Vikipedi:Hakkında
Türkçe Vikipedi'de Åu anda... |
---|
MediaWiki'nin 1.43.0-wmf.8 (f95d369) sürümü kullanılıyor. |
610.671 madde dâhil toplam 2.978.150 sayfa var. |
40.572 dosya yüklü. |
Toplam 33.030.828 deÄiÅiklik mevcut. |
20 hizmetli dâhil toplam 1.591.826 kullanıcı kayıtlı. |
11 Haziran 2024, 06.23 (UTC) itibarıyla güncel bilgidir. ( ) |
Herkesin katkıda bulunabildiÄi özgür ansiklopedi Vikipedi'ye hoÅ geldiniz.
Vikipedi projesinin, 2002'de hayata geçen Türkçe koludur. KurulduÄu günden itibaren, internetin en geniÅ kaynak sitesi olma yönünde ilerlemektedir. Vikipedi, içeriÄi dünyanın her köÅesinden gönüllü insanlar tarafından ortaklaÅa hazırlanan açık kodlu, özgür, kâr amacı gütmeyen ücretsiz bir ansiklopedidir. Bu site viki teknolojisini kullanır, yani dünya üzerinde internete baÄlı bilgisayarı olan herhangi bir kiÅi, -çok az sayıdaki korumalı sayfa dıÅındaki- tüm sayfalarda ekleme, çıkartma, düzenleme yapabilir. Yapılması gereken tek Åey sayfanın üstünde bulunan "DeÄiÅtir" veya "KaynaÄı deÄiÅtir" düÄmelerinden birine basmaktır. Bu düÄmeler, sayfayı deÄiÅtirmenizi ya da sayfaya ekleme yapmanızı saÄlar.
Türkçe Vikipedi, diÄer tüm dillerdeki Vikipedilerle birlikte, kâr amacı gütmeyen Wikimedia Vakfı'nın tescilli markasıdır. Vakfa ait Vikipedi'ye kardeÅ projeler de mevcuttur. Vikipedi'de ve kardeÅ projelerde, cesur olup sayfalara katkıda bulunmanız teÅvik edilmekte ve istenmektedir. Siz de bilginizi bu ortaklaÅa çalıÅma ortamında paylaÅın.
Her maddede bulunan baÄlantılar sizi diÄer ilgili maddelere ve ek bilgilere yönlendirecektir. Vikipedi'nin yazı düzenleme kurallarına uygun olmak ve kabul edilebilir bir standartta olmak kaydıyla, bilgi eklemeniz, referans vermeniz, alıntılar eklemeniz memnuniyetle karÅılanacaktır. Bilgi eklerken ya da sayfayı geliÅtirirken yanlıÅlıkla Vikipedi'yi bozacaÄınızdan korkmanıza gerek yoktur; çünkü diÄer Vikipedistler hemen size tavsiyede bulunacaklar veya gerekiyorsa bariz hataları düzelteceklerdir. Ayrıca, Vikipedi Ansiklopedi Yazılımı "MediaWiki", editör kaynaklı hataların kolayca geri alınabilmesini saÄlayacak Åekilde özenle tasarlanmıÅtır.
Vikipedi, esas olarak herkesin katkıda bulunabileceÄi sürekli geniÅleyen bir site olduÄu için, nitelik olarak basılı baÅvuru kaynaklarından önemli Åekilde ayrılır. Ãzellikle eski maddelerin daha anlaÅılır ve dengeli olmasına karÅın yenileri eksik, hatalı, ansiklopedik olmayan bilgilerle veya katkıda bulunmuÅ olan kiÅinin öznel yargılarıyla oluÅturulmuÅ olabilir. Kullanıcılar, doÄru bilgiye ulaÅmak ve hatalı bilgilerin farkına varmak için bunu göz önünde bulundurmalıdırlar. Ãte yandan, Vikipedi dinamiktir ve sürekli günceldir. İçeriÄinin hazırlanması ve güncellenmesi sadece dakikalar veya saatler alır. Bütün bu hazırlama ve güncelleme iÅlemleri basılı ansiklopedilerde olduÄu gibi aylar, hatta yıllar sürmez.
EÄer henüz yapmadıysanız, sizin birkaç dakikanızı ayırarak Vikipedi ne deÄildir sayfasını okumaya davet ediyoruz. Böylece Vikipedi'yi nasıl kullanacaÄınızı veya katkıda bulunacaÄınızı öÄrenebilirsiniz. Ana konularla ilgili ayrıntılı bilgiyi aÅaÄıda bulabilirsiniz.
