°à°¾à°¡à±.[122]
విషమపరిసà±à°¥à±à°²à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°à±à°¨à±à°¨ లిబియా à°à°°à±à°ªà°¾ à°à±à°°à±à°à±à°µà°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à°¤à±à°¨à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°ªà±à°°à°à°² à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ రవాణా à°à±à°à°¦à±à°°à°à°à°¾ à°à°¦à±à°à°µà°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 2013 à°¨à±à°à°¡à°¿ 7,00,000 à°à°¿ à°ªà±à°à°¾ వలసదారà±à°²à± లిబియా à°¨à±à°à°¡à°¿ పడవలౠà°à°à°²à±à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[123][124]
2018 మౠలౠపారిసà±à°²à± సమావà±à°¶à°®à±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియా à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à°°à±à°¥à°¿ నాయà°à±à°²à± పారà±à°²à°®à±à°à°à°°à±, à° à°§à±à°¯à°à±à°· à°à°¨à±à°¨à°¿à°à°²à°¨à± నిరà±à°µà°¹à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[125]
2019 à°à°ªà±à°°à±à°²à±à°²à± à°à°¾à°²à°¿à°«à°¾ à°¹à±à°«à±à°°à±, à°à°¾à°¤à±à°¯ à° à°à°¾à°°à±à°¡à± (à°à°¿.à°à°¨à±.à°) à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°¨à±à°à°¡à°¿ పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à±à°à°¾à°à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°µà°¾à°§à±à°¨à° à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°à°¦à±à°à± " లిబియనౠనà±à°·à°¨à°²à± à°à°°à±à°®à± దాడి " à°à±à°¯à°¬à±à°¤à±à°à°¦à°¨à°¿ à°®à±à°à°¦à±à°à°¾ à°à°¹à°¿à°à°µà°¿ à°¡à°¿à°à±à°¨à°¿à°à± à°à°«à± à°à°ªà°°à±à°·à°¨à± à°«à±à°²à°¡à±à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°¡à±.[126]
à°à±à°à±à°³à°¿à°à° మారà±à°à±
లిబియా à°µà±à°¶à°¾à°²à±à°¯à° 17,59,540 à°.à°à°¿.మౠ(6,79,362 à°à°¦à°°à°ªà± à°®à±à°³à±à°³à±). à°µà±à°¶à°¾à°²à±à°¯à°ªà°°à°à°à°¾ లిబియా à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ 16 à°µ à°ªà±à°¦à±à°¦ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. లిబియా à°à°¤à±à°¤à°° సరిహదà±à°¦à±à°²à± మధà±à°¯à°§à°°à°¾ సమà±à°¦à±à°°à°, పశà±à°à°¿à°®à°¾à°¨ à°à±à°¯à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¾ - à° à°²à±à°à±à°°à°¿à°¯à°¾, à°¨à±à°°à±à°¤à± సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°¨à±à°à°°à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¸à°°à°¿à°¹à°¦à±à°¦à±à°²à± à°à°¾à°¦à±, à°à°à±à°¨à±à°¯ సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°¸à±à°¡à°¾à°¨à±, à°¤à±à°°à±à°ªà± సరిహదà±à°¦à±à°²à± à°à°à°¿à°ªà±à°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. లిబియా 19 ° à°¨à±à°à°¡à°¿ 34 ° à°¡à°¿à°à±à°°à±à°² à° à°à±à°·à°¾à°à°¶à°, 9 ° à°¨à±à°à°¡à°¿ 26 ° à°¡à°¿à°à±à°°à±à°² à°°à±à°à°¾à°¶à° మదà±à°¯ à°à°à°¦à°¿.
లిబియాà°à± 1,770 à°à°¿à°²à±à°®à±à°à°°à±à°² (1,100 à°®à±à°³à±à°³à±) à°ªà±à°¡à°µà±à°¨ మధà±à°¯à°§à°°à°¾ à°¤à±à°°à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à° à°à°à°¦à°¿. à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° సమà±à°¦à±à°°à°¤à±à°°à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ లిబియా à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[127][128] లిబియా à°à°¤à±à°¤à°°à°¾à°¨ మధà±à°¯à°§à°°à°¾ సమà±à°¦à±à°°à° à°à°¾à°à° తరà°à±à°à°¾ లిబియా సమà±à°¦à±à°°à°à°à°¾ పిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. వాతావరణఠà°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°¡à°¿, à°à°¡à°¾à°°à°¿à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¤à±à°¤à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à± à°¤à°à±à°à±à°µà°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ మధà±à°¯à°§à°°à°¾ వాతావరణానà±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à°¾à°¯à°¿.[129]
సహà°à°®à±à°¨ à°ªà±à°°à°®à°¾à°¦à°¾à°²à± à°µà±à°¡à°¿, à°ªà±à°¡à°¿, à°¡à°¸à±à°à± లాడà±à°¨à± సిరà±à°à± à°°à±à°ªà°à°²à± (లిబియాలౠà°à°¿à°¬à±à°²à°¿à°à°¾ పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±) à°à°à°à°¾à°¯à°¿. à°¦à°à±à°·à°¿à°£ à°à°¾à°²à°¿ ఠనిపిలà±à°µà°¬à°¡à±à°¤à±à°¨à±à°¨ ఠపవనాలౠవసà°à°¤, శరదà±à°¤à±à°µà±à°²à°²à± à°à°à°à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ నాలà±à°à± à°°à±à°à±à°²à± à°¸à°à°à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿. à°¦à±à°®à±à°®à± à°¤à±à°«à°¾à°¨à±à°²à±, à°à°¸à±à° à°¤à±à°«à°¾à°¨à±à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°¸à°à°à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿. à°à°¯à°¾à°¸à°¿à°¸à±à°²à± à°à±à°¡à°¾ లిబియా à° à°à°¤à°à°¾ à°à±à°²à±à°²à°¾à°à±à°¦à±à°°à±à°à°¾ à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿. వాà°à°¿à°²à± à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨à°µà°¿ à°à°¡à±à°®à±à°¸à±, à°à±à°«à±à°°à°¾.[130] à°à°¡à°¾à°°à°¿ పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£à° à°à°¨à°¿à°à°¿à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ లిబియా à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°¸à±à°°à±à°¯à°°à°¶à±à°®à°¿, à°ªà±à°¡à°¿à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.
లిబియా à°à°¡à°¾à°°à°¿ మారà±à°à±
లిబియాలౠవిసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¿à°µà±à°¨à±à°¨ లిబియా à°à°¡à°¾à°°à°¿, à°à±à°®à°¿à°ªà± à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°¶à±à°·à±à°, à°¸à±à°°à±à°¯à°¦à°¹à°¨ (సనౠబà±à°à±à°¡à±) à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿.[51]లిబియాలౠదశాబà±à°¦à°¾à°²à°à°¾à°²à° వరà±à°·à°ªà°¾à°¤à° à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°¨à± à°à±à°¡à°µà°à±à°à±. పరà±à°µà°¤à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à° à°°à±à°¦à±à°à°¾ వరà±à°·à°ªà°¾à°¤à° (à°ªà±à°°à°¤à°¿ 5-10 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°à± à°à°à°¸à°¾à°°à°¿) à°à°°à±à°à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°µà±à°¨à°¤à± వదà±à°¦ 2006 నాà°à°¿à°à°¿ 1998 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à±à°²à± లౠà°à°¿à°µà°°à°¿ వరà±à°·à°ªà°¾à°¤à° నమà±à°¦à°¯à°¿à°à°¦à°¿.[131]
ఠలాà°à±, లిబియా à°à°¡à°¾à°°à°¿à°²à± à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ à°¤à±à°µà±à°°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿; 1922 à°¸à±à°ªà±à°à±à°¬à°°à± 13 à°¨ à°à±à°°à°¿à°à°¿à°²à°¿à°à°¿ à°¨à±à°°à±à°¤à°¿ దిశలౠà°à°¨à±à°¨ 'à° à°à±à°à°¿à°¯à°¾' à°¨à°à°°à° à°ªà±à°°à°ªà°à° à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°à°¾ 58 ° à°¸à±à° (136.4 ° à°«à°¾) à°à°¾à°²à°¿ à°à°·à±à°£à±à°à±à°°à°¤ నమà±à°¦à± à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. [132][133][134] ఠయితౠ2012 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à± à°«à°¿à°à°°à± 58 ° à°¸à±à° à°ªà±à°°à°ªà°à° వాతావరణ à°¸à°à°¸à±à°¥à°à± à°¤à±à°²à°à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[133][134][135]
à° à°à±à°à°¡ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°¦à±à°°à±à°®à°¦à±à°°à±à°à°¾ à°à°à°¡à± à°à°¨à°¾à°µà°¾à°¸à°°à°¹à°¿à°¤ à°à°¿à°¨à±à°¨ à°à°¯à°¾à°¸à°¿à°¸à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. సాధారణà°à°à°¾ à°à±à°·à±à°£à°¤à°²à°à± à° à°¨à±à°¸à°à°§à°¾à°¨à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à° à°à±à°à°¡ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à° à°¡à±à°à±à°² à°²à±à°¤à± à°¤à±à°°à°µà±à°µà°¿à°à°à°¡à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°¨à±à°°à± à°²à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. పశà±à°à°¿à°®à°¾à°¨ విసà±à°¤à°¾à°°à°à°à°¾ à°à±à°¦à°°à±à°®à°¦à±à°°à±à°à°¾ à°à°¯à°¾à°¸à°¿à°¸à± సమà±à°¹à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à±à°«à±à°°à°¾ à°¬à±à°à°¦à°à°²à± à°à°à±à°°à±à°¬à±, à°°à°¿à°¬à±à°¨à°¿à°¯à°¾, à°à±à°«à±à°°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[131] à°¸à±à°à±à°°à°¾à°ªà±à°²à± à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾, à°à°à°¿à°ªà±à°à±-à°¸à±à°¡à°¾à°¨à±à°¸à±-లిబియనౠసరిహదà±à°¦à±à°² పరిసరాలలౠలిబà±à°¯à°¾à°¨à± à°à°¡à°¾à°°à°¿ à°à±à°à°¦à±à°°à° సమà±à°ªà°à°²à± à°à°¨à±à°¨ à°ªà±à°à°à±à°®à°¿, మాసిఫà±à°²à± వరà±à°¸à°à±à°°à°®à° à°à°¦à±à°¨à±à°¨ à°®à±à°¦à°¾à°¨à°¾à°²à°à± à° à°à°¤à°°à°¾à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°¯à°¿.
à°¦à°à±à°·à°¿à°£à° à°µà±à°ªà±à°¨ à°à°°à±à°à±à°¨à±, à°¯à±à°¨à°¿à°¨à°¾à°à±, à°à°¿à°¸à±à°² మాసిఫà±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à° à°à±à°°à°¾à°¨à±à°à± పరà±à°µà°¤à°¾à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨à°®à±à°¨à°µà°¿. వాà°à°¿à°¨à°¿ à°à±à°à±à°à±à°ªà°à±à°à°² à°à°¨à±à°¨ à°à°¸à±à° రాళà±à°³à°à°à°à± à°à°¾à°²à°¾à°à°¾à°²à° à°ªà±à°°à±à°µà° à°à°°à±à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°
à°°à±à°à±à°¨à±, పాశà±à°à°¿à°® వియà°à°à± à°à°¯à°¿à°°à± పరà±à°µà°¤à°¾à°²à°²à± à°à°à°¡à± à°°à°¿à°à°à± à°à°¾à°à°ªà±à°²à±à°à±à°¸à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¤à±à°°à±à°ªà± వియà°à°à± (లిబియా à°à°¡à°¾à°°à°¿à°²à± à°à°¤à±à°¤à±à°¨ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°) à°à±à°°à°¾à°¨à±à°à± à°à°¾à°à° à°ªà°à±à°à°¨ పశà±à°à°¿à°®à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°¿à°à°¿à°¨ à°à°¸à±à°à°°à°¾à°¯à°¿ à°ªà±à° à°à±à°®à°¿ à°à°à°¦à°¿.[131]
వియà°à°à± à°à°¤à±à°¤à°°à°¾à°¨ సాదా విసà±à°ªà±à°à°¨à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ à°²à°à±à°·à°£à°¾à°²à°¤à± నిà°à°¡à°¿ à°à°à°¦à°¿. 1950 à°µ దశà°à°à°²à± à°à°®à±à°°à±à°¨à± à°à°¨à±à°à±à°¨à±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియాలౠà°à°¾à°²à°¾ à°ªà±à°¦à±à°¦ à°à±à°à°°à±à° à°à°²à° à°à°¨à±à°à±à°¨à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à° à°à°²à°¾à°¶à°¯à°à°²à±à°¨à°¿ à°¨à±à°°à± à°à°¤ à°®à°à°à± à°¯à±à°à°, సహారా à°à°¡à°¾à°°à°¿à°à°à°à± à°®à±à°à°¦à± à°à°¾à°²à° నాà°à°¿à°¦à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[136] à°à°à±à°à°¡ à° à°°à±à°à±à°¨à± నిరà±à°®à°¾à°£à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°µà°¿ à°à°¤à°à°²à± à° à°à±à°¨à°¿à°ªà°°à±à°µà°¤ à°®à±à°à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾à°²à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿.[137]
à°à°°à±à°§à°¿à° à°°à°à°à° మారà±à°à±
లిబియా à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥ à°ªà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à°à°à°à°¾ à°à°®à±à°°à± à°°à°à°à° à°¨à±à°à°¡à°¿ à°²à°à°¿à°à°à± à°à°¦à°¾à°¯à°à°ªà± à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°à±à°¡à±à°ªà±à°²à± 50%, à°à°à±à°®à°¤à±à°²à°²à± 97% à°à°à°à±à°à°¦à°¿. [138] లిబియా à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°²à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ నిరà±à°ªà°¿à°¤à°®à±à°¨ à°à°®à±à°°à± నిà°à±à°·à±à°ªà°¾à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. à°à±à°²à±à°¬à°²à± సపà±à°²à± à°²à±à°à±, à°¸à±à°µà±à°à± à°à±à°°à±à°¡à±à°à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ సరఫరాదారà±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[139] 2010 లౠà°à°®à±à°°à± à°¸à°à°à± ధర à°¬à±à°¯à°¾à°°à±à°²à±à°à± $ 80 à°à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà±à°¡à± à°à°®à±à°°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ GDP లౠ54% à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[140] à°ªà±à°à±à°°à±à°²à°¿à°¯à° à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ సహఠవాయà±à°µà±, à°à°¿à°ªà±à°¸à° à°µà°à°à°¿ à°à°¤à°° సహఠవనరà±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[141] à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°¦à±à°°à°µà±à°¯ నిధి లిబియా నిà°à°®à±à°¨ à°à°¿.à°¡à°¿.పి. à°µà±à°¦à±à°§à°¿ 2011 లౠ60%, 2012 లౠ122% à°à°à°¡à°à°¾ 2013 లౠ60% పతనమౠతరà±à°µà°¾à°¤ 2013 లౠ16.7% à°à°¾ à°à°à°¦à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿.[138]
à°ªà±à°°à°ªà°à° à°¬à±à°¯à°¾à°à°à± లిబియానౠ'à°à°¨à±à°¨à°¤ మధà±à°¯à°¤à°°à°à°¤à°¿ à°à°°à±à°§à°¿à°à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°à°¾' (7 à°à°¤à°° à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°¤à±) వరà±à°à±à°à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[142] à°à°à°§à°¨ à°°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°à±à°à°¤ à°à°¦à°¾à°¯à° à°à°¨à°¸à°à°à±à°¯ à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾à°²à± à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° తలసరి à°à°¿.à°¡à°¿.పి. à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± లిబియా à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[141] à°à°¦à°¿ " లిబియా ఠరబౠà°à°®à°¾à°¹à°¿à°°à°¿à°¯à°¾ à°°à°¾à°à±à°¯à° " లౠవిసà±à°¤à±à°¤à°®à±à°¨ సాà°à°à°¿à° à°à°¦à±à°°à°¤à°¨à± à° à°à°¦à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°à°à°¾ à°à±à°¹, విదà±à°¯à°¾ à°°à°à°à°¾à°²à°²à±. [143]
లిబియా à°¸à°à°¸à±à°¥à°² à°à±à°°à°¤, బలహà±à°¨ పరిపాలన, à°¦à±à°°à±à°à°à°¾à°²à°¿à° à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à° నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à° à°µà°à°à±à°à± à° à°¨à±à° సమసà±à°¯à°²à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¿. [144] à°à°°à±à°§à°¿à° à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à° à°à±à°°à°¤, à°à°£à°¨à±à°¯à°à°à°¾ వలస à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°² à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¡à° à°à°°à±à°§à°¿à°à°°à°à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¿à°¤à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[145] లిబియా సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à°à°¦à±à°¯à±à°à°¾à°²à°¨à± à°¸à±à°·à±à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°®à±à°¦ à°à°§à°¾à°°à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿. [146] 2000 మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°¦à±à°¯à±à°à±à°²à°²à± 70% à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°à°¦à±à°¯à±à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[145]
2008 లౠతాà°à°¾ à°à°¨à°¾à°à°¾ à°²à±à°à±à°à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à° 8% à°¨à±à°à°¡à°¿ 21% à°à°¿ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[147] 2010 à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¡à±à°à°¾ à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à° ఠరబౠలà±à°à± నివà±à°¦à°¿à° మహిళలలౠనిరà±à°¦à±à°¯à±à°à° 18% à°à°à°¦à°¿, à°ªà±à°°à±à°·à±à°²à°²à± 21% à°à°¾ à°à°à°¦à°¨à°¿ à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. లిబియా మహిళల à°à°à°à± à°ªà±à°°à±à°·à±à°²à°²à± నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à±à°²à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à°à±à° ఠరబౠదà±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[148] లిబియాలౠఠతà±à°¯à°§à°¿à° à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à± సామాà°à°¿à° ఠసమానత, ఠధిà°à°à°à°¾ à°¯à±à°µà°¤ నిరà±à°¦à±à°¯à±à°à°, ఠధిఠశాతఠపà±à°°à°¾à°à°¤à±à°¯ à°à°°à±à°§à°¿à° ఠసమానతలౠà°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[146] à°¨à±à°à°¿ సరఫరా à°à±à°¡à°¾ సమసà±à°¯à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 2000 లౠà°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 28% à°®à°à°¦à°¿ à°¸à±à°°à°à±à°·à°¿à°¤à°®à±à°¨ à°¤à±à°°à°¾à°à±à°¨à±à°à°¿à°¨à°¿ à°ªà±à°à°¦à°²à±à°à°ªà±à°¯à°¾à°°à±.[149]
లిబియా à°¤à±à°£à°§à°¾à°¨à±à°¯ ఠవసరాలలౠ90% దిà°à±à°®à°¤à°¿ à°à±à°¸à±à°à±à°à°à±à°à°¦à°¿. 2012-13 లౠà°à±à°§à±à°® దిà°à±à°®à°¤à±à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à± 1 మిలియనౠà°à°¨à±à°¨à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°à±à°²à± à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. [150] 2012 à°à±à°§à±à°® à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ 200,000 à°à°¨à±à°¨à±à°² వదà±à°¦ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. [150] 2020 నాà°à°¿à°à°¿ 8,00,000 à°à°¨à±à°¨à±à°² à°¤à±à°£à°§à°¾à°¨à±à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°à°à°¾à°²à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[150] ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± సహà°, పరà±à°¯à°¾à°µà°°à°£ పరిసà±à°¥à°¿à°¤à±à°²à± లిబియా à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ సామరà±à°¥à±à°¯à°¾à°¨à±à°¨à°¿ పరిమితఠà°à±à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿.[150] 1958 à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à° à°¦à±à°¶à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°à°¦à°¾à°¯ వనరà±à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à°¿.à°¡à°¿.పి లౠసà±à°®à°¾à°°à± 30% à°à°à°¦à°¿. 1958 లౠà°à°®à±à°°à±à°¨à± à°à°¨à±à°à±à°¨à±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯ à°°à°à°à° పరిమాణఠవà±à°à°à°à°¾ à°¤à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿. 2005 నాà°à°¿à°à°¿ 5% à°à°¿.à°¡à°¿.పి à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.[151]
1962 లౠà°.పి.à°.à°à°¸à± లౠà°à±à°°à°¿à°à°¦à°¿.[141] లిబియా " à°ªà±à°°à°ªà°à° వాణిà°à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à± à°¸à°à±à°¯à°¦à±à°¶à° à°à°¾à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± 2004 లౠలిబియా à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°ªà±à°à±à°à°¿à°¨ à°à°°à±à°à°²à± à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°®à°¯à±à°¯à°¾à°¯à°¿.[152]1980 à°² à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°à°²à± లిబియా à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°¸à°à°ªà°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿; తలసరి à°à°¿.à°¡à°¿.పి. à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°² à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[153]
2000 à°² à°à°°à°à°à°à°²à± à°à°®à°¾à°¹à°¿à°°à°¿à°¯à°¾ à°¶à°à°à°²à± à°
ధిà°à°¾à°°à±à°²à± à°ªà±à°°à°ªà°à° à°à°°à±à°¥à°¿à° à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°²à± లిబియానౠపà±à°¨à°à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à°à°¸à±à°à°°à°£à°²à°¨à± à°à±à°ªà°à±à°à°¾à°°à±.[155] 2003 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à±à°²à± à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à°à°à°à±à°·à°²à± à°à°¤à±à°¤à°¿à°µà±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 2003 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à±à°²à± సామà±à°¹à°¿à° వినాశనà°à°° à°à°¯à±à°§à°¾à°²à°¨à± నిరà±à°®à°¿à°à°à± à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°²à± వదలివà±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¨à°¿ లిబియా à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[156] లిబియా వరలà±à°¡à± à°à±à°°à±à°¡à± à°à°°à±à°à°¨à±à°à±à°·à°¨à± à°¸à°à±à°¯à°¤à±à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ దరà°à°¾à°¸à±à°¤à± à°à±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. రాయితà±à°²à°¨à± à°¤à°à±à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿, à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°à°°à°£à°à± à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à°à°²à± à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.[157]
2003 లౠà°à°®à±à°°à± à°¶à±à°¦à±à°§à°¿, పరà±à°¯à°¾à°à°à°, రియలౠà°à°¸à±à°à±à°à±à°²à°¤à± à°à°²à°¿à°ªà°¿ పరిశà±à°°à°®à°²à°²à± 100 à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ యాà°à°®à°¾à°¨à±à°¯ à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 100% విదà±à°¶à± యాà°à°®à°¾à°¨à±à°¯à° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à± 29 à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[158] à° à°¨à±à° à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°®à±à°°à± à°à°à°ªà±à°¨à±à°²à± à°¦à±à°¶à°à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± à°à°®à±à°°à± à°à°à°ªà±à°¨à±à°²à± à°·à±à°²à±, à°à°à±à°¸à°¾à°¨à±à°®à±à°¬à°¿à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[159] à°à°à°à±à°·à°²à± à°à°¤à±à°¤à°¿à°µà±à°¯à°¡à°à°¤à± à°à°¯à°¿à°°à± à°à±à°°à°¾à°«à°¿à°à± à°à±à°°à°®à°à°à°¾ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 2005 నాà°à°¿à°à°¿ 1.5 మిలియనà±à°² వారà±à°·à°¿à° విమాన à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¿à°à±à°²à± పయనిà°à°à°¾à°°à±.[160] à°à° ినమà±à°¨ à°µà±à°¸à°¾ నిబà°à°§à°¨à°²à± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ పశà±à°à°¿à°®à°¦à±à°¶à°¾à°² పరà±à°¯à°¾à°à°à±à°²à± à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ లిబియా à°¦à±à°°à±à°à°à°¾à°²à°à°à°¾ à°à° à°à°·à±à°à°¤à°°à°®à±à°¨ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[161]
2007 లౠమà±à°®à°¾à°®à°°à± à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± à°°à±à°à°¡à°µ à°à±à°®à°¾à°°à±à°¡à± à°¸à±à°®à°«à± à° à°²à±-à°à°¸à±à°²à°¾à° à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± à°¸à±à°°à±à°¨à±à°à± పరà±à°¯à°¾à°à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°¤à±à°¸à±à°à±à°à±à°à±à°à°¦à±à°à±, à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°à°²à± à°à±à°°à±à°à± శిధిలాలనౠసà°à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ " à°à±à°°à±à°¨à± à°¡à±à°µà±à°²à±à°ªà±à°®à±à°à°à± " à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°à°²à± పాలà±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¡à±.[162]
2011 à°à°à°¸à±à°à±à°²à± లిబియా à°®à±à°²à°¿à°à°¨à°¿à°°à±à°®à°¾à°£ à°µà±à°¯à°µà°¸à±à°¥à°¨à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¨à°¿à°°à±à°®à°¿à°à°à°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¸à° 10 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à± పడà±à°¤à±à°à°¦à°¿ ఠని à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¶à°¾à°°à±. à°à°¨à±.à°à°¿.సి. à°à°¡à°¾à°«à± పరిపాలన "à°ªà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ నిరà±à°²à°à±à°·à±à°¯à°" à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ 2011 à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± లిబియా à°®à±à°²à°¿à° సదà±à°ªà°¾à°¯à°¾à°²à± à°ªà±à°²à°µà°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¦à°¿.[163] 2012 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± నాà°à°¿à°à°¿ 2011 à°à°°à±à°¥à°¿à° à°¸à±à°¥à°¿à°¤à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¸à±à°µà°¸à±à°¥à°¤ à°ªà±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°®à±à°°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ తిరిà°à°¿ సాధారణ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°à°¿ à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[138] à°¯à±à°¦à±à°§à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± à°à°®à±à°°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°°à±à°à±à°à± 1.6 మిలియనౠబారà±à°²à±à°¸à± à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. 2012 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± నాà°à°¿à°à°¿ à°¸à°à°à± à°à°®à±à°°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ 1.4 మిలియనౠబిపిడà±à°¨à°¿ ఠధిà°à°®à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. [138] à°à±à°à°²à±, à°à°¨à°¿, à°°à±à°ªà±à°¸à±à°²à±, విà°à°à±à°°à±à°·à°²à±, à°à°à±à°¸à°¿à°¡à±à°à°à°²à± à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°à°ªà±à°¨à±à°²à± à°¤à±à°µà°°à°à°¾ తిరిà°à°¿ రావడà°à°¤à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ à°ªà±à°¨à°à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à° సాధà±à°¯à°ªà°¡à°¿à°à°¦à°¿.[138] 2016 లౠసà°à°¸à±à°¥ à°¨à±à°à°¡à°¿ à°à° à°ªà±à°°à°à°à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°à°²à± à°°à±à°à±à°à± 9,00,000 à°¬à±à°¯à°¾à°°à±à°²à± à°²à°à±à°·à±à°¯à°à°à°¾ à°ªà±à°à±à°à±à°à±à°à°¦à°¿. à°à°®à±à°°à± à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à°¿ నాలà±à°à± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°¯à±à°¦à±à°§à°à°²à± à°°à±à°à±à°à± 1.6 మిలియనà±à°² à°¬à±à°¯à°¾à°°à±à°²à± à°¨à±à°à°¡à°¿ 900,000 à°à± పడిపà±à°¯à°¿à°à°¦à°¿.[164]
à°à°£à°¾à°à°à°¾à°²à± మారà±à°à±
లిబియా à°à°¿à°¨à±à°¨ à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°¨à±à°¨ à°à° à°ªà±à°¦à±à°¦ à°¦à±à°¶à°à°à°¾ à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¤à±à°°à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°² à°µà±à°à° à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°¾à°²à°¾ ఠధిà°à°à°à°¾ à°à±à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¤à°®à± à°à°à°¦à°¿. [165] à°à°¤à±à°¤à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾, à°¸à±à°°à±à°¨à°à°¾ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°¨à°¸à°¾à°à°§à±à°°à°¤ à°.à°à°¿.మౠ50 à°®à°à°¦à°¿. మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°¨à°¸à°¾à°à°§à±à°°à°¤ à°.à°à°¿.మౠ1 à°µà±à°¯à°à±à°¤à°¿ మాతà±à°°à°®à± à°à°à°à°¾à°°à±. 10% à°à°à°à± à°¤à°à±à°à±à°µ à°à±à°à°¾à°à°à°²à± 90% à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ à°¤à±à°°à° à°µà±à°à° à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 88% à°ªà±à°°à°à°²à± à°ªà°à±à°à°£ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°µà±à°°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°®à±à°¡à± ఠతిపà±à°¦à±à°¦ à°¨à°à°°à°¾à°²à±: à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿, à°¬à±à°à°à°à°¿, మిసà±à°°à°à°¾à°²à°²à± à°à±à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¤à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. లిబియాలౠసà±à°®à°¾à°°à± 6.3 మిలియనà±à°² à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[166]à°µà±à°°à°¿à°²à± 15 à°à°³à±à°³à°²à±à°ªà± 27.7% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. [155] 1964 లౠ1.54 మిలియనà±à°² à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°à°¡à°à°¾ 1984 లౠà°à°¨à°¾à°à°¾ 3.6 మిలియనà±à°²à±à°à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[167]
లిబియా à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± ఠధిà°à°à°¾à°à° à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° à° à°°à°¬à±, à° à°¨à°à°¾ ఠరబిà°à±-మాà°à±à°²à°¾à°¡à±, à° à°°à°¬à±-à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°à±à°²à± à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°¡à°¿.à°à°¨à±.à°. à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à°¾à°² à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ ఠరబౠలిబియా à°ªà±à°°à°à°²à± 90% ఠరబౠబà±à°°à±à°¬à±à°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[168] ఠయితౠబà±à°°à±à°¬à±à°°à± లిబియనà±à°²à±, à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°à°¾à°·, à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°¨à°¿ నిలబà±à°à±à°à± à°ªà±à°°à°à°²à± à° à°²à±à°ªà°¸à°à°à±à°¯à°¾à°à±à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. లిబియాలౠ140 à°¤à±à°à°²à±, à°µà°à°¶à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[169]
లిబియా à°ªà±à°°à°à°²à°à± à°à±à°à±à°à°¬ à°à±à°µà°¿à°¤à° à°®à±à°à±à°¯à°. à°µà±à°°à°¿à°²à± ఠధిà°à°à°¾à°à° వారి à°à°¦à°¾à°¯à°, à°¸à°à°ªà°¦ à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ ఠపారà±à°à±à°®à±à°à°à± à°¬à±à°²à°¾à°à±à°¸à±, à°à°¤à°° à°¸à±à°µà°¤à°à°¤à±à°° à°à±à°¹ à°¯à±à°¨à°¿à°à±à°²à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±. ఠరబౠలిబియనà±à°²à± సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°à°à°à°¾ à°à±à°¡à°¾à°°à°¾à°²à°²à± నివసిà°à°à± à°¸à°à°à°¾à°° à°à±à°µà°¨à°¶à±à°²à°¿ à°à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± వారౠపà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° వివిధ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à±, à°¨à°à°°à°¾à°²à°²à± à°¸à±à°¥à°¿à°°à°ªà°¡à±à°¡à°¾à°°à±.[170] à°¦à±à°¨à°¿ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ వారి పాత మారà±à°à°¾à°²à± à°à±à°°à°®à°à°à°¾ à°à±à°·à±à°£à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. శతాబà±à°¦à°¾à°²à±à°à°¾ వారి à°à±à°à±à°à°¬à°¾à°²à± నివసిà°à°à°¿à°¨ à°à±à°µà°¨ à°¶à±à°²à°¿à°²à± à°à°¡à°¾à°°à°¿à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨ లిబియనà±à°²à± à°¸à±à°µà°²à±à°ªà°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°à°¨à°¿à°ªà°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±. à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ పరిశà±à°°à°®à°²à±, à°¸à±à°µà°²à°²à± à°µà±à°¤à±à°¤à±à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°¸à±à°µà°²à±à°ª శాతఠపà±à°°à°à°²à± à°µà±à°¯à°µà°¸à°¾à°¯à° à°à°ªà°¾à°§à°¿à°à°¾ à°à±à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.