Ä°yi çalıÅmalar!
- Vikipedi ile ilgili daha kapsamlı bilgi edinebileceÄiniz Vikipedi maddesi
- Yardım ile ilgili sayfaların ve iletiÅim yollarının bulunduÄu içindekiler sayfası.
- Site hakkında duyurular için duyurular sayfası.
Vikipedi'nin içeriÄi herkesin özgür kullanımına açıktır
Vikipedi katkıları kullanıcının isteÄi doÄrultusunda GNU Ãzgür Belgelendirme Lisansı altında verilmektedir. Bu yöntem ile telif hakları kanunları kullanılarak bir bilginin tek bir kiÅi tarafından kontrol edilmesi engellenmiÅ olur, böylece bu bilgiye sonsuza kadar ücretsiz bir Åekilde ulaÅılabilmektedir.
Vikipedi'deki tüm bilgiler aynı telif hakları sözleÅmesi altında herkes tarafından ücretsiz bir Åekilde kopyalanabilir, amaca göre yeniden düzenlenebilir, istenilen Åekilde kullanılıp daÄıtılabilir. Fakat yeni sürümler de Vikipedi'nin tanıdıÄı bu özgürlükleri saÄlamalı ve alınan bilginin yazarı ile kaynaÄının internet baÄı da bilgi ile beraber sunulmalıdır. Tam bilgi için Vikipedi:Telif Hakkı sayfasına ve GNU Ãzgür Belgelendirme Lisansı sayfasına göz atabilirsiniz.
Vikipedi'yi verimli kullanım yolları
İçindekiler
Birçok kiÅi bu siteye bilgi edinmek, diÄerleri de bildiklerini paylaÅmak için gelmektedir. Åu anda bile düzinelerce madde sayfası kullanıcılar tarafından deÄiÅtirilmekte, geliÅtirilmektedir. Son deÄiÅikliklere Son deÄiÅiklikler sayfasından göz atabilirsiniz. Yeni eklenen maddeler de kayıt edilmektedir. Farklı türden birçok kiÅi Vikipedi'ye katkıda bulunmaktadır.
Vikipedi ayrıca devam eden birçok proje barındırmaktadır. Her katılımcının ümidi baÅkalarına yararlı ve doÄru bilgi iletmektir ve projeler bu çabaları koordine etmeye yardımcı olur. Birçok madde en baÅta taslak olarak baÅlar, ama katılım arttıkça Seçkin Madde haline gelip ana sayfada yer alabilir.
AradıÄınız bilgiyi bulamıyorsanız Sorular sayfasından ihtiyacınız olan sayfaya ulaÅıp, gönüllülerin size cevap vermesini isteyebilirsiniz. EÄer aradıÄınız bir konu hakkında Vikipedi'de hiçbir maddenin olmadıÄına eminseniz Ä°stekler sayfasında açılmasını istediÄiniz konudan bahsedebilir veya araÅtırıp bu maddeyi kendiniz yazabilirsiniz.
Ayrıca isteÄinize göre rastgele sayfalarda gezebilirsiniz.
Vikipedi baÅka dillerde de mevcuttur. Vikipedi'nin 300'den fazla dilde (bkn. diÄer diller) sürümü bulunmaktadır. Vikipedi ile alâkalı projeler arasında bir sözlük, alıntılar, kitaplar, bilimsel referans kaynakları ve bir haber servisi de dahildir. Tüm bunlar ayrı topluluklar tarafından oluÅturulmaktadır ve çoÄu zaman baÅka kaynaklarda bulunmayacak bilgiler içerirler.
Bilgiler arasında yol bulma
Vikipedi sayfaları arasında iç baÄlantılar bulunur. EÄer bunun gibi bir baÄlantı görürseniz bunun anlamı sitede bir baÅka maddenin okuduÄunuz konuyla alâkası olduÄunu ve orada daha ayrıntılı bilgi bulabileceÄinizi gösterir. Farenizin imlecini baÄlantının üstünde tutarsanız, baÄlantının sizi nereye yönlendireceÄini görebilirsiniz. Daha fazla bilgiye bir tıklama uzaktasınız.