à°¯à±.à°à°¨à±.à°¹à±.సి.à°à°°à±. à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ 2013 à°à°¨à°µà°°à°¿à°²à± లిబియాలౠ8,000 నమà±à°¦à±à°¨ శరణారà±à°¥à±à°²à±, 5,500 à°®à°à°¦à°¿ నమà±à°¦à±à°à°¾à°¨à°¿ శరణారà±à°¥à±à°²à±, 7,000 à°®à°à°¦à°¿ శరణౠà°à±à°°à±à°µà°¾à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾. à° à°à°¤à±à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ 47,000 à°®à°à°¦à°¿ లిబియా à°¦à±à°¶à°¸à±à°¥à±à°²à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¤à°à°à°¾ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à±à°°à°à°¶à° à°à±à°à°¦à°¾à°°à±. 46,570 à°®à°à°¦à°¿ à° à°à°¤à°°à±à°à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à°à±à°²à± తిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°°à±.[171]
à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ సమà±à°¹à°¾à°²à± మారà±à°à±
లిబియా à°à°¦à°¿à°® నివాసితà±à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°à°à°¾ వివిధ à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°à°¾à°¤à°¿ సమà±à°¹à°¾à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à±; ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°¦à±à°°à±à°à°à°¾à°²à° విదà±à°¶à± à°¦à°à°¡à°¯à°¾à°¤à±à°°à°²à± - à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°¿à°à°à°¿ à° à°°à°¬à±à°¬à±à°²à±, à°à°°à±à°à±à°²à± లిబియా à°ªà±à°°à°à°² à°®à±à°¦ à°¤à±à°µà±à°° శాశà±à°µà°¤à°®à±à°¨ à°à°¾à°·à°¾, సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à°, à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°ªà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° లిబియా నివాసితà±à°²à°²à± à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ మిసిసిదౠసà°à°¤à°¤à°¿à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ ఠరబిà°à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à± à°®à±à°¸à±à°²à°¿à°à°²à±, à°µà±à°°à°¿à°²à± à° à°¨à±à°à°®à°à°¦à°¿ తమ à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°²à°¨à°¿ బానౠసà±à°²à±à° à°¤à±à°à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à°¨à°¿ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. ఠలాà°à± à°à°°à±à°à± à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°à°¾à°¤à±à°²à°à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ వారౠతరà±à°µà°¾à°¤ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°°à±à°à°¿à°·à± à° à°²à±à°ªà°¸à°à°à±à°¯à°¾à° à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± తరà°à±à°à°¾ "à°à±à°²à±à°«à±à°²à°¿à°¸à±" ఠని à° à°à°à°¾à°°à±. à°µà±à°°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à°à±à°°à°¾à°®à°¾à°²à±, à°ªà°à±à°à°£à°¾à°² à°à±à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¤à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[172]à° à°à°¤à±à°à°¾à°à±à°à°¡à°¾ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ లిబియా à°à°¾à°¤à°¿ à° à°²à±à°ªà°¸à°à°à±à°¯à°¾à°à±à°²à°²à± à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à±, à°à±à°µà°°à±à°à±, à°à±à°¬à± à°µà°à°à°¿ à°¤à±à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[173]
1947 లౠà°à°à°²à± లిబియా à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° తరà±à°µà°¾à°¤ దాదాపà±à°à°¾ మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿à°à°à°à± à°
ధిà°à°à°à°¾ à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°¸à±à°à°¿à°²à°°à±à°²à± (దాదాపౠ5 à°²à°à±à°·à°² à°®à°à°¦à°¿) à°¦à±à°¶à° విడిà°à°¿ à°µà±à°³à±à°³à°¾à°°à±. 1970 లౠమà±à°¯à°¾à°®à±à°®à°°à± à°à°¡à°¾à°«à± మరణఠతరà±à°µà°¾à°¤ à°à°à±à°à±à°µà°®à°à°¦à°¿ తిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°µà°à°¦à°² à°®à°à°¦à°¿ 2000 లలౠతిరిà°à°¿ à°µà°à±à°à°¾à°°à±.[174]
వలస à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°²à± మారà±à°à±
2013 నాà°à°¿à°à°¿ à°à°à±à°¯à°°à°¾à°à±à°¯à°¸à°®à°¿à°¤à°¿ à° à°à°à°¨à°¾à°² à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° లిబియా à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 12% (7,40,000 à°®à°à°¦à°¿à°à°¿ à°ªà±à°à°¾) విదà±à°¶à± వలసదారà±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾.[9] 2011 నాà°à°¿ విపà±à°²à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à°, ఠనధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°£à°¾à°à°à°¾à°²à± వలస à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°² శాతఠ25% à°¨à±à°à°¡à°¿ 40% వరà°à± (1.5 - 2.4 మిలియనà±à°² మధà±à°¯) à°à°à°à±à°à°¦à°¨à°¿ à° à°à°à°¨à°¾. à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à°²à°à±à°·à°²à°¾à°¦à°¿ à°¤à°à±à°à±à°µ, à°à°¨à±à°¨à°¤-à°¨à±à°ªà±à°£à±à°¯à° à°à°² à°à°à°¿à°ªà±à°·à°¿à°¯à°¨à± వలసదారà±à°²à°à± à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ లిబియా à°à°¶à±à°°à°¯à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿.[175]
à°à°¨à°¾à°à°¾ à°à°£à°¨à°²à°²à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°£à°¨à°²à±, ఠనధిà°à°¾à°°à°¿à° à° à°à°à°¨à°¾à°² మధà±à°¯ à°¤à±à°¡à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°à°¦à±à°¨ లిబియాలà±à°¨à°¿ వలసదారà±à°² à°¸à°à°à±à°¯à°¨à± à°à°à±à°à°¿à°¤à°à°à°¾ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°à° à°à°·à±à°à°. 2006 à°à°¨à°¾à°à°¾ à°²à±à°à±à°à°²à°²à± 3,59,540 విదà±à°¶à± à°ªà±à°°à±à°²à± (లిబియా à°®à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à±à°²à± 5.5 మిలియనà±à°²à±. à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 6.35%). à°µà±à°°à°¿à°²à± దాదాపౠసà°à° à°à°à°¿à°ªà±à°·à°¿à°¯à°¨à±à°²à±, తరà±à°µà°¾à°¤ à°¸à±à°¡à°¾à°¨à±, పాలసà±à°¤à±à°¨à°¾ వలసదారà±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[176] 2011 విపà±à°²à°µà° à°¸à°à°¦à°°à±à°à°à°à°¾ 7,68,362 à°®à°à°¦à°¿ వలసదారà±à°²à± లిబియానౠవదిలి à°µà±à°³à±à°³à°¾à°°à°¨à°¿ à°à°à°à° à°à°£à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. ఠసమయà°à°²à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 13% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. ఠయినపà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°¾à°²à°¾ à°®à°à°¦à°¿ à°¦à±à°¶à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[176] [177]
విపà±à°²à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± à°°à°¿à°à°¾à°°à±à°¡à±à°²à± వలస à°à°¨à°¾à°à°¾à°¨à± à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°à±à°²à°¯à°¿à°¤à± 2009 లౠà°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à±à°²à±à°¨à°¿ à°à°à°¿à°ªà±à°à± రాయబార à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à° à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ 2 మిలియనà±à°² à°®à°à°¦à°¿ à°à°à°¿à°ªà±à°·à°¿à°¯à°¨à± వలసదారà±à°²à± నమà±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. తరà±à°µà°¾à°¤ వారౠ87,200 à°®à°à°¦à°¿ à°à±à°¯à±à°¨à±à°·à°¿à°¯à°¸à±à°²à±, 68,200 à°®à°à°¦à°¿ à°®à±à°°à°¾à°à±à°¨à±à°²à± తమ తమ రాయబార à°à°¾à°°à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à°à± నమà±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. విపà±à°²à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± à°à°¸à°¿à°¯à°¾ వలసదారà±à°²à± à°¸à±à°®à°¾à°°à±à°à°¾ 1,00,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à± (60,000 à°®à°à°¦à°¿ à°¬à°à°à±à°²à°¾à°¦à±à°¶à±à°²à±, 18,000 à°®à°à°¦à°¿ à°à°¾à°°à°¤à±à°¯à±à°²à±, 10,000 పాà°à°¿à°¸à±à°¥à°¾à°¨à±à°²à±, 8000 ఫిలిపినà±à°²à±, ఠలాà°à± à°à±à°¨à±à°¸à±, à°à±à°°à°¿à°¯à°¨à±, వియతà±à°¨à°®à±à°¸à±, థాయà±, à°à°¤à°° à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°²à±).[178] à°à°¦à°¿ విపà±à°²à°µà°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°®à±à°à°¦à± దాదాపà±à°à°¾ 40% à°®à°à°¦à°¿ వలస à°à°¨à°¾à°à°¾à°¨à± à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¸à°¿à°à°¦à°¿. 2004 లౠసాధారణ à° à°à°à°¨à°¾à°²à±, à°¸à°à±à°°à°®à°à°à°¾ à°²à±à°¨à°¿ వలస à°¸à°à°à±à°¯à°²à± 1.35 - 1.8 మిలియనà±à°²à°à± (సమయà°à°²à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 25%-33%) à°à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[176]
à° à°°à°¬à±-à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à±à°² లిబియా à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° à°à°¨à°¾à°à°¾ ఠలాà°à± వివిధ à°¦à±à°¶à°¾à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ ఠరబౠవలసదారà±à°²à± సామà±à°¹à°¿à°à°à°à°¾ 97% à°®à°à°¦à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ 3% నివాసితà±à°²à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°¬à°à°à±à°²à°¾à°¦à±à°¶à±à°²à±, à°à±à°°à±à°à±à°²à±, à°à°¾à°°à°¤à±à°¯à±à°²à±, à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à±à°²à±, మాలà±à°à±à°¸à±, à°à°°à±à°à±à°²à±, à°à°à±à°°à±à°¨à°¿à°¯à°¨à±à°²à± ఠలాà°à± à°à°¤à°° à°à°¾à°¤à±à°¯à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. [179]
à°à°¾à°·à°²à± మారà±à°à±
సి.à°.à°. à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ లిబియా ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°¾à°· ఠరబిà°à±.[179] à°à°§à±à°¨à°¿à° à°ªà±à°°à°¾à°®à°¾à°£à°¿à° ఠరబిà°à±à°¤à± పాà°à±à°à°¾ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¿à° లిబియా ఠరబిà°à± à°à°¾à°· వాడà±à°à°²à± à°à°à°¦à°¿. తామషà±à°à±, à°à°¦à°¾à°®à°¿à°¸à±, నఫసà±à°¸à°¿, à°¸à±à°à±à°¨à°¾, à° à°µà±à°à°¿à°²à°¾à°²à°¤à± సహా వివిధ à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°à°¾à°·à°²à± à°à±à°¡à°¾ వాడà±à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[179] లిబియా ఠమాà°à°¿à°à± హౠà°à±à°¨à±à°¸à°¿à°²à± (à°à°²à±.à°.à°¹à±à°à±.సి) లిబియాలà±à°¨à°¿ à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à±à°²à± నివసిà°à°à± à°¨à°à°°à°¾à°²à°²à±, à°à°¿à°²à±à°²à°¾à°²à°²à± à° à°à±à°à± (à°¬à±à°°à±à°¬à±à°°à± à°²à±à°¦à°¾ తమాà°à±à°à±à°à±) à°à°¾à°·à°¨à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°¾à°·à°à°¾ à°ªà±à°°à°à°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[180]. à° à°à°¤à±à°à°¾à° à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à±, à°à°à°à±à°² à°à°¾à°·à°²à± à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨ à°¨à°à°°à°¾à°²à°²à± à°à°à±à°à°à°¾ à° à°°à±à°¥à° à°à±à°¸à±à°à±à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°µà°¿ à°à°¤à°à°²à± à°µà±à°¯à°¾à°ªà°¾à°°à°à°²à±, మిà°à°¿à°²à°¿à°¨ à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± వాడà±à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[179]
మతఠమారà±à°à±
లిబియాలౠ97% à°®à°à°¦à°¿ à°®à±à°¸à±à°²à°¿à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°µà±à°°à°¿à°²à± à°à°à±à°à±à°µ à°®à°à°¦à°¿ à°¸à±à°¨à±à°¨à± శాà°à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨à°µà°¾à°°à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[155][181] à°à°¬à°¾à°¡à°¿ à°®à±à°¸à±à°²à°¿à°à°²à±, à° à°¹à±à°®à°¦à±à°¯à±à°²à± à°à±à°¡à°¾ à°¦à±à°¶à°à°²à± నివసిసà±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[182][183]