ÃoÄu sayfanın sonunda diÄer baÄlantılar bulunabilir. Bu baÄlantılar Vikipedi'de veya internette konu ile alakalı sayfalar, baÅvuru belgeleri ve Vikipedi kategorilerinden oluÅabilir. BaÄlantılar arasında dolaÅıp daha fazla bilgiye eriÅebilirsiniz.
Bazı sayfalarda sözlük anlamları, sesli-kitap okumaları, alıntılar veya aynı konunun bir baÅka dilde anlatımına baÄlantılar da bulunabilir. EÄer gerekli görüyorsanız veya eksik ise, bir sayfaya uygun baÄlantıları ekleyebilirsiniz. Bu da Vikipedi'ye katkıda bulunmanın bir yoludur.
AraÅtırma aracı olarak kullanılması
Bir viki olarak, maddeler hiçbir zaman tamamlanmıÅ, bitmiÅ deÄildir. Maddeler sürekli olarak deÄiÅtirilir ve zaman içinde geliÅtirilir. Bu durum genellikle, hem maddenin kalitesinin artmasına hem de bilginin adil ve dengeli bir Åekilde sunumu üzerinde fikir birliÄi oluÅmasına yol açacaktır.
Kullanıcılar baÅlangıçtan itibaren bütün maddelerin ansiklopedik nitelikte olmadıÄının farkına varmalıdırlar. Aslında birçok madde ilk yazıldıÄında subjektif bilgi içerir, uzun bir tartıÅma sürecinde adım adım tarafsız bir maddeye dönüÅür. Bazı maddelerde ise bu süreç düÅüncelerine fanatiklik derecesinde baÄlı olan bazı yazarlar yüzünden daha da uzayabilir.
Kısmen bu durum Vikipedi'nin dahili sorun çözme mekanizmasından kaynaklanmaktadır, herhangi bir anlaÅmazlık çıktıÄında daha deneyimli editörlerin soruna ilgi göstermesi zaman almaktadır.
"Ä°deal" sayılan Vikipedi maddesi dengeli, tarafsız ansiklopedik ve içeriÄi doÄrulanabilir olandır. Sayısı artan maddeler zamanla bu ideal duruma ulaÅmaktadır, hatta çoÄu ulaÅmıÅtır. Ancak, bu bir süreçtir ve kullanıcıların katkılarıyla maddelerin ideal duruma ulaÅmaları aylar hatta yıllar alabilir. Bazı maddeler, tamamen alıntılanmamıŠiçeriÄe sahiptir. Bazılarının içeriÄi ise ileride geniÅletilecektir. Yanılgı içeren bilgiler, sonraki katkılarla fark edilecek, bu bilgiler ya silinecek ya da yorumlanacaktır.
İçerik gün geçtikçe kalitelileÅmesine raÄmen, eÄer bir araÅtırma kaynaÄı olarak kullanacaksanız Vikipedi'yi dikkatli kullanmanız çok önemlidir. Ãünkü maddeler doÄal olarak çok çeÅitli standart veya olgunlukta olabilmektedirler. Burada kullanıcı ve araÅtırmacılara daha efektif araÅtırmanın nasıl yapılacaÄını anlatan bir yazıyı ve burada da üçüncü kiÅilerin Vikipedi'nin güvenilirliÄi hakkındaki yorumlarını okuyabilirsiniz.
Güçlü ve zayıf yönleri ile madde kalitesi
Vikipedi'nin güçlü, zayıf ve farklı yönleri bulunmaktadır. Ãünkü Vikipedi herkese açık, geniÅ bir kitle tarafından katkı saÄlanan ve maddeleri yazınsal yönerge ve ilkelere göre fikir birliÄiyle yazılan bir ansiklopedidir.
- Vikipedi'ye geniÅ bir kitle tarafından katkı saÄlanmaktadır - bunun sonucunda Vikipedi yanlılıÄı engellemede daha az hassastır (herhangi bir grubun sansür uygulaması çok zordur), yeni bilgiye çok açıktır, kolay vandalizme uÄrar ve sonunda silinmesi gereken kontrol edilmemiÅ bilgiler daha kolay silinir.
- Vikipedi fikir birliÄiyle yazılmaktadır - bunun sonucunda maddelerin çoÄunda bütün önemli bakıŠaçıları adilce belirtilir ve duygusal yoÄunluÄu olan konularda bile tarafsızlık elde edilir. Fikir birliÄine varmak basit bir taslaÄın yazımından daha çok zaman alır ve bazen düÅüncelerine fanatiklik derecesinde baÄlı olan bazı yazarlar nedeniyle bu süreç uzar (Aynı zamanda Vikipedi'deki maddeler diÄer baÅvuru kaynaklarıyla kıyaslandıÄında bütün tarafların anlaÅabildiÄi "tarafsız yaklaÅım" a eriÅme sürecinde daha fazla deÄiÅikliÄe uÄrarlar.).
Güçlü yönleri: (Vikipedi neden bu kadar iyi)
- Birçok dilde birçok aktif yazar ve editöre sahiptir. Bunun sonucunda birçok konuda diÄer kaynaklardan daha çok bilgiye sahiptir ve daha kolay eriÅilebilir.
- Bazı önemli olaylar gerçekleÅmesinden birkaç saat veya gün sonra Vikipedi'de bir madde altında anlatılabilir.
- Vikipedi, popüler kültürü ansiklopedik bir dille anlatan nadir kaynaklardan biridir.
- Birçok basımda bulunan dinsel ve kültürel yanlılıklar Vikipedi'de olabildiÄince azaltılmaktadır.
- Birçok web tabanlı kaynakla kıyaslandıÄında, Vikipedi'nin açık yapısı sayesinde bünyesindeki hatalı veya yanıltıcı bilgi içeren maddelerin düzeltilmesi olasılıÄı çok daha fazladır.
- Vikipedi'de girilen maddelere sansür uygulayan herhangi bir kurul yoktur, diÄer bir deyiÅle belirli bir grup tarafından sansür uygulanması, resmi olarak bildirilen kaynaklara kısıtlama konması, belirli bir bakıŠaçısına saygı duyulmaması (resmi veya resmi deÄil) çok zordur ve bu eylemlerin baÅarıya ulaÅması imkansızdır.
- Vikipedi'ye eklenen bilgiler birçok web kaynaÄının aksine geri alınamayacak Åekilde silinemez.
Zayıf yönleri: (Vikipedi neden fazla iyi deÄil)
- Vikipedi'nin radikal bir Åekilde herkese açık olması, herhangi bir maddenin herhangi bir zamanda kötü bir vaziyette olabilmesi anlamına gelir. ÃrneÄin madde metninin ortasında tartıÅmalı ifadeler olabilir veya madde vandalizme uÄrayabilir.
- Vikipedi, tam editoryal bir anlaÅmazlık çözme mekanizmasına sahiptir. Yani anlaÅmazlıkları çözen bir üst mahkeme yoktur. Bunun sonucunda madde üzerindeki anlaÅmazlıkların çözülüp maddenin tarafsız ve kaliteli hale gelmesi çok uzun bir süre alabilir.
- Bariz vandalizm giriÅimleri kolayca tespit edilip düzeltilmesine raÄmen, göze çarpmayan vandalizm veya bakıŠaçısı eksikliÄi içeren maddeler oldukça fazladır.
- Ãok önemli maddelerin doÄruluÄu hakkında hiçbir sistematik kontrol mekanizması yoktur, kusur veya eksiklik içerebilirler.
- Sık denetlenen maddelerde daha az gözükmek üzere, maddeler bazı yönlerden eksik olabilir. ÃrneÄin bir maddede bir bakıŠaçısı iyi yansıtılmıŠolmasına raÄmen diÄer bakıŠaçıları üzerinde durulmamıŠveya göz ardı edilmiÅ olabilir.
- Bazı katkılar ilkelerimizle tamamen örtüÅmeyebilir, veya alıntılanmamıŠ(özgün) bilgi içerebilir.
Bilginin kalitesi (Bilginin GüvenilirliÄi, Vikipedi ile araÅtırma yapma)
- Vikipedi maddeleri düzenlemeden sonra genellikle iyi bir standarda eriÅmesine raÄmen, yeni ve/veya fazla denetlenmeyen maddelerin vandalizm veya yanlıŠbilgi içermesi olasıdır. Ancak önemli yanlıŠbilgiler madde geliÅtikçe fark edilip düzeltilecektir.