1930 à°²à°à± à°®à±à°à°¦à± లిబియాలౠపà±à°°à°¾à°§à°®à°¿à° à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± à°à°¦à±à°¯à°®à°à°à°¾ à°¸à±à°¨à±à°¸à±, à°¸à±à°«à± à°à°¦à±à°¯à°®à° à°®à±à°¦à°²à±à°à°¦à°¿. à°à°¡à°¾à°°à°¿à°à°¿ à°à±à°µà°¿à°¤à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ మతపర à°µà±à°¯à°¤à°¿à°°à±à°à°¤à°²à± à°¸à±à°µà±à°à°°à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. à°à°¦à°¿ à°à°¾à°µà°¾à°¯à°¾ (లాడà±à°à±à°¸à±) à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à±à°¨à°¿à°¯à°¾, à°«à±à°à±à°à°¨à±à°²à°²à± à°à°¨à±à°à±à°¨à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. ఠయితౠసà±à°°à±à°¨à±à°à°¾à°²à± à°¸à±à°¨à±à°¸à°¿ à°ªà±à°°à°à°¾à°µà° బలà°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. ఠశాà°à°¤à°¿, à° à°°à°¾à°à°à°¤à±à°µà° à°¨à±à°à°à°¿ à° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°¾à°ªà°¾à°¡à°à°à°²à± à°¸à±à°¨à±à°¸à°¿ à°à°¦à±à°¯à°®à° సిరà±à°¨à°¿à°à°¾ à°à°¿à°°à°¿à°à°¨ à°ªà±à°°à°à°²à°¨à± మతపరమà±à°¨ à° à°¨à±à°¬à°à°§à°, à°à°à±à°¯à°¤ à°µà°à°à°¿ à°ªà±à°°à°¯à±à°à°¨à°¾à°²à± à°à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[184]à°à°¿à°µà°°à°¿à°à°¿ à°°à±à°à°¡à± à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°®à±à°à±à°à°¡à°¿, తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° నాశనఠఠà°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± à°à°¦à±à°¯à°®à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°¦à°°à°à±à°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[184]à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤ లిబియాలౠà°à°¾à°²à°¾ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°µà°¾à°¦à° à°à°¸à±à°²à°¾à° మతఠనà±à°à°¡à°¿ à°à±à°à°¤à°µà°°à°à± à°à°¿à°¨à±à°¨à°à°à°¾ à°à°à°¡à±à°¦à°¿. à°à°¡à°¾à°«à± విశà±à°µà°¾à°¸à°ªà°¾à°¤à±à°°à±à°²à±à°¨ à°®à±à°¸à±à°²à°¿à°à°²à±, à°à°¯à°¨ à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà° à°à°¸à±à°²à°¾à° మతఠతరపà±à°¨, à°à°¸à±à°²à°¾à° à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à°à± మదà±à°¦à°¤à±à°à°¾, à°ªà±à°°à°ªà°à°à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°à°à°¾ మత à°ªà±à°°à°à°¾à°°à° à°à±à°¯à°¡à°à°²à± à°à° పాతà±à°° à°ªà±à°·à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. [185]
à°à°¡à±à°¡à°¾à°«à± పతనఠఠయినపà±à°ªà°à°¿ à°¨à±à°à°¡à°¿, à°à°¸à±à°²à°¾à° à° à°²à±à°à±à°°à°¾-సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¿à° à°à°¾à°¤à±à°²à±, à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à°²à± తమ పనà±à°²à°¨à± à°ªà±à°¨à°°à±à°¦à±à°§à°°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. à°¤à±à°°à±à°ªà± లిబియాలౠà°à°¨à±à°¨ à°¡à±à°°à±à°¨à°¾, à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à°¾à°¤à±à°®à°à°à°à°¾ à°à°¿à°¹à°¾à°¦à°¿à°¸à±à°à± à°à°²à±à°à°¨à°² à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¿à°ªà°¦à°¿à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. " à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± à°¸à±à°à±à°à°¾à°«à± à°à°°à°¾à°à± à° à°à°¡à± ది à°²à±à°µà±à°à°¤à± " 2014 లౠసమà±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°¤à±à°µà±à°°à°µà°¾à°¦à±à°² నియà°à°¤à±à°°à°£à°²à±à°à°¿ à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.[186] à°°à±à°à°¡à°µ లిబియా à° à°à°¤à°°à±à°¯à±à°¦à±à°§à° ఫలితà°à°à°¾ à°à°¿à°¹à°¾à°¦à°¿à°¸à±à°à± à° à°à°¶à°¾à°²à± సిరà±à°à±, à°¬à±à°à°à°à°¿, à°à°¤à°° à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± విసà±à°¤à°°à°¿à°à°à°¾à°°à±.[187][188]
à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µà±à°² à°à°¿à°¨à±à°¨ విదà±à°¶à± సమాà°à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°à°¿à°ªà±à°à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ à°à°°à±à°à°¿ " à°à°¾à°ªà±à°à°¿à°à± à°à°°à±à°¥à±à°¡à°¾à°à±à°¸à± à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ మతà°" లిబియాలౠఠతిపà±à°¦à±à°¦, à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à°¾à°°à°¿à°¤à±à°°à° à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ వరà±à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. లిబియాలౠసà±à°®à°¾à°°à± 60,000 à°à°à°¿à°ªà±à°·à°¿à°¯à°¨à± à°à°¾à°ªà±à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[189] లిబియాలౠà°à±à°à±à°¸à± à°à°à°¿à°ªà±à°·à°¿à°¯à°¨à±. లిబియాలౠమà±à°¡à± à°à±à°ªà±à°à°¿à°à± à°à°°à±à°à°¿à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°à°à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°²à± à°à°à°à°¿, à°¬à±à°à°à°à°¿à°²à± à°à°à°à°¿, మిà°à±à°°à°¾à°à°¾à°²à± à°à°à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.
లిబియాà°à± à°à°à°¿à°ªà±à°·à°¿à°¯à°¨à± à°à°¾à°ªà±à°à±à°² à°ªà±à°°à±à°à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°à°®à±à°®à°¿à°à±à°°à±à°·à°¨à± à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ లిబియాలౠà°à°à±à°µà°²à°¿ à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± à°à±à°ªà±à°à°¿à°à± à°à°°à±à°à±à°²à± à°
ధిà°à°°à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿. 40,000 à°°à±à°®à°¨à± à°à°¾à°¥à°²à°¿à°à±à°à±à°²à°à± à°à°¦à±à°¦à°°à± బిషపà±à°ªà±à°²à± à°¸à±à°µà°²à± à°
à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿ à°à°à°°à± (à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± à°
à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨), à°¬à±à°à°à°à°¿ à°à°à°°à± (మాలà±à°à±à°¸à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± à°
à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨)à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à° à°à°¿à°¨à±à°¨ à°à°à°à±à°²à°¿à°à°¨à± à°à°®à±à°¯à±à°¨à°¿à°à± à°à±à°¡à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°µà±à°°à°¿à°²à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°²à± à°à°«à±à°°à°¿à°à°¾ వలస à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±; à°à°¦à°¿ à°à°à°¿à°ªà±à°à± à°à°à°à±à°²à°¿à°à°¨à± à°¡à°¿à°¯à±à°¸à±à°¸à±à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µ మిషనరà±à°²à±à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°à±à°²à± à°
à°¨à±à°®à°¾à°¨à°à°¤à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à°à°à°¦à±à°à°à°à± మతపà±à°°à°à°¾à°°à° à°à°à±à°à°µà°¿à°°à±à°¦à±à°§à°.[190] à°à±à°°à±à°¸à±à°¤à°µà±à°²à± à°à±à°¡à°¾ రాడిà°à°²à± à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°¸à±à°à±à°² à°¨à±à°à°¡à°¿ హిà°à°¸à°¨à± à°à°¦à±à°°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 2015 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿à°²à± à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°°à°¾à°à± à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± à°¸à±à°à±à°à± à°
à°à°¡à± à°²à±à°µà°à°¤à± విడà±à°¦à°² à°à±à°¸à°¿à°¨ à°µà±à°¡à°¿à°¯à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°¸à±à°à°¿à°¯à°¨à± à°à°¾à°ªà±à°à±à°² తలలనౠà°à°¤à±à°¤à°¿à°°à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ à°¦à±à°¶à°¾à°²à± à°à±à°à±à°à±à°¸à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[191][192]
లిబియా à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à°¾à°¤à°¨ à°¯à±à°¦à± సమà±à°¹à°¾à°²à±à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ à°à°à°¦à°¿. సామనà±à°¯ à°¶à°à° 300 నాà°à°¿à°à± లిబియాలౠయà±à°¦à± à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. [193] 1942 లౠదà°à±à°·à°¿à°£ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à±à°²à± à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± ఫాసిసà±à°à± ఠధిà°à°¾à°°à±à°²à± à°à°°à±à°ªà°°à°¿à°¨ నిరà±à°¬à°à°§à°¿à°¤ à°à°¾à°°à±à°®à°¿à° శిబిరాలలౠయà±à°¦à±à°²à± à°à±à°¡à± (3,000 à°¯à±à°¦à±à°²à±), à°à°°à±à°¯à°¨à±, à°à±à°°à°¨à±, తిà°à±à°°à°¿à°¨à±à°¨ à°¤à±à°à°²à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¯à±à°¦à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¿à°¯à±à°¡à±à°²à± 500 à°®à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¦à±à°²à± బలహà±à°¨à°¤, à°à°à°²à°¿, à°µà±à°¯à°¾à°§à±à°²à°¤à± మరణిà°à°à°¾à°°à±. 1942 లౠనిరà±à°¬à°à°§ శిబిరాలలౠలà±à°¨à°¿ à°¯à±à°¦à±à°²à± తమ à°à°°à±à°§à°¿à° à°à°¾à°°à±à°¯à°à°²à°¾à°ªà°¾à°²à± à°¤à±à°µà±à°°à°à°à°¾ పరిమితఠà°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 18 à°¨à±à°à°¡à°¿ 45 à°¸à°à°¤à±à°¸à°°à°¾à°² à°¯à±à°¦à±à°²à± బలవà°à°¤à°à°à°¾ నిరà±à°¬à°à°§ à°à°¾à°°à±à°®à°¿à°à±à°²à±à°à°¾ మారà±à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. 1942 à°à°à°¸à±à°à±à°²à± à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°à°¾à°¨à°¿à°¯à°¾à°à± à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°¯à±à°¦à±à°²à± సిది à° à°à°¾à°à±à°²à±à°¨à°¿ నిరà±à°¬à°à°§ శిబిరà°à°²à± à°à±à°¦à± à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. 1945 నవà°à°¬à°°à± తరà±à°µà°¾à°¤ à°®à±à°¡à± à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à°²à± 140 à°à°à°à± à°à°à±à°à±à°µ à°¯à±à°¦à±à°²à± హతà±à°¯ à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°°à±. à° à°¨à±à° వరà±à°¸ హతà±à°¯à°²à± à°à°°à°¿à°à°¾à°¯à°¿.[194] 1948 నాà°à°¿à°à°¿ 38,000 à°®à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¦à±à°²à± à°¦à±à°¶à°à°²à±à°¨à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. 1951 లౠలిబియా à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° తరà±à°µà°¾à°¤ à°à°à±à°à±à°µà°®à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¦à± సమాà°à° వలస à°µà°à±à°à°¿à°à°¦à°¿.
à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ మారà±à°à±
à° à°¨à±à° ఠరబిà°à± మాà°à±à°²à°¾à°¡à± లిబియనà±à°²à± తమనౠతామౠవిసà±à°¤à°¾à°°à°®à±à°¨ ఠరబౠసమాà°à°à°²à± à°à°¾à°à°à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. 20 à°µ శతాబà±à°¦à° మధà±à°¯à°à°¾à°²à°à°²à± పానà±-ఠరబిà°à° à°µà±à°¯à°¾à°ªà±à°¤à°¿ à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°à°¦à°¿ బలà±à°ªà±à°¤à° ఠయిà°à°¦à°¿. à° à°°à±à°¬à°¿à°¯à°¨à±à°²à± లిబియాలౠఠధిà°à°¾à°°à°à°²à±à°à°¿ రావడà°à°¤à± వారౠà°à°à±à° ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à°¾à°·à°à°¾ ఠరబిà°à°à±à°¨à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¾à°°à±. వారి నియà°à°¤à±à°¤à±à°µà°à°²à± à°¬à±à°§à°¨, à°¦à±à°¶à±à°¯ à°à±à°®à°¾à°à°¿à°à± à°à°¾à°·à°¨à± à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°à°à°¡à° à°à±à°¡à°¾ నిషà±à°§à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[195] à°à°à°¤à°à±à°®à±à°à°¦à± విదà±à°¯à°¾à°¸à°à°¬à°à°§ à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à°²à± à°¬à±à°§à°¿à°à°à°¿à°¨ విదà±à°¶à± à°à°¾à°·à°²à°¨à± నిషà±à°§à°¿à°à°à°¡à°à°¤à± లిబియనà±à°² à°®à±à°¤à±à°¤à° తరాల à°ªà±à°°à°à°² à°à°à°à±à°² à°à°¾à°· à° à°µà°à°¾à°¹à°¨ పరిమితమà±à°à°¦à°¿. ఠరబిà°à± మాà°à°¡à°²à°¿à°à°¾à°²à±, తమాà°à°¿à°à±à°à± à°°à±à°à°¡à°¿à°à°à°¿à°²à± à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à°à°²à± పదాలౠవాడà±à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°µà°¿ లిబియా à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¾ à°à°¾à°²à°à°²à± à° à°à°¤à°à°à°à± à°®à±à°à°¦à±à°à°¾ లిబియాలౠపà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¾à°¯à°¿.
లిబియనà±à°²à± à°à°¤à°à°²à± à°¸à°à°à°²à°¨à°¾à°¤à±à°®à° à°¨à±à°®à°¾à°¡à°¿à°à± à°¬à±à°¡à±à°¯à°¿à°¨à±, ఠమాà°à°¿à°à± à°à°¿à°°à°¿à°à°¨à±à°² ఠరబిà°à± à°à°¾à°·à°¾ à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ వారసతà±à°µà° à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°à°¾à°²à°¾ à°®à°à°¦à°¿ లిబియనà±à°²à± à°à°¿à°°à°¿à°à°¨à±à°²à±, à°à°à±à°à±à°®à°¨à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°à±à°² వారసతà±à°µà° à°à°²à°¿à°à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¤à±à°¯à±à°à°®à±à°¨ à°à±à°à±à°à°¬à° à°ªà±à°°à±à°¤à± తమనౠతామౠఠనà±à°¬à°à°§à° à°à±à°¸à±à°à±à°à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[à°à°§à°¾à°°à° à°à±à°ªà°¾à°²à°¿].
2013 లౠఠధà±à°¯à°¯à°¨à°¾à°²à± లిబియా à°ªà±à°°à°à°² మధà±à°¯ à°à°à±à°à°¿à°ªà±à°à±à°à±à°à±à°µà°¡à° ఠనౠఠలవాà°à± à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à± à°®à±à°¦à°à°¿ 20 à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°¾à°²à°à± à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¨à°¿ à°¤à±à°²à°¿à°¯à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. "à°à°µà±à°µà°¡à° à°¸à±à°µà°à°¾à°µà°" (à° à°°à°¬à±: اÙاØسا٠Ihsan, Tamazight: â´°âµâ´°â´½â´½â´°â´¼ Anakkaf), à°ªà±à°°à°¤à°¿à°¬à°¿à°à°¬à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. [196] సి.à°.à°à°«à± à°à°§à°¾à°°à°à°à°¾ à°à° సాధారణ à°¨à±à°²à°²à± లిబియనà±à°²à°²à± దాదాపౠమà±à°¡à± à°µà°à°¤à±à°² (72%) à°ªà±à°°à°à°²à± వారిà°à°¿ à°ªà±à°°à±à°¤à°¿à°à°¾ à°¤à±à°²à°¿à°¯à°¨à°¿ వారిà°à°¿ à° à°¤à±à°¯à°§à°¿à° à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿à°²à± సహాయఠఠదిà°à°à°¾à°°à±. - à°®à±à°¤à±à°¤à° 135 à°¦à±à°¶à°¾à°² సరà±à°µà±à°²à± లిబియా 3 à°µ à°¸à±à°¥à°¾à°¨à°à°²à± à°à°à°¦à°¿.