- Ä°ncelemeler, her iki ansiklopedinin benzer küçük ve büyük hata ve eksiklikler içermesiyle birlikte Vikipedi'nin Encyclopædia Britannica kadar güvenli olduÄu göstermektedir. Vikipedi'den alınan bilgiler akademik ortamlarda kullanılabilirler düÅüncesi sürekli artarak desteklenmektedir (araÅtırmaya baÅlamak için iyi bir baÅlangıç noktasıdır) ve maddelerin oldukça kusursuz olduÄu kanıtlanmıÅtır. Bazı konularda önemli eksikliklerden sıkıntı çekilmesine raÄmen yanlıŠbilgi veya vandalizm kısa sürede düzeltilebilmektedir. Ancak bu her zaman olmamaktadır. (ÃrneÄin ünlü bir gazetecinin Kennedy suikasti ve Sovyet Rusya ile baÄlantısı olduÄunu iddia eden sahte bir biyografi 4 ay boyunca fark edilememiÅtir.) Buradan Åunu çıkarabiliriz: Vikipedi deÄerli bir kaynak ve iyi bir referans noktası olarak kullanılabilir; ancak üzerinde fazla bilgiye sahip olmadıÄınız konulara güvenebilmek için ilgili maddelerin kontrol edilmesi tavsiye edilir (aslında diÄer online bilgi kaynaklarında da bu gereklidir).
- Teknoloji konularında yazı yazan bir BBC yazarının 2005 yılında yazdıÄı makalesinde bu tartıÅmaların belki de arama motorları ve medya da dahil olmak üzere bütün bilgi kaynaklarının karÅısında yer alan yeni öÄrenme kültürünün bir belirtisi olduÄu yönünde düÅünceler belirtilmiÅtir, bu yeni öÄrenme kültürüne de "bilgi kaynaklarını daha iyi deÄerlendirmenin bir yolu" adı verilmiÅtir. [1]
Vikipedi ve basılı ansiklopedilerin farkı nedir?
- Ana madde: Vikipedi bir basılı kaynak deÄildir
Vikipedi merak ettiÄiniz konu hakkında en hızlı bilgiyi sunma özelliÄinden dolayı basılı kaynaklara göre daha avantajlıdır.
Uyarılar
Bazı kaynaklar Vikipedi'deki Sorumluluk Reddi bölümünü kaynak göstererek Vikipedi'nin güvenli olmadıÄını iddia etmektedirler. Ancak daha güvenli olduÄunu düÅündükleri Encyclopædia Britannica, Associated Press ve Oxford English Dictionary gibi kaynaklarda da benzer Sorumluk Reddi bölümleri bulunmaktadır. Bu bölümlere buradan eriÅerek Vikipedi'deki Sorumluluk Reddi bölümüyle karÅılaÅtırabilirsiniz.
Nasıl yardımcı olursunuz?
- Ana maddeler: Vikipedi'ye katkıda bulunma, Ä°lk adımlar, Acemi birliÄi
Herhangi bir kiÅi maddedeki deÄiÅtir düÄmesini tıklayarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilir. Ancak, katkıda bulunmaya baÅlamadan önce Sayfa nasıl yazılır, Ä°lkelerimiz ve yönergelerimiz ve HoÅ geldiniz sayfalarımızı okumanız tavsiye edilir.
Vikipedi'ye katkıda bulunurken kibar ve tarafsız olmanız, bütün bakıŠaçılarına saygı göstermeniz, kiÅisel görüŠve düÅünceler yerine, kanıtlanabilir ve gerçek bilgiler eklemeniz beklenir. Ayrıca katkıda bulunmaya baÅlamadan önce "BeÅ Temel TaÅ" sayfamızı okuyup buradaki ilkelerimizi kabul etmeniz önemlidir.
Vikipedi'nin yazarları kimlerdir?
Vikipedi'nin yazarları vikipedistlerdir. Ãye olmak isteyen vikipedistler, isterlerse e-posta adresleri ile birlikte üye olabilirler. Vikipedistler, gerekli bilgileri kurallara uygun bir biçimde yazarlar. Kurallara aykırı yazılar diÄer vikipedistler tarafından kaldırılabilir veya deÄiÅtirilebilir. Kurallara uymayan vikipedistler konu hakkında uyarılır.
Nasıl yazarlık yapılır
- Ana madde: Sayfa nasıl düzenlenir (Vikipedi'yi düzenlerken gerekli olabilecek bilgiler)
Vikipedi, editörlerin sayfanın dizaynı yerine eklenen materyal üzerine yoÄunlaÅmasını saÄlayan basit ama güçlü bir sayfa düzenleme dili kullanır. Bu dil editörlere, otomatik bölüm ve alt bölüm oluÅturma, otomatik baÄlantı ve iç baÄlantı yaratma, kolayca resim ve tablo ekleme, girintili ve listelenmiÅ metin ve matematik formülleri kullanabilme imkanının yanında; klasik biçimlendirme elemanları ve birçok dünya dilinin alfabesindeki bütün harf ve simgeleri kullanabilme imkanı verir. Bütün bu özellikler kolayca ve herhangi bir eÄitime ihtiyaç duyulmadan, sezgi yoluyla kullanılabilir.