à°à°¡à°¾à°«à± పాలనలౠసాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° à° à°£à°à°¿à°µà±à°¤, నియà°à°¤à±à°¤à±à°µ పాలనలౠమà±à°²à°¿à° సదà±à°ªà°¾à°¯à°¾à°² à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°²à±à°à°ªà±à°µà°¡à° వలన à°à±à°¨à±à°¨à°¿ మాతà±à°°à°®à± థియà±à°à°°à±à°²à± à°²à±à°¦à°¾ à°à°°à±à°à± à°à±à°¯à°¾à°²à°°à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[197] à° à°¨à±à° à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±à°à°¾ పబà±à°²à°¿à°à± థియà±à°à°°à±à°²à± à°²à±à°µà±. విదà±à°¶à± సినిమాలనౠà°à±à°ªà°¿à°à°à± à°à°¾à°²à°¾ à°à±à°¦à±à°¦à°¿ సినిమా థియà±à°à°°à±à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°à°¾à°¨à°ªà°¦ à°¸à°à°¸à±à°à±à°¤à°¿ సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à° à°à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°à±à°µà°¿à°à°à°¿ à°à°à°¦à°¿. లిబియా, విదà±à°¶à°¾à°²à°²à± తరà°à± à°à°¤à±à°¸à°µà°¾à°²à°²à± à°¸à°à°à±à°¤à°, à°¨à±à°¤à±à°¯ à°ªà±à°°à°¦à°°à±à°¶à°¨à°²à°¨à± à°¬à±à°à°¦à°¾à°²à±à°à°¾ నిరà±à°µà°¹à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[198]
లిబà±à°¯à°¾à°¨à± à°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à± à°ªà±à°¦à±à°¦ à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°°à°¾à°à°à±à°¯ సమà±à°à±à°·, à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± విషయాలà±, సాà°à°¸à±à°à±à°¤à°¿à° à°¦à±à°à±à°µà°¿à°·à°¯à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à° à°à°à°¿à°¤à°®à± à°à°à°à°¾à°¯à°¿. పలౠà°à±à°µà± à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à± సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯à°¿à° లిబియనౠసà°à°à±à°¤à°à°²à±à°¨à°¿ వివిధ à°¶à±à°²à±à°²à°¨à± à°ªà±à°°à°¸à°¾à°°à° à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿.[? విడమరà°à°¿ రాయాలి]à°à°¡à°¾à°®à±à°²à°²à±, à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à±à°µà°°à±à°à± à°¸à°à°à±à°¤à°, à°¨à±à°¤à±à°¯à° à°ªà±à°°à°¾à°¬à°²à±à°¯à°¤ à°¸à°à°¤à°°à°¿à°à°à±à°à±à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°¦à°à±à°·à°¿à°£à°¾à°¨ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¾à°¯à°¿. లిబియనౠà°à±à°²à°¿à°µà°¿à°à°¨à± à°à°à±à°à±à°µà°à°¾ ఠరబిà°à± à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°²à°¨à± ఠరబిà°à±à°²à± à°ªà±à°°à°¸à°¾à°°à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. ఠయితౠసాధారణà°à°à°¾ à°à°à°à±à°²à±à°·à±, à°«à±à°°à±à°à°à°¿ à°à°¾à°°à±à°¯à°à±à°°à°®à°¾à°²à°à± సమయఠà°à±à°à°¾à°¯à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°¦à°¿. లిబియా నియà°à°¤à±à°¤à±à°µà°ªà°¾à°²à°¨à°²à± ఠరబౠపà±à°°à°ªà°à°à° మాధà±à°¯à°®à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°à° à°¿à°¨à°à°à°¾ నియà°à°¤à±à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.[199] 2012 నాà°à°¿à°à°¿ à°µà°à°¦à°² à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°à°¿à°µà°¿ à°¸à±à°à±à°·à°¨à±à°²à± పాత పాలన à°¸à±à°¨à±à°¸à°¾à°°à±à°·à°¿à°ªà± పతనఠà°à°¾à°µà°¡à°à°¤à± "మాధà±à°¯à° à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à° " à°ªà±à°°à°¾à°°à°à°à° ఠయిà°à°¦à°¿.
à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ లిబియనà±à°²à± తరà°à± సమà±à°¦à±à°°à°¤à±à°°à°¾à°²à°à± à°ªà±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±. వారౠలిబియా à°ªà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± à°ªà±à°°à°¦à±à°¶à°¾à°²à±, à°®à±à°à±à°¯à°à°à°¾ à°²à±à°ªà±à°à°¿à°¸à± మాà°à±à°¨à°¾à°¨à± à°¸à°à°¦à°°à±à°¶à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°ªà°à°à°à°²à±à°¨à°¿ à°¸à°à°°à°à±à°·à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°¨ à°à°¤à±à°¤à°® à°°à±à°®à°¨à± à°ªà±à°°à°¾à°µà°¸à±à°¤à± à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à°²à± à°à°à°à°¿à°à°¾ పరిà°à°£à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[200] à°à°¾à°²à°¾à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°à°²à± à°à°à±à°®à±à°¬à±à°²à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± à°¨à°à°°à°¾à°² మధà±à°¯ à°ªà±à°°à°à°¾ సాధారణà°à°à°¾ బసà±à°¸à±à°²à°²à± à°ªà±à°°à°¯à°¾à°£à°¿à°¸à±à°¤à±à°à°à°¾à°°à±.[201] లిబియాలౠరà±à°²à±à°µà± à°¸à±à°µà°²à± à°²à±à°µà±. à°µà±à°à°¿à°¨à°¿ సమà±à°ª à°à°µà°¿à°·à±à°¯à°¤à±à°¤à±à°²à± నిరà±à°®à°¾à°£à° à°à±à°°à°à± à°ªà±à°°à°£à°¾à°³à°¿à° à°à±à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨à°¾à°°à± (లిబియాలౠరà±à°²à± రవాణా à°à±à°¡à°à°¡à°¿). [201]
లిబియా à°°à°¾à°à°§à°¾à°¨à°¿ à°à±à°°à°¿à°ªà±à°²à°¿à°²à± à° à°¨à±à° à°¸à°à°à±à°°à°¹à°¾à°²à°¯à°¾à°²à±, à°¸à°à°°à°à±à°·à°£à°¾à°²à°¯à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°µà±à°à°¿à°²à± à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°²à±à°¬à±à°°à°°à±, à°à°¥à±à°¨à±à°à±à°°à°«à°¿à°à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à°, à°à°°à±à°à°¿à°¯à°²à°¾à°à°¿à°à°²à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à°, à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°à°°à±à°à±à°µà±à°¸à±, ది à°à°ªà°¿à°à±à°°à°«à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à°, à°à°¸à±à°²à°¾à°®à°¿à°à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à° à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿. à°°à±à°¡à± à°à°¾à°à°¿à°²à± à°®à±à°¯à±à°à°¿à°¯à° à°¤à±à°°à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¦à°à±à°à°°à°²à±, à°¨à°à°° à°à±à°à°¦à±à°°à°à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¯à±à°¨à±à°¸à±à°à± à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¿à°à°ªà±à°²à°¤à± నిరà±à°®à°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°¦à±à°¶à° à° à°¤à±à°¯à°à°¤ à°ªà±à°°à°¸à°¿à°¦à±à°§à°®à±à°¨à°¦à°¿à°à°¾ à°à°¾à°µà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿.[202]
à°à°¹à°¾à°°à° మారà±à°à±
లిబియా à°µà°à°à°à° వివిధ à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à±, à°¬à±à°¡à±à°¯à°¿à°¨à±, సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ ఠరబౠపాఠపà±à°°à°à°¾à°µà°¾à°² మిశà±à°°à°®à°.[203] లిబియా పాశà±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°à°¾à°à°à°²à± పాసà±à°¤à°¾ à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°®à±à°¨ à°à°¹à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. ఠయితౠతà±à°°à±à°ªà±à°²à± à° à°¨à±à°¨à° à°ªà±à°°à°§à°¾à°¨à°®à±à°¨ à°à°¹à°¾à°°à°à°à°¾ à°à°à°à±à°à°¦à°¿.
సాధారణ లిబియా à°à°¹à°¾à°°à°¾à°²à± à°à°°à±à°ªà± (à°à°®à°¾à°à±) సాసౠà°à°§à°¾à°°à°¿à°¤ పాసà±à°¤à°¾ à°µà°à°à°à°¾à°²à± (à°à°à°¾à°²à°¿à°¯à°¨à± à°¸à±à°à± à°
à°°à±à°°à°¾à°¬à°¿à°¯à°¾à°à°¾ డిషౠమాదిరిà°à°¾à°¨à±) à°
à°¨à±à° à°µà±à°µà°¿à°§à±à°¯à°¾à°²à±; బియà±à°¯à°, సాధారణà°à°à°¾ à°à±à°°à±à°°à± à°²à±à°¦à°¾ à°à±à°¡à°¿ మాసఠ(సాధారణà°à°à°¾ à°µà±à°¯à°¿à°à°à°¿à°¨ à°²à±à°¦à°¾ à°à°¡à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°¨ సాసà±); à°à±à°¬à±à°¬à°°à°¿ à°®à±à°à±à°à°²à±, పాలà°à±à°°, à°à°²à°¿à°µà±à°²à°¤à± పాà°à±à°à°¾ వడà±à°¡à°¿à°à°à± à°à°°à±à°ªà± (à°à°®à±à°à°¾) సాసà±, మాà°à°¸à° (à°à±à°¨à±à°¨à°¿à°¸à°¾à°°à±à°²à± à°à±à°°à±à°à±à°à±à°à±à°¸à± / à°à±à°¸à°¿à°à°¿à°¨à°¿, à°à±à°¡à°¿ మాà°à°¸à°ªà± à°®à±à°à±à°à°²à°¨à± à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿) à°à°µà°¿à°°à°¿à°¨à°¿ à°µà°à°¡à±à°¤à°¾à°°à±. à°µà±à°à°¿à°¨à°¿ à°¦à±à°¸à°à°¾à°¯à°®à±à°à±à°à°²à±, à°²à±à°à±à°¯à±à°¸à±à°²à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.
బాà°à±à°¨à± బారà±à°²à± పిà°à°¡à°¿à°¤à± తయారౠà°à±à°¸à°¿à°¨ à°¡à°¿à°·à± à°¦à±à°¨à°¿à°¨à°¿ à°à°°à±à°°à°à°¿ à°à±à°®à°¾à°à± సాసà±à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. సాధారణమà±à°à°¾ à°à±à°¤à°¿à°¤à± తిà°à°à°¾à°°à±. à° à°¨à±à°à°®à°à°¦à°¿ à°à°à± à°¡à°¿à°·à±à°¨à± సాధారణà°à°à°¾ à°à±à°¤à°¿à°¤à± à°ªà°à°à±à°à±à°à°à°¾à°°à±. à° à°µà°à°à°à° సాధారణà°à°à°¾ సాà°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ వివాహాలà±à°²à± à°²à±à°¦à°¾ à°à°¤à±à°¸à°µà°¾à°²à°²à± వడà±à°¡à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°à°¸à°¿à°¡à°¾ బాà°à±à°¨à± à°¤à±à°ªà°¿ à°à°¹à°¾à°°à°, à°à°¦à°¿ à°¤à±à°²à±à°ªà± పిà°à°¡à°¿à°¤à± తయారౠà°à±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¦à°¿ à°¤à±à°¨à±, à°¨à±à°¯à±à°¯à°¿ à°²à±à°¦à°¾ à°µà±à°¨à±à°¨ మిశà±à°°à°®à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à°à°²à°¿à°à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°à°¸à°¿à°¡à°¾à°à± మరౠà°à°·à±à°à°®à±à°¨ మారà±à°à° రబౠ(తాà°à°¾ à°à°°à±à°à±à°° సిరపà±) à°à°²à°¿à°µà± à°¨à±à°¨à±à°¤à± వడà±à°¡à°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. à° à°¸à±à°¬à°¾à°¨à± à° à°¨à±à°¦à°¿ à°à°à°¤à±à°µà±à°² à°à±à°°à°¿à°ªà±. à°à°®à±à°à± à°à°§à°¾à°°à°¿à°¤ à°¸à±à°ªà±à°²à± à°µà°à°¡à°¿à°¨ à°²à±à°¦à°¾ à°à°¡à°¿à°à°¿à°à°à°¿à°¨ వరి, à°à±à°°à°à°¾à°¯à°²à°¤à± నిà°à°ªà°¬à°¡à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à°·à±à°°à±à°¬à°¾ à° à°¨à±à°¦à°¿ à°à°°à±à°ªà± à°à°®à±à°à°¾ సాసà±-à°à°§à°¾à°°à°¿à°¤ à°¸à±à°ªà±, సాధారణà°à°à°¾ పాసà±à°¤à°¾ à°à±à°°à±à°à°¿ తిà°à°à°¾à°°à±. [203]
లిబియనà±à°²à± తినౠà°à° సాధారణ à°à°¿à°°à±à°¤à°¿à°à°¡à°¿à°¨à°¿ " à°à±à°¬à±à°¸à± బి à°à°¨à± " ఠని పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. సాహితà±à°¯à°ªà°°à°à°à°¾ à° à°°à±à°¥à° "à°à±à°¨à°¾ à°à±à°ª తౠరà±à°à±à°à±", సాధారణà°à°à°¾ à°à° à°à°¾à°²à±à°à°¿à°¨ à°¬à°à±à°µà°à±à°à± à°²à±à°¦à°¾ పిà°à°¾ à°°à±à°à±à°à±à°à°¾ à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. హరిసà±à°¸à°¾ (మిరప సాసà±), à°à°²à°¿à°µà± à°¨à±à°¨à± à°à°²à°¿à°ªà°¿ à°à±à°¯à±à°¨à°¾ à°à±à°ª నిà°à°ªà°¬à°¡à°¿ à°à°à°à±à°à°¦à°¿. à° à°¨à±à° విà°à±à°°à±à°¤à°²à± ఠశాà°à°¡à±à°µà°¿à°à±à°²à°¨à± తయారà±à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. వారిని లిబియా à° à°à°¤à°à°¾ à°à±à°¡à°µà°à±à°à±. లిబియా à°°à±à°¸à±à°à°¾à°°à±à°à°à±à°²à± à° à°à°¤à°°à±à°à°¾à°¤à±à°¯ à°µà°à°à°à°¾à°¨à±à°¨à°¿ à° à°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿ à°²à±à°¦à°¾ à°à±à°°à±à°°à±, à°à°¿à°à±à°¨à±, à°à±à°°à°à°¾à°¯à°² à°µà°à°à°à°, à°¬à°à°à°¾à°³à°¾à°¦à±à°à°ªà°²à±, మాà°à°°à±à°¨à°¿ à°µà°à°à°¿ à°à°¹à°¾à°°à°¾à°²à°¨à± à° à°à°¦à±à°¬à°¾à°à± ధరలౠఠà°à°¦à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°¯à°¿.[203] à°®à±à°²à°¿à° సదà±à°ªà°¾à°¯à°¾à°² à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°¤à°à±à°à±à°µ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°¨ à°ªà±à°°à°¾à°à°¤à°¾à°²à±, à°à°¿à°¨à±à°¨ à°ªà°à±à°à°£à°¾à°²à°à± à°°à±à°¸à±à°à°¾à°°à±à°à°à±à°²à± à°²à±à°µà±. బదà±à°²à±à°à°¾ à°à°¹à°¾à°° à°à°¤à±à°ªà°¤à±à°¤à±à°²à°¨à± à°ªà±à°à°¦à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°¦à±à°à°¾à°£à°¾à°²à± వనరà±à°²à± మాతà±à°°à°®à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿.[203] à°à°²à±à°à°¹à°¾à°²à± వినియà±à°à° à°®à±à°¤à±à°¤à° à°¦à±à°¶à°à°²à± à°à°à±à°à°µà°¿à°°à±à°¦à±à°§à°.[204]
à°¸à°à°ªà±à°°à°¦à°¾à°¯ లిబియా à°à°¹à°¾à°°à°à°²à± నాలà±à°à± à°®à±à°à±à°¯à°®à±à°¨ పదారà±à°¥à°¾à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°¯à°¿: à°à°²à±à°µà±à°²à± (à°à°²à°¿à°µà± à°¨à±à°¨à±), à°à°°à±à°à±à°°à°¾à°²à±, ధానà±à°¯à°¾à°²à±, పాలà±.[205] à°µà±à°¯à°¿à°à°à°¿à°¨ ధానà±à°¯à°¾à°²à°¨à± తిరà°à°²à°¿à°²à± విసిరి à°à°²à±à°²à°¿à°à°à°¿ à°°à±à°à±à°à±, à°à±à°à±à°²à±, à°à°¾à°µ, à°¬à°à±à°¨à± తయారౠà°à±à°¯à°¡à°¾à°¨à°¿à°à°¿ à°à°ªà°¯à±à°à°¿à°¸à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°°à±à°à±à°°à°¾à°²à± à°ªà°à°¡à°¿à°à°à°¡à°, à°à°à°¡à°¬à±à°à±à°à°¿, తినà±à°µà°¿, సిరపౠలà±à°¦à°¾ à°à±à°à°à±à° à°µà±à°¯à°¿à°à°à°¿, బిసిసా, పాలà±à°¤à± తిà°à°à°¾à°°à±. తినà±à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ లిబియనà±à°²à± తరà°à± à°¬à±à°²à°¾à°à± à°à±à°¨à°¿ à°¤à±à°°à°¾à°à±à°¤à°¾à°°à±. à°à°¦à°¿ సాధారణà°à°à°¾ à°°à±à°à°¡à°µ సారి (à°°à±à°à°¡à°µ à°à±à°²à°¾à°¸à± à°à± à°à±à°¸à°) à°ªà±à°¨à°°à°¾à°µà±à°¤à°®à°µà±à°¤à±à°à°¦à°¿. à°®à±à°¡à°µ à°°à±à°à°¡à± à°à±à°¤à± à°µà±à°¯à°¿à°à°à°¿à°¨ à°µà±à°°à±à°¶à±à°¨à°à°²à±, à°µà±à°¯à°¿à°à°à°¿à°¨ బాదà°à°ªà°ªà±à°ªà± (షౠబి-à°à°²à±-à°²à°à±)à°à°¾ పిలà±à°¸à±à°¤à°¾à°°à± (à°à±à°²à°¾à°¸à± à°à±à°¤à± à°à°²à°¿à°ªà°¿ )తిà°à°à°¾à°°à±. [205]
విదà±à°¯à°¾à°µà°¿à°§à°¾à°¨à° మారà±à°à±
లిబియా à°à°¨à°¾à°à°¾à°²à± 1.7 మిలియనౠవిదà±à°¯à°¾à°°à±à°¥à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±. à°µà±à°°à± 2,70,000 à°®à°à°¦à°¿ విదà±à°¯à°¾à°°à±à°§à±à°²à± à°¤à±à°¤à±à°¯ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ à° à°§à±à°¯à°¯à°¨à° à°à±à°¸à±à°¤à°¾à°°à±.[206] లిబియాలౠపà±à°°à°¾à°¥à°®à°¿à° విదà±à°¯ à° à°¨à±à°¨à°¿ à°ªà±à°°à±à°²à°à± à°à°à°¿à°¤à°.[207]à°¦à±à°µà°¿à°¤à±à°¯ à°¸à±à°¥à°¾à°¯à°¿ వరà°à± నిరà±à°¬à°à°§ విదà±à°¯ ఠమలà±à°²à± à°à°à°¦à°¿. 2010 లౠవయà±à°à°¨ à° à°à±à°·à°°à°¾à°¸à±à°¯à°¤ à°°à±à°à± 89.2%.[208]
1951 లౠలిబియాà°à± à°¸à±à°µà°¾à°¤à°à°¤à±à°°à±à°¯à° à°²à°à°¿à°à°à°¿à°¨ తరà±à°µà°¾à°¤ రాఠశాసనఠదà±à°µà°¾à°°à°¾ à°¬à±à°à°à°à°¿à°²à± à°®à±à°à±à°à°®à±à°¦à°à°¿ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à° - à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¶à°¿à°à± à°à°«à± లిబియా - à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿.[209] 1975-76 విదà±à°¯à°¾à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°à°²à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯ విదà±à°¯à°¾à°°à±à°¥à±à°² à°¸à°à°à±à°¯ 13,418 à°à°¾ à° à°à°à°¨à°¾ à°µà±à°¯à°¬à°¡à°¿à°à°¦à°¿. 2004 నాà°à°¿à°à°¿ à° à°¸à°à°à±à°¯ 200,000 à°à°à°à± ఠధిà°à°à°à°¾ à° à°à°¿à°µà±à°¦à±à°§à°¿ à°à±à°à°¦à°¿à°à°¦à°¿. à°à°¨à±à°¨à°¤ సాà°à°à±à°¤à°¿à° à°µà±à°¤à±à°¤à°¿ à°°à°à°à°à°²à± 70,000 à°®à°à°¦à°¿ à°ªà±à°°à°µà±à°¶à°¿à°à°à°¾à°°à±.[206] à°à°¨à±à°¨à°¤ విదà±à°¯ à° à°à±à°¯à°¸à°¿à°¸à±à°¤à±à°¨à±à°¨ విదà±à°¯à°¾à°°à±à°§à±à°² à°¸à°à°à±à°¯ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°¨ à°à°¾à°°à°£à°à°à°¾ à°à°¨à±à°¨à°¤ విదà±à°¯à°¾à°¸à°à°¸à±à°¥à°² à°¸à°à°à±à°¯ ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿.
1975 à°¨à±à°à°¡à°¿ విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°² à°¸à°à°à±à°¯ à°°à±à°à°¡à± à°¨à±à°à°¡à°¿ à°¤à±à°®à±à°®à°¿à°¦à°¿ వరà°à± ఠధిà°à°°à°¿à°à°à°¿à°à°¦à°¿. 1980 లౠతరà±à°µà°¾à°¤ à°à°¨à±à°¨à°¤ సాà°à°à±à°¤à°¿à°, à°µà±à°¤à±à°¤à°¿ విదà±à°¯à°¾ à°¸à°à°¸à±à°¥à°² à°¸à°à°à±à°¯ à°ªà±à°°à°¸à±à°¤à±à°¤à° 84 (12 à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µ à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¶à°¿à°à±à°²à±)à°à±à°°à±à°à±à°à°¦à°¿.[? విడమరà°à°¿ రాయాలి][206] 2007 à°¨à±à°à°¡à°¿ లిబియా à°à°à°à°°à±à°¨à±à°·à°¨à°²à± à°®à±à°¡à°¿à°à°²à± à°¯à±à°¨à°¿à°µà°°à±à°¸à°¿à°à± à°µà°à°à°¿ à°à±à°¨à±à°¨à°¿ à°à±à°¤à±à°¤ à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± విశà±à°µà°µà°¿à°¦à±à°¯à°¾à°²à°¯à°¾à°²à± à°¸à±à°¥à°¾à°ªà°¿à°à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 2011 à°®à±à°à°¦à± à°à±à°¦à±à°¦à°¿ à°¸à°à°à±à°¯à°²à± à°ªà±à°°à±à°µà±à°à± à°¸à°à°¸à±à°¥à°²à°à± ఠధిà°à°¾à°°à°¿à° à°à±à°°à±à°¤à°¿à°à°ªà± à°à°à±à°à°¿à°¨à°ªà±à°ªà°à°¿à°à± లిబియా à°à°¨à±à°¨à°¤ విదà±à°¯à°à± ఠధిà°à°à°¾à°à° à°ªà±à°°à°à°¾ బడà±à°à±à°à± à°¦à±à°µà°¾à°°à°¾ నిధà±à°²à± సమà°à±à°°à±à°à°¬à°¡à±à°¡à°¾à°¯à°¿. 1998 లౠవిదà±à°¯ à°à±à°¸à° బడà±à°à±à°à± à°à±à°à°¾à°¯à°¿à°à°ªà± లిబియా à°®à±à°¤à±à°¤à° à°à°¾à°¤à±à°¯ బడà±à°à±à°à±à°²à± 38.2% à°à°à°¦à°¿.[209]
à°à°°à±à°à±à°¯à° మారà±à°à±
2010 లౠదà±à°¶à° à°à°¿.à°¡à°¿.పి.లౠ3.88% à°à°°à±à°à±à°¯ à°¸à°à°°à°à±à°·à°£ à°à±à°°à°à± à°µà±à°¯à°¯à° à°à±à°¯à°¬à°¡à±à°¤à±à°à°¦à°¿. 2009 లౠ10,000 నివాసà±à°²à°à± 18.71 à°®à°à°¦à°¿ à°µà±à°¦à±à°¯à±à°²à±, 66.95 నరà±à°¸à±à°²à± à°à°¨à±à°¨à°¾à°°à±.[210] 2011 లౠà°à°¯à±à°à°ªà°°à°¿à°®à°¿à°¤à°¿ 74.95 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±. à°ªà±à°°à±à°·à±à°²à°à± 72.44 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±, à°¸à±à°¤à±à°°à±à°²à°à± 77.59 à°¸à°à°µà°¤à±à°¸à°°à°¾à°²à±.[211]
à°µà±à°²à±à°ªà°²à°¿ లిà°à°à±à°²à± మారà±à°à±
సినిమాలౠమారà±à°à±
à°®à±à°²à°¾à°²à± మారà±à°à±
- â "CIA World Factbook". Archived from the original on 2016-12-24. Retrieved 2009-04-05.
- â 2.0 2.1 2.2 2.3 "Libya". International Monetary Fund. Retrieved 2008-10-09.
- â "Publications Office â Interinstitutional style guide â Annex A5 â List of countries, territories and currencies". Publications.europa.eu. Archived from the original on 16 à°à±à°²à± 2013. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "The World Factbook". Cia.gov. Archived from the original on 24 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "LY - Libya - ISO". www.iso.org. Retrieved 2018-06-09.
- â "The World Factbook â Central Intelligence Agency". www.cia.gov (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Archived from the original on 2016-12-24. Retrieved 2018-06-09.
- â "Demographic Yearbook (3) Pop., Rate of Pop. Increase, Surface Area & Density" (PDF). United Nations Statistics Division. Archived from the original (PDF) on 14 నవà°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2009.
- â "World proven crude oil reserves by country, 1980â2004". Opec.org. Archived from the original on 11 à°à±à°²à± 2012. Retrieved 11 మౠ2019.
- â 9.0 9.1 "Libya Demographics Profile 2014". Indexmundi.com. 30 à°à±à°¨à± 2015. Archived from the original on 4 మారà±à°à°¿ 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "1969: Bloodless coup in Libya" (in à°¬à±à°°à°¿à°à°¿à°·à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±). 1969-09-01. Retrieved 2018-10-25.
- â "Rival second Libyan assembly chooses own PM as chaos spreads". Reuters. 25 à°à°à°¸à±à°à± 2014. Archived from the original on 26 à°à°à°¸à±à°à± 2014. Retrieved 25 à°à°à°¸à±à°à± 2014.
- â Chris Stephen. "Libyan parliament takes refuge in Greek car ferry | World news". The Guardian. Archived from the original on 4 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "Peace talks between Libyan factions to take place in Geneva". Sun Herald. 7 August 2015. Retrieved 7 August 2015.[permanent dead link]
- â Kingsley, Patrick. "Libyan politicians sign UN peace deal to unify rival governments | World news". The Guardian. Archived from the original on 17 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2015. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â Elumami, Ahmed (5 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016). "Libya's self-declared National Salvation government stepping down". Reuters. Archived from the original on 8 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "Libyan government offensive in Benghazi stalls as Islamists dig in". Reuters. 6 à°à°à°¸à±à°à± 2015. Archived from the original on 9 à°à°à°¸à±à°à± 2015. Retrieved 7 à°à°à°¸à±à°à± 2015.
- â "Sarraj and Haftar to meet in Paris for talks". Middle East Monitor. 24 à°à±à°²à± 2017. Archived from the original on 24 à°à±à°²à± 2017.
- â Sanchez, Raf (25 à°à±à°²à± 2017). "Libya rivals agree to ceasefire and elections after peace talks hosted by Emmanuel Macron". The Telegraph. Archived from the original on 6 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2017. Retrieved 18 నవà°à°¬à°°à± 2017.
- â U.N. Demographic Yearbook, (2003), "Demographic Yearbook (3) Pop., Rate of Pop. Increase, Surface Area & Density", United Nations Statistics Division, Accessed July 15, 2006
- â సాà°à±à°·à°¿ à°«à°¨à±âà°¡à± 18 à°à°¦à°¿à°µà°¾à°°à° à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à±, 2011
- â "Preservation of the Libyan culture". Tafsuit.com. 6 à°à±à°¨à± 2011. Archived from the original on 1 మౠ2013. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "Bibliografia della Libia"; Bertarelli, p. 177.