Vikipedi'deki deÄiÅiklikler çok kolay bir Åekilde geri alınabilir. Bu, eklenen kalitesiz bilgilerin veya vandalların saldırılarının herhangi bir editör tarafından kolayca geri alınabilmesi veya uygun bir standarda getirilebilmesi anlamına gelir, böylelikle tecrübesiz editörlerin maddelerde yaptıkları hatalı deÄiÅikliklerle istemeyerek Vikipedi'ye zarar vermesi engellenmiÅ olur. Vikipedi'de kaliteli madde yazmak isteyen editörler diÄer editörlerden çok daha fazla olduÄu için, kalitesiz bilgiler girilen maddeler çabukça düzeltilmektedir.
İçerik deÄerleri nedir
Vikipedi içeriÄi; gerçek, kayda deÄer, dıŠbaÄlantılarla kanıtlanabilir ve tarafsız olma hedeflerine sahiptir.
Bu konuyla alakalı ilke ve yönergeler Åu sayfalarda bulunur:
- Vikipedi:Vikipedi ne deÄildir? Vikipedinin ne olduÄunu ve ne olmadıÄını anlatır.
- Vikipedi:Tarafsız bakıŠaçısı Vikipedi'nin temel ilkelerinden tarafsızlık.
- Vikipedi:Ãzgün araÅtırmalara yer vermemek hangi bilgiler geçerli hangileri geçersiz.
- Vikipedi:DoÄrulanabilirlik neler doÄrulanabilir kaynak olarak sayılır ve bir kaynak nasıl doÄrulanabilir
- Vikipedi:Kaynak gösterme alıntılanabilecek kaynaklar ve bunun nasıl yapılması gerektiÄi.
Bu maddelerin Åu Åekilde kısaltmaları da bulunabilir VP:VND, VP:TBA, VP:ÃAYV, VP:D ve VP:KG.
AnlaÅmazlıkların çözümü ve kötüye kullanım nasıl engellenir
- Ana maddeler: Vikipedi:Vandalizm, Vikipedi:AnlaÅmazlıkların giderilmesi, Vikipedi:Fikir birliÄi, Kukla
Vikipedi; denenmiÅ, güvenilebilecek ve halihazırda kullanılan birçok suistimal önleme mekanizmasına sahiptir.
- Amaçsız vandalizm bildirilip herhangi bir kiÅi tarafından düzeltilebilir.
- Editörler arasındaki davranıÅ, yazınsal yaklaÅım veya içeriÄin doÄruluÄu kaynaklı çözülemeyen anlaÅmazlıklar ilgili maddenin tartıÅma sayfasında, diÄer editörlerin tartıÅmaya katılmasını saÄlayarak veya anlaÅmazlık çözüm mekanizmasını kullanarak giderilir.
- Kukla yaratılması, tartıÅma yaratma amaçlı tahrik giriÅimleri, uygunsuz fikir birliÄi oluÅturma amaçlı çalıÅmalar veya Vikipedi'nin diÄer mekanizmalarını bozma amaçlı giriÅimler gibi kullanıcı hesabının suistimali, görülürse kukla yönergesi uyarınca iÅlem yapılır. Bunlara ek olarak, yeni kullanıcılar (katkılar yapıp kendilerini kanıtladıkları zamana kadar) bazı resmi olmayan anketlerde kullandıkları oylara bazı editörler tarafından az aÄırlık verildiÄini görebilirler. Bunun amacı tek amaçlı hesap yaratılmasını engellemektir.
Genel bilgi
Tarihi
Vikipedi, artık yayın hayatını sona erdirmiÅ olan Nupedia'nın yan kuruluÅu ansiklopedi yaratma amacıyla kurulmuÅtur. Nupedia, ayrıntılı bir eÅdeÄer önizleme sistemine sahipti ve yalnızca yüksek kaliteli katkılar yapılabiliyordu; ancak maddelerin yazımı çok yavaÅtı. 2000 yılında, Jimmy Wales (Nupedia'nın kurucusu) ve Larry Sanger (Wales'in projede çalıÅması için iÅe aldıÄı kiÅi) Nupedia'yı daha açık ve özgür hale getirmek için çeÅitli yönlerde iyileÅtirmeler yapılması hususunda tartıÅıyorlardı.