- â Ben Cahoon. "Libya". Worldstatesmen.org. Archived from the original on 24 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2010. Retrieved 28 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya: Libya". Geographical Names. Archived from the original on 18 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2012. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "ÙÙجÙÙ ÙاÙÙÙرÙÙÙÙØ© اÙÙÙعÙرÙبÙÙÙÙØ© اÙÙÙÙÙÙبÙÙÙÙØ© اÙÙØ´ÙÙعÙبÙÙÙÙØ© اÙÙØ¥ÙØ´ÙتÙرÙاÙÙÙÙÙØ©: Libya". Geographical Names. Archived from the original on 24 à°à±à°²à± 2014. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "United Nations interoffice memorandum dated 16 September 2011 from Desmond Parker, Chief of Protocol, to Shaaban M. Shaaban, Under-Secretary-General for General Assembly and Conference Management, attaching memorandum from Stadler Trengove, Senior Legal Officer". Unterm.un.org. 16 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2011. Archived from the original on 22 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "ISO 3166-1 Newsletter VI-11: Name change for Libya" (PDF). International Organization for Standardization. 8 నవà°à°¬à°°à± 2011. Archived (PDF) from the original on 17 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2012. Retrieved 13 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2011.
- â ""State of Libya" in UNTERM (United Nations terminology database)". United Nations. Archived from the original on 5 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2018. Retrieved 11 మౠ2019.
- â Halsall, Paul (à°à°à°¸à±à°à± 1998). "The Histories', Book IV.42â43". Fordham University. Archived from the original on 9 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Cyrenaica and the Greeks". Federal Research Division of the Library of Congress. Archived from the original on 22 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "History of Libya". The History Files. 20 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011. Archived from the original on 28 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 11 మౠ2019.
- â 32.0 32.1 32.2 32.3 32.4 Bertarelli, p. 202.
- â 33.0 33.1 33.2 Bertarelli, p. 417.
- â 34.0 34.1 Rostovtzeff, Michael (1957). Social and Economic History of the Roman Empire (2 ed.). Oxford: Clarendon. p. 364.
- â Cassius Dio, lxviii. 32
- â Rodd, Francis (1925). "Kahena, Queen of the Berbers: A Sketch of the Arab Invasion of Ifrikiya in the First Century of the Hijra". Bulletin of the School of Oriental Studies. University of London. Vol. 3, No. 4. pp. 731â2.
- â 37.0 37.1 Bertarelli, p. 278.
- â Hourani, Albert (2002). A History of the Arab Peoples. Faber & Faber. p. 198. ISBN 978-0-571-21591-1.
- â 39.0 39.1 39.2 39.3 39.4 Bertarelli, p. 203.
- â Hoppen, Alison (1979). The fortification of Malta by the Order of St. John, 1530-1798. Scottish Academic Press. p. 25.
- â Robert C. Davis (5 December 2003). Christian Slaves, Muslim Masters: White Slavery in the Mediterranean, the Barbary Coast, and Italy, 1500â1800. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-333-71966-4. Retrieved 31 May 2012.[page needed]
- â 42.0 42.1 42.2 Bertarelli, p. 204.
- â 43.0 43.1 43.2 Bertarelli, p. 205.
- â "Timeline: Libya". BBC News. 29 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Archived from the original on 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Libya". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 25 మౠ2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Ilan Pappé, The Modern Middle East. Routledge, 2005, ISBN 0-415-21409-2, p. 26.
- â "Un patriota della Cirenaica". retedue.rsi.ch. 1 మారà±à°à°¿ 2011. Archived from the original on 11 మౠ2011. Retrieved 11 మౠ2019.
- â Italian Tripoli
- â Tecola W. Hagos (20 November 2004). "Treaty Of Peace With Italy (1947), Evaluation And Conclusion". Ethiopia Tecola Hagos. Archived from the original on 7 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 11 మౠ2019.
- â Schiller, Jon (29 నవà°à°¬à°°à± 2009). Internet View of the Arabic World (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). CreateSpace. p. 161. ISBN 9781439263266. Archived from the original on 20 మారà±à°à°¿ 2018.
- â 51.0 51.1 Salak, Kira. "Rediscovering Libya". National Geographic Adventure. Archived from the original on 23 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2011. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "Libya â History". US Department of State's Background Notes. 15 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Archived from the original on 20 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Bearman, Jonathan (1986). Qadhafi's Libya. London: Zed Books. p. 72
- â Eljahmi, Mohamed (2006). "Libya and the U.S.: Gaddafi Unrepentant". Middle East Quarterly. Archived from the original on 2 మారà±à°à°¿ 2011.
- â "Libya: History". /globaledge.msu.edu (via Michigan State University). Archived from the original on 14 à°à°à°¸à±à°à± 2011. Retrieved 14 à°à°à°¸à±à°à± 2011.
- â "Comparative Criminology â Libya". Crime and Society. Archived from the original on 7 à°à°à°¸à±à°à± 2011. Retrieved 11 మౠ2019.
- â Bearman, Jonathan (1986). Qadhafi's Libya. London: Zed Books
- â Banégas, Richard (1 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2012). La Libye révolutionnaire (in à°«à±à°°à±à°à°à±). KARTHALA Editions. p. 69. ISBN 9782811106720. Archived from the original on 20 మారà±à°à°¿ 2018.
- â Krieger, Joel (2 à°à°à°¸à±à°à± 2001). The Oxford Companion to Politics of the World (in à°à°à°à±à°²à±à°·à±). Oxford University Press, USA. p. 506. ISBN 9780195117394. Archived from the original on 29 à°à±à°¨à± 2014.
- â Wynne-Jones, Jonathan (19 మారà±à°à°¿ 2011). "Libyan minister claims Gaddafi is powerless and the ceasefire is 'solid'". The Daily Telegraph. London. Archived from the original on 29 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011. Retrieved 22 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011.
- â Robbins, James (7 March 2007). "Eyewitness: Dialogue in the desert". BBC News. Retrieved 22 October 2011.
- â "Egypt Libya War 1977". Onwar.com. Archived from the original on 4 à°à°à°¸à±à°à± 2012. Retrieved 23 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2012.
- â "A Rogue Returns". AIJAC. February 2003. Archived from the original on 1 March 2003.
- â "African Countries by GDP Per Capita > GDP Per Capita (most recent) by Country". www.nationmaster.com. Archived from the original on 16 à°à±à°²à± 2011. Retrieved 11 మౠ2019.
- â 65.0 65.1 Azad, Sher (22 October 2011). "Gaddafi and the media". Daily News. Colombo. Archived from the original on 25 October 2011. Retrieved 22 October 2011.
- â "Zimbabwe: Reason Wafavarova â Reverence for Hatred of Democracy". The Herald. Harare. 21 à°à±à°²à± 2011. Archived from the original on 7 నవà°à°¬à°°à± 2011. Retrieved 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011.
- â Shimatsu, Yoichi (21 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011). "Villain or Hero? Desert Lion Perishes, Leaving West Explosive Legacy". New America Media. Archived from the original on 22 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "Endgame in Tripoli". The Economist. London. 24 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011. Archived from the original on 7 మారà±à°à°¿ 2011.
- â Geoffrey Leslie Simons. Libya: the struggle for survival. p. 281.
- â St. John, Ronald Bruce (1 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 1992). "Libyan terrorism: the case against Gaddafi". Contemporary Review. Archived from the original on 25 మౠ2017.
- â "Pan Am Flight 103 Bombing â 1988 Lockerbie Bombing Led to Libyan Convictions". Terrorism.about.com. Archived from the original on 2 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2012. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "Live Blog â Libya". Al Jazeera. 17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011. Archived from the original on 23 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011. Retrieved 23 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011.
- â Pollack, Kenneth M., ed. (1 January 2011). The Arab awakening: America and the transformation of the Middle East. Washington, DC: Brookings Institution. ISBNÂ 9780815722267.
- â Hussain1 Howard2, Muzammil M.1Philip N.2 (2013). Democracy's Fourth Wave?: Digital Media and the Arab Spring. New York: Oxford University Press. p. 23. ISBN 978-0-19-993697-7.
{{cite book}}
: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - â "The Council"International Recognition". National Transitional Council (Libya). 1 మారà±à°à°¿ 2011. Archived from the original on 26 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2011. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "Libya: France recognises rebels as government". BBC News. 10 మారà±à°à°¿ 2011. Archived from the original on 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011. Retrieved 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011.
- â Fahim, Kareem; Kirkpatrick, David D. (9 మారà±à°à°¿ 2011). "Qaddafi Forces Batter Rebels in Strategic Refinery Town". The New York Times. Archived from the original on 6 మౠ2011. Retrieved 9 మారà±à°à°¿ 2011.
- â The Independent, 9 March 2011 P.4
- â "Ban Ki-moon blasts Gaddafi; calls situation dangerous". Hindustan Times. New Delhi. 24 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011. Archived from the original on 27 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011. Retrieved 26 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Some backbone at the U.N." The Los Angeles Times. 26 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011. Archived from the original on 3 మారà±à°à°¿ 2011. Retrieved 26 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011.
- â "Libya Expelled from UN Human Rights Council". Sofia News Agency. 2 మారà±à°à°¿ 2011. Archived from the original on 11 మౠ2011. Retrieved 2 మారà±à°à°¿ 2011.
- â Jeffrey Scott Shapiro; Kelly Riddell (28 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2015). "Exclusive: Secret tapes undermine Hillary Clinton on Libyan war". The Washington Times. Archived from the original on 17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â "Security Council authorizes 'all necessary measures' to protect civilians in Libya" (Press release). United Nations. 17 మారà±à°à°¿ 2011. Archived from the original on 3 మౠ2011. Retrieved 30 మారà±à°à°¿ 2011.
- â Marcus, Jonathan (19 మారà±à°à°¿ 2011). "French military jets open fire in Libya". BBC News. Archived from the original on 20 మారà±à°à°¿ 2011. Retrieved 20 à°à°à°¸à±à°à± 2011.
- â "NATO operations in Libya". The Guardian, London, 22 May 2011. 22 మౠ2011. Archived from the original on 24 à°à±à°¨à± 2014. Retrieved 25 à°à±à°¨à± 2014.
- â Tirpak, John "Bombers Over Libya". Archived from the original on 8 à°à±à°¨à± 2014. Retrieved 11 మౠ2019. Air Force Magazine: Journal of the Air Force Association, Vol. 94, No. 7, July 2011. Retrieved 26 June 2014
- â "The hidden story of airpower in Libya (and what it means for Syria)". Foreign Policy. 11 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013. Archived from the original on 4 మారà±à°à°¿ 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â Richburg, Keith B. (22 à°à°à°¸à±à°à± 2011). "Gaddafi's rule crumbling as rebels enter heart of Tripoli". The Washington Post. Archived from the original on 23 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2012.
- â Laub, Karin (8 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2011). "Libyan estimate: At least 30,000 died in the war". The Guardian. London. Associated Press. Archived from the original on 4 నవà°à°¬à°°à± 2013. Retrieved 25 నవà°à°¬à°°à± 2011.
- â Milne, Seumas (26 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2011). "If the Libyan war was about saving lives, it was a catastrophic failure | Seumas Milne". The Guardian (in à°¬à±à°°à°¿à°à°¿à°·à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 1 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2017. Retrieved 24 నవà°à°¬à°°à± 2017.
- â "Armed militias still on the streets in Libya". BBC News. Archived from the original on 30 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2013.
- â Esam Mohamed (8 à°à°à°¸à±à°à± 2012). "Libya's transitional rulers hand over power". Boston.com. Associated Press. Archived from the original on 8 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 8 à°à°à°¸à±à°à± 2012.
- â Zargoun, Taha (25 à°à°à°¸à±à°à± 2012). "Fighters bulldoze Sufi mosque in central Tripoli". Reuters. Archived from the original on 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2015.
- â "Libya's Italian-era gazelle statue disappears in Tripoli". 4 నవà°à°¬à°°à± 2014. Archived from the original on 28 à°à°à°¸à±à°à± 2016. Retrieved 19 à°à°à°¸à±à°à± 2016.
- â Stephen, Chris (4 March 2012). "British war graves in Libya desecrated by Islamist militants". the Guardian.
- â "4 hours of fire and chaos: How the Benghazi attack unfolded". CNN. 12 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012. Archived from the original on 21 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â "Innocence Of Muslims: US Opens Investigation Into Chris Stevens' Death, Libyans Condemn Killing [PHOTOS]". International Business Times. 13 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012. Archived from the original on 21 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â Grant, George (7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012). "Congress dismisses Abushagur". Libya Herald. Archived from the original on 6 à°à°à°¸à±à°à± 2013. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012.
- â Zaptia, Sami (7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012). "Abushagur announces a smaller emergency cabinet". Libya Herald. Archived from the original on 9 à°à°à°¸à±à°à± 2013. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012.
- â "Libyan Prime Minister Mustafa Abu Shagur to stand down". BBC News. 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Archived from the original on 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Retrieved 7 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012.
- â Grant, George (14 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012). "Ali Zidan elected prime minister". Libya Herald. Archived from the original on 29 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2013. Retrieved 14 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012.
- â "Libya congress approves new PM's proposed government". Reuters. 31 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Archived from the original on 3 నవà°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 31 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012.
- â Zapita, Sami (14 నవà°à°¬à°°à± 2012). "Zeidan government sworn in". Libya Herald. Archived from the original on 6 à°à°à°¸à±à°à± 2013. Retrieved 3 à°à±à°¨à± 2013.
- â Kirkpatrick, David D (17 మారà±à°à°¿ 2014). "U.S. Navy SEALs Take Control of Diverted Oil Tanker". New York Times. Archived from the original on 21 మారà±à°à°¿ 2014. Retrieved 17 మారà±à°à°¿ 2014.
- â "Libya ex-PM Zeidan 'leaves country despite travel ban'". =BBC. 12 మారà±à°à°¿ 2014. Archived from the original on 15 మారà±à°à°¿ 2014. Retrieved 16 మారà±à°à°¿ 2014.
{{cite news}}
: CS1 maint: extra punctuation (link) - â Jawad, Rana (26 à°à±à°¨à± 2014). "Libyan elections: Low turnout marks bid to end political crisis". BBC. Archived from the original on 12 à°à°à°¸à±à°à± 2014. Retrieved 22 à°à°à°¸à±à°à± 2014.
- â "Former Libyan parliament reconvenes, elects Islamist premier". Al Akhbar English. 25 à°à°à°¸à±à°à± 2014. Archived from the original on 26 à°à°à°¸à±à°à± 2014. Retrieved 25 à°à°à°¸à±à°à± 2014.
- â "Libya's Islamist militias claim control of capital". The Washington Post. Associated Press. 24 August 2014. Archived from the original on 25 August 2014. Retrieved 26 August 2014.
- â Chris Stephen (9 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2014). "Libyan parliament takes refuge in Greek car ferry". The Guardian. Archived from the original on 16 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2014. Retrieved 24 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2014.
- â Kirkpatrick, David (20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015). "Ties to Islamic State Cited by Group in Libya Attacks". The New York Times. Archived from the original on 21 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â Dean, Laura (20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015). "How strong is the Islamic State in Libya?". USA Today. Archived from the original on 22 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â Loveluck, Louisa (20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015). "Isil loyalists claim responsibility for car bombs in Libya, killing at least 40 people". The Daily Telegraph. London. The Telegraph. Archived from the original on 21 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â Fanack. "Terrorism Increases in Libya as Politicians Talk". Fanack.com. Archived from the original on 18 మౠ2015. Retrieved 11 మౠ2019.