Sanger, 2 Ocak 2001 akÅamında San Diego'da, yemekten sonra bir bilgisayar programcısı olan Ben Kovitz ile sohbet etti. Ward's Wiki'nin (WikiWikiWeb) düzenli bir müÅterisi olan Kovitz, Sanger'a viki tasarısını anlattı. Sanger, wiki'nin formatının daha açık, daha az resmi bir ansiklopedi projesi için çok uygun olduÄunu fark etti. Sanger, viki tasarısını daha önceden bilen Wales'i kolayca Nupedia için bir Vikipedi kurmaya ikna etmeyi baÅardı, ve Nupedia'nın ilk wikisi 10 Ocak'ta Ä°nternete kondu.
Nupedia'nın editör ve eleÅtirmenlerinin ciddi bir kısmı Nupedia'nın viki formatındaki bir siteye benzemesini istemiyordu; ancak bu direnç kırıldı, 15 Ocak'ta yeni projeye "Wikipedia" ismi kondu ve kendi alan adı adresi olan wikipedia.com alındı (bu esnada bazı kullanıcılar mizahi amaçlı olarak Wikipedia'ya "Wikipedia Day" ismini koymuÅlardı). Bant geniÅliÄi ve sunucu (San Diego'da bulunur) ihtiyacı Wales tarafından giderildi. DiÄer çalıÅan ve iÅten ayrılmıŠolan çalıÅanların arasında Bomis'in kurucu üyesi ve Åimdiki CEO'su olan Tim Shell ve programcı Jason Richey de bulunmaktadır.
Mayıs 2001'de, Ä°ngilizce olmayan ilk Vikipediler yayın hayatına baÅladı (Katalanca, Ãince, Felemenkçe, Almanca, Esperanto, Fransızca, Ä°branice, Ä°talyanca, Japonca, Portekizce, Rusça, Ä°spanyolca ve Ä°sveççe, kısa süre sonra bu listeye Arapça ve Macarca da katıldı [1]). Eylül'de, [2] Vikipedi'nin daha fazla dili destekleyeceÄi vaadi verildi. Yılın sonunda ilk uluslararası istatistikler kayıt altına alınmaya baÅlandıÄında, Afrikaans, Norveççe, Sırpça ve Hırvatça versiyonların da yayın hayatına baÅladıÄı duyuruldu.
Ä°statistikler
- Ana maddeler: Vikipedi:Ä°statistikler, Vikipedi'nin boyutu
100'den fazla dilde, 3.800.000 madde üzerinde çalıÅan 48.000 aktif editör vardır. Bugün itibarıyla Türkçe Vikipedi'de 610.671 madde vardır; Vikipedi'nin sahip olduÄu bilgi birikimini artırmak için her gün tüm dünyadan yüz binlerce ziyaretçi on binlerce deÄiÅiklik yapmakta, binlerce yeni madde baÅlatmaktadır. Katkıda bulunmak için ziyaretçilerde herhangi bir özel nitelik aranmamaktadır ve her yaÅtan insan Vikipedi'ye madde yazımına yardım etmektedir.
Vikipedi'deki tüm metin, resimlerin büyük bir kısmı ve diÄer içerik, GNU Ãzgür Belgeleme Lisansı (GÃBL) ile lisanslanmıÅtır. GÃBL lisansı, içeriÄin özgürce daÄıtılıp çoÄaltılabilmesini garantilemesine raÄmen, yapılan katkılar katkıda bulunanın mülkiyetinde kalırlar. (Daha fazla bilgi için bkz: telif hakkı uyarısı ve sorumluluk reddi.)
Perde arkasında olanlar
Vikipedi, bütün Wikimedia projelerinde bir açık kaynak ve özgür yazılım olan MediaWiki yazılımını kullanmaktadır.
ÃeÅitli projeleri üzerinde barındıran donanımımız, dünya üzerindeki birçok barındırma merkezindeki yaklaÅık 100 sunucudan oluÅmaktadır. Sunucularımız hakkında bilgiye buradan eriÅebilirsiniz.