- â Fadel Senna (2 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2015). "Bernardino Leon, Special Representative and Head of the United Nations Support Mission in Libya, delivers a speech during UN-brokered talks in Skhirat, Morocco, on August 28, 2015 | View photo â Yahoo News". News.yahoo.com. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.[dead link]
- â "Video: Remarks by SRSG Bernardino Leon on Talks". 2015-01-27. Archived from the original on 4 మారà±à°à°¿ 2016. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "Libya warring factions meet face to face for first time". Presstv.ir. Archived from the original on 13 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "OHCHR in Libya". Ohchr.org. 17 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012. Archived from the original on 24 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "15 July 2015, Security Council briefing on the situation in Libya, Special Representative of the Secretary-General for Libya Bernardino Leon | Department of Political Affairs". Un.org. 15 à°à±à°²à± 2015. Archived from the original on 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2015. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â Miles, Tom (4 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2015). "U.N. sees Libya talks entering final mile, eyes Sept. 20 deal". Reuters. Archived from the original on 10 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2015. Retrieved 11 మౠ2019.
- â "United Nations Official Document". Un.org. Archived from the original on 4 à°à±à°¨à± 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "Human Rights Council adopts eight resolutions and closes twenty-eighth session". Ohchr.org. Archived from the original on 24 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "OHCHR Investigation on Libya". Ohchr.org. 1 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2014. Archived from the original on 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016. Retrieved 1 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016.
- â "African migrants fear for future as Italy struggles with surge in arrivals". Reuters. 18 July 2017.
- â "What will Italy's new government mean for migrants?". The Local. 21 May 2018.
- â "Libya's rival leaders agree to hold elections in December". www.aljazeera.com.
- â "Clashes erupt south of Libyan capital" (in à°¬à±à°°à°¿à°à°¿à°·à± à°à°à°à±à°²à±à°·à±). 2019-04-20. Retrieved 2019-04-20.
- â "Libya Background". Education Libya. 30 March 2004. Archived from the original on 26 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2004. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Field Listings â Coastlines". CIA World Factbook. Archived from the original on 16 à°à±à°²à± 2017. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Weather and Climate in Libya". Southtravels.com. Archived from the original on 5 à°à±à°¨à± 2013. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Old Town of Ghadames (1986) Libyan Arab Jamahirya". World Cultural Heritage. 20 July 2006. Archived from the original on 10 August 2016. Retrieved 10 August 2016.
- â 131.0 131.1 131.2 András Zboray. "Flora and Fauna of the Libyan Desert". Fliegel Jezerniczky Expeditions. Archived from the original on 8 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "How Hot is Hot?". Extreme Science. Archived from the original on 2 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 12 మౠ2019.
- â 133.0 133.1 "World: Highest Temperature". World Weather / Climate Extremes Archive. Arizona State University. 2012. Archived from the original on 4 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 12 మౠ2019.
- â 134.0 134.1 El Fadli, KI; et al. (September 2012). "World Meteorological Organization Assessment of the Purported World Record 58°C Temperature Extreme at El Azizia, Libya (13 September 1922)". Bulletin of the American Meteorological Society. 94 (2): 199. Bibcode:2013BAMS...94..199E. doi:10.1175/BAMS-D-12-00093.1.
- â Westcott, Tom (15 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012). "Libya loses 'world's hottest place' record". Libya Herald. Archived from the original on 20 à°à°à°¸à±à°à± 2013.
- â "Fossil Water in Libya". NASA. Archived from the original on 18 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Cigolini, C, C Laiolo, and M Rossetti (2012) Endogenous and nonimpact origin of the Arkenu circular structures (al-Kufrah basin-SE Libya) Meteoritics & Planetary Science. 47(11):1772â1788.
- â 138.0 138.1 138.2 138.3 138.4 "Oil production boosts Libya economy, instability hampers reconstruction". The Daily Star. 20 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Archived from the original on 9 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Libya â Analysis". U.S. Energy Information Administration. Archived from the original on 9 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2012.
- â World Bank, Oil Rents as % of GDP Archived 30 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2018 at the Wayback Machine
- â 141.0 141.1 141.2 "Libya facts and figures". OPEC. Archived from the original on 19 మౠ2014. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Upper Middle Income Economies". World Bank. Archived from the original on 24 మౠ2008. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Libyan Arab Jamahiriya Report". United Nations High Commissioner for Human Rights. Archived from the original on 14 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Libya on Recovery Path but Faces Long Rebuilding Effort". IMF. 2012. Archived from the original on 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â 145.0 145.1 "Libya". International Labour Organization. Archived from the original on 24 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2012.
- â 146.0 146.1 "Libya". African Economic Outlook. Archived from the original on 26 మారà±à°à°¿ 2013. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Libya's Jobless Rate at 20.7 Percent". Reuters Africa. 2 మారà±à°à°¿ 2009. Archived from the original on 20 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "More men unemployed than women in Libya: report". Al Arabiya. 18 మారà±à°à°¿ 2012. Archived from the original on 2 మౠ2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Safe Drinking Water" (PDF). WHO/UNIADF Joint Monitoring Programme. 2000. Archived (PDF) from the original on 14 నవà°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â 150.0 150.1 150.2 150.3 "Country Brief on Libya". FAO Global Information and Early Warning System on Food and Agriculture. Archived from the original on 11 నవà°à°¬à°°à± 2012.
- â "Olive Oil â Libya's Other Oil Economy". VOA News. Archived from the original on 6 à°à°à°¸à±à°à± 2012.
- â "Libya â Trade". European Commission. Archived from the original on 13 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Philips' Modern School Atlas, 1987, 1983 GNP per capita figures are quoted in a list.
- â "In a pure coincidence, Gaddafi impeded U.S. oil interests before the war" Archived 27 à°à±à°²à± 2011 at the Wayback Machine, Glenn Greenwald. Salon. 11 June 2011. Accessed 11 June 2011
- â 155.0 155.1 155.2 "Libya". CIA World Factbook. Archived from the original on 24 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â John Pike. "Libya Special Weapons News". Global Security Report. Archived from the original on 2 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "WTO go-ahead for Libya talks". BBC. 27 à°à±à°²à± 2004. Archived from the original on 17 à°à±à°¨à± 2013. Retrieved 21 మౠ2012.
- â Cohn, Carolyn (24 à°à±à°²à± 2009). "Libya expects nearly $2 bln in new FDI". Reuters Africa. Archived from the original on 20 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Shell returns to Libya with gas exploration pact". Oil & Gas News. 9â15 May 2005. Archived from the original on 13 May 2005.
- â Jawad, Rana (31 మౠ2006). "Libyan aviation ready for take-off". BBC News. Archived from the original on 10 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Bangs, Richard; Ammar Mabrouk Eltaye. "Libya sees thriving tourism industry ahead". MSNBC. Archived from the original on 1 నవà°à°¬à°°à± 2007. Retrieved 10 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2007.
- â Rosenthal, Elisabeth (16 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2007). "A Green Resort Is Planned to Preserve Ruins and Coastal Waters". New York Times. Archived from the original on 27 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016.
- â "Libyan sovereign wealth fund 'missing $2.9bn'". BBC News Business. 26 à°à°à°¸à±à°à± 2011. Archived from the original on 18 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "As The Power Struggle Endures, Libya Eyes 900,000 Bpd Oil Output". Archived from the original on 9 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016.
- â Zakaria, Fareed (25 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011). "Gadhafi's brutal regime can't survive". CNN. Archived from the original on 3 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2013.
- â "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017.
- â "Libya". Countrystudies.us. Archived from the original on 26 à°à°à°¸à±à°à± 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Libyan People & Ethnic Tribes". Archived from the original on 11 à°à±à°²à± 2010. Retrieved 12 మౠ2019. Temehu. Libyan people and Ethnic tribes. Retrieved 4 January 2011.
- â "Uprising in Libya: 'Survival Hinges on Tribal Solidarity'". Spiegel Online. 23 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2011. Archived from the original on 24 మౠ2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Al-Hawaat, Ali. "The Family and the work of women, A study in the Libyan Society". National Center for Research and Scientific Studies of Libya. Archived from the original on 3 April 2003. Retrieved 5 February 2013.
- â "UNHCR Global Appeal 2013 Update". UNHCR. Archived from the original on 7 నవà°à°¬à°°à± 2014. Retrieved 16 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2014.
- â Libya. Encyclopædia Britannica Online. 2012. Archived from the original on 22 నవà°à°¬à°°à± 2012.
- â Dupree, Louis (1958). "The Non-Arab Ethnic Groups of Libya". Middle East Journal. 12 (1): 33â44.
- â "Libya â Italian colonization". Britannica. Archived from the original on 5 à°à°à°¸à±à°à± 2011. Retrieved 20 à°à°à°¸à±à°à± 2011.
- â Tsourapas, Gerasimos. "The Politics of Egyptian Migration to Libya". Middle East Research and Information Project. Archived from the original on 11 నవà°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 12 మౠ2019.
- â 176.0 176.1 176.2 "Migration Facts Libya" (PDF). Migrationpolicycentre.eu. Archived from the original (PDF) on 4 మారà±à°à°¿ 2016. Retrieved 12 మౠ2019.
- â Brachet, Julien (2016). "Policing the Desert: The IOM in Libya Beyond War and Peace". Antipode. 48 (2): 272â292. doi:10.1111/anti.12176.
- â "Libya, Tunisia: Migrants â Migration News | Migration Dialogue". Migration.ucdavis.edu. Archived from the original on 5 మారà±à°à°¿ 2016. Retrieved 12 మౠ2019.
- â 179.0 179.1 179.2 179.3 "Libya". CIA. Archived from the original on 24 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016. Retrieved 16 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2014.
- â "Tamazight declared official language in Amazigh-peopled districts". www.libyaobserver.ly. LIFE. 22 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2017. Archived from the original on 17 మారà±à°à°¿ 2017. Retrieved 22 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2017.
- â Chivvis, Christopher S.; Martini, Jeffrey (18 March 2014). Libya After Qaddafi: Lessons and Implications for the Future. Rand Corporation. p. 49. ISBN 978-0-8330-8489-7. Retrieved 30 December 2018.
- â "Minority Muslim Groups". Islamopedia Online. Archived from the original on 15 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2016. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Pakistani Ahmedis Held". Libya Herald. Tripoli. 16 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2013. Archived from the original on 31 మౠ2014. Retrieved 5 à°à±à°¨à± 2014.
- â 184.0 184.1 "The Sanusis". Federal Research Division of the Library of Congress. Archived from the original on 21 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Islam in Revolutionary Libya". Federal Research Division of the Library of Congress. Archived from the original on 21 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Derna: An Islamic State emirate on Egypt's borders". Egypt Independent. 15 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2014. Archived from the original on 21 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â Faucon, Benoît; Bradley, Matt (17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015). "Islamic State Gained Strength in Libya by Co-Opting Local Jihadists". The Wall Street Journal. Wall Street Journal. Archived from the original on 21 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â Moore, Jack (29 à°à°¨à°µà°°à°¿ 2015). "Al-Qaeda 'Islamic Police' on Patrol in Libyan City Contested With ISIS". Newsweek. Archived from the original on 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â "Christian Communities". Islamopedia Online. Archived from the original on 26 మారà±à°à°¿ 2016. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Foreigners held in Libya on suspicion of proselytising". BBC News. 16 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013. Archived from the original on 17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Fadel, Leila (17 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015). "ISIS Beheadings In Libya Devastate An Egyptian Village". National Public Radio. Archived from the original on 19 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â Malsin, Jared (20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015). "'We want our sons back': fears grow for Egyptians missing in Libya". The Guardian. Archived from the original on 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015. Retrieved 20 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2015.
- â "History of the Jewish Community in Libya". University of California at Berkeley. Archived from the original on 25 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2013. Retrieved 12 మౠ2019.
- â Harris, David A. (2000). In the Trenches: Selected Speeches and Writings of an American Jewish Activist, 1979â1999. KTAV Publishing House, Inc. pp. 149â150. ISBN 978-0-88125-693-2.
- â Lane, Edwin (23 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2011). "After Gaddafi, Libya's Amazigh demand recognition". BBC News. Archived from the original on 20 à°¡à°¿à°¸à±à°à°¬à°°à± 2016.
- â "CAF America- a global grantmaking organization". Archived from the original on 15 à°à±à°²à± 2014. Retrieved 12 మౠ2019.
- â "Libya looking at economic diversification". Alexander's Gas & Oil Connections. 17 September 1999. Archived from the original on 9 December 2000.
- â "Libyan Dance Schools in Libya, Dancewear Suppliers, Dancing Organizations, Libyan National Commission for UNESCO, M. A. Oraieth". Bangkokcompanies.com. Archived from the original on 15 May 2007. Retrieved 8 July 2012.
- â "North Korea Tops CPJ list of '10 Most Censored Countries". Committee to Protect Journalists. 1996. Archived from the original on 8 à°à±à°²à± 2008. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Donkin, Mike (23 à°à±à°²à± 2005). "Libya's tourist treasures". BBC News. Archived from the original on 10 à°à°ªà±à°°à°¿à°²à± 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â 201.0 201.1 "Libya â Getting there". Looklex.com. Archived from the original on 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â Bouchenaki, Mounir. "Museum Architecture: beyond the <> and ... beyond" (PDF). UNESCO. Archived from the original (PDF) on 2 మౠ2013. Retrieved 12 మౠ2019.
- â 203.0 203.1 203.2 203.3 "Libya â Eat and Sleep". Looklex.com. Archived from the original on 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Libya Facts". Looklex.com. Archived from the original on 15 à°à±à°²à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â 205.0 205.1 "Libyan Food". Temehu Tourism Services. 24 à°à±à°¨à± 2010. Archived from the original on 6 à°à°à°¸à±à°à± 2011. Retrieved 12 మౠ2019.
- â 206.0 206.1 206.2 Clark, Nick (à°à±à°²à± 2004). "Education in Libya". World Education News and Reviews, Volume 17, Issue 4. Archived from the original on 8 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013. Retrieved 13 మౠ2019.
- â "Education of Libya". Federal Research Division of the Library of Congress. Archived from the original on 21 à°¸à±à°ªà±à°à±à°à°¬à°°à± 2012. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "National adult literacy rates (15+), youth literacy rates (15â24) and elderly literacy rates (65+)". UNESCO Institute for Statistics. Archived from the original on 29 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2013. Retrieved 13 మౠ2019.
- â 209.0 209.1 El-Hawat, Ali (8 January 2013). "Country Higher Education Profiles â Libya". International Network for Higher Education in Africa. Archived from the original on 5 à°à±à°¨à± 2010. Retrieved 13 మౠ2019.
- â "Health". SESRIC. Archived from the original on 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2014. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
- â "Demography". SESRIC. Archived from the original on 23 à° à°à±à°à±à°¬à°°à± 2014. Retrieved 5 à°«à°¿à°¬à±à°°à°µà°°à°¿ 2013.
బయà°à°¿ లిà°à°à±à°²à± మారà±à°à±
- à°ªà±à°°à°à±à°¤à±à°µà°
- Libyan Embassy Washington D.C.
- General People's Committee (The Cabinet)
- The People's Committee of Foreign Affairs
- Libyan People's Bureau (Libyan Embassy), London - UK
- Libyan People's Bureau (Libyan Embassy), Ottawa