Vikipedi Sosyal
Kategori:Vikipedi Sosyal, Vikipedistlerin kendileri ve proje hakkındaki görüÅlerini barındırır. Burada mizah, denemeler, ödüller ve daha fazlasını bulabilirsiniz.
Geri bildirim ve sorular
Vikipedi'nin zaten kendisi (ansiklopedi yaratma amaçlı) bir topluluk projesidir. İçerik hakkındaki geri bildirimler (görüÅler), maddenin tartıÅma sayfasında belirtilmelidir. Ayrıca, eÄer yeterli bilgi birikiminiz varsa ve yapabileceÄinizi düÅünüyorsanız cesurca sayfalara bilgi eklemeniz ve yanlıŠbilgileri düzeltmeniz memnuniyetle karÅılanacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)
- Ana madde: Vikipedi:Sıkça Sorulan Sorular
- SSS dizini: Bütün SSS sayfalarının bir listesi
Geri bildirim vermek
Vikipedi içinde; soru sormak, geri bildirim vermek, öneri ve yorumlarda bulunmak için de kullanılabilecek bir gerginlik ve anlaÅmazlık giderme mekanizması bulunmaktadır:
- TartıÅma sayfaları - bir madde veya ilkenin içeriÄini tartıÅmak için genellikle ilk kullanabileceÄiniz yöntem ilgili maddenin üstündeki tartıÅma düÄmesini tıklamaktır.
- Vikipedi:Vandalizm - vandalizmi bildirmek (vandalizmi rapor edebileceÄiniz gibi kendiniz de saldırıyı geri alabilirsiniz).
- AnlaÅmazlıkların giderilmesi - maddenin tartıÅma sayfasında çözülemeyen anlaÅmazlıklar için.
- Köy çeÅmesi - Vikipedi tartıÅma bölümü, topluluk portalının bir parçası.
Ayrıca bkz:
- Hata izleyicisi, Vikipedi veya Vikipedi'yi çalıÅtıran MediaWiki yazılımı hakkında sorun bildirmek için
- Köy çeÅmesi: istekler sayfası politikalar dıÅındaki istekler için
- Vikipedi:DanıÅma masası - EÄer diÄer sayfalar soru(nu)nuzu çözemezse Vikipedi'nin genel yardım masası
Madde istekleri
Kullanıcıların, belirli bir konunun araÅtırılıp yazımını saÄlayabileceÄi sayfa:
- Vikipedi:Madde istekleri - bir maddenin gelecekte yazılması için madde isteÄinde bulunma sayfası.
Bu sayfayı özgürce kullanabilmenize raÄmen, Vikipedi'nin yapısı gereÄi, öncelikle öÄrenmek istediÄiniz Åeyi Vikipedi'de aramanız, eÄer bulamazsanız araÅtırıp eklemeniz tavsiye edilir. Böylelikle araÅtırmanızdan hem siz hem de diÄer kullanıcılar yararlanabilecektir.
Topluluk tartıÅmaları
Bir madde içeriÄi veya editör davranıÅıyla ilgili olmayan tartıÅmalar (haberler, duyurular, yönetmelikle ilgili, teknik konulardaki ve diÄer özelleÅmiÅ danıÅma masası, Vikipedi:Bilge gibi sayfalar hakkındaki tartıÅmalar) için Köy çeÅmesini kullanabilirsiniz.
Vikipedi'nin diÄer genel tartıÅmaları için topluluk portalini kullanabilirsiniz.
Vikipedistlere ulaÅmak
EÄer daha fazla bilgiye ihtiyacınız varsa, ilk gidebileceÄiniz yer Yardım:İçindekiler'dir. Vikipedistlerle baÄlantı kurmak için ilgili Vikipedistin mesaj sayfasına (tartıÅma sayfasının yerini alır) mesaj bırakabilirsiniz. (Ä°lkeler ve projeyle ilgili çevrimiçi sorular için standart yer köy çeÅmesidir.) Vikipedistlerle iletiÅim kurmanın diÄer yollarıysa Vikipedi e-posta listeleri ve IRC kanalıdır.
Aynı zamanda çeÅitli Vikipedi projelerini koordine etmeye yarayan, ilke ve yönergelerin tartıÅıldıÄı, hata ve isteklerin belirtildiÄi ve daha çok geliÅmiÅ kullanıcılara hitap eden Meta-Viki vardır.
Notlar
- ^ What is it with Wikipedia? 16 December 2005